WEBVTT

00:00:15.353 --> 00:00:17.214
გახსოვთ, როცა პირველად გაიაზრეთ,

00:00:17.238 --> 00:00:18.955
რომ თქვენი კომპიუტერი უფრო მეტი იყო,

00:00:18.955 --> 00:00:20.718
ვიდრე მონიტორი და კლავიატურა?

00:00:20.742 --> 00:00:23.301
რომ მაუსის დაწკაპუნებასა
და ვიდეოს ჩართვას შორის,

00:00:23.325 --> 00:00:25.779
იყო რაღაც, რაც ხვდებოდა თქვენს განზრახვას,

00:00:25.779 --> 00:00:26.694
ესმოდა ის,

00:00:26.694 --> 00:00:28.190
და ნამდვილს ხდიდა?

00:00:28.650 --> 00:00:30.246
რა არის ეს რაღაც?

00:00:30.270 --> 00:00:31.983
გრემლინებია?

NOTE Paragraph

00:00:32.007 --> 00:00:33.769
მოდი წარმოვიდგინოთ, რომ შეგვიძლია

00:00:33.793 --> 00:00:35.117
ელექტრონის ზომის გავხდეთ

00:00:35.141 --> 00:00:37.870
და მაუსის ღილაკში ჩავძვრეთ.

00:00:37.894 --> 00:00:39.587
თუ თქვენ მაუსს დაშლით დაინახავთ,

00:00:39.587 --> 00:00:42.169
რომ ის, სინამდვილეში
ძალიან მარტივი მექანიზმია.

00:00:42.193 --> 00:00:43.420
ორი ღილაკი აქვს

00:00:43.444 --> 00:00:46.723
და სისტემა, რომელიც აფიქსირებს 
მოძრაობასა და მანძილს.

00:00:46.747 --> 00:00:48.224
შეიძლება ოპტიკური მაუსი გაქვთ,

00:00:48.248 --> 00:00:50.948
რომელიც სინათლითა და სენსორებით 
ახორციელებს გაზომვებს,

00:00:50.948 --> 00:00:53.377
მაგრამ უფრო ძველი ვერსიები
ამას რეზინის ბურთულით

00:00:53.377 --> 00:00:55.162
და პლასტმასის ბორბლებით ახერხებდნენ.

00:00:55.162 --> 00:00:56.301
იგივე კონცეფციაა.

00:00:56.325 --> 00:00:57.890
როცა მაუსის ღილაკს აწკაპუნებთ,

00:00:57.914 --> 00:00:59.692
მაუსი კომპიუტერს უგზავნის ინფორმაციას

00:00:59.716 --> 00:01:01.801
თავისი ადგილსამყოფელის შესახებ.

NOTE Paragraph

00:01:01.825 --> 00:01:04.247
როცა თქვენი მაუსის დაწკაპუნება
მივა კომპიუტერთან,

00:01:04.247 --> 00:01:06.856
მას შეტანა-გამოტანის
საბაზისო სისტემა ხვდება.

00:01:06.880 --> 00:01:10.180
ეს ქვესისტემა მოქმედებს,
როგორც კომპიუტერის თვალები და ყურები,

00:01:10.180 --> 00:01:11.963
პირი და ხელები.

00:01:11.963 --> 00:01:14.596
ანუ, მარტივად რომ ვთქვათ,
კომპიუტერს საშუალებას აძლევს,

00:01:14.596 --> 00:01:16.419
რომ გარემოსთან ურთიერთობა მოახერხოს.

00:01:16.443 --> 00:01:18.346
ის ასევე მოქმედებს, როგორც ბუფერი

00:01:18.346 --> 00:01:21.297
იმისათვის, რომ დაიცვას CPU 
ზედმეტი გადატვირთულობისგან.

00:01:21.297 --> 00:01:24.031
ასეთ შემთხვევაში,
შეტანა-გამოტანის ქვესისტემა წყვეტს,

00:01:24.031 --> 00:01:26.508
რომ თქვენი მაუსის დაჭერა 
საკმაოდ მნიშვნელოვანია,

00:01:26.508 --> 00:01:28.915
ამიტომ CPU-სთვის აგენერირებს წყვეტას.

00:01:28.939 --> 00:01:31.195
"ჰეი, CPU, დაწკაპუნება მივიღე".

00:01:31.952 --> 00:01:34.303
CPU, ანუ ცენტრალური პროცესორი,

00:01:34.327 --> 00:01:36.498
არის კომპიუტერის ტვინი.

00:01:36.522 --> 00:01:39.318
ისევე როგორც თქვენი ტვინი
არ იკავებს მთელს თქვენს სხეულს,

00:01:39.318 --> 00:01:41.553
CPU-ც არ იკავებს მთელს კომპიუტერს,

00:01:41.577 --> 00:01:44.238
მაგრამ შოუს მთავარი გმირი მაინც ისაა.

00:01:44.262 --> 00:01:46.482
CPU-ს მთელი საქმე ისაა,

00:01:46.506 --> 00:01:48.420
რომ მეხსიერებიდან ინსტრუქციები მიიღოს

00:01:48.444 --> 00:01:50.211
და შეასრულოს ისინი.

00:01:50.211 --> 00:01:52.356
როცა თქვენ კრეფთ, კრეფთ, კრეფთ,

00:01:52.380 --> 00:01:53.586
შეიძლება ძალიანაც ჩქარა,

00:01:53.610 --> 00:01:55.064
მაგალითად 60 სიტყვას წუთში,

00:01:55.088 --> 00:01:57.066
CPU - იღებს და ასრულებს

00:01:57.090 --> 00:01:59.113
მილიარდობით ინსტრუქციას წამში.

00:01:59.137 --> 00:02:02.152
დიახ, მილიარდობით - ყოველ წამს:

00:02:02.176 --> 00:02:05.158
ინსტრუქციას, რომ გაამოძრაოს 
თქვენი მაუსი ეკრანზე;

00:02:05.158 --> 00:02:07.121
რომ საათის ვიჯეტი ამუშაოს ეკრანზე;

00:02:07.145 --> 00:02:08.742
უკრას თქვენი ინტერნეტ-რადიო;

00:02:08.742 --> 00:02:11.903
მართოს ის ფაილები მყარ დისკზე, 
რომლებსაც თქვენ არედაქტირებთ

00:02:11.913 --> 00:02:13.516
და კიდევ ბევრად მეტი და მეტი!

00:02:13.516 --> 00:02:16.160
თქვენი კომპიუტერის CPU
ერთი დიდი მულტიტასკერია!

00:02:16.329 --> 00:02:17.483
"მაგრამ ო, ღმერთო ჩემო,

00:02:17.483 --> 00:02:20.255
ახლა ძალიან მნიშვნელოვანი მაუსის 
დაწკაპუნება გვიახლოვდება!

00:02:20.306 --> 00:02:22.990
მოდით ყველაფერი დავივიწყოთ
და მას მივხედოთ!"

00:02:23.067 --> 00:02:25.699
ყველაფრისთვის, რასაც CPU აკეთებს, 
არსებობს პროგრამები.

00:02:25.726 --> 00:02:28.034
მაუსისთვის სპეციალური პროგრამაა,

00:02:28.058 --> 00:02:29.338
ცალკეა საათის ვიჯეტისთვის,

00:02:29.338 --> 00:02:30.539
ინტერნეტ რადიოსთვის

00:02:30.539 --> 00:02:33.112
და წერილებისთვის,
რომლებიც კლავიატურაზე იკრიფება.

00:02:33.136 --> 00:02:35.664
თითოეული პროგრამა
თავდაპირველად ადამიანმა დაწერა

00:02:35.688 --> 00:02:37.882
ადამინასთვის გასაგებ, პროგრამირების ენაზე,

00:02:37.906 --> 00:02:38.741
როგორიცაა ჯავა,

00:02:38.765 --> 00:02:39.774
C++,

00:02:39.798 --> 00:02:41.195
ან პითონი.

00:02:41.219 --> 00:02:44.237
მაგრამ ადამიანების მიერ შექმნილი 
პროგრამები დიდ ადგილს იკავებენ

00:02:44.237 --> 00:02:47.390
და შეიცავენ ბევრ, კომპიუტერისათვის 
უსარგებლო ინფორმაციას,

00:02:47.390 --> 00:02:49.612
ამიტომ ისინი კომპილირდებიან, პატარავდებიან

00:02:49.612 --> 00:02:52.969
და კომპიუტერის მეხსიერებაში,
ერთეულოვან და ნულოვან ბიტებად ინახებიან.

00:02:52.969 --> 00:02:55.386
CPU იაზრებს, 
რომ მას ინსტრუქციები სჭირდება,

00:02:55.410 --> 00:02:57.387
რომ მიხედოს ამ მაუსის დაწკაპუნებას.

00:02:57.411 --> 00:03:00.037
ასეთ დროს, ის მოძებნის 
მაუსის პროგრამის მისამართს,

00:03:00.057 --> 00:03:02.322
გაუგზავნის მოთხოვნას
მეხსიერების ქვესისტემას,

00:03:02.322 --> 00:03:04.869
რომ მან იქ შენახული ინსტრუქციები მოაწოდოს.

00:03:05.287 --> 00:03:07.335
მაუსის დრაივერის
თითოეული ასეთი ინსტრუქცია,

00:03:07.359 --> 00:03:09.718
ზედმიწევნით ამოიღება და სრულდება.

00:03:09.742 --> 00:03:12.089
და ეს ჯერ კიდევ არ არის
ისტორიის დასასრული!

00:03:12.113 --> 00:03:14.630
CPU ახლა იგებს,
რომ როცა მაუსი დააწკაპუნეს,

00:03:14.654 --> 00:03:17.994
კურსორი მონიტორზე გამოსახულ
ღილაკის ფოტოზე იყო გაჩერებული,

00:03:18.177 --> 00:03:21.224
ამიტომ CPU მეხსიერებას, 
მონიტორის პროგრამას სთხოვს,

00:03:21.248 --> 00:03:23.329
რომ გაიგოს რა ღილაკია ეს.

00:03:23.353 --> 00:03:25.577
შემდეგ CPU-მ მეხსიერებას

00:03:25.601 --> 00:03:27.413
ღილაკის პროგრამა უნდა სთხოვოს,

00:03:27.437 --> 00:03:28.924
რაც ნიშნავს, რომ CPU-ს

00:03:28.948 --> 00:03:30.664
ისევ მონიტორის პროგრამა სჭირდება

00:03:30.688 --> 00:03:33.336
იმისათვის, რომ ამ ღილაკთან 
დაკავშირებული ვიდეო ჩართოს,

00:03:33.336 --> 00:03:34.718
და ვიდეოც ეშვება.

00:03:34.742 --> 00:03:37.613
მარტივად რომ ვთქვათ,
ძალიან ბევრი პროგრამაა ჩართული იქამდე,

00:03:37.613 --> 00:03:39.583
სანამ დაინახავთ, რომ ის ერთი წერტილი,

00:03:39.607 --> 00:03:41.389
რომელსაც დააჭირეთ, განათდა.

00:03:41.389 --> 00:03:44.524
ესე იგი, ისეთი მარტივი დავალება, 
როგორიც მაუსის დაწკაპუნებაა,

00:03:44.524 --> 00:03:47.822
კომპიუტერის ყველა მნიშვნელოვანი
კომპონენტის მონახულებას ნიშნავს:

00:03:48.196 --> 00:03:49.214
პერიფერიების,

00:03:49.238 --> 00:03:51.023
შეტანა-გამოტანის საბაზისო სისტემის

00:03:51.047 --> 00:03:52.355
და CPU-ს,

00:03:52.379 --> 00:03:53.130
პროგრამების,

00:03:53.154 --> 00:03:54.116
და მეხსიერების,

00:03:54.140 --> 00:03:56.133
და არც ერთი გრემლინის!