1
00:00:15,333 --> 00:00:17,578
Bilgisayaranızın sadece
bir monitör ve klavyeden

2
00:00:17,598 --> 00:00:18,635
daha fazlası olduğunu

3
00:00:18,659 --> 00:00:20,718
ilk fark ettiğiniz anı hatırlıyor musunuz?

4
00:00:20,742 --> 00:00:23,645
Fareye tıklamanız ve videonun
açılması arasındaki zamanda

5
00:00:23,645 --> 00:00:25,659
niyetinizi algılayıp

6
00:00:25,683 --> 00:00:27,654
anlayan ve gerçekleştiren bir şey?

7
00:00:28,650 --> 00:00:30,246
O şey nedir?

8
00:00:30,270 --> 00:00:31,983
Gremlinler mi?

9
00:00:32,007 --> 00:00:34,293
Kendimizi elektron boyutuna
küçültebildiğimizi

10
00:00:34,293 --> 00:00:36,061
ve bir fare tıklamasına

11
00:00:36,061 --> 00:00:37,870
yerleştirdiğimizi hayal edelim.

12
00:00:37,894 --> 00:00:39,861
Eğer farenizi parçalara ayırırsanız

13
00:00:39,861 --> 00:00:42,169
aslında çok basit bir makine
olduğunu görürsünüz.

14
00:00:42,193 --> 00:00:43,420
Bir çift düğmesi,

15
00:00:43,444 --> 00:00:46,393
hareket ve mesafeyi
algılaması için de bir sistemi var.

16
00:00:46,747 --> 00:00:49,488
Bu ölçümleri ışıklar 
ve sensörlerle gerçekleştiren

17
00:00:49,488 --> 00:00:50,844
optik bir fareniz olabilir

18
00:00:50,868 --> 00:00:52,957
ama eski fareler bunu sert kauçuk bir top

19
00:00:52,957 --> 00:00:54,552
ve plastik tekerleklerle yapardı.

20
00:00:54,576 --> 00:00:56,301
Konsept aynı.

21
00:00:56,325 --> 00:00:58,144
Farenin üstündeki düğmeye basınca

22
00:00:58,144 --> 00:00:59,692
bilgisayara konumu ile ilgili

23
00:00:59,716 --> 00:01:01,491
bir mesaj gönderiyor.

24
00:01:01,825 --> 00:01:03,467
Fare tıklamanız ulaştığında

25
00:01:03,491 --> 00:01:06,856
temel girdi/çıktı 
alt sistemiyle işleniyor.

26
00:01:06,880 --> 00:01:11,366
Alt sistem bilgisayarın gözü, kulağı, 
ağzı ve elleri gibi çalışıyor.

27
00:01:12,053 --> 00:01:15,866
Esasen bilgisayarın
çevresiyle etkileşmesini sağlıyor.

28
00:01:16,443 --> 00:01:19,950
Ancak, aynı zamanda işlemciyi
dikkat dağıtıcı faktörlerle yormamak için

29
00:01:19,950 --> 00:01:21,477
bir tampon görevi görüyor.

30
00:01:21,501 --> 00:01:23,381
Bu durumda G/Ç alt sistemi,

31
00:01:23,381 --> 00:01:25,918
tıklamanızın oldukça önemli 
olduğuna karar veriyor.

32
00:01:25,942 --> 00:01:28,915
Böylece işlemciye
işkesme sinyali gönderiyor.

33
00:01:28,939 --> 00:01:31,382
"İşlemci, baksana! 
Burada bir tıklama aldım."

34
00:01:31,952 --> 00:01:34,303
Merkezi işlem birimi, yani kısaca CPU,

35
00:01:34,327 --> 00:01:36,288
tüm bilgisayarın beynidir.

36
00:01:36,522 --> 00:01:39,048
Beyninizin tüm vücudunuzu
kaplamaması gibi

37
00:01:39,072 --> 00:01:41,356
işlemci de tüm bilgisayarı kaplamaz

38
00:01:41,577 --> 00:01:43,888
ama aynı şekilde şovun sahibidir.

39
00:01:44,262 --> 00:01:46,482
İşlemcinin tüm görevi,

40
00:01:46,506 --> 00:01:49,491
bellekten talimatları almak 
ve yürütmektir.

41
00:01:50,451 --> 00:01:52,356
Siz yazıyor, yazıyor ve yazıyorken

42
00:01:52,380 --> 00:01:55,066
dakikada 60 kelime
olacak kadar hızlı belki de,

43
00:01:55,088 --> 00:01:57,066
işlemci dakikada milyarlarca talimatı

44
00:01:57,090 --> 00:01:59,113
alır ve yürütür.

45
00:01:59,137 --> 00:02:02,152
Evet, her dakikada milyarlarca kez

46
00:02:02,176 --> 00:02:04,658
farenizi ekranda dolaştırmak için,

47
00:02:04,658 --> 00:02:06,995
masaüstündeki saat göstergesini
çalıştırmak için

48
00:02:06,995 --> 00:02:08,498
internet radyonuzu çalmak için,

49
00:02:08,498 --> 00:02:11,183
sabit diskte düzenlediğiniz
dosyalarınızı yönetmek için

50
00:02:11,183 --> 00:02:12,900
ve çok daha fazlası için talimatlar.

51
00:02:13,050 --> 00:02:16,160
Bilgisayarınızın işlemcisi
çoklu-görev ustası!

52
00:02:16,439 --> 00:02:17,589
"Amanın,

53
00:02:17,613 --> 00:02:20,030
şu anda gelen çok önemli 
bir fare tıklaması var!

54
00:02:20,030 --> 00:02:22,560
Bununla ilgilenmek için
her şeyi kenara bırakalım!"

55
00:02:23,207 --> 00:02:24,779
İşlemcinin yaptığı her şey için

56
00:02:24,803 --> 00:02:26,132
programlar var.

57
00:02:26,336 --> 00:02:29,543
Fare için, saat göstergesi için, 
internet radyosu için

58
00:02:29,543 --> 00:02:33,112
ve klavyeden gönderilen harflerle
ilgilenmesi için özel bir program var.

59
00:02:33,136 --> 00:02:35,664
Her bir program başlangıçta
bir insan tarafından

60
00:02:35,688 --> 00:02:40,636
Java, C++, ya da Phyton gibi okunabilir
bir proglamlama dilinde yazıldı.

61
00:02:41,219 --> 00:02:43,717
Ancak insan programları çok yer kaplıyor

62
00:02:43,741 --> 00:02:47,256
ve bir bilgisayar için
gereksiz çokça bilgi içeriyor.

63
00:02:47,450 --> 00:02:50,096
Bundan dolayı derlendiler, küçültüldüler

64
00:02:50,096 --> 00:02:52,629
ve bellekte 1 ve 0
parçaları içinde depolandılar.

65
00:02:52,653 --> 00:02:55,386
İşlemci, tıklamayla başa çıkmak için

66
00:02:55,386 --> 00:02:57,387
talimatlara ihtiyacı olduğunu fark ediyor.

67
00:02:57,411 --> 00:02:59,697
Bunun için fare programı adresini arıyor

68
00:02:59,721 --> 00:03:02,072
ve bellek alt sistemine

69
00:03:02,096 --> 00:03:04,179
depoladığı talimatlar için istek yolluyor.

70
00:03:05,287 --> 00:03:07,335
Fare cihaz sürücüsündeki her bir talimat

71
00:03:07,359 --> 00:03:09,718
gerektiği gibi alınıyor ve yürütülüyor.

72
00:03:09,742 --> 00:03:12,089
Henüz hikayenin sonuna yaklaşmadık bile!

73
00:03:12,113 --> 00:03:16,100
Çünkü işlemci, imleç monitör ekranındaki
bir düğme resmi üzerine geldiğinde

74
00:03:16,100 --> 00:03:18,153
fareye tıklandığını öğreniyor.

75
00:03:18,177 --> 00:03:21,224
Böylece işlemci, hangi düğme
olduğunu bulması için

76
00:03:21,248 --> 00:03:23,329
belleğe monitör programını soruyor.

77
00:03:23,353 --> 00:03:25,577
Sonra işlemcinin belleğe

78
00:03:25,601 --> 00:03:27,413
düğme için program sorması lazım,

79
00:03:27,437 --> 00:03:30,408
bu da işlemcinin düğme
ile ilişkili videoyu göstermesi için

80
00:03:30,408 --> 00:03:33,240
monitör programına tekrar
ihtiyacı olduğu anlamına geliyor

81
00:03:33,240 --> 00:03:34,718
ve böyle devam ediyor.

82
00:03:34,742 --> 00:03:37,463
Siz tıkladığınızda ekrandaki düğmenin

83
00:03:37,487 --> 00:03:39,583
yandığını bile görmeden önce

84
00:03:39,607 --> 00:03:41,355
birçok program sürece dahil oluyor.

85
00:03:41,379 --> 00:03:43,654
Yani, sadece farenize tıklama gibi

86
00:03:43,654 --> 00:03:46,192
basit bir görev bile
bilgisayarınızın yapısındaki

87
00:03:46,216 --> 00:03:48,172
donanımlar,

88
00:03:48,196 --> 00:03:49,578
basit girdi/çıktı sistemi,

89
00:03:49,578 --> 00:03:50,713
işlemci,

90
00:03:50,713 --> 00:03:52,015
programlar ve bellek gibi

91
00:03:52,015 --> 00:03:53,384
biri bile gremlin olmayan

92
00:03:53,384 --> 00:03:54,490
tüm kritik bileşenleri

93
00:03:54,490 --> 00:03:56,133
ziyaret etmek anlamına geliyor.