0:00:01.125,0:00:03.143
Burada olmamın nedeni size

0:00:03.167,0:00:07.018
kadınlar yerel politikada yer bulduğunda

0:00:07.042,0:00:10.792
Pakistan'da olan değişimleri anlatmak.

0:00:12.000,0:00:17.393
Hepinizi büyüdüğüm yer olan

0:00:17.417,0:00:20.726
Pakistan'ın kuzeybatısındaki Dir'de[br]bir yolculuğa çıkarıcağım.

0:00:20.750,0:00:24.434
Dir 17. yüzyılda kuruldu.

0:00:24.458,0:00:29.726
1969'da Pakistan'a katılmasından önce[br]bir prenslikti.

0:00:29.750,0:00:35.351
Sadece prens Nawab Shah Jahan [br]şerefin rengi olan

0:00:35.375,0:00:38.083
beyaz giyme hakkına sahipti.

0:00:39.250,0:00:42.125
Halkını eğitmeye inanmazdı.

0:00:43.333,0:00:46.643
Benim doğduğum yıl olan 1979'da

0:00:46.667,0:00:50.684
erkeklerin yüzde beşi,[br]kızların da yüzde biri

0:00:50.708,0:00:52.625
okul eğitimi alabiliyordu.

0:00:54.208,0:00:56.417
Ben o yüzde birin içindeydim.

0:01:00.625,0:01:04.250
Büyürken babamla çok yakındık.

0:01:05.542,0:01:09.333
Babam bir doktordu[br]ve beni okula gönderdi.

0:01:10.625,0:01:14.042
Her gün derslerim bitince[br]onun kliniğine giderdim.

0:01:15.375,0:01:18.792
Harika bir adam[br]ve saygın bir topluluk lideriydi.

0:01:20.917,0:01:24.018
Bir yardım organizasyonunu yönetiyordu[br]ve ben de onunla birlikte

0:01:24.042,0:01:27.351
[br]politik ve sosyal toplantılara katılır,[br]ahalinin sosyal ve ekonomik

0:01:27.375,0:01:31.625
[br]problemler hakkındaki[br]konuşmalarını dinlerdim.

0:01:32.667,0:01:36.559
Ama 16 yaşına gelince

0:01:36.583,0:01:40.708
babam toplantılara katılmamı istemedi.

0:01:42.042,0:01:45.417
Artık genç bir kadın olmuştum,[br]yerim de evdi.

0:01:46.792,0:01:48.125
Çok üzüldüm.

0:01:49.125,0:01:52.333
Ancak diğer aile üyeleri de[br]babamın bu kararından mutluydu.

0:01:53.833,0:01:55.809
Evde oturup dahil olamamak

0:01:55.833,0:01:58.583
benim için çok zordu.

0:02:01.750,0:02:04.226
Babamın beni [br]problemlerimizi paylaşıp[br]

0:02:04.250,0:02:06.900
birlikte çözüm aramak için

0:02:06.900,0:02:09.934
kadın ve genç kızlarla buluşturmasını

0:02:09.958,0:02:13.333
ailemin kabul etmesi iki yılımı aldı.

0:02:15.583,0:02:17.601
Babamın onayıyla

0:02:17.625,0:02:21.226
birlikte problemlerimizi çözebilmek için

0:02:21.250,0:02:23.667
kadınlarla buluşmaya başladım.

0:02:25.625,0:02:27.601
Kadınlar geldiklerinde

0:02:27.625,0:02:32.083
yanlarında kendi gerçekliklerini[br]ve görüşlerini de getirdiler.

0:02:33.750,0:02:37.059
Kadınların sıklıkla

0:02:37.083,0:02:39.893
kendi güçlerini, potansiyellerini

0:02:39.917,0:02:42.500
ve öz saygılarını küçümsediklerini[br]görmüştüm.

0:02:44.125,0:02:47.375
Ama bu kadınlarla bir araya gelince[br]şunu net bir şekilde anladım ki;

0:02:48.833,0:02:50.809
onlar ve ailelerine daha iyi bir hayat

0:02:50.833,0:02:55.809
sunabilmek için bir umut varsa

0:02:55.833,0:02:58.559
bu ancak başkalarının [br]

0:02:58.583,0:03:01.143
gelip yardım etmesini bekleyerek değil

0:03:01.167,0:03:03.667
kendi haklarımızı savunarak olabilirdi.

0:03:06.208,0:03:10.018
Ben de büyük bir inanç sıçraması yapıp

0:03:10.042,0:03:14.101
kadınları kalkındırmak için

0:03:14.125,0:03:18.833
1994'de kendi organizasyonumu kurdum.

0:03:19.875,0:03:22.708
Benimle çalışacak birçok kadın buldum.

0:03:23.625,0:03:24.875
Bu çok zordu.

0:03:25.875,0:03:29.726
Bir çok kadın evlendiklerinde[br]işi bırakmak zorunda kaldılar

0:03:29.750,0:03:32.167
çünkü kocaları izin vermiyordu.

0:03:33.583,0:03:37.518
Bir iş arkadaşım[br]kendi ailesi tarafından

0:03:37.542,0:03:41.125
erkek kardeşinin işlediği bir suça[br]bedel olarak gelin verildi.

0:03:43.333,0:03:45.226
Ona yardım edemedim.

0:03:45.250,0:03:48.333
O zaman kendimi çok çaresiz hissettim.

0:03:50.208,0:03:54.833
Ama bu benim mücadelemde [br]daha kararlı olmamı sağladı.

0:03:56.500,0:03:59.559
Bunun gibi birçok olayda

0:03:59.583,0:04:03.792
kadınlar sessizce bu zulümlere [br]katlandıklarını gördüm.

0:04:04.917,0:04:06.809
Ne zaman pes etmek yerine [br]

0:04:06.833,0:04:11.393
durumunu değiştirmeye çalışan

0:04:11.417,0:04:13.077
bir kadın görsem motive olurum.

0:04:14.083,0:04:18.226
2001'de yerel seçimlerde

0:04:18.250,0:04:21.309
Aşağı Dir'den[br]bağımsız aday olarak

0:04:21.333,0:04:23.583
belediye meclis seçimlerine katıldım.

0:04:25.542,0:04:30.833
Bütün güçlüklere ve engellemelere [br]rağmen kazandım.

0:04:31.333,0:04:37.434
(Alkışlar)

0:04:37.458,0:04:40.750
Belediye meclisinde[br]altı yıl hizmet verdim.

0:04:42.375,0:04:44.351
Ancak maalesef ki

0:04:44.375,0:04:46.601
kadınlar seçilmiş de olsalar

0:04:46.625,0:04:50.542
erkeklerle birlikte kurula katılmalarına

0:04:52.792,0:04:54.583
ve onlarla oturmalarına izin yoktu.

0:04:56.083,0:04:59.393
Ben de kadınlara özel odada[br]oturmak zorunda kalıyordum

0:04:59.417,0:05:01.750
ve kurulda olup bitenden[br]haberim bile olmuyordu.

0:05:04.958,0:05:07.143
Erkekler bana,

0:05:07.167,0:05:11.893
"Siz kadınlar, seçilmiş kadın üyeler

0:05:11.917,0:05:14.208
kadınlar için dikiş makinası alın." [br]diyordu.

0:05:15.292,0:05:19.458
Bense en çok ihtiyaç olanın[br]temiz su erişimi olduğunu biliyordum.

0:05:21.208,0:05:24.018
Ben de kadınların yüzleştikleri[br]gerçek zorluklara

0:05:24.042,0:05:27.833
dikkat çekmek için[br]elimden geleni yapıyordum.

0:05:29.667,0:05:35.167
Kendi yöremde kurumuş olan [br]iki kuyu için beş el pompası kurdum.

0:05:36.167,0:05:38.292
Kuyuları tekrar çalıştırdık.

0:05:41.000,0:05:45.708
Çok geçmeden kuyular [br]5.000 aileye su sağladı.

0:05:47.500,0:05:50.601
Erkeklerin yaptığı herhangi bir şeyi

0:05:50.625,0:05:53.035
kadınların da yapabileceğini [br]ispat etmiş olduk.

0:05:53.958,0:05:57.351
Diğer seçilmiş kadınlarla birlikte [br]ittifaklar oluşturdum

0:05:57.375,0:05:58.851
ve geçen sene kadınlara

0:05:58.875,0:06:03.601
kurulda bütün üyelerle birlikte [br]oturma izni verildi.

0:06:03.625,0:06:10.542
(Alkışlar)

0:06:11.542,0:06:18.309
Mevzuat, planlama ve bütçelemede

0:06:18.333,0:06:20.898
tüm kararlarda kadınların[br]katılımı da sağlandı.

0:06:21.083,0:06:23.375
Birlikten kuvvet doğduğunu gördüm.

0:06:24.208,0:06:26.378
Kendiniz de bilirsiniz.[br]Temsil eksikliği demek

0:06:26.378,0:06:29.625
kimsenin sizin için [br]mücadele etmemesi demek.

0:06:31.333,0:06:33.601
Pakistan size

0:06:33.625,0:06:38.500
13.000 km uzakta.

0:06:40.167,0:06:44.292
Umarım ki size şimdi anlatacaklarım[br]aramızdaki yer ve kültür farklarını aşar

0:06:45.917,0:06:50.375
ve sizde yankı bulur.

0:06:52.167,0:06:53.893
Kadınlar kendileriyle birlikte

0:06:53.917,0:06:57.875
nüfusun yarısının gerçekliklerini[br]ve umutlarını da getirir.

0:07:00.667,0:07:06.309
2007'de Swat, Dir ve yakın yerleşimlerde

0:07:06.333,0:07:10.250
Taliban'ın yükselişini gördük.

0:07:11.292,0:07:12.917
Çok korkutucuydu.

0:07:13.917,0:07:18.476
Taliban masum insanları öldürdü.

0:07:18.500,0:07:20.101
Neredeyse her gün

0:07:20.125,0:07:23.542
insanlar sevdiklerinin cesetlerini [br]yollardan topluyordu.

0:07:24.500,0:07:27.018
Toplumlarının iyiliği için [br]çalışan ve mücadele eden

0:07:27.042,0:07:30.268
sosyal ve politik liderlerin çoğu

0:07:30.292,0:07:32.000
tehdit edildi ve hedef yapıldı.

0:07:34.375,0:07:36.393
Ben bile çocuklarımı [br]akrabalarıma bırakıp

0:07:36.417,0:07:38.708
gitmek zorunda kaldım.

0:07:42.917,0:07:48.018
Dir'deki ofisimi kapatıp[br]

0:07:48.042,0:07:49.912
eyaletin başkenti Peshawar'a taşıdım.

0:07:51.083,0:07:54.875
Travmadaydım, neler olacağını [br]merak ediyordum.

0:07:57.250,0:08:01.518
Ailemden ve arkadaşlarımdan birçok kişi,

0:08:01.542,0:08:05.184
"Shad, çalışmayı bırak.

0:08:05.208,0:08:07.083
Tehlike çok büyük." diyordu.

0:08:08.500,0:08:09.750
Ama ben ısrar ettim.

0:08:12.792,0:08:19.684
2009'da Swat, Dir ve yakın çevresinden

0:08:19.708,0:08:22.292
yerinden edilen insanların[br]tarihi göçü başladı.

0:08:23.500,0:08:27.333
Yerinden edilen insanlar

0:08:28.625,0:08:30.851
kendi memleketlerine dönene kadar

0:08:30.875,0:08:33.487
neredeyse her gün [br]kampları ziyaret ediyordum.

0:08:33.875,0:08:37.375
10.000'in üzerinde kadın ve çocuk için

0:08:38.582,0:08:42.558
kampların yakınında

0:08:42.582,0:08:44.472
dört ana çocuk sağlık birimi kurdum.

0:08:45.250,0:08:50.226
Bu ziyaretlerim sırasında

0:08:50.250,0:08:55.333
kadınların ihtiyaçlarına [br]çok az ilgi gösterildiğini gözlemledim.

0:08:56.583,0:08:59.268
Bunun ardındaki nedeni sorguladım.

0:08:59.292,0:09:04.601
Ve fark ettim ki neden

0:09:04.625,0:09:08.708
kadınların sosyal politik ve toplumsal[br]olarak eksik temsil edilmesiydi.

0:09:09.750,0:09:13.018
O zaman fark ettim ki

0:09:13.042,0:09:15.768
ben politikada kadın liderliğini

0:09:15.792,0:09:19.000
güçlendirmeye odaklanmalıydım.

0:09:20.458,0:09:22.726
Bu sayede [br]kendi siyasi temsillerini arttırıp

0:09:22.750,0:09:25.167
gelecekte kendi seslerini [br]duyurabilirlerdi.

0:09:26.250,0:09:30.809
Böylece 2015'deki yerel seçimler için

0:09:30.833,0:09:34.583
300 potansiyel genç kadını[br]yetiştirmeye başladım.

0:09:35.750,0:09:37.351
Ve biliyor musunuz?

0:09:37.375,0:09:39.125
Bunların yüzde ellisi kazandı.

0:09:39.708,0:09:46.934
(Alkışlar)

0:09:46.958,0:09:50.018
Şu anda onlar kurula katılıyor,

0:09:50.042,0:09:54.042
yasama, planlama ve bütçede[br]aktif görev alıyor.

0:09:57.375,0:10:00.851
Birçoğu kaynaklarını [br]kadın sağlığı, eğitimi,

0:10:00.875,0:10:05.708
beceri gelişimi ve temiz su erişimi[br]için kullanıyor.

0:10:06.708,0:10:08.851
Seçilen tüm kadınlar şimdi problemlerini

0:10:08.875,0:10:11.625
paylaşıp, tartışıp beraber çözüm buluyor.

0:10:13.333,0:10:16.500
Size beraber çalıştığım [br]iki kadından söz edeceğim;

0:10:17.375,0:10:19.226
Saira Shams.

0:10:19.250,0:10:23.601
Gördüğünüz gibi[br]26 yaşında genç bir kadın.

0:10:23.625,0:10:28.708
2015'de Aşağı Dir [br]meclis seçimlerini kazandı.

0:10:30.417,0:10:33.726
İki tane kamu altyapı planını tamamladı.

0:10:33.750,0:10:37.208
kadınlar ve kamu altyapı planları...

0:10:39.250,0:10:42.208
Bazıları bunun erkek işi [br]olduğunu düşünebilir.

0:10:43.833,0:10:46.925
Ama bu aynı zamanda kadınların da işi[br]ve biz bunu yapabiliriz.

0:10:47.833,0:10:53.726
Kendisi aynı zamanda kız okullarına [br]giden iki yolu tamir ettirdi

0:10:53.750,0:10:55.893
bu olmasa kızlar o okullara[br]ulaşamayacaklar

0:10:55.917,0:10:57.750
ve okullar faydasız hâle gelecekti.

0:10:59.417,0:11:02.851
Başka bir genç kadın da Asma Gul.

0:11:02.875,0:11:07.351
Kendisi kurduğumuz genç liderler [br]forumunda oldukça aktif.

0:11:07.375,0:11:10.083
Kendisi meclise giremedi

0:11:11.125,0:11:15.917
ama bölgenin ilk kadın gazetecisi oldu.

0:11:17.292,0:11:22.292
Kadın sorunları ve hakları [br]konusunda yazıyor.

0:11:23.417,0:11:27.101
Saira ve Asma

0:11:27.125,0:11:30.708
katılım ve temsilin öneminin [br]yaşayan örnekleri.

0:11:32.958,0:11:35.018
Size şunu da söyleyeyim.

0:11:35.042,0:11:37.851
2013 Pakistan genel seçimlerinde

0:11:37.875,0:11:41.500
ve 2015 yerel seçimlerinde

0:11:42.500,0:11:45.250
Dir'de 100'den az kadın seçmen vardı.

0:11:46.833,0:11:48.101
Ama biliyor musunuz?

0:11:48.125,0:11:52.768
Söylemekten gurur duyuyorum

0:11:52.792,0:11:56.101
bu sene genel seçimlerde Dir'de [br]93.000 kadın seçmen vardı.

0:11:56.125,0:12:02.167
(Alkışlar)

0:12:04.042,0:12:06.875
Mücadelemiz bitmiş değil tabii.

0:12:07.958,0:12:10.143
Ama değişim tarihi.

0:12:10.167,0:12:16.226
Bu, kadınların ayağa kalkıp,[br]kendilerini gösterip

0:12:16.250,0:12:21.125
kadın liderliği yaratmanın gerekliliğini[br]anladıklarının işareti.

0:12:25.167,0:12:29.018
Pakistan'da ve burada [br]Birleşik Devletler'de

0:12:29.042,0:12:31.476
ve dünyanın her yerinde bu;

0:12:31.500,0:12:35.893
iş hayatında, politikada önemli[br]kararlar verme gücünde

0:12:35.917,0:12:39.958
kadınlar olması demek.

0:12:42.833,0:12:46.042
Bu benim 23 yılımı aldı.

0:12:48.000,0:12:50.851
Ama ben hiçbir kadının

0:12:50.875,0:12:54.583
duyulmak için 23 yıl [br]beklemesini istemiyorum.

0:12:56.458,0:12:58.917
Kötü günlerim oldu.

0:13:00.917,0:13:03.976
Hayatımın uyanık olan her anında

0:13:04.000,0:13:07.917
kadınların tam potansiyellerinde [br]yaşama hakkı için çalıştım.

0:13:09.875,0:13:13.309
Benim gibi binlerce kadının ayağa kalkıp

0:13:13.333,0:13:15.875
diğer genç kadınları desteklediğini

0:13:17.292,0:13:21.434
ve birlikte hepimiz için

0:13:21.458,0:13:25.792
fırsatlar yaratıp lehimize [br]kararlar aldığını hayal edin.

0:13:27.750,0:13:30.875
Ve bu, dostlarım, dünyayı değiştirebilir.

0:13:32.000,0:13:33.268
Teşekkür ederim.

0:13:33.292,0:13:39.125
(Alkışlar)