1
00:00:07,275 --> 00:00:10,726
Voi là một loài có kích thước khổng lồ,

2
00:00:10,726 --> 00:00:16,454
vì vậy nó có khoảng hơn
1,000 tỉ tỉ tế bào nhỏ xíu,

3
00:00:16,454 --> 00:00:18,765
và trong thế giới nhỏ bé ấy,

4
00:00:18,765 --> 00:00:21,966
có hơn hàng triệu loại sinh vật đơn bào

5
00:00:21,966 --> 00:00:25,476
nhưng có rất ít loài ta có thể
nhìn thấy bằng mắt thường.

6
00:00:25,476 --> 00:00:26,585
Tại sao lại như vậy?

7
00:00:26,585 --> 00:00:28,867
Tại sao ta lại không có
những con voi đơn bào,

8
00:00:28,867 --> 00:00:29,997
hay cá voi đơn bào,

9
00:00:29,997 --> 00:00:31,657
hay gấu nâu đơn bào?

10
00:00:31,657 --> 00:00:34,929
Để tìm câu trả lời, chúng ta phải
đi sâu vào lòng tế bào.

11
00:00:34,929 --> 00:00:37,986
Đây là nơi hầu hết các chức năng
của tế bào được thực hiện,

12
00:00:37,986 --> 00:00:40,247
đóng kín bởi màng tế bào

13
00:00:40,247 --> 00:00:43,876
có nhiệm vụ như 1 cánh cửa ngăn cách
bên trong và bên ngoài tế bào.

14
00:00:43,876 --> 00:00:46,037
Bất kì chất nào tế bào cần sử dụng,

15
00:00:46,037 --> 00:00:48,736
hay các chất thải cần loại bỏ,

16
00:00:48,736 --> 00:00:51,497
đầu tiên phải đi qua được màng tế bào.

17
00:00:51,497 --> 00:00:54,477
Nhưng có 1 sự bất hợp lý sinh học
ở cơ chế này.

18
00:00:54,477 --> 00:00:58,476
Bề mặt tế bào và thể tích đều tăng
nhưng không cùng một mức.

19
00:00:58,476 --> 00:01:00,717
Tế bào có rất nhiều hình dạng,

20
00:01:00,717 --> 00:01:05,427
nhưng cứ nghĩ nó như khối lập phương sẽ
làm cho phương trình này dễ tính toán hơn.

21
00:01:05,427 --> 00:01:07,036
1 khối lập phương có 6 mặt.

22
00:01:07,036 --> 00:01:11,545
Nó đại diện cho màng tế bào
và tạo nên bề mặt tế bào.

23
00:01:11,545 --> 00:01:14,636
1 khối lập phương có cạnh 1 micromet,

24
00:01:14,636 --> 00:01:16,757
đó là 1 phần triệu mét,

25
00:01:16,757 --> 00:01:21,137
sẽ có tổng diện tích bề mặt
là 6 micromet vuông.

26
00:01:21,137 --> 00:01:24,068
Và thể tích là 1 micromet khối.

27
00:01:24,068 --> 00:01:26,171
Nó sẽ cho ta 6 đơn vị diện tích bề mặt

28
00:01:26,171 --> 00:01:28,601
cho mỗi đơn vị thể tích,

29
00:01:28,601 --> 00:01:30,787
tỉ lệ 6:1.

30
00:01:30,787 --> 00:01:35,152
Nhưng mọi thứ thay đổi đáng kể nếu 
ta làm khối lập phương này lớn hơn 10 lần,

31
00:01:35,152 --> 00:01:38,086
tăng lên 10 micromet mỗi cạnh.

32
00:01:38,086 --> 00:01:41,973
Tế bào này sẽ có
diện tích bề mặt là 600 micromet vuông

33
00:01:41,973 --> 00:01:45,541
và thể tích là 1000 micromet khối,

34
00:01:45,541 --> 00:01:48,457
tỉ lệ chỉ 0.6:1

35
00:01:48,457 --> 00:01:53,388
Nó nhỏ hơn cả 1 đơn vị diện tích bề mặt
để bao phủ 1 đơn vị thể tích.

36
00:01:53,388 --> 00:01:58,367
Khi nó lớn lên, thể tích của nó
tăng nhanh hơn diện tích bề mặt.

37
00:01:58,367 --> 00:02:02,132
Các chất bên trong sẽ có
xu hướng tràn ra ngoài màng,

38
00:02:02,132 --> 00:02:08,088
để lại 1 diện tích bề mặt rất nhỏ
cho các chất đi ra đi vào tế bào.

39
00:02:08,088 --> 00:02:13,900
Một tế bào lớn sẽ trữ lại các chất
độc hại, cuối cùng sẽ chết và tan rã.

40
00:02:13,900 --> 00:02:18,038
Có một lợi ích khi có
một tập hợp các đám tế bào nhỏ.

41
00:02:18,038 --> 00:02:22,768
Nó sẽ không ảnh hưởng lớn nếu 1 tế bào
bị thủng, nhiễm bệnh hay phá hủy.

42
00:02:22,768 --> 00:02:26,320
Hiện nay, có vài tế bào lớn là ngoại lệ

43
00:02:26,320 --> 00:02:28,868
đã tìm được cách ăn gian cả hệ thống,

44
00:02:28,868 --> 00:02:30,889
như tế bào dài nhất cơ thể,

45
00:02:30,889 --> 00:02:35,090
tế bào thần kinh (nơ-ron),
vươn dài từ tủy sống tới bàn chân.

46
00:02:35,090 --> 00:02:37,621
Để thích hợp với độ dài đó, nó rất mỏng,

47
00:02:37,621 --> 00:02:40,020
chỉ vài micromet đường kính.

48
00:02:40,020 --> 00:02:43,619
Một ví dụ khác có thể tìm thấy
trong ruột non của bạn,

49
00:02:43,619 --> 00:02:47,450
nơi mà cấu trúc gọi là
nhung mao đội cao lên như ngón tay.

50
00:02:47,450 --> 00:02:51,860
Mỗi nhung mao được tạo bởi các tế bào mà 
màng được xếp nếp nhiều

51
00:02:51,860 --> 00:02:56,513
có nhiều bơm nhỏ gọi là vi nhung mao
để tăng diện tích bề mặt.

52
00:02:56,513 --> 00:02:59,690
Nhưng sinh vật đơn bào thì sao?

53
00:02:59,690 --> 00:03:05,450
Caulerpa taxifolia, 1 loại tảo xanh có thể
đạt tới chiều dài 30 cm

54
00:03:05,450 --> 00:03:10,001
được tin rằng là sinh vật đơn bào
dài nhất trên thế giới

55
00:03:10,001 --> 00:03:12,819
vì cách gian lận sinh học độc đáo của nó.

56
00:03:12,819 --> 00:03:16,222
Diện tích bề mặt của nó được tăng cường
bởi cấu trúc giống cây dương xỉ.

57
00:03:16,222 --> 00:03:20,513
Nó quang hợp để tự tổng hợp
các phân tử thức ăn cho chính mình

58
00:03:20,513 --> 00:03:22,671
và nó là một kiểu tập đoàn đa bào.

59
00:03:22,671 --> 00:03:26,171
Điều đó có nghĩa là nó là 1 tế bào đơn lẻ
nhưng có nhiều nhân,

60
00:03:26,171 --> 00:03:31,471
khiến nó giống một sinh vật đa bào
không có sự ngăn cách giữa các tế bào.

61
00:03:31,471 --> 00:03:35,161
Tuy nhiên ngay cả những sinh vật đơn bào
lớn nhất cũng có giới hạn,

62
00:03:35,161 --> 00:03:40,061
chúng không thể phát triển tới kích thước
khổng lồ của voi, cá voi hay gấu.

63
00:03:40,061 --> 00:03:44,321
Nhưng bên trong mỗi loài sinh vật lớn
là cả tỉ tỉ tế bào nhỏ xíu

64
00:03:44,321 --> 00:03:47,152
đều khăng khăng một mực
giữ lấy chức trách của mình

65
00:03:47,152 --> 00:03:50,251
để giữ cho những kẻ khổng lồ
trên Trái Đất đi lại ì ạch.