0:00:15.353,0:00:17.214
გახსოვთ, როცა პირველად გაიაზრეთ,

0:00:17.238,0:00:18.955
რომ თქვენი კომპიუტერი უფრო მეტი იყო,

0:00:18.955,0:00:20.718
ვიდრე მონიტორი და კლავიატურა?

0:00:20.742,0:00:23.301
რომ მაუსის დაწკაპუნებასა[br]და ვიდეოს ჩართვას შორის,

0:00:23.325,0:00:25.779
იყო რაღაც, რაც ხვდებოდა თქვენს განზრახვას,

0:00:25.779,0:00:26.694
ესმოდა ის,

0:00:26.694,0:00:28.190
და ნამდვილს ხდიდა?

0:00:28.650,0:00:30.246
რა არის ეს რაღაც?

0:00:30.270,0:00:31.983
გრემლინებია?

0:00:32.007,0:00:33.769
მოდი წარმოვიდგინოთ, რომ შეგვიძლია

0:00:33.793,0:00:35.117
ელექტრონის ზომის გავხდეთ

0:00:35.141,0:00:37.870
და მაუსის ღილაკში ჩავძვრეთ.

0:00:37.894,0:00:39.587
თუ თქვენ მაუსს დაშლით დაინახავთ,

0:00:39.587,0:00:42.169
რომ ის, სინამდვილეში[br]ძალიან მარტივი მექანიზმია.

0:00:42.193,0:00:43.420
ორი ღილაკი აქვს

0:00:43.444,0:00:46.723
და სისტემა, რომელიც აფიქსირებს [br]მოძრაობასა და მანძილს.

0:00:46.747,0:00:48.224
შეიძლება ოპტიკური მაუსი გაქვთ,

0:00:48.248,0:00:50.948
რომელიც სინათლითა და სენსორებით [br]ახორციელებს გაზომვებს,

0:00:50.948,0:00:53.377
მაგრამ უფრო ძველი ვერსიები[br]ამას რეზინის ბურთულით

0:00:53.377,0:00:55.162
და პლასტმასის ბორბლებით ახერხებდნენ.

0:00:55.162,0:00:56.301
იგივე კონცეფციაა.

0:00:56.325,0:00:57.890
როცა მაუსის ღილაკს აწკაპუნებთ,

0:00:57.914,0:00:59.692
მაუსი კომპიუტერს უგზავნის ინფორმაციას

0:00:59.716,0:01:01.801
თავისი ადგილსამყოფელის შესახებ.

0:01:01.825,0:01:04.247
როცა თქვენი მაუსის დაწკაპუნება[br]მივა კომპიუტერთან,

0:01:04.247,0:01:06.856
მას შეტანა-გამოტანის[br]საბაზისო სისტემა ხვდება.

0:01:06.880,0:01:10.180
ეს ქვესისტემა მოქმედებს,[br]როგორც კომპიუტერის თვალები და ყურები,

0:01:10.180,0:01:11.963
პირი და ხელები.

0:01:11.963,0:01:14.596
ანუ, მარტივად რომ ვთქვათ,[br]კომპიუტერს საშუალებას აძლევს,

0:01:14.596,0:01:16.419
რომ გარემოსთან ურთიერთობა მოახერხოს.

0:01:16.443,0:01:18.346
ის ასევე მოქმედებს, როგორც ბუფერი

0:01:18.346,0:01:21.297
იმისათვის, რომ დაიცვას CPU [br]ზედმეტი გადატვირთულობისგან.

0:01:21.297,0:01:24.031
ასეთ შემთხვევაში,[br]შეტანა-გამოტანის ქვესისტემა წყვეტს,

0:01:24.031,0:01:26.508
რომ თქვენი მაუსის დაჭერა [br]საკმაოდ მნიშვნელოვანია,

0:01:26.508,0:01:28.915
ამიტომ CPU-სთვის აგენერირებს წყვეტას.

0:01:28.939,0:01:31.195
"ჰეი, CPU, დაწკაპუნება მივიღე".

0:01:31.952,0:01:34.303
CPU, ანუ ცენტრალური პროცესორი,

0:01:34.327,0:01:36.498
არის კომპიუტერის ტვინი.

0:01:36.522,0:01:39.318
ისევე როგორც თქვენი ტვინი[br]არ იკავებს მთელს თქვენს სხეულს,

0:01:39.318,0:01:41.553
CPU-ც არ იკავებს მთელს კომპიუტერს,

0:01:41.577,0:01:44.238
მაგრამ შოუს მთავარი გმირი მაინც ისაა.

0:01:44.262,0:01:46.482
CPU-ს მთელი საქმე ისაა,

0:01:46.506,0:01:48.420
რომ მეხსიერებიდან ინსტრუქციები მიიღოს

0:01:48.444,0:01:50.211
და შეასრულოს ისინი.

0:01:50.211,0:01:52.356
როცა თქვენ კრეფთ, კრეფთ, კრეფთ,

0:01:52.380,0:01:53.586
შეიძლება ძალიანაც ჩქარა,

0:01:53.610,0:01:55.064
მაგალითად 60 სიტყვას წუთში,

0:01:55.088,0:01:57.066
CPU - იღებს და ასრულებს

0:01:57.090,0:01:59.113
მილიარდობით ინსტრუქციას წამში.

0:01:59.137,0:02:02.152
დიახ, მილიარდობით - ყოველ წამს:

0:02:02.176,0:02:05.158
ინსტრუქციას, რომ გაამოძრაოს [br]თქვენი მაუსი ეკრანზე;

0:02:05.158,0:02:07.121
რომ საათის ვიჯეტი ამუშაოს ეკრანზე;

0:02:07.145,0:02:08.742
უკრას თქვენი ინტერნეტ-რადიო;

0:02:08.742,0:02:11.903
მართოს ის ფაილები მყარ დისკზე, [br]რომლებსაც თქვენ არედაქტირებთ

0:02:11.913,0:02:13.516
და კიდევ ბევრად მეტი და მეტი!

0:02:13.516,0:02:16.160
თქვენი კომპიუტერის CPU[br]ერთი დიდი მულტიტასკერია!

0:02:16.329,0:02:17.483
"მაგრამ ო, ღმერთო ჩემო,

0:02:17.483,0:02:20.255
ახლა ძალიან მნიშვნელოვანი მაუსის [br]დაწკაპუნება გვიახლოვდება!

0:02:20.306,0:02:22.990
მოდით ყველაფერი დავივიწყოთ[br]და მას მივხედოთ!"

0:02:23.067,0:02:25.699
ყველაფრისთვის, რასაც CPU აკეთებს, [br]არსებობს პროგრამები.

0:02:25.726,0:02:28.034
მაუსისთვის სპეციალური პროგრამაა,

0:02:28.058,0:02:29.338
ცალკეა საათის ვიჯეტისთვის,

0:02:29.338,0:02:30.539
ინტერნეტ რადიოსთვის

0:02:30.539,0:02:33.112
და წერილებისთვის,[br]რომლებიც კლავიატურაზე იკრიფება.

0:02:33.136,0:02:35.664
თითოეული პროგრამა[br]თავდაპირველად ადამიანმა დაწერა

0:02:35.688,0:02:37.882
ადამინასთვის გასაგებ, პროგრამირების ენაზე,

0:02:37.906,0:02:38.741
როგორიცაა ჯავა,

0:02:38.765,0:02:39.774
C++,

0:02:39.798,0:02:41.195
ან პითონი.

0:02:41.219,0:02:44.237
მაგრამ ადამიანების მიერ შექმნილი [br]პროგრამები დიდ ადგილს იკავებენ

0:02:44.237,0:02:47.390
და შეიცავენ ბევრ, კომპიუტერისათვის [br]უსარგებლო ინფორმაციას,

0:02:47.390,0:02:49.612
ამიტომ ისინი კომპილირდებიან, პატარავდებიან

0:02:49.612,0:02:52.969
და კომპიუტერის მეხსიერებაში,[br]ერთეულოვან და ნულოვან ბიტებად ინახებიან.

0:02:52.969,0:02:55.386
CPU იაზრებს, [br]რომ მას ინსტრუქციები სჭირდება,

0:02:55.410,0:02:57.387
რომ მიხედოს ამ მაუსის დაწკაპუნებას.

0:02:57.411,0:03:00.037
ასეთ დროს, ის მოძებნის [br]მაუსის პროგრამის მისამართს,

0:03:00.057,0:03:02.322
გაუგზავნის მოთხოვნას[br]მეხსიერების ქვესისტემას,

0:03:02.322,0:03:04.869
რომ მან იქ შენახული ინსტრუქციები მოაწოდოს.

0:03:05.287,0:03:07.335
მაუსის დრაივერის[br]თითოეული ასეთი ინსტრუქცია,

0:03:07.359,0:03:09.718
ზედმიწევნით ამოიღება და სრულდება.

0:03:09.742,0:03:12.089
და ეს ჯერ კიდევ არ არის[br]ისტორიის დასასრული!

0:03:12.113,0:03:14.630
CPU ახლა იგებს,[br]რომ როცა მაუსი დააწკაპუნეს,

0:03:14.654,0:03:17.994
კურსორი მონიტორზე გამოსახულ[br]ღილაკის ფოტოზე იყო გაჩერებული,

0:03:18.177,0:03:21.224
ამიტომ CPU მეხსიერებას, [br]მონიტორის პროგრამას სთხოვს,

0:03:21.248,0:03:23.329
რომ გაიგოს რა ღილაკია ეს.

0:03:23.353,0:03:25.577
შემდეგ CPU-მ მეხსიერებას

0:03:25.601,0:03:27.413
ღილაკის პროგრამა უნდა სთხოვოს,

0:03:27.437,0:03:28.924
რაც ნიშნავს, რომ CPU-ს

0:03:28.948,0:03:30.664
ისევ მონიტორის პროგრამა სჭირდება

0:03:30.688,0:03:33.336
იმისათვის, რომ ამ ღილაკთან [br]დაკავშირებული ვიდეო ჩართოს,

0:03:33.336,0:03:34.718
და ვიდეოც ეშვება.

0:03:34.742,0:03:37.613
მარტივად რომ ვთქვათ,[br]ძალიან ბევრი პროგრამაა ჩართული იქამდე,

0:03:37.613,0:03:39.583
სანამ დაინახავთ, რომ ის ერთი წერტილი,

0:03:39.607,0:03:41.389
რომელსაც დააჭირეთ, განათდა.

0:03:41.389,0:03:44.524
ესე იგი, ისეთი მარტივი დავალება, [br]როგორიც მაუსის დაწკაპუნებაა,

0:03:44.524,0:03:47.822
კომპიუტერის ყველა მნიშვნელოვანი[br]კომპონენტის მონახულებას ნიშნავს:

0:03:48.196,0:03:49.214
პერიფერიების,

0:03:49.238,0:03:51.023
შეტანა-გამოტანის საბაზისო სისტემის

0:03:51.047,0:03:52.355
და CPU-ს,

0:03:52.379,0:03:53.130
პროგრამების,

0:03:53.154,0:03:54.116
და მეხსიერების,

0:03:54.140,0:03:56.133
და არც ერთი გრემლინის!