WEBVTT

00:00:01.266 --> 00:00:05.755
2002 yılında bir grup tedavi eylemcisi,

00:00:05.755 --> 00:00:09.785
uçağın ilk zamanlardaki gelişmesini tartışmak için toplandılar.

00:00:09.785 --> 00:00:14.486
Wright kardeşler, son yüzyılın başında

00:00:14.486 --> 00:00:16.188
ilk defa o aletlerden birini

00:00:16.188 --> 00:00:18.760
uçurabilmeyi başarmışlardı.

00:00:18.760 --> 00:00:22.023
Aynı zamanda çok sayıda patenti de

00:00:22.023 --> 00:00:23.999
uçağın temel kısımları için almışlardı.

00:00:23.999 --> 00:00:25.440
Bunu yapan sadece onlar değildi.

00:00:25.440 --> 00:00:29.024
Bu, sanayide yaygın bir uygulamaydı

00:00:29.024 --> 00:00:31.316
ve uçaklar için patent sahibi olanlar

00:00:31.316 --> 00:00:32.472
onları ateşli bir biçimde savunuyor

00:00:32.472 --> 00:00:35.894
ve rakiplerine sağlı sollu dava açıyorlardı.

NOTE Paragraph

00:00:35.894 --> 00:00:40.811
Bu aslında havacılık sanayisinin gelişimi için çok da iyi olmamıştı

00:00:40.811 --> 00:00:44.117
ve tam da o vakitler özellikle A.B.D. hükümeti

00:00:44.117 --> 00:00:46.674
askeri uçakların üretimlerine

00:00:46.674 --> 00:00:49.363
hız verilmesiyle ilgilenmekteydi.

00:00:49.363 --> 00:00:52.074
Bu yüzden bir miktar anlaşmazlıklar oldu.

00:00:52.074 --> 00:00:55.313
A.B.D. hükümeti harekete geçmeye karar verdi

00:00:55.313 --> 00:00:57.645
ve o patent sahiplerini

00:00:57.645 --> 00:01:01.806
patentlerini ulaşılabilir yapıp diğerleriyle paylaşmak ve böylece

00:01:01.806 --> 00:01:07.315
uçak üretiminin mümkün olmasını sağlamaları konusunda zorladı.

NOTE Paragraph

00:01:07.315 --> 00:01:10.285
Peki bütün bunların

00:01:10.285 --> 00:01:14.305
bununla ne ilgisi var?

NOTE Paragraph

00:01:14.305 --> 00:01:19.368
2002'de Nelson Otwoma, Kenyalı bir sosyal bilimci,

00:01:19.368 --> 00:01:24.509
kendisinde HIV olduğunu keşfetti ve tedaviye ulaşması gerekti.

00:01:24.509 --> 00:01:28.744
Kendisine bunun çaresinin olmadığı söylendi.

00:01:28.744 --> 00:01:31.947
AIDS, duyduğuna göre ölümcüldü

00:01:31.947 --> 00:01:35.140
ve tedavi sunulmuyordu. O zamanlar,

00:01:35.140 --> 00:01:37.908
tedavinin zengin ülkelerde var olduğu zamanlardı.

00:01:37.908 --> 00:01:40.903
AIDS kronik bir hastalık haline gelmişti.

00:01:40.903 --> 00:01:44.504
İnsanlar burada Avrupa'daki ülkelerimizde, Kuzey Amerika'da

00:01:44.504 --> 00:01:47.449
HIV ile sağlıklı hayatlar sürdürüyorlardı.

00:01:47.449 --> 00:01:50.284
Nelson içinse böyle değildi. Yeterince zengin değildi,

00:01:50.284 --> 00:01:54.256
ve üç yaşındaki oğlu için de durum aynıydı, onun da bir yıl sonra

00:01:54.256 --> 00:01:57.496
HIV olduğunu fark etmişti.

NOTE Paragraph

00:01:57.496 --> 00:02:00.916
Nelson bir tedavi eylemcisi olmaya

00:02:00.916 --> 00:02:03.045
ve diğer gruplara katılmaya karar verdi.

00:02:03.045 --> 00:02:09.388
2002'de farklı bir savaşla karşı karşıyaydılar.

00:02:09.388 --> 00:02:14.103
ARVler, yani HIV için gerekli olan ilaçlar

00:02:14.103 --> 00:02:18.500
hasta başına yıllık yaklaşık 12.000 dolar tutuyordu.

00:02:18.500 --> 00:02:21.025
Bu ilaçların patentleri ise

00:02:21.025 --> 00:02:26.796
bir grup Batılı ilaç firmasının elindeydi

00:02:26.796 --> 00:02:29.717
ve o onlar da bu patentleri ulaşılabilir

00:02:29.717 --> 00:02:32.958
yapmak konusunda pek de gönüllü değillerdi.

00:02:32.958 --> 00:02:35.130
Elinizde patent olduğu zaman, sizden dışınızdaki herkesi

00:02:35.130 --> 00:02:39.859
bu ilaçları yapmaktan, üretmekten veya

00:02:39.859 --> 00:02:42.857
daha az maliyetlisini üretmekten örneğin,

00:02:42.857 --> 00:02:46.433
alıkoyabilirsiniz.

00:02:46.433 --> 00:02:50.694
Şüphesiz bu patent savaşlarının

00:02:50.694 --> 00:02:53.652
tüm dünyada baş göstermesine sebep oldu.

NOTE Paragraph

00:02:53.652 --> 00:02:57.313
Neyse ki bu patentler her yerde mevcut değillerdi.

00:02:57.313 --> 00:02:59.705
Bazı ülkeler ilaç sanayisindeki ürünlerin

00:02:59.705 --> 00:03:02.624
patentlerini tanımıyorlardı, Hindistan gibi örneğin,

00:03:02.624 --> 00:03:05.145
ve Hintli ilaç şirketleri

00:03:05.145 --> 00:03:09.104
bunların sözüm ona jenerik (patentsiz) olarak adlandırılan modellerini,

00:03:09.104 --> 00:03:13.571
antiretrovial ilaçların düşük maliyetli kopyalarını üretmeye

00:03:13.571 --> 00:03:16.868
ve bunları gelişmekte olan ülkelerde ulaşılabilir yapmaya başladı,

00:03:16.868 --> 00:03:19.584
ve bir yıl içinde ilacın fiyatı

00:03:19.584 --> 00:03:23.370
hasta başına yılda 10.000 dolardan

00:03:23.370 --> 00:03:25.872
hasta başına yıllık 350 dolara düştü

00:03:25.872 --> 00:03:29.388
ve bugün aynı üçlü hap karışımını piyasada

00:03:29.388 --> 00:03:32.224
hasta başına yıllık 60 dolara bulmak mümkün,

00:03:32.224 --> 00:03:35.588
ve tabi ki bu da

00:03:35.588 --> 00:03:38.677
bu ilaçları almaya parası yetenlerin sayısını

00:03:38.677 --> 00:03:40.167
son derece muazzam biçimde etkiledi.

00:03:40.167 --> 00:03:42.745
Tedavi programları mümkün hale geldi,

00:03:42.745 --> 00:03:45.859
parasal kaynak sağlama mümkün oldu ve

00:03:45.859 --> 00:03:52.620
antiretroviral ilaç kullananların sayısı hızla artmaya başladı.

NOTE Paragraph

00:03:52.620 --> 00:03:55.333
Bugün, sekiz milyon insanın

00:03:55.333 --> 00:03:58.449
antiretroviral ilaçlara erişimi var.

00:03:58.449 --> 00:04:02.431
34 milyon kişi HIV virüsü taşıyor.

00:04:02.431 --> 00:04:04.430
Bu rakam hiç bu kadar yüksek olmamıştı,

00:04:04.430 --> 00:04:05.672
ama aslında bu iyi bir haber,

00:04:05.672 --> 00:04:08.305
çünkü bu aynı zamanda insanların ölmediğini gösteriyor.

00:04:08.305 --> 00:04:10.625
Bu ilaçlara erişimi olan insanlar artık ölmüyorlar.

00:04:10.625 --> 00:04:11.961
Ve bir şey daha var.

00:04:11.961 --> 00:04:14.745
Aynı zamanda artık virüsü de bulaştırmıyorlar.

00:04:14.745 --> 00:04:18.407
Bunu gösteren epey yakın zamanlı bir araştırma.

00:04:18.407 --> 00:04:21.063
Bu da şu anlama geliyor ki, artık

00:04:21.063 --> 00:04:24.820
bu salgının belini kırmak için araçlarımız var.

NOTE Paragraph

00:04:24.820 --> 00:04:30.089
O zaman sorun ne?

00:04:30.089 --> 00:04:31.955
Sorun şu ki, birçok şey değişti.

00:04:31.955 --> 00:04:35.783
Öncelikle kurallar değişti.

00:04:35.783 --> 00:04:41.714
Bugün tüm ülkeler ilaçlara

00:04:41.714 --> 00:04:46.236
en az 20 yıllık patent sağlamakla yükümlüler.

00:04:46.236 --> 00:04:49.172
Bu da Dünya Ticaret Örgütü'ne ait

00:04:49.172 --> 00:04:51.520
fikri mülkiyet haklarının bir sonucu.

00:04:51.520 --> 00:04:54.699
Bu yüzden Hindistan'ın yaptığı artık mümkün değil.

00:04:54.699 --> 00:05:00.036
İkinci olarak, patent sahibi şirketlerin uygulaması değişti.

00:05:00.036 --> 00:05:04.420
Burada patent uygulamalarının

00:05:04.420 --> 00:05:08.509
Dünya Ticaret Örgütü'nün kurallarının, 1995'ten önce,

00:05:08.509 --> 00:05:10.894
antiretroviral ilaçlardan önceki durumunu görüyorsunuz.

00:05:10.894 --> 00:05:13.594
Bu da bugün görmekte olduğunuz durum,

00:05:13.594 --> 00:05:16.282
ve bu gelişmekte olan ülkelerde olan, yani bu şu anlama geliyor ki

00:05:16.282 --> 00:05:18.705
eğer planlı olarak bir şeyler yapmazsak,

00:05:18.705 --> 00:05:21.088
ve eğer şimdi bir şey yapmazsak,

00:05:21.088 --> 00:05:26.204
çok yakında yeni bir ilaç fiyatı kriziyle yüz yüze olacağız,

00:05:26.204 --> 00:05:28.424
çünkü yeni ilaçlar geliştiriliyor,

00:05:28.424 --> 00:05:31.786
yeni ilaçlar satışa çıkıyor, ama bu ilaçlar

00:05:31.786 --> 00:05:34.855
çok daha yaygın bir alandaki ülkelerde patentli.

00:05:34.855 --> 00:05:39.492
Bu yüzden harekete geçmezsek, bugün bir şeyler yapmazsak,

00:05:39.492 --> 00:05:43.424
çok yakın bir zamanda, bazılarının tabiriyle

00:05:43.424 --> 00:05:46.468
zaman ayarlı tedavi bombasıyla yüzleşeceğiz.

NOTE Paragraph

00:05:46.468 --> 00:05:51.327
Sorun sadece patentli ilaçların sayısı da değil.

00:05:51.327 --> 00:05:54.110
Başka bir şey daha jenerik ilaç üreticilerini

00:05:54.110 --> 00:05:55.951
gerçekten korkutabilir.

00:05:55.951 --> 00:05:59.952
Bu, size bir patent haritası gösteriyor.

00:05:59.952 --> 00:06:03.636
Bu tek bir ilacın haritası.

00:06:03.636 --> 00:06:06.237
Yani fark edebileceğiniz gibi eğer patentsiz bir şirketseniz

00:06:06.237 --> 00:06:08.230
ve bu ürünün gelişimine para yatırıp yatırmamak

00:06:08.230 --> 00:06:11.366
konusunda karar vermek üzereyseniz, bu patentlere

00:06:11.366 --> 00:06:13.869
yetki verilmesinin gerçekten mümkün

00:06:13.869 --> 00:06:16.367
olacağını kesin olarak bilmedikçe

00:06:16.367 --> 00:06:19.419
muhtemelen başka bir şey yapmayı seçersiniz.

00:06:19.419 --> 00:06:23.352
Tekrar diyorum, planlı hareket gerekli.

NOTE Paragraph

00:06:23.352 --> 00:06:25.749
Yani muhakkak

00:06:25.749 --> 00:06:29.676
eğer bir patent havuzu

00:06:29.676 --> 00:06:33.737
askeri uçakların üretiminin hızlandırılması için kurulabiliyorsa,

00:06:33.737 --> 00:06:37.271
biz de benzer bir şeyi

00:06:37.271 --> 00:06:40.978
HIV / AIDS salgınıyla başa çıkmak için kullanabiliriz.

NOTE Paragraph

00:06:40.978 --> 00:06:43.041
Ve kullandık da.

00:06:43.041 --> 00:06:48.430
2010 yılında UNITAID, İlaç Patent Havuzu'nu

00:06:48.430 --> 00:06:51.913
HIV için kurdu.

00:06:51.913 --> 00:06:53.542
Ve bu şu şekilde çalışıyor:

00:06:53.542 --> 00:06:57.213
Patent sahipleri,

00:06:57.213 --> 00:07:01.058
yeni ilaç geliştiren mucitler,

00:07:01.058 --> 00:07:03.624
bu icatlar için patent alıyor

00:07:03.624 --> 00:07:05.375
ama bu patentleri

00:07:05.375 --> 00:07:08.348
İlaç Patent Havuzu'na erişilebilir kılıyorlar . İlaç Patent Havuzu da

00:07:08.348 --> 00:07:12.163
daha sonra bu patentlere erişime ihtiyacı olanları yetkilendiriyor.

00:07:12.163 --> 00:07:13.839
Bu jenerik üreticiler olabilir.

00:07:13.839 --> 00:07:17.652
Kar amacı gütmeyen ilaç geliştirme acentaları olabilir

00:07:17.652 --> 00:07:19.129
örneğin.

00:07:19.129 --> 00:07:21.643
Bu üreticiler daha sonra bu ilaçları

00:07:21.643 --> 00:07:26.692
daha düşük bir fiyata bunlara ihtiyacı olan insanlara,

00:07:26.692 --> 00:07:29.264
bunlara ihtiyacı olan tedavi programlarına satabilirler.

00:07:29.264 --> 00:07:33.440
Satışların üzerinden patent sahiplerine telif ücreti ödüyorlar,

00:07:33.440 --> 00:07:43.769
böylece fikri mülkiyetlerini paylaşmalarının karşılığı bu şekilde ödeniyor.

NOTE Paragraph

00:07:43.769 --> 00:07:47.827
Bir kilit fark var

00:07:47.827 --> 00:07:51.187
uçak patent havuzuyla arasında.

00:07:51.187 --> 00:07:56.104
İlaç Patent Havuzu gönüllü bir mekanizma.

00:07:56.104 --> 00:07:59.536
Uçak patent sahiplerine patentleri için yetki vermek veya

00:07:59.536 --> 00:08:01.176
vermemek konusunda bir seçenek bırakılmamıştı.

00:08:01.176 --> 00:08:03.380
Bunu yapmaya mecbur bırakılmışlardı.

00:08:03.380 --> 00:08:07.302
Bu, İlaç Patent Havuzu'nun yapamayacağı bir şey.

00:08:07.302 --> 00:08:10.654
İlaç şirketlerinin gönüllülüğüne dayanarak

00:08:10.654 --> 00:08:14.224
patentlere yetki veriyor ve bunları diğerlerinin

00:08:14.224 --> 00:08:18.764
kullanımına açık hale getiriyor.

NOTE Paragraph

00:08:18.764 --> 00:08:23.929
Bugün, Nelson Otwoma sağlıklı biri.

00:08:23.929 --> 00:08:27.911
Antiretrovial ilaçlara erişimi var.

00:08:27.911 --> 00:08:31.688
Oğlu yakında 14 yaşında olacak.

00:08:31.688 --> 00:08:34.258
Nelson, İlaç Patent Havuzu'ndaki

00:08:34.258 --> 00:08:36.717
uzman danışma grubunun bir üyesi,

00:08:36.717 --> 00:08:38.818
ve çok da uzak olmayan bir tarihte şöyle demişti;

00:08:38.818 --> 00:08:44.359
"Ellen, bizler Kenya'da ve diğer birçok ülkede

00:08:44.359 --> 00:08:47.758
İlaç Patent Havuzu'na, yeni başka ilaçların

00:08:47.758 --> 00:08:53.270
bizim için ulaşılabilir olması ve yeni ilaçların

00:08:53.270 --> 00:08:58.659
gecikme olmadan bizim için ulaşılabilir olması konusunda güveniyoruz."

NOTE Paragraph

00:08:58.659 --> 00:09:02.018
Ve bu artık bir hayal değil.

00:09:02.018 --> 00:09:06.497
Hatta size bir örnek vereceğim.

00:09:06.497 --> 00:09:09.955
Bu yılın Ağustos ayında, Birleşik Devletler ilaç birimi

00:09:09.955 --> 00:09:13.904
yeni bir dördü bir arada AIDS ilacına onay verdi.

00:09:13.904 --> 00:09:16.609
Patent sahibi şirket Gilead,

00:09:16.609 --> 00:09:20.845
fikri mülkiyeti için İlaç Patent Havuzu'nu yetkilendirdi.

00:09:20.845 --> 00:09:24.772
Havuz bugün şimdiden çalışıyor, iki ay sonrasında

00:09:24.772 --> 00:09:27.877
jenerik üreticiler bu ürünün

00:09:27.877 --> 00:09:31.026
ihtiyacın olduğu her yerde ve her zaman için

00:09:31.026 --> 00:09:34.436
satışa çıkabilmesini sağlıyorlar. Bu emsali olmayan bir olay.

00:09:34.436 --> 00:09:36.376
Daha önce hiç yapılmamıştı.

00:09:36.376 --> 00:09:40.095
Kural, bir ürünün ortalama 10 yıllık gecikme sonrası gelişmekte olan

00:09:40.095 --> 00:09:43.066
ülkelerde satışa çıkması şeklindedir, ki o da satışa çıkarsa.

00:09:43.066 --> 00:09:47.099
Bu daha önce hiç görülmemişti.

00:09:47.099 --> 00:09:50.603
Nelson'ın beklentileri çok yüksek,

00:09:50.603 --> 00:09:54.872
ve böyle olmakta haklı da. O ve oğlu,

00:09:54.872 --> 00:09:57.961
antiretrovirallerin bir sonraki üretimine,

00:09:57.961 --> 00:10:01.068
ve bir sonrakine ihtiyaç duyacaklar, ömürleri boyunca,

00:10:01.068 --> 00:10:05.746
ki böylelikle o ve Kenya'daki, diğer ülkelerdeki başkaları da

00:10:05.746 --> 00:10:10.178
sağlıklı, aktif hayatlarına devam edebilsinler.

NOTE Paragraph

00:10:10.178 --> 00:10:13.398
Şimdi bunun gerçekleşmesi için ilaç şirketlerinin

00:10:13.398 --> 00:10:16.020
istekliliğine güveniyoruz. Bu şirketlerin şunu

00:10:16.020 --> 00:10:19.440
anlamalarını istiyoruz ki, bu olay sadece

00:10:19.440 --> 00:10:22.624
evrensel yarar için değil, aynı zamanda kendi yararlarına,

00:10:22.624 --> 00:10:28.338
anlaşmazlıktan işbirliğine varabilmeleri için,

00:10:28.338 --> 00:10:31.219
ve İlaç Patent Havuzu sayesinde bunu gerçekleştirebilirler.

00:10:31.219 --> 00:10:34.615
İsterlerse böyle yapmamayı da tercih edebilirler,

00:10:34.615 --> 00:10:40.826
ama bu yoldan gidenler Wright kardeşlerin

00:10:40.826 --> 00:10:43.750
geçen yüzyılda karşılaştıkları sorunla karşılabilirler

00:10:43.750 --> 00:10:47.584
ve hükümet tarafından yapılan zorunlu tedbirlerle

00:10:47.584 --> 00:10:52.766
yüz yüze kalabilirler. Yani şimdiden atlasalar iyi olur.

00:10:52.766 --> 00:10:56.103
Teşekkür ederim. (Alkışlar)