WEBVTT

00:00:07.275 --> 00:00:10.726
فیل بونەوەرێکی زۆر گەورەیە،

00:00:10.726 --> 00:00:16.454
قەبارەی خۆی بە زیاتر لە ١،٠٠٠تریلیۆن خانەی مایکرۆسکۆپیک دەدات،

00:00:16.454 --> 00:00:18.765
و بۆ باشترین شتیش

00:00:18.765 --> 00:00:21.966
بە نزیکەی ملیۆنان جۆری تاک خانە هەیە،

00:00:21.966 --> 00:00:25.476
بەڵام تەنیا دەتوانین هەندێکیان ببینین بە چاوی رووت.

00:00:25.476 --> 00:00:26.585
بۆچی؟

00:00:26.585 --> 00:00:28.867
بۆچی ئێمە فیلەکانی تاک خانەمان دەست ناکەوێت،

00:00:28.867 --> 00:00:29.997
یان نەهەنگی شین،

00:00:29.997 --> 00:00:31.657
یان ورچی قاوەیی؟

00:00:31.657 --> 00:00:34.929
بۆ ئەوەی بیدۆزینەوە، دەبێت بە قوڵایی بۆ ناو کەوانەکانی خانەکە.

00:00:34.929 --> 00:00:37.986
ئەمە ئەو شوێنەیە کە زۆربەی خانەکان کار دەکەن،

00:00:37.986 --> 00:00:40.247
دەورەدراوە بە پەردەی مۆبایل

00:00:40.247 --> 00:00:43.876
کە وەک دەرگایەک بۆ ناوەوە و دەرەوەی خانەکە کاردەکات.

00:00:43.876 --> 00:00:46.037
هەر سەرچاوەیەک کە خانەکە پێویستی بە بەکارهێنانە،

00:00:46.037 --> 00:00:48.736
یان بەفیرۆدانی بەرهەمەکان دەبێت بۆ دەرکردن،

00:00:48.736 --> 00:00:51.497
سەرەتا پێویستە لەم پەردەیەدا تێپەرێ.

00:00:51.497 --> 00:00:54.477
بەڵام شتێکی بایۆلۆجی هەیە لەم کۆمەڵەدا.

00:00:54.477 --> 00:00:58.476
ڕوو و قەبارەی خانەکان بە رێژەی جیاواز زیاد دەکات.

00:00:58.476 --> 00:01:00.717
خانەکان بە چەندین شێوە دەردەکەوێت،

00:01:00.717 --> 00:01:05.427
بەڵام وێناکردنیان وەک شەشپاڵوو دەبێتە هۆی ئاسانکردنی ژماردنی بیرکاری.

00:01:05.427 --> 00:01:07.036
شەشپاڵوو شەش رووی هەیە.

00:01:07.036 --> 00:01:11.545
ئەوانە گوزارشت لە پەردەی خانە دەکەن، ڕووبەری خۆی پێکدەهێنن.

00:01:11.545 --> 00:01:14.636
شەشپاڵوێک پێوانەی یەک میکرۆمەتر دەکات لە هەر لایەک،

00:01:14.636 --> 00:01:16.757
ئەوە یەک ملیۆن مەترە،

00:01:16.757 --> 00:01:21.137
لەوانەیە ڕووبەرێکی تەواوی ڕووبەری شەش میکرۆمەتری چوارگۆشەی هەبێت.

00:01:21.137 --> 00:01:24.068
و قەبارەکەی یە میکڕۆمەتر سێجا دەبێت.

00:01:24.068 --> 00:01:26.171
ئەمە دەبێتە هۆی دەستبەرداربوون لە شەش یەکەی رووبەری رووکار

00:01:26.171 --> 00:01:28.601
بۆ هەموو یەکەیەکی قەبارە،

00:01:28.601 --> 00:01:30.787
شەش بۆ یەک ڕێژە.

00:01:30.787 --> 00:01:35.152
بەڵام بەشێوەیەکی گەورە دەگۆڕێت ئەگەر شەشپاڵوەکە دە ئەوەندەی تر گەورە بکەین،

00:01:35.152 --> 00:01:38.086
پێوانەکردنی دە میکرۆمەتر لە هەر لایەک.

00:01:38.086 --> 00:01:41.973
ئەم خانەیە روبەرێکی ٦٠٠ میکرۆمەتری چوارگۆشەی دەبێت

00:01:41.973 --> 00:01:45.541
و قەبارەی هەزار مەتر سێجا،

00:01:45.541 --> 00:01:48.457
ڕێژەی تەنها ٦ بۆ یەک.

00:01:48.457 --> 00:01:53.388
کە کەمترە لە یەکەیەکی رووبەری ڕوکەش بۆ خزمەتگوزاری هەر یەکەیەکی قەبارە.

00:01:53.388 --> 00:01:58.367
کاتێک شەشپاڵوەکە قەبارەی زۆر خێراتر لە رووبەری زیاد دەکات.

00:01:58.367 --> 00:02:02.132
ناوەوە دەست بەسەر پەردەی پەردەدا دەگرت،

00:02:02.132 --> 00:02:08.088
جێهێشتنی رووبەری زۆرکەم بۆ شتەکان بۆ 
ئەوەی بەخێرایی بجوڵێن لە خانەکە و بچنە دەرەوە.

00:02:08.088 --> 00:02:13.900
خانەیەکی گەورە بەفیڕۆدان دەگەڕێتەوە و لە کۆتاییدا دەمرێت و دەلەرێتەوە.

00:02:13.900 --> 00:02:18.038
هەروەها ژمارەیەکی تر هەیە بۆهەبوونی چەندین، خانەی بچووکتر.

00:02:18.038 --> 00:02:22.768
کێشە نیە ئەگەر یەکێکیان پەنچەربێت، یان بسوتێنرێ، یان زیانی پێگەشتووە.

00:02:22.768 --> 00:02:26.320
ئێستا، هەندێک خانەی زۆر گەورە هەیە

00:02:26.320 --> 00:02:28.868
کە بۆ فێڵکردن لە سیستەمی جەستە هەموار کراوە،

00:02:28.868 --> 00:02:30.889
وەک درێژترین خانە لە لەشدا،

00:02:30.889 --> 00:02:35.090
دەمارێک کە لە بنمیچی سەر چەمیەوە درێژ دەبێتەوە بۆ قاچ.

00:02:35.090 --> 00:02:37.621
بۆ قەرەبووکردنەوەی درێژییەکەی، بەڕاستی باریکە،

00:02:37.621 --> 00:02:40.020
تەنها چەند میکڕۆمەترێک لە تیرەدا.

00:02:40.020 --> 00:02:43.619
نموونەیەکی تر لە ڕیخۆڵەی بۆنکردنتدا دەدۆزرێتەوە،

00:02:43.619 --> 00:02:47.450
لە پێکهاتە ناسکەکان وەک پەنجەکان پێچراون کە پێی دەوترێت فوز.

00:02:47.450 --> 00:02:51.860
هەریەکێک لە شانەی کە لە خانەکان دروست کراوە ڵەگەڵ پەردەی زۆر قەدکراو

00:02:51.860 --> 00:02:56.513
کە ترومپایەکی بچووکی هەیە پێی دەوترێت مایکرۆڤیللی بۆ زیادکردنی رووبەرەکەیان.

00:02:56.513 --> 00:02:59.690
بەڵام ئەی زیندەوەرە تاک خانەکان؟

00:02:59.690 --> 00:03:05.450
کۆڵێبرا تێکسفۆلیا، قەوزە سەوزەکە کە دەکرێت ٣٠ سم درێژبێت،

00:03:05.450 --> 00:03:10.001
ئەوە بچووکترین زیندەوەری تاک خانەیە لە جیهاندا

00:03:10.001 --> 00:03:12.819
سوپاس بۆ پێکهاتە بایۆلۆجیە بێ هاوتاکەیز

00:03:12.819 --> 00:03:16.222
ڕووی دەرەوەی بە پێکهاتەی گەڵا وەک یەک دووپات کراوە،

00:03:16.222 --> 00:03:20.513
ڕۆشنەپێکهاتن بەکاردەهێنێت بۆ دروستکردنی خواردنەکەی

00:03:20.513 --> 00:03:22.671
و خانەکە کۆیانکرد.

00:03:22.671 --> 00:03:26.171
واتە خانەیەکی تاک و فرە ناووک،

00:03:26.171 --> 00:03:31.471
دروستکرایە لێی دەزگای ئەندامی فرەخانە بەڵام بەبێ دابەشکاری نێوان خانەکان.

00:03:31.471 --> 00:03:35.161
هێشتا گەورەترین زیندەوەرە تاک خانەییەکان سنوریان هەیە،

00:03:35.161 --> 00:03:40.061
هیچ کامیان بە قەبارەی فیل، و نەهەنگ، یان ورچ گەورە نین.

00:03:40.061 --> 00:03:44.321
بەڵام لەناو هەموو بونەوەرە گەورەکاندا تریلیۆنێک خانەی گونجاوی بچووک

00:03:44.321 --> 00:03:47.152
تەواو گونجاوبوو لە هەموو تینی خۆیان

00:03:47.152 --> 00:03:50.251
تا زەبەلاحەکانی سەر زەوی بە پێ و بە شوێن خۆیدا جێبهێڵێت.