1
00:00:15,353 --> 00:00:17,214
გახსოვთ, როცა პირველად გაიაზრეთ,

2
00:00:17,238 --> 00:00:18,955
რომ თქვენი კომპიუტერი უფრო მეტი იყო,

3
00:00:18,955 --> 00:00:20,718
ვიდრე მონიტორი და კლავიატურა?

4
00:00:20,742 --> 00:00:23,301
რომ მაუსის დაწკაპუნებასა
და ვიდეოს ჩართვას შორის,

5
00:00:23,325 --> 00:00:25,779
იყო რაღაც, რაც ხვდებოდა თქვენს განზრახვას,

6
00:00:25,779 --> 00:00:26,694
ესმოდა ის,

7
00:00:26,694 --> 00:00:28,190
და ნამდვილს ხდიდა?

8
00:00:28,650 --> 00:00:30,246
რა არის ეს რაღაც?

9
00:00:30,270 --> 00:00:31,983
გრემლინებია?

10
00:00:32,007 --> 00:00:33,769
მოდი წარმოვიდგინოთ, რომ შეგვიძლია

11
00:00:33,793 --> 00:00:35,117
ელექტრონის ზომის გავხდეთ

12
00:00:35,141 --> 00:00:37,870
და მაუსის ღილაკში ჩავძვრეთ.

13
00:00:37,894 --> 00:00:39,587
თუ თქვენ მაუსს დაშლით დაინახავთ,

14
00:00:39,587 --> 00:00:42,169
რომ ის, სინამდვილეში
ძალიან მარტივი მექანიზმია.

15
00:00:42,193 --> 00:00:43,420
ორი ღილაკი აქვს

16
00:00:43,444 --> 00:00:46,723
და სისტემა, რომელიც აფიქსირებს 
მოძრაობასა და მანძილს.

17
00:00:46,747 --> 00:00:48,224
შეიძლება ოპტიკური მაუსი გაქვთ,

18
00:00:48,248 --> 00:00:50,948
რომელიც სინათლითა და სენსორებით 
ახორციელებს გაზომვებს,

19
00:00:50,948 --> 00:00:53,377
მაგრამ უფრო ძველი ვერსიები
ამას რეზინის ბურთულით

20
00:00:53,377 --> 00:00:55,162
და პლასტმასის ბორბლებით ახერხებდნენ.

21
00:00:55,162 --> 00:00:56,301
იგივე კონცეფციაა.

22
00:00:56,325 --> 00:00:57,890
როცა მაუსის ღილაკს აწკაპუნებთ,

23
00:00:57,914 --> 00:00:59,692
მაუსი კომპიუტერს უგზავნის ინფორმაციას

24
00:00:59,716 --> 00:01:01,801
თავისი ადგილსამყოფელის შესახებ.

25
00:01:01,825 --> 00:01:04,247
როცა თქვენი მაუსის დაწკაპუნება
მივა კომპიუტერთან,

26
00:01:04,247 --> 00:01:06,856
მას შეტანა-გამოტანის
საბაზისო სისტემა ხვდება.

27
00:01:06,880 --> 00:01:10,180
ეს ქვესისტემა მოქმედებს,
როგორც კომპიუტერის თვალები და ყურები,

28
00:01:10,180 --> 00:01:11,963
პირი და ხელები.

29
00:01:11,963 --> 00:01:14,596
ანუ, მარტივად რომ ვთქვათ,
კომპიუტერს საშუალებას აძლევს,

30
00:01:14,596 --> 00:01:16,419
რომ გარემოსთან ურთიერთობა მოახერხოს.

31
00:01:16,443 --> 00:01:18,346
ის ასევე მოქმედებს, როგორც ბუფერი

32
00:01:18,346 --> 00:01:21,297
იმისათვის, რომ დაიცვას CPU 
ზედმეტი გადატვირთულობისგან.

33
00:01:21,297 --> 00:01:24,031
ასეთ შემთხვევაში,
შეტანა-გამოტანის ქვესისტემა წყვეტს,

34
00:01:24,031 --> 00:01:26,508
რომ თქვენი მაუსის დაჭერა 
საკმაოდ მნიშვნელოვანია,

35
00:01:26,508 --> 00:01:28,915
ამიტომ CPU-სთვის აგენერირებს წყვეტას.

36
00:01:28,939 --> 00:01:31,195
"ჰეი, CPU, დაწკაპუნება მივიღე".

37
00:01:31,952 --> 00:01:34,303
CPU, ანუ ცენტრალური პროცესორი,

38
00:01:34,327 --> 00:01:36,498
არის კომპიუტერის ტვინი.

39
00:01:36,522 --> 00:01:39,318
ისევე როგორც თქვენი ტვინი
არ იკავებს მთელს თქვენს სხეულს,

40
00:01:39,318 --> 00:01:41,553
CPU-ც არ იკავებს მთელს კომპიუტერს,

41
00:01:41,577 --> 00:01:44,238
მაგრამ შოუს მთავარი გმირი მაინც ისაა.

42
00:01:44,262 --> 00:01:46,482
CPU-ს მთელი საქმე ისაა,

43
00:01:46,506 --> 00:01:48,420
რომ მეხსიერებიდან ინსტრუქციები მიიღოს

44
00:01:48,444 --> 00:01:50,211
და შეასრულოს ისინი.

45
00:01:50,211 --> 00:01:52,356
როცა თქვენ კრეფთ, კრეფთ, კრეფთ,

46
00:01:52,380 --> 00:01:53,586
შეიძლება ძალიანაც ჩქარა,

47
00:01:53,610 --> 00:01:55,064
მაგალითად 60 სიტყვას წუთში,

48
00:01:55,088 --> 00:01:57,066
CPU - იღებს და ასრულებს

49
00:01:57,090 --> 00:01:59,113
მილიარდობით ინსტრუქციას წამში.

50
00:01:59,137 --> 00:02:02,152
დიახ, მილიარდობით - ყოველ წამს:

51
00:02:02,176 --> 00:02:05,158
ინსტრუქციას, რომ გაამოძრაოს 
თქვენი მაუსი ეკრანზე;

52
00:02:05,158 --> 00:02:07,121
რომ საათის ვიჯეტი ამუშაოს ეკრანზე;

53
00:02:07,145 --> 00:02:08,742
უკრას თქვენი ინტერნეტ-რადიო;

54
00:02:08,742 --> 00:02:11,903
მართოს ის ფაილები მყარ დისკზე, 
რომლებსაც თქვენ არედაქტირებთ

55
00:02:11,913 --> 00:02:13,516
და კიდევ ბევრად მეტი და მეტი!

56
00:02:13,516 --> 00:02:16,160
თქვენი კომპიუტერის CPU
ერთი დიდი მულტიტასკერია!

57
00:02:16,329 --> 00:02:17,483
"მაგრამ ო, ღმერთო ჩემო,

58
00:02:17,483 --> 00:02:20,255
ახლა ძალიან მნიშვნელოვანი მაუსის 
დაწკაპუნება გვიახლოვდება!

59
00:02:20,306 --> 00:02:22,990
მოდით ყველაფერი დავივიწყოთ
და მას მივხედოთ!"

60
00:02:23,067 --> 00:02:25,699
ყველაფრისთვის, რასაც CPU აკეთებს, 
არსებობს პროგრამები.

61
00:02:25,726 --> 00:02:28,034
მაუსისთვის სპეციალური პროგრამაა,

62
00:02:28,058 --> 00:02:29,338
ცალკეა საათის ვიჯეტისთვის,

63
00:02:29,338 --> 00:02:30,539
ინტერნეტ რადიოსთვის

64
00:02:30,539 --> 00:02:33,112
და წერილებისთვის,
რომლებიც კლავიატურაზე იკრიფება.

65
00:02:33,136 --> 00:02:35,664
თითოეული პროგრამა
თავდაპირველად ადამიანმა დაწერა

66
00:02:35,688 --> 00:02:37,882
ადამინასთვის გასაგებ, პროგრამირების ენაზე,

67
00:02:37,906 --> 00:02:38,741
როგორიცაა ჯავა,

68
00:02:38,765 --> 00:02:39,774
C++,

69
00:02:39,798 --> 00:02:41,195
ან პითონი.

70
00:02:41,219 --> 00:02:44,237
მაგრამ ადამიანების მიერ შექმნილი 
პროგრამები დიდ ადგილს იკავებენ

71
00:02:44,237 --> 00:02:47,390
და შეიცავენ ბევრ, კომპიუტერისათვის 
უსარგებლო ინფორმაციას,

72
00:02:47,390 --> 00:02:49,612
ამიტომ ისინი კომპილირდებიან, პატარავდებიან

73
00:02:49,612 --> 00:02:52,969
და კომპიუტერის მეხსიერებაში,
ერთეულოვან და ნულოვან ბიტებად ინახებიან.

74
00:02:52,969 --> 00:02:55,386
CPU იაზრებს, 
რომ მას ინსტრუქციები სჭირდება,

75
00:02:55,410 --> 00:02:57,387
რომ მიხედოს ამ მაუსის დაწკაპუნებას.

76
00:02:57,411 --> 00:03:00,037
ასეთ დროს, ის მოძებნის 
მაუსის პროგრამის მისამართს,

77
00:03:00,057 --> 00:03:02,322
გაუგზავნის მოთხოვნას
მეხსიერების ქვესისტემას,

78
00:03:02,322 --> 00:03:04,869
რომ მან იქ შენახული ინსტრუქციები მოაწოდოს.

79
00:03:05,287 --> 00:03:07,335
მაუსის დრაივერის
თითოეული ასეთი ინსტრუქცია,

80
00:03:07,359 --> 00:03:09,718
ზედმიწევნით ამოიღება და სრულდება.

81
00:03:09,742 --> 00:03:12,089
და ეს ჯერ კიდევ არ არის
ისტორიის დასასრული!

82
00:03:12,113 --> 00:03:14,630
CPU ახლა იგებს,
რომ როცა მაუსი დააწკაპუნეს,

83
00:03:14,654 --> 00:03:17,994
კურსორი მონიტორზე გამოსახულ
ღილაკის ფოტოზე იყო გაჩერებული,

84
00:03:18,177 --> 00:03:21,224
ამიტომ CPU მეხსიერებას, 
მონიტორის პროგრამას სთხოვს,

85
00:03:21,248 --> 00:03:23,329
რომ გაიგოს რა ღილაკია ეს.

86
00:03:23,353 --> 00:03:25,577
შემდეგ CPU-მ მეხსიერებას

87
00:03:25,601 --> 00:03:27,413
ღილაკის პროგრამა უნდა სთხოვოს,

88
00:03:27,437 --> 00:03:28,924
რაც ნიშნავს, რომ CPU-ს

89
00:03:28,948 --> 00:03:30,664
ისევ მონიტორის პროგრამა სჭირდება

90
00:03:30,688 --> 00:03:33,336
იმისათვის, რომ ამ ღილაკთან 
დაკავშირებული ვიდეო ჩართოს,

91
00:03:33,336 --> 00:03:34,718
და ვიდეოც ეშვება.

92
00:03:34,742 --> 00:03:37,613
მარტივად რომ ვთქვათ,
ძალიან ბევრი პროგრამაა ჩართული იქამდე,

93
00:03:37,613 --> 00:03:39,583
სანამ დაინახავთ, რომ ის ერთი წერტილი,

94
00:03:39,607 --> 00:03:41,389
რომელსაც დააჭირეთ, განათდა.

95
00:03:41,389 --> 00:03:44,524
ესე იგი, ისეთი მარტივი დავალება, 
როგორიც მაუსის დაწკაპუნებაა,

96
00:03:44,524 --> 00:03:47,822
კომპიუტერის ყველა მნიშვნელოვანი
კომპონენტის მონახულებას ნიშნავს:

97
00:03:48,196 --> 00:03:49,214
პერიფერიების,

98
00:03:49,238 --> 00:03:51,023
შეტანა-გამოტანის საბაზისო სისტემის

99
00:03:51,047 --> 00:03:52,355
და CPU-ს,

100
00:03:52,379 --> 00:03:53,130
პროგრამების,

101
00:03:53,154 --> 00:03:54,116
და მეხსიერების,

102
00:03:54,140 --> 00:03:56,133
და არც ერთი გრემლინის!