0:00:00.000,0:00:02.000
Ja sam, kao mnogi od vas,

0:00:02.000,0:00:07.000
jedna od dvije milijarde ljudi na Zemlji

0:00:07.000,0:00:09.000
koji žive u gradovima.

0:00:09.000,0:00:12.000
I postoje dani -- ne znam kako je to kod vas --

0:00:12.000,0:00:16.000
no postoje dani kad opipljivo osjećam

0:00:16.000,0:00:18.000
koliko se oslanjam na druge ljude

0:00:18.000,0:00:21.000
za gotovo sve u svom životu.

0:00:21.000,0:00:24.000
A u nekim danima to može biti i pomalo zastrašujuće.

0:00:24.000,0:00:26.000
No ono o čemu ću govoriti danas

0:00:26.000,0:00:29.000
je kako je upravo ta međuovisnost

0:00:29.000,0:00:33.000
zapravo izuzetno jaka društvena infrastruktura

0:00:33.000,0:00:36.000
koju bismo zapravo mogli iskoristiti

0:00:36.000,0:00:40.000
da pomognemo riješiti neke od naših najdubljih građanskih problema,

0:00:40.000,0:00:44.000
ako bismo primijenili otvorenu suradnju.

0:00:44.000,0:00:46.000
Prije nekoliko godina

0:00:46.000,0:00:49.000
čitala sam članak Michaela Pollana u New York Timesu

0:00:49.000,0:00:53.000
u kojem je tvrdio da je uzgoj čak i malo vlastite hrane

0:00:53.000,0:00:55.000
jedna od najboljih stvari

0:00:55.000,0:00:57.000
koju možemo učiniti za okoliš.

0:00:57.000,0:00:59.000
U trenutku kada sam to čitala

0:00:59.000,0:01:01.000
bila je sredina zime

0:01:01.000,0:01:04.000
i ja definitivno nisam imala sobu za mnogo zemlje

0:01:04.000,0:01:07.000
u svom newyorškom stanu.

0:01:07.000,0:01:09.000
Tako da sam se upravo bila spremna zadovoljiti

0:01:09.000,0:01:11.000
čitanjem novog broja časopisa Wired

0:01:11.000,0:01:13.000
da vidim kako će stručnjaci za nas otkriti

0:01:13.000,0:01:16.000
rješenje svih tih problema u budućnosti.

0:01:16.000,0:01:19.000
No to je bilo upravo ono o čemu je

0:01:19.000,0:01:21.000
Michael Pollan pisao u tom članku --

0:01:21.000,0:01:23.000
da upravo to kada prepuštamo

0:01:23.000,0:01:26.000
odgovornost za sve te stvari specijalistima

0:01:26.000,0:01:29.000
da uzrokujemo ovakvu zbrku

0:01:29.000,0:01:32.000
kakvu vidimo u prehrambenom sustavu.

0:01:32.000,0:01:35.000
Tako, ja slučajno znam ponešto iz vlastitog rada

0:01:35.000,0:01:39.000
o tome kako NASA koristi hidropone

0:01:39.000,0:01:42.000
za istraživanje rasta hrane u svemiru.

0:01:42.000,0:01:46.000
I zapravo možete dobiti optimalan prehrambeni prinos

0:01:46.000,0:01:50.000
tako da pokrenete visoko kvalitetnu vrstu otopine

0:01:50.000,0:01:53.000
preko korijenskog sistema biljke.

0:01:53.000,0:01:55.000
Sada za povrtnu biljku

0:01:55.000,0:01:57.000
moj bi stan mogao biti

0:01:57.000,0:01:59.000
jednako stran kao i svemir.

0:01:59.000,0:02:02.000
Ali ja mogu ponuditi štogod prirodnog svjetla

0:02:02.000,0:02:04.000
i kontrolu klime tijekom godine.

0:02:04.000,0:02:06.000
Brzo naprijed, dvije godine poslije:

0:02:06.000,0:02:08.000
imamo prozorska uzgajališta:

0:02:08.000,0:02:10.000
to su vertikalni hidroponi sistemi

0:02:10.000,0:02:13.000
za uzgoj hrane u zatvorenom prostoru.

0:02:13.000,0:02:16.000
a način na koji radi je da postoji pumpa na dnu

0:02:16.000,0:02:19.000
koja periodički šalje neke hranjive otopine do vrha

0:02:19.000,0:02:22.000
koja tada kaplje dolje kroz sustav korijenja biljke

0:02:22.000,0:02:24.000
koje je postavljeno u glinenim kuglicama --

0:02:24.000,0:02:27.000
tako da zemlja nije uključena.

0:02:27.000,0:02:29.000
Svjetlo i temperatura variraju

0:02:29.000,0:02:31.000
prema mikroklimi svakog prozora

0:02:31.000,0:02:33.000
tako da prozorsko uzgajalište

0:02:33.000,0:02:35.000
zahtjeva uzgajivača

0:02:35.000,0:02:37.000
koji mora odlučiti

0:02:37.000,0:02:40.000
kakve će kulture imati u svojem prozorskom uzgajalištu

0:02:40.000,0:02:44.000
i hoće li svoju hranu organski hraniti.

0:02:44.000,0:02:47.000
U to vrijeme prozorsko uzgajalište nije bilo više nego

0:02:47.000,0:02:49.000
tehnički kompleksna ideja

0:02:49.000,0:02:52.000
koja će zahtijevati mnogo testiranja.

0:02:52.000,0:02:54.000
A ja sam stvarno željela da to bude otvoren projekt

0:02:54.000,0:02:56.000
jer hidroponi su

0:02:56.000,0:02:58.000
sada jedno od najbrže rastućih područja za patentiranje

0:02:58.000,0:03:00.000
u Sjedinjenim Američkim Državama

0:03:00.000,0:03:02.000
i mogli bi postati

0:03:02.000,0:03:04.000
još jedno područje kao korporacija Monsanto,

0:03:04.000,0:03:07.000
gdje imamo mnogo korporacijskog intelektualnog vlasništva

0:03:07.000,0:03:10.000
koje stoji na putu ljudskoj hrani.

0:03:10.000,0:03:13.000
I tako sam odlučila da umjesto da stvaram produkt,

0:03:13.000,0:03:15.000
otvoriti taj sistem

0:03:15.000,0:03:18.000
velikoj grupi kooperanata.

0:03:19.000,0:03:22.000
Nekoliko prvih sistema koje smo stvorili nekako su funkcionirali.

0:03:22.000,0:03:24.000
Mogli smo čak uzgojiti jednu glavicu salate za oko tjedan dana

0:03:24.000,0:03:26.000
na prozoru tipičnog newyorškog stana.

0:03:26.000,0:03:28.000
Mogli smo uzgojiti i minirajčice,

0:03:28.000,0:03:30.000
i krastavce, i još mnogošta.

0:03:30.000,0:03:32.000
Ali nekoliko prvih sistema

0:03:32.000,0:03:35.000
bili su propuštajući bučni žderači energije

0:03:35.000,0:03:38.000
koje Martha Stewart nikad ne bi odobrila.

0:03:38.000,0:03:40.000
(Smijeh)

0:03:40.000,0:03:42.000
Da bismo pridobili što više suradnika,

0:03:42.000,0:03:45.000
stvorili smo društvenu internetsku mrežu

0:03:45.000,0:03:47.000
na kojoj smo objavili nacrt,

0:03:47.000,0:03:49.000
objasnili kako funkcionira,

0:03:49.000,0:03:52.000
i išli smo čak tako daleko

0:03:52.000,0:03:55.000
da smo naglasili što je u tim sistemima neispravno.

0:03:55.000,0:03:57.000
I tada smo pozvali ljude iz cijelog svijeta

0:03:57.000,0:04:00.000
da ih grade i da eksperimentiraju s nama.

0:04:01.000,0:04:03.000
I sada doista na toj internetskoj stranici imamo

0:04:03.000,0:04:06.000
18.000 ljudi.

0:04:06.000,0:04:08.000
I imamo prozorska uzgajališta

0:04:08.000,0:04:10.000
po cijelom svijetu.

0:04:10.000,0:04:12.000
Ono što činimo

0:04:12.000,0:04:14.000
NASA ili neki drugi veliki koncern bi nazvao

0:04:14.000,0:04:17.000
I&R ili istraživanje i razvoj.

0:04:17.000,0:04:20.000
Ali mi ga nazivamo I&R-uradi-sam

0:04:20.000,0:04:24.000
ili istražuj i razvijaj ga sam.

0:04:24.000,0:04:26.000
Na primjer,

0:04:26.000,0:04:28.000
Jackson je došao i predložio

0:04:28.000,0:04:30.000
da koristimo zračne pumpe umjesto vodenih.

0:04:30.000,0:04:32.000
Bilo je potrebno sastaviti mnogo sistema da bismo dobili jedan ispravan,

0:04:32.000,0:04:34.000
ali kad smo to ostvarili, mogli smo

0:04:34.000,0:04:37.000
smanjiti emisiju ugljika na polovicu.

0:04:37.000,0:04:40.000
Tony u Chicagu provodio je eksperimente rasta,

0:04:40.000,0:04:42.000
kao i mnogi drugi uzgajivači,

0:04:42.000,0:04:45.000
i uspio je uzgojiti plodove jagoda

0:04:45.000,0:04:48.000
devet mjeseci godišnje u uvjetima slabog osvjetljenja

0:04:48.000,0:04:52.000
tako da je jednostavno promijenio organske nutrijente.

0:04:52.000,0:04:54.000
A uzgajivači u Finskoj

0:04:54.000,0:04:56.000
prilagođavali su svoja prozorska uzgajališta

0:04:56.000,0:04:58.000
mračnim danima finske zime

0:04:58.000,0:05:01.000
tako da su ih opremili s LED žaruljama,

0:05:01.000,0:05:04.000
tako da su sada dio otvorene suradnje i dio projekta.

0:05:04.000,0:05:06.000
Tako su se prozorska uzgajališta razvijala

0:05:06.000,0:05:08.000
kroz rapidan proces različitih izvedbi

0:05:08.000,0:05:10.000
slično kao kod softwarea.

0:05:10.000,0:05:13.000
I sa svakim projektom otvorene suradnje

0:05:13.000,0:05:15.000
stvarna korist je interakcija

0:05:15.000,0:05:17.000
između specifičnih potreba

0:05:17.000,0:05:19.000
ljudi koji prilagođavaju svoje sisteme

0:05:19.000,0:05:21.000
vlastitim individualnim potrebama

0:05:21.000,0:05:23.000
i univerzalnih potreba.

0:05:23.000,0:05:25.000
Dakle moj uži tim i ja

0:05:25.000,0:05:27.000
možemo se koncentrirati na poboljšanja

0:05:27.000,0:05:30.000
koja doista doprinose svima.

0:05:30.000,0:05:33.000
I u stanju smo paziti na potrebe pridošlica.

0:05:33.000,0:05:35.000
Stoga za one koji će sistem raditi u kućnoj radinosti

0:05:35.000,0:05:39.000
osiguravamo besplatna, vrlo dobro testirana uputstva

0:05:39.000,0:05:41.000
tako da bilo tko, bilo gdje na svijetu

0:05:41.000,0:05:43.000
može ovaj sistem izraditi besplatno.

0:05:43.000,0:05:46.000
A tu je i zaštićeni patent na tim sustavima

0:05:46.000,0:05:48.000
koji je u posjedu zajednice.

0:05:48.000,0:05:50.000
Da bismo financirali projekt,

0:05:50.000,0:05:52.000
ulazimo u partnerstva kako bismo kreirali produkte

0:05:52.000,0:05:55.000
koje potom prodajemo školama i pojedincima,

0:05:55.000,0:05:58.000
koji nemaju vremena za gradnju vlastitih sistema.

0:05:58.000,0:06:00.000
U našoj zajednici

0:06:00.000,0:06:02.000
sada je nastala jedna određena kultura.

0:06:02.000,0:06:04.000
U našoj je kulturi bolje biti ispitivač

0:06:04.000,0:06:07.000
koji podržava ideju drugoga,

0:06:07.000,0:06:10.000
nego biti samo onaj koji ima ideju.

0:06:10.000,0:06:12.000
Što smo dobili iz ovog projekta je

0:06:12.000,0:06:14.000
podrška za vlastiti rad

0:06:14.000,0:06:18.000
kao i iskustvo stvarnog doprinosa

0:06:18.000,0:06:20.000
pokretu za očuvanje okoliša

0:06:20.000,0:06:23.000
koji je drugačiji od toga da samo stavimo nove žarulje.

0:06:23.000,0:06:26.000
No mislim da Eileen izražava najbolje

0:06:26.000,0:06:28.000
što doista dobivamo iz ovoga,

0:06:28.000,0:06:31.000
a to je zapravo radost suradnje.

0:06:31.000,0:06:34.000
Pa tako ona ovdje izražava kako je to

0:06:34.000,0:06:36.000
kad vidiš nekoga tko je s druge strane svijeta

0:06:36.000,0:06:38.000
uzeo tvoju ideju, nadogradio je

0:06:38.000,0:06:41.000
i tada ti priznao tvoj doprinos.

0:06:41.000,0:06:45.000
Ako zaista želimo da se promijeni priroda konzumerskog ponašanja

0:06:45.000,0:06:47.000
o kojoj svi mi govorimo

0:06:47.000,0:06:49.000
kao ekolozi i uživatelji hrane,

0:06:49.000,0:06:51.000
možda samo moramo odbaciti pojam konzument

0:06:51.000,0:06:55.000
i pomoći ljudima koji štogod poduzimaju.

0:06:55.000,0:06:58.000
Projekti otvorene suradnje teže svojem trenutku.

0:06:58.000,0:07:00.000
I ono što opažamo je da se I&R-uradi-sam

0:07:00.000,0:07:04.000
razvio izvan jednostavnih prozorskih uzgajališta i LED žarulja

0:07:04.000,0:07:08.000
u sisteme sa solarnim kolektorima i akvaponije.

0:07:08.000,0:07:10.000
Mi nadograđujemo inovacije

0:07:10.000,0:07:12.000
prijašnjih generacija.

0:07:12.000,0:07:14.000
I pripremamo se za generacije

0:07:14.000,0:07:18.000
koje nas doista trebaju da sada iznova opremimo naše živote.

0:07:18.000,0:07:20.000
Pa vas pozivamo da nam se pridružite

0:07:20.000,0:07:22.000
u ponovnom otkrivanju vrijednosti

0:07:22.000,0:07:24.000
ujedinjenog građanstva

0:07:24.000,0:07:26.000
i da objavimo

0:07:26.000,0:07:29.000
da smo u ovome svi mi još uvijek pioniri.

0:07:29.000,0:07:31.000
(Pljesak)