0:00:22.067,0:00:24.134
Шаноўнае спадарства,

0:00:24.134,0:00:29.513
я прадстаўляю тут Зямлю[br]і латышскасць.

0:00:29.991,0:00:33.480
Тым не менш тая, хто стаіць перад вамі,

0:00:33.481,0:00:39.174
пакінула родную Рыгу ва ўзросце 6 год,

0:00:39.175,0:00:43.031
каб вярнуцца туды ва ўзросце 60

0:00:43.546,0:00:47.591
і быць абранай прэзідэнтам [br]8-мю месяцамі пазней.

0:00:47.592,0:00:52.633
Прэзідэнтам краіны, ніколі раней [br]не належаўшы да палітычных партый,

0:00:53.496,0:00:57.865
без аніякай перадвыбарнай кампаніі,

0:00:57.866,0:01:01.735
якую мы ўяўляем часткай [br]дэмакратычнага працэсу,

0:01:02.104,0:01:06.488
не выдаткаваўшы ні капейкі[br]на выбары,

0:01:06.489,0:01:10.116
не самая звычайная палітычная кар'ера.

0:01:10.873,0:01:16.027
Аднак шлях, які я прайшла,

0:01:16.028,0:01:20.583
падарыў мне надзвычайны досвед і адкрыцці.

0:01:21.026,0:01:24.414
Імі я і хацела падзяліцца з вамі,

0:01:24.415,0:01:28.565
нягледзячы на тое, што зямля, [br]на якой я нарадзілася,

0:01:28.566,0:01:33.196
глеба, якая была пад маімі нагамі[br]асноўную частку майго жыцця,

0:01:33.198,0:01:36.248
не была глебай маёй радзімы,

0:01:36.249,0:01:41.609
але была раскідана па шасці[br]розных краінах

0:01:41.610,0:01:44.070
на трох розных кантынентах,

0:01:44.071,0:01:45.960
дзе цягам гэтага часу

0:01:45.961,0:01:49.830
мне давялося авалодаць [br]пяццю рознымі мовамі

0:01:49.831,0:01:53.213
і па дарозе адкінуць тыя, [br]якія мне так і не ўдалася засвоіць.

0:01:54.432,0:01:58.581
Як зрэшты рэшт такі дзіўны абразец

0:01:58.582,0:02:02.399
здолеў стаць прэзідэнтам краіны

0:02:02.400,0:02:05.483
і экспертам па яе ідэнтычнасці?

0:02:05.484,0:02:08.477
Здавалася б парадоксам,

0:02:08.478,0:02:13.451
але, на жаль, гэта адна з трох [br]галоўных рысаў ідэнтычансці,

0:02:13.452,0:02:17.998
якую развілі латышы

0:02:17.999,0:02:20.452
праз гістарычныя падзеі

0:02:20.453,0:02:24.776
ў выніку Другой сусветнай вайны.

0:02:24.777,0:02:29.918
Пасля першай акупацыі [br]і захопу Савецкім саюзам,

0:02:29.919,0:02:32.289
наступнай нацысцкай акупацыі,

0:02:32.290,0:02:36.569
латышы апынуліся па абодва бакі[br]канфліктуючых партый

0:02:36.570,0:02:39.395
супраць міжнародных канвенцый,

0:02:39.396,0:02:42.476
і вось тады і развіліся тры рысы.

0:02:42.477,0:02:45.846
Некаторыя, як мае бацькі [br]або бацькі майго мужа,

0:02:45.847,0:02:50.658
з'ехалі ў выгнанне разам з дзецьмі, [br]спадзеючыся вярнуцца,

0:02:50.659,0:02:55.539
калі сусветная супольнасць дапаможа [br]зноўку забяспечыць незалежнасць Латвіі,

0:02:55.540,0:02:57.491
чаго, як вядома, не здарылася.

0:02:57.492,0:03:00.111
Бедныя, яны нават не чулі

0:03:00.112,0:03:04.261
пра пратаколы[br]Пакта Молатава-Рыбентропа,

0:03:04.262,0:03:08.422
і тым болей пра Ялту і Тэгеран, [br]у якіх былі задзейнічаны саюзнікі.

0:03:09.462,0:03:14.701
Другая рыса развілася ў тых, [br]каго выслалі ў Сібір.

0:03:14.702,0:03:19.370
Іх жыццё задакументавана[br]ў розных фільмах;

0:03:21.010,0:03:24.239
Калі вы застаняцеся ў Латвіі, [br]у вас будзе магчымасць іх убачыць

0:03:24.240,0:03:28.669
падчас нашага Фестывалю песняў, [br]які адбудзецца праз некалькі тыдняў.

0:03:28.670,0:03:32.229
І, зрэшты, большасць людзей[br]засталіся тут, у Латвіі,

0:03:32.230,0:03:37.190
але засталіся ў краіне, падначаленай[br]таталітарнаму рэжыму,

0:03:37.200,0:03:40.319
замежнай акупацыі [br]і ваеннай прысутнасці,

0:03:40.320,0:03:44.300
з навязанай ідэалогіяй [br]і эканамічнай сістэмай.

0:03:45.275,0:03:48.494
Я, вядома, збольшага кажу[br]з перспектывы:

0:03:48.495,0:03:51.234
найперш тых, хто выехаў,

0:03:51.235,0:03:55.739
потым -- з погляду тых, [br]хто вярнуўся і намагаўся загаіць

0:03:55.740,0:03:59.699
тыя розныя адасобленыя часткі нашай нацыі,

0:03:59.700,0:04:03.030
галінкі, якія былі адсечаны [br]ад агульнага дрэва,

0:04:03.031,0:04:07.720
каб нагадаць ім, што яны насамрэч[br]выраслі на адной гістарычнай глебе,

0:04:07.721,0:04:11.010
з адным мінулым, [br]з аднолькавымі культурнымі традыцыямі,

0:04:11.011,0:04:15.550
і што яны -- гэта і ёсць тое, [br]што стварае нашу асабістасць.

0:04:15.551,0:04:20.958
Але фармаванне маёй уласнай ідэнтычнасці[br]ніколі не было лёгкім,

0:04:20.959,0:04:24.712
таму большасць свайго вольнага часу[br]я правяла,

0:04:24.713,0:04:28.012
-- вядома, апроч маёй працы, [br]акадэмічнай кар'еры

0:04:28.013,0:04:34.031
ў якасці вернай, працавітай і дастаткова[br]паспяховай канадскай навукоўцы --

0:04:34.032,0:04:40.011
шмат часу я правяла, намагаючыся[br]выхаваць сваіх дзяцей,

0:04:40.012,0:04:43.561
народжаных за мяжой,[br]на латышскі погляд,

0:04:43.562,0:04:48.093
народжаных у Монрэалі, [br]канадцаў у першым пакаленні,

0:04:48.094,0:04:49.445
ды іншых дзяцей:

0:04:49.446,0:04:52.929
дзяцей многіх іншых латышоў[br]на розных кантынентах --

0:04:52.930,0:04:58.009
у Паўднёвай Амерыцы, Аўстраліі, [br]Еўропе, ЗША, Канадзе --

0:04:58.010,0:05:00.265
намагалася прывіваць ім

0:05:00.266,0:05:04.431
пачуццё і разуменне таго, [br]што азначае быць латышамі і навошта.

0:05:04.432,0:05:10.831
Я прыйшла да высновы, [br]што самавызначэнне -- складаны працэс,

0:05:10.832,0:05:12.971
у якім адчуванне сябе латышкай,

0:05:12.972,0:05:18.517
або немкай, або амерыканкай, [br]або кітайкай, або кім заўгодна --

0:05:18.518,0:05:23.811
толькі адзін са слаёў чагосьці[br]кшталту цыбуліны вашай душы,

0:05:23.812,0:05:28.556
дзе кожны з нас

0:05:28.557,0:05:33.356
з'яўляецца часткай многіх групаў,

0:05:33.357,0:05:38.496
кангламерацый, асацыяцый, самасцяў.

0:05:38.497,0:05:41.470
Мы належым да многіх і многіх людзей,

0:05:41.471,0:05:45.730
з якімі можам сябе атаясамліваць[br]мноствам спосабаў.

0:05:45.731,0:05:52.199
Насамрэч, мы больш падобныя да бутона[br]ліліі, чым на цыбуліну.

0:05:52.200,0:05:54.509
У лілій ёсць некалькі розных узроўняў,

0:05:54.510,0:05:58.349
якія адлюстроўваюць розныя аспекты[br]нашай асобы.

0:05:58.350,0:06:03.100
Але існуе некалькі важных элементаў[br]самасці, якія застаюцца нязменнымі.

0:06:03.101,0:06:06.851
Першы з іх -- тое, што я называю [br]аўтаматыкай.

0:06:07.890,0:06:13.759
Тая натуральная ідэнтычнасць, [br]з якой дзеці вырастаюць

0:06:13.760,0:06:19.574
і сацыялізуюцца ў сваёй сям'і, [br]у сваім асяроддзі,

0:06:19.575,0:06:22.433
у коле сваякоў, калі яны яго маюць,

0:06:22.434,0:06:24.731
потым у дзіцячым садку, школе,

0:06:24.732,0:06:28.361
з іншымі дзецьмі на вуліцы,[br]у грамадстве агулам,

0:06:28.362,0:06:30.590
і сёння ўсё болей

0:06:30.591,0:06:35.679
праз электронныя сродкі[br]камунікацыі рознага кшталту.

0:06:35.680,0:06:38.781
У дзіцяці развіваецца адчуванне самасці.

0:06:39.435,0:06:43.516
Кожнае дзіця аднойчы зазірае ў люстэрка[br]і кажа:

0:06:43.517,0:06:50.206
"Вох, гэта ж маленькая Ганка!"[br]або Марыйка, або Янка.

0:06:50.207,0:06:53.740
Яны разумеюць, што пабачылі сябе,

0:06:53.741,0:06:56.915
і пачынаюць усведамляць, хто яны такія.

0:06:56.916,0:07:01.225
Але пачуццё прыналежнасці[br]прыходзіць значна пазней:

0:07:01.226,0:07:05.015
прыналежнасці матулі і тату, [br]або бабулі, дзядулі,

0:07:05.016,0:07:09.155
жыць на пэўнай вуліцы, [br]у пэўнай мясцовасці --

0:07:09.156,0:07:11.591
развіваецца ў пачуццё прыналежнасці[br]да большых груп.

0:07:11.591,0:07:15.832
І гэта раней ці пазней здараецца, [br]у залежнасці ад абставінаў.

0:07:15.839,0:07:18.488
У маім пакаленні, сярод дзяцей уцекачоў,

0:07:18.489,0:07:23.748
калі мы ўпершыню сустрэлі дзяцей[br]іншых нацыянальнасцяў,

0:07:23.749,0:07:27.939
у нас развілася, як я яе называю[br]"рэакцыйная ідэнтычнасць".

0:07:28.419,0:07:30.719
Калі нехта паказвае на цябе пальцам

0:07:30.734,0:07:34.134
і называе цябе брудным чужынцам, [br]або брыдкім палякам, а ты кажаш:

0:07:34.135,0:07:36.900
"Гэй, я не полька, я латышка,"

0:07:36.901,0:07:39.919
пачынаеш разумець, хто ты, [br]падабаецца гэта табе ці не.

0:07:40.789,0:07:42.014
Часам табе гэта прыемна,

0:07:42.015,0:07:45.128
таму што яны гатовы гуляць з табой[br]і яны вельмі сяброўскія,

0:07:45.129,0:07:46.708
а часам гэта непрыемна,

0:07:46.709,0:07:48.848
бо яны гатовыя закідаць цябе каменнем,

0:07:48.849,0:07:50.848
бегчы за табой і пабіць цябе наўздагон.

0:07:50.849,0:07:54.208
І тады ты разумееш, [br]што не ўсе людзі роўныя,

0:07:54.209,0:07:59.248
і зусім як сярод сваіх людзей, [br]ёсць нехта, напрыклад,

0:07:59.249,0:08:04.078
-- калі я хадзіла ў латышскую школу [br]ў нямецкім лагеры для ўцекачоў --

0:08:04.079,0:08:07.758
хто будзе больш прыязны за іншых, [br]таксама здараецца і з замежнікамі.

0:08:07.759,0:08:10.508
Але калі я пасябравала[br]з маленькай эстонскай дзяўчынкай,

0:08:10.509,0:08:12.953
у якой была цікавая вязаная шапачка

0:08:12.954,0:08:17.123
з геаметрычным узорам і нечым[br]кшталту кароны наверсе,

0:08:17.124,0:08:21.558
-- нешта кшталту Анны Балейн[br]на ейных партрэтах --

0:08:21.559,0:08:24.428
але вязаная шапачка [br]з геаметрычнымі ўзорамі,

0:08:24.429,0:08:28.098
я падумала, што гэта прыгожа, і спытала:[br]"Адкуль у цябе такая шапка,

0:08:28.099,0:08:30.858
ды ўсе іншыя эстонскія дзяўчынкі[br]носяць такія шапкі?"

0:08:30.859,0:08:32.488
Мне яны здаваліся прыгожымі.

0:08:32.489,0:08:35.227
Яна сказала: "Ну, эстонцы, такія носяць."

0:08:35.229,0:08:38.801
І тады я спытала маці, [br]як бы мне атрымаць такую шапку,

0:08:38.802,0:08:43.058
маці мне сказала:[br]"Эстонцы такія носяць, а латышы -- не."

0:08:43.058,0:08:45.935
Вось так проста гэта было, [br]і як бы мне не падабалася шапка,

0:08:45.935,0:08:48.395
мне казалі: "Не, ты не эстонка,

0:08:48.396,0:08:52.455
гэта для эстонак, [br]латышкі такія не носяць."

0:08:52.456,0:08:56.005
Пазней, у падарожжах праз кантыненты,

0:08:56.006,0:08:59.385
бо лагеры ўцекачоў у Нямеччыне зачынілі,

0:08:59.386,0:09:03.826
здараліся амаль трагічныя гісторыі, [br]вельмі сумныя,

0:09:03.827,0:09:08.363
з маленькімі дзяўчынкамі, якія шлі[br]ў школу, скажам, у сярэдняй Амерыцы,

0:09:08.364,0:09:10.773
і якім іхныя мамы казалі,

0:09:10.774,0:09:13.303
што ўсе прыстойныя дзяўчынкі[br]мусяць хадзіць у школу

0:09:13.304,0:09:17.103
з даўгімі косамі з істужкамі,

0:09:17.104,0:09:19.913
у сукенках з белымі каўнерчыкамі[br]і манжэтамі.

0:09:19.914,0:09:22.892
Калі яны прыходзілі ў школу, [br]яны былі ў шоку ад таго,

0:09:22.893,0:09:24.972
як усе паказвалі на іх пальцам,

0:09:24.973,0:09:29.493
і наколькі адрознымі яны былі[br]ад усіх іншых дзяўчынак у школе.

0:09:29.503,0:09:33.542
Калі яны казалі сваім маці, што [br]амерыканскія дзяўчынкі так не апраналіся,

0:09:33.543,0:09:36.972
іх маці казалі: "Але ж ты не амерыканка, [br]ты латышка."

0:09:36.973,0:09:40.522
І тады беднае дзіця мусіла вырашаць,

0:09:40.523,0:09:44.012
ці быць ізгоем і слухацца маму,

0:09:44.013,0:09:46.902
і заставацца часткай [br]латышскай супольнасці,

0:09:46.903,0:09:50.992
або станавіцца змагаркай, [br]калі гэта дазваляў узрост,

0:09:50.993,0:09:54.301
адварочвацца ад латышскай супольнасці[br]і латышскасці,

0:09:54.302,0:09:56.961
і забывацца пра яе[br]як мага хутчэй.

0:09:56.962,0:09:58.965
Я правяла сваё жыццё, намагаючыся

0:09:58.966,0:10:04.303
ўпэўніць моладзь латышскага паходжання,

0:10:04.304,0:10:06.394
пачынаючы з уласных дзяцей,

0:10:06.395,0:10:10.344
але і ўпэўніваючы сябе саму, [br]бо і сама я вырасла --

0:10:10.345,0:10:15.014
расла я за мяжой, [br]а не на Радзіме --

0:10:15.015,0:10:19.271
у тым, што ёсць трэцяя форма ідэнтычнасці,[br]вольна абраная.

0:10:19.272,0:10:23.459
Гэта калі ты разумееш, [br]што прыналежнасць да пэўнай групы --

0:10:23.460,0:10:27.999
няважна, да этнічнай, культурніцкай[br]спадчыны, лінгвістычнай групы --

0:10:28.000,0:10:32.208
можна азначаць яе рознымі шляхамі, [br]але што яна робіць, дык

0:10:32.209,0:10:36.408
адчыняе перад табой дзверы, [br]якія іначай былі б замкнёнымі.

0:10:36.409,0:10:38.688
Вывучэнне латышскай мовы --

0:10:38.689,0:10:43.468
на якой, можна сказаць, размаўляе[br]так мала людзей па свеце,

0:10:43.469,0:10:46.843
і выгодней было б вывучаць[br]кітайскую, напэўна --

0:10:46.844,0:10:50.803
але для вашай ідэнтычнасці, [br]для вашага дабрабыту,

0:10:50.804,0:10:55.283
для доступу да вашых каранёў,

0:10:55.284,0:11:00.101
для таго, каб адчуць гэтую прыналежнась, [br]якая зыходзіць ад вашай супольнасці,

0:11:00.102,0:11:04.151
у якой вы нарадзіліся, [br]-- вы належыце да яе па нараджэнні --

0:11:04.152,0:11:08.501
гэта нешта, [br]чаго нельга замяніць нечым іншым.

0:11:08.502,0:11:11.301
Вы можаце стаць яшчэ адным канадцам,

0:11:11.302,0:11:14.861
натуралізаваным грамадзянінам ЗША,

0:11:14.862,0:11:17.932
вандраваць у іншыя краіны[br]і добра зарабляць,

0:11:17.932,0:11:20.621
нават ажаніцца з некім мясцовым, [br]і ўліцца ў супольнасць.

0:11:20.622,0:11:22.861
І я сустрэла вельмі шмат латышоў, [br]якія казалі:

0:11:22.861,0:11:25.771
"Я ажаніўся з амерыканкай, [br]я ў яе закахаўся,

0:11:25.772,0:11:30.253
але ёй не падабалася, што [br]я хадзіў з іншымі латышамі,

0:11:30.254,0:11:32.547
на розныя латышскія падзеі,

0:11:32.548,0:11:35.867
яна хацела, каб я на іх забыўся, [br]але я задумаўся:

0:11:35.868,0:11:39.177
"Але ж яна адварочваецца [br]ад маёй ідэнтычнасці.

0:11:39.178,0:11:41.745
Яна не хоча ведаць, хто я ёсць."

0:11:41.746,0:11:44.535
Але хто я -- гэта не так лёгка вызначыць.

0:11:44.536,0:11:49.355
Адна з рэчаў, якія, на маю думку, [br]вызначаюць, хто я, у этнічным сэнсе --

0:11:49.356,0:11:51.662
гэта, вядома, культурніцкая спадчына,

0:11:51.663,0:11:55.733
веданне мовы, [br]веданне гісторыі,

0:11:55.733,0:11:57.572
у нашым выпадку, [br]веданне фальклору -

0:11:57.573,0:12:00.482
паколькі гэта вялікая частка [br]нашай спадчыны -

0:12:00.483,0:12:04.942
гэта тыя багацці, якія [br]даступныя тым,

0:12:04.943,0:12:08.602
хто адчыняе дзверы прыналежнасці[br]да латышскай нацыі

0:12:08.603,0:12:13.902
свабодна і без неабходнасці[br]рабіць змушаны выбар.

0:12:13.903,0:12:19.504
Нягледзячы на тое, што ты адрозніваешся[br]ад іншых, можна лёгка ўлівацца.

0:12:19.505,0:12:20.624
Калі ты латыш,

0:12:20.625,0:12:23.964
можна лёгка ўліцца[br]ў большасць іншых краінаў,

0:12:23.965,0:12:26.284
ніхто ніколі не вызначыць [br]па знешнім выглядзе,

0:12:26.284,0:12:28.484
што ты латыш ці паходзіш з Латвіі.

0:12:28.485,0:12:29.684
Але можна захоўваць -

0:12:29.685,0:12:32.684
і гэта я імкнулася давесці

0:12:32.685,0:12:38.108
моладзі з розных краінаў, [br]з якой кантактавала -

0:12:38.109,0:12:41.274
можна захоўваць гэта[br]быццам свой сакрэтны сад:

0:12:41.275,0:12:44.264
гэтую ўласную латышскасць.

0:12:44.265,0:12:47.334
І, вядома, мы былі б больш[br]чым шчаслівыя

0:12:47.335,0:12:49.874
падзяліцца ёю са светам,

0:12:49.875,0:12:54.224
калі мы маглі б дапамагчы людзям[br]пераадолець моўны бар'ер

0:12:54.225,0:12:57.838
і яны б змаглі даведацца, [br]што яна можа ім прапанаваць.

0:12:57.839,0:13:01.418
У маім выпадку, я гэта таксама зрабіла.

0:13:01.419,0:13:05.798
Я прыклала свае намаганні,

0:13:05.799,0:13:10.886
пішучы навуковыя артыкулы і кнігі

0:13:10.887,0:13:15.263
пра латышскую спадчыну, [br]пра латышскасць,

0:13:15.264,0:13:19.226
і асабліва пра тое, што [br]робіць латышскія народныя песні

0:13:19.227,0:13:24.026
такімі неверагоднымі, такімі асаблівымі,

0:13:24.027,0:13:28.878
і такімі вартымі таго, каб іх пачуць, [br]вартымі аналізу,

0:13:28.879,0:13:33.688
і вартымі ўваходжання ў той спіс[br]нематэрыяльных здабыткаў,

0:13:33.689,0:13:37.692
які вось ужо некалькі год [br]прызнае ЮНЭСКА.

0:13:39.249,0:13:42.848
Калі вы застаяцеся ў Латвіі[br]цягам наступных пару тыдняў,

0:13:42.849,0:13:48.694
я вельмі рэкамендую наведаць[br]Фестываль латышскай песні,

0:13:48.695,0:13:51.949
або паглядзець яго па тэлебачанні[br]ці хаця б на відэа.

0:13:51.950,0:13:54.279
Тое, што мы бачым на Фестывалі[br]латышскай песні,

0:13:54.280,0:13:59.719
аб'ядноўвае традыцыю спеваў,

0:13:59.720,0:14:03.532
якая была слупом латышскасці

0:14:03.533,0:14:06.032
цягам многіх стагоддзяў,

0:14:06.033,0:14:09.722
яшчэ да таго, як Латвія стала нацыяй.

0:14:09.723,0:14:11.751
У 19-ым стагоддзі,

0:14:11.752,0:14:17.832
калі латышы ўсё яшчэ адчувалі[br]вялікі ціск з боку грамадства,

0:14:17.833,0:14:21.855
яны пачалі спяваць у хорах.

0:14:21.856,0:14:28.665
Калі хоры збіраліся ў сваіх рэгіёнах[br]і арганізоўвалі спеўныя фэсты,

0:14:28.666,0:14:30.565
яны зразумелі,

0:14:30.566,0:14:36.015
што адна дачка нарадзілася ў Рызе, [br]а другая ў Валміеры,

0:14:36.016,0:14:38.045
але яны спявалі тую самую песню,

0:14:38.046,0:14:41.795
і задавалі пытанне, якое задае[br]адна з народных песень:

0:14:41.796,0:14:44.545
"Мо яны дочкі ад адной маці?"

0:14:44.546,0:14:46.755
Вядома, яны дзве дачкі[br]адной маці,

0:14:46.756,0:14:48.516
імя якой латышская нацыя.

0:14:48.986,0:14:53.675
Спевы і зборы былі тым элементам, [br]які дазволіў ім

0:14:53.676,0:14:57.226
усвядоміць сваю латышскасць.

0:14:57.700,0:15:00.789
Гэта дазволіла ім ўсвядоміць[br]багацці,

0:15:00.790,0:15:03.772
якімі адорвала іх уласная ідэнтычнасць,

0:15:03.773,0:15:07.356
зусім непадобныя да паблажлівасці

0:15:08.366,0:15:13.330
або ад ганьбы, [br]якую яны так часта адчувалі

0:15:13.331,0:15:17.990
з боку тых, каму ўдалася заняць[br]вышэйшыя ўзроўні ў грамадстве

0:15:17.991,0:15:21.261
ў розных акупацыйных сілах[br]цягам стагоддзяў.

0:15:21.571,0:15:27.170
Латышы аднавілі пачуццё[br]ўласнага гонару,

0:15:27.171,0:15:31.533
а не толькі ўсведамленне[br]ўласнай латышскасці.

0:15:32.797,0:15:35.856
І праз гэтае ўсведамленне яны зразумелі,

0:15:35.857,0:15:39.246
што, як нацыя, маюць такія ж правы,

0:15:39.247,0:15:42.955
якімі валодаюць ўсе іншыя нацыі ў свеце.

0:15:42.965,0:15:45.894
І шмат у чым гэтыя сходы [br]і калектыўныя спевы

0:15:45.895,0:15:48.534
прывялі іх да думкі [br]аб латышскай незалежнасці,

0:15:48.535,0:15:51.074
стварэнні суверэннай[br]латышскай нацыі,

0:15:51.075,0:15:57.114
і да традыцый, якія перажылі[br]розныя іншаземныя акупацыі,

0:15:57.115,0:16:00.754
розныя насаджаныя ідэалогіі,

0:16:00.755,0:16:06.884
якія выжылі ў Аўстраліі, [br]Амерыцы і ў розных частках Еўропы,

0:16:06.885,0:16:10.184
па два бакі Жалезнай завесы,

0:16:11.104,0:16:14.699
гэтыя традыцыі дапамаглі нам захаваць

0:16:14.700,0:16:19.209
сваё адчуванне каранёў, повязь з мінулым,

0:16:19.210,0:16:23.951
адчуванне спадчыннасці і правоў,

0:16:23.952,0:16:26.873
якія для нас вызначаліся латышскасцю.

0:16:26.874,0:16:31.848
І гэтае пачуццё праўнасці робіць нас [br]таксама сапраўднымі еўрапейцамі.

0:16:32.258,0:16:36.077
Вось чаму, будучы прэзідэнтам, [br]я зрабіла ўсё магчымае,

0:16:36.078,0:16:39.178
каб Латвія стала чальцом[br]Еўрапейскага Звязу.

0:16:39.688,0:16:43.584
Вось чаму пасля сыходу[br]з пасады прэзідэнта

0:16:43.585,0:16:47.414
я так зацята прасоўваю[br]еўрапейскае яднанне.

0:16:47.415,0:16:50.804
Але ў дадатак да таго, я хачу сказаць,

0:16:50.805,0:16:56.414
што са свайго досведу прэзідэнцтва[br]нацыі,

0:16:56.415,0:17:02.634
мяне напаткалі ідэі, [br]якім будзе месца дзе заўгодна ў свеце,

0:17:02.635,0:17:07.334
я з'яўляюся часткай прынамсі 3 [br]розных клубаў і шматлікіх арганізацый,

0:17:07.335,0:17:09.634
што маюць міжнародны статус,

0:17:09.635,0:17:12.714
якія клапоцяцца пра стан жанчынаў,

0:17:12.714,0:17:17.074
непакояцца пра пераход да дэмакратыі[br]ў розных краінах,

0:17:17.075,0:17:21.284
і я бачу сябе цяпер[br]са сваёй латышскасцю,

0:17:22.294,0:17:25.357
працуючы ў Боскіх вінаградніках,

0:17:25.358,0:17:28.837
якія насамрэч належаць[br]грамадазяніну свету.

0:17:28.838,0:17:34.127
Вярнуўшыся на сваю радзіму, [br]як Уліс,

0:17:34.128,0:17:39.297
скарыстаўшыся магчымасцю цалкам[br]выказаць маю латышскасць,

0:17:39.298,0:17:44.497
так як мне было наканава тым, [br]што я тут нарадзілася,

0:17:44.498,0:17:49.667
я пабачыла сябе таксама[br]вельмі палкай еўрапейкай,

0:17:49.668,0:17:54.706
але найбольш зразумела, [br]што ўвесь гэты досвед,

0:17:54.707,0:17:58.956
досвед майго народа, [br]мой уласны,

0:17:58.957,0:18:04.866
досвед маіх суайчыннікаў, якія пакутавалі[br]ад дэпартацыі ці іншых рэпрэсій,

0:18:04.867,0:18:06.636
усе тыя пакуты,

0:18:06.637,0:18:11.176
праз якія прайшлі ўсе іншыя народы[br]ў Еўропе і за яе межамі,

0:18:11.177,0:18:14.776
кожны раз рабілі ўнёсак

0:18:14.777,0:18:19.141
у развіццё нашага пачуцця гуманнасці.

0:18:19.752,0:18:22.491
І я вас пакіну з гэтай думкай:

0:18:22.492,0:18:27.081
якой бы ні была ваша ідэнтычнасць,

0:18:27.082,0:18:30.792
яна мусіць пачынацца з пачуцця[br]ўнутранай годнасці,

0:18:31.432,0:18:34.611
як чалавека, як асобы,

0:18:34.612,0:18:37.799
як грамадзяніна свету,

0:18:37.800,0:18:40.269
як прадстаўніка чалавечай расы.

0:18:40.270,0:18:44.875
Гэтая прыналежнасць, гэтае пачуццё[br]братэрства ці сястрынства

0:18:44.876,0:18:48.839
з людзьмі, якія могуць выглядаць[br]абсалютна не так, як вы,

0:18:48.840,0:18:51.799
у якіх часам зусім іншыя каштоўнасці,

0:18:51.800,0:18:54.449
вядома, розны жыццёвы досвед,

0:18:54.450,0:19:00.772
але зрэшты ва ўсіх іх такі ж самы [br]жыццёвы шлях, як у любога чалавека.

0:19:01.492,0:19:04.990
Ад нараджэння праз развіццё,

0:19:04.991,0:19:10.040
рост, кар'еру, досвед, [br]радасці і пакуты,

0:19:10.041,0:19:13.490
і потым, вядома, мы пакідаем сцэну, [br]як кажа Шэкспір,

0:19:13.491,0:19:15.990
пабыўшы ўсяго толькі акторамі на [br]гэтай сцэне.

0:19:15.991,0:19:20.098
Я хачу пажадаць, каб вы пражылі[br]сваё жыццё

0:19:20.099,0:19:23.458
ў пошуках той трывалай глебы[br]пад нагамі,

0:19:23.459,0:19:26.188
якую дае вам вашая ідэнтычнасць.

0:19:26.189,0:19:30.628
І памятайце, яна ў вас не адна, [br]іх мноства,

0:19:30.629,0:19:35.332
таму цягам усяго жыцця[br]вы мусіце рабіць выбар.

0:19:35.333,0:19:39.487
Вы можаце сканструяваць сябе тымі, [br]кім хочаце быць.

0:19:39.488,0:19:41.518
Блаславі вас Бог.

0:19:42.675,0:19:44.405
(Плясканні)