[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.00,0:00:01.72,Default,,0000,0000,0000,,Xin chào, cảm ơn\Nđã theo dõi, tôi là Mike chen.
Dialogue: 0,0:00:01.72,0:00:06.42,Default,,0000,0000,0000,,Hiện nay chúng ta đều biết rằng\NEverest là ngọn núi cao nhất trên thế giới,
Dialogue: 0,0:00:06.42,0:00:09.20,Default,,0000,0000,0000,,nói một cách chính xác, nó cao nhất\Nnếu bạn so với mực nước biển.
Dialogue: 0,0:00:09.20,0:00:11.34,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng hãy nói về một \Nngọn núi lớn hơn rất nhiều,
Dialogue: 0,0:00:11.35,0:00:14.42,Default,,0000,0000,0000,,chúng ta hãy nói về \Nngọn núi lớn nhất trong hệ Mặt trời.
Dialogue: 0,0:00:14.42,0:00:17.30,Default,,0000,0000,0000,,Một lần nữa, nói một cách chính xác,\Nngọn núi này lớn nhất trong hệ Mặt trời
Dialogue: 0,0:00:17.30,0:00:18.89,Default,,0000,0000,0000,,Vâng, đó là núi lửa
Dialogue: 0,0:00:18.89,0:00:23.26,Default,,0000,0000,0000,,và thuật ngữ chuyên môn \Nnhìn chung gọi nó là người khổng lồ.
Dialogue: 0,0:00:23.26,0:00:25.21,Default,,0000,0000,0000,,Ngọn núi này có tên \Nlà Olympus Mons
Dialogue: 0,0:00:25.21,0:00:28.83,Default,,0000,0000,0000,,và tọa lạc gần đường xích đạo\Nsao Hỏa ở khu vực Tharsis Montes.
Dialogue: 0,0:00:28.83,0:00:33.78,Default,,0000,0000,0000,,Ngọn núi khổng lồ này còn có \Nnhững anh em của nó trên hành tinh Đỏ.
Dialogue: 0,0:00:33.78,0:00:38.02,Default,,0000,0000,0000,,Ngọn núi cao nhất trong \Nsố đó có độ cao lên đến 25 km.
Dialogue: 0,0:00:38.02,0:00:40.38,Default,,0000,0000,0000,,kích thước của nó \Ntương đương bang Arizona,
Dialogue: 0,0:00:40.38,0:00:42.59,Default,,0000,0000,0000,,và nếu bạn nghĩ: \NỒ thật là lớn,
Dialogue: 0,0:00:42.59,0:00:45.18,Default,,0000,0000,0000,,thì thật ra núi Olympus Mons\Ncòn lớn hơn rất nhiều,
Dialogue: 0,0:00:45.18,0:00:47.19,Default,,0000,0000,0000,,tương đương với nước Pháp.
Dialogue: 0,0:00:47.19,0:00:51.73,Default,,0000,0000,0000,,Nó được đặt theo tên của \Ncác vị thần trong Thần thoại Hy Lạp,
Dialogue: 0,0:00:51.73,0:00:54.09,Default,,0000,0000,0000,,Khi so sánh nó với \Nđỉnh núi cao nhất trên Trái đất,
Dialogue: 0,0:00:54.09,0:00:57.51,Default,,0000,0000,0000,,đỉnh Olympus Mons\Ncao gấp 3 lần so với Everest
Dialogue: 0,0:00:57.51,0:01:00.42,Default,,0000,0000,0000,,chỉ cao 8.840m\Nso với mực nước biển.
Dialogue: 0,0:01:00.42,0:01:03.53,Default,,0000,0000,0000,,và ngọn núi lửa cao nhất thế giới \Nở Hawaii có tên là Mauna Loa,
Dialogue: 0,0:01:03.53,0:01:06.02,Default,,0000,0000,0000,,chỉ cao 10.080m\Nso với mực nước biển
Dialogue: 0,0:01:06.02,0:01:09.91,Default,,0000,0000,0000,,trong khi đỉnh Olympus Mons cao\Ngần 27.000m tính từ chân đến đỉnh núi,
Dialogue: 0,0:01:09.91,0:01:11.62,Default,,0000,0000,0000,,Olympus Mons to gấp đôi \Nkích thước của Mauna Loa.
Dialogue: 0,0:01:11.62,0:01:15.30,Default,,0000,0000,0000,,Và nếu bạn kết hợp tất cả \Ncác hòn đảo và núi lửa ở Hawaii ,
Dialogue: 0,0:01:15.30,0:01:18.22,Default,,0000,0000,0000,,thì chúng nằm lọt thỏm trong lòng\Ncủa ngọn núi khổng lồ trên sao Hỏa.
Dialogue: 0,0:01:18.22,0:01:18.90,Default,,0000,0000,0000,,Và còn nữa,
Dialogue: 0,0:01:18.90,0:01:23.05,Default,,0000,0000,0000,,Núi Olympic Mons thậm chí vượt trên cả \Nnhững đám mây khí quyển của sao Hỏa.
Dialogue: 0,0:01:23.05,0:01:25.49,Default,,0000,0000,0000,,Đó là điều không ngọn núi nào \Ntrên Trái đất có thể cao như vậy.
Dialogue: 0,0:01:25.49,0:01:26.61,Default,,0000,0000,0000,,Và đây là cách\Nnó được hình thành.
Dialogue: 0,0:01:26.61,0:01:28.92,Default,,0000,0000,0000,,Tuy đỉnh Olympus Mons \Nchính xác là một ngọn núi lửa,
Dialogue: 0,0:01:28.92,0:01:30.94,Default,,0000,0000,0000,,nhưng là một trong số \Nnhững núi lửa không phun trào,
Dialogue: 0,0:01:30.94,0:01:33.05,Default,,0000,0000,0000,,nên nó được xếp\Nvào loại núi lửa hình khiên,
Dialogue: 0,0:01:33.05,0:01:36.68,Default,,0000,0000,0000,,nghĩa là thay vì phun dung nham và\Ncác vật chất núi lửa lên không trung,
Dialogue: 0,0:01:36.68,0:01:39.85,Default,,0000,0000,0000,,thì dung nham\Nlại chảy xuống sườn núi.
Dialogue: 0,0:01:39.85,0:01:43.67,Default,,0000,0000,0000,,Đây có thể là một trong những lý do\Nkhiến Olympus Mons trở nên khổng lồ.
Dialogue: 0,0:01:43.67,0:01:46.74,Default,,0000,0000,0000,,Và vì sao Hỏa không có \Ncác mảng kiến tạo như Trái đất,
Dialogue: 0,0:01:46.74,0:01:49.10,Default,,0000,0000,0000,,khiến núi lửa nóng chảy,\Nchảy tới tại đỉnh gọi là điểm nóng,
Dialogue: 0,0:01:49.10,0:01:52.05,Default,,0000,0000,0000,,tạo nên dòng dung nham\Nliên tiếp và ổn định.
Dialogue: 0,0:01:52.05,0:01:54.24,Default,,0000,0000,0000,,Vì vậy, khi dung nham\Nchảy ra từ miệng núi lửa,
Dialogue: 0,0:01:54.24,0:01:57.80,Default,,0000,0000,0000,,nó bồi đắp theo thời gian và trở thành \Nmột phần vùng đất bao xung quanh.
Dialogue: 0,0:01:57.80,0:02:00.28,Default,,0000,0000,0000,,Thực tế, Olympus Mons\Ncó khối lượng lớn như vậy,
Dialogue: 0,0:02:00.28,0:02:02.83,Default,,0000,0000,0000,,và nó uốn theo hình dạng\Ntự nhiên của hành tinh này,
Dialogue: 0,0:02:02.83,0:02:04.54,Default,,0000,0000,0000,,và những điểm nóng\Ncũng góp phần
Dialogue: 0,0:02:04.54,0:02:07.28,Default,,0000,0000,0000,,vào sự hình thành\Ncác núi lửa lớn khác trên sao Hỏa.
Dialogue: 0,0:02:07.28,0:02:10.89,Default,,0000,0000,0000,,Những ngọn núi khổng lồ\Ntrong vùng núi Tharsis này rất lớn,
Dialogue: 0,0:02:10.89,0:02:14.77,Default,,0000,0000,0000,,và đỉnh của chúng rất cao đã gây ra\Nnhững cơn bão bụi gây hại cho Sao Hỏa.
Dialogue: 0,0:02:14.77,0:02:17.72,Default,,0000,0000,0000,,Hiện tượng này được Giovanni Schiaparelli,\Nnhà thiên văn học người Ý
Dialogue: 0,0:02:17.72,0:02:20.09,Default,,0000,0000,0000,,vào cuối thế kỷ 19 \Nquan sát thấy lần đầu tiên.
Dialogue: 0,0:02:20.09,0:02:22.57,Default,,0000,0000,0000,,Ngoài ra trong số các đặc điểm \Nđộc đáo của Olympic Mons
Dialogue: 0,0:02:22.57,0:02:24.96,Default,,0000,0000,0000,,còn có 6 hõm chảo\Nhoặc hố sập
Dialogue: 0,0:02:24.96,0:02:26.21,Default,,0000,0000,0000,,ở trên đỉnh\Ncủa mỗi ngọn núi,
Dialogue: 0,0:02:26.21,0:02:30.40,Default,,0000,0000,0000,,làm cho đỉnh núi lửa tạo thành \Nmột chỗ lõm rộng khoảng 53 dặm.
Dialogue: 0,0:02:30.40,0:02:34.86,Default,,0000,0000,0000,,Những hõm chảo này xuất hiện theo thời gian khi \Nmagma được hình thành từ dung nham và vỡ vụn,
Dialogue: 0,0:02:34.86,0:02:36.60,Default,,0000,0000,0000,,không thể giữ\Nđược bề mặt phía trên.
Dialogue: 0,0:02:36.60,0:02:38.61,Default,,0000,0000,0000,,Bao quanh\Ncạnh ngoài của Olympus Mons
Dialogue: 0,0:02:38.61,0:02:41.48,Default,,0000,0000,0000,,là một vách đá cao đến 9.600m,
Dialogue: 0,0:02:41.48,0:02:44.56,Default,,0000,0000,0000,,cao tương đương \Nvới núi lửa lớn nhất trên Trái đất.
Dialogue: 0,0:02:44.56,0:02:46.95,Default,,0000,0000,0000,,Một đặc điểm thú vị\Nkhác của Olympus Mons
Dialogue: 0,0:02:46.95,0:02:50.46,Default,,0000,0000,0000,,là nó có thể \Ncó các dòng sông băng.
Dialogue: 0,0:02:50.46,0:02:52.39,Default,,0000,0000,0000,,Do khí hậu \Nbất thường của sao Hỏa,
Dialogue: 0,0:02:52.39,0:02:54.68,Default,,0000,0000,0000,,nơi này trước đây \Ncó thể có băng tuyết,
Dialogue: 0,0:02:54.68,0:02:56.03,Default,,0000,0000,0000,,góp phần trong việc hình thành
Dialogue: 0,0:02:56.03,0:02:59.12,Default,,0000,0000,0000,,những mảnh vỡ đông cứng\Ntrên nền của những núi lửa hình khiên.
Dialogue: 0,0:02:59.12,0:03:03.63,Default,,0000,0000,0000,,Và kể từ Olympus Mons và các núi lửa \Nxung quanh tọa trên điểm nóng nham thạch
Dialogue: 0,0:03:03.63,0:03:06.00,Default,,0000,0000,0000,,và liên tục phun ra \Ncác vật chất núi lửa,
Dialogue: 0,0:03:06.00,0:03:09.49,Default,,0000,0000,0000,,bởi vì không có mảng kiến tạo \Nđể đẩy chúng ra khỏi những điểm này,
Dialogue: 0,0:03:09.49,0:03:14.25,Default,,0000,0000,0000,,nên núi lửa lớn nhất của hệ Mặt trời này vẫn tiếp\Ntục phình to ngay cả khi chúng ta đang nói chuyện.
Dialogue: 0,0:03:14.25,0:03:19.15,Default,,0000,0000,0000,,Hiển nhiên Olympus Mons không phải là\Nngọn núi hay núi lửa duy nhất trong hệ Mặt trời,
Dialogue: 0,0:03:19.15,0:03:21.83,Default,,0000,0000,0000,,nhưng chắc chắn \Nnó là lớn nhất.
Dialogue: 0,0:03:21.83,0:03:23.65,Default,,0000,0000,0000,,Trên khắp các\Nhành tinh và tiểu hành tinh,
Dialogue: 0,0:03:23.65,0:03:26.20,Default,,0000,0000,0000,,có hàng chục \Nmiệng núi lửa, đồi và núi
Dialogue: 0,0:03:26.20,0:03:27.27,Default,,0000,0000,0000,,có quy mô lớn.
Dialogue: 0,0:03:27.27,0:03:30.53,Default,,0000,0000,0000,,Điều này để bạn có thể hình dung\Nvề mức độ khổng lồ của Olympus
Dialogue: 0,0:03:30.53,0:03:32.17,Default,,0000,0000,0000,,khi so sánh với các\Nđịa hình khác trong hệ Mặt trời.
Dialogue: 0,0:03:32.17,0:03:34.09,Default,,0000,0000,0000,,Đây là ba trong số \Ncác ngọn núi lớn nhất khác.
Dialogue: 0,0:03:34.09,0:03:37.83,Default,,0000,0000,0000,,Ascreaus Mons\Ncó độ cao 18.080m,
Dialogue: 0,0:03:37.83,0:03:39.81,Default,,0000,0000,0000,,cao nhất\Ntrong ba ngọn núi lửa
Dialogue: 0,0:03:39.81,0:03:42.54,Default,,0000,0000,0000,,thuộc dãy Tharsis Montesin\NMar gần núi lửa Olympus Mons.
Dialogue: 0,0:03:42.54,0:03:45.54,Default,,0000,0000,0000,,Lần đầu tiên được phát hiện bởi \Ntàu vũ trụ Mariner 9 vào năm 1971.
Dialogue: 0,0:03:45.54,0:03:48.20,Default,,0000,0000,0000,,lúc đầu nó được cho là \Nmột điểm lớn trong một cơn bão bụi
Dialogue: 0,0:03:48.20,0:03:49.93,Default,,0000,0000,0000,,mà còn được gọi là \NĐiểm phía Bắc.
Dialogue: 0,0:03:49.93,0:03:51.72,Default,,0000,0000,0000,,Tuy nhiên, hình ảnh\Ntrong những năm sau đó
Dialogue: 0,0:03:51.72,0:03:54.84,Default,,0000,0000,0000,,hé lộ rằng Điểm phía Bắc \Nthực sự là một ngọn núi lửa khổng lồ
Dialogue: 0,0:03:54.84,0:03:56.45,Default,,0000,0000,0000,,và sau đó nó đã được\Nđổi tên thích hợp.
Dialogue: 0,0:03:56.45,0:03:58.76,Default,,0000,0000,0000,,Equatorial Ridge of Iapetus.
Dialogue: 0,0:03:58.76,0:04:01.04,Default,,0000,0000,0000,,Đặc điểm kỳ lạ này xuất hiện \Ntrên Mặt trăng của sao Thổ,
Dialogue: 0,0:04:01.04,0:04:02.99,Default,,0000,0000,0000,,làm nó hiện ra\Nnhư một quả hồ đào,
Dialogue: 0,0:04:02.99,0:04:07.16,Default,,0000,0000,0000,,là một dãy núi gần xích đạo với\Nđỉnh cao nhất là khoảng 20.000m
Dialogue: 0,0:04:07.16,0:04:11.22,Default,,0000,0000,0000,,Các nhà khoa học vẫn chưa chắc về \Nsự hình thành của dãy núi bởi Mặt trăng,
Dialogue: 0,0:04:11.22,0:04:15.79,Default,,0000,0000,0000,,nhưng có giả thuyết cho rằng đó là vết tích \Ncòn lại của hình dạng dẹt ban đầu của Mặt trăng,
Dialogue: 0,0:04:15.79,0:04:17.38,Default,,0000,0000,0000,,hoặc phần còn lại của\Nmột vòng tròn méo mó.
Dialogue: 0,0:04:17.38,0:04:19.01,Default,,0000,0000,0000,,Và cuối cùng, \NRheasilvea Mons
Dialogue: 0,0:04:19.01,0:04:21.68,Default,,0000,0000,0000,,Đây là ngọn núi \Ncao 21.200m
Dialogue: 0,0:04:21.68,0:04:24.91,Default,,0000,0000,0000,,nằm ở trung tâm của một \Nmiệng núi lửa rộng 48.280m
Dialogue: 0,0:04:24.91,0:04:26.38,Default,,0000,0000,0000,,trên tiểu hành tinh Vesta.
Dialogue: 0,0:04:26.38,0:04:28.04,Default,,0000,0000,0000,,Một số nhà khoa học cho rằng,
Dialogue: 0,0:04:28.04,0:04:32.06,Default,,0000,0000,0000,,Rheasilvea là đỉnh cao nhất trong \Nhệ Mặt trời, hơn cả Olympus Mons,
Dialogue: 0,0:04:32.06,0:04:33.83,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng ngay cả\Nvới các vệ tinh quan sát,
Dialogue: 0,0:04:33.83,0:04:37.99,Default,,0000,0000,0000,,việc tính toán chiều cao chính xác của \Nngọn núi vẫn còn phức tạp và gây tranh luận.
Dialogue: 0,0:04:37.99,0:04:41.29,Default,,0000,0000,0000,,Vì vậy, chỉ đến khi các nghiên cứu\Nđược tiến hành trên Rheasilvea Mons
Dialogue: 0,0:04:41.29,0:04:44.39,Default,,0000,0000,0000,,hay những ngọn núi khổng lồ khác \Nđược tìm thấy đâu đó trong hệ Mặt trời,
Dialogue: 0,0:04:44.39,0:04:47.92,Default,,0000,0000,0000,,thì đỉnh cao nhất \Nvẫn sẽ là Olympus Mons.
Dialogue: 0,0:04:47.92,0:04:49.06,Default,,0000,0000,0000,,Và như tôi \Nđã đề cập trước đây,
Dialogue: 0,0:04:49.06,0:04:51.15,Default,,0000,0000,0000,,vì các điều kiện\Nnúi lửa trên sao Hỏa
Dialogue: 0,0:04:51.15,0:04:53.30,Default,,0000,0000,0000,,và không có mảng \Nkiến tạo địa tầng trên Sao Hỏa,
Dialogue: 0,0:04:53.30,0:04:55.54,Default,,0000,0000,0000,,nên có rất nhiều không gian \Ncho núi lửa này phát triển,
Dialogue: 0,0:04:55.54,0:04:58.22,Default,,0000,0000,0000,,và dĩ nhiên có vô số\Nthiên hà trong vũ trụ này,
Dialogue: 0,0:04:58.22,0:04:59.93,Default,,0000,0000,0000,,và chúng ta thậm chí không biết \Nvũ trụ to lớn như thế nào.
Dialogue: 0,0:04:59.93,0:05:03.58,Default,,0000,0000,0000,,Vì vậy, tôi chắc chắn có vô vàn núi lửa \Nngoài kia còn lớn hơn cả Olympus Mons.
Dialogue: 0,0:05:03.58,0:05:06.62,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng cho đến lúc đó, Titan này\Nsẽ vẫn là vua của các ngọn núi,
Dialogue: 0,0:05:06.62,0:05:08.21,Default,,0000,0000,0000,,vâng, ít nhất \Ntrong hệ Mặt trời này.
Dialogue: 0,0:05:08.21,0:05:10.25,Default,,0000,0000,0000,,Cảm ơn các bạn rất nhiều\Nvì đã xem video này,
Dialogue: 0,0:05:10.25,0:05:10.96,Default,,0000,0000,0000,,Hẹn gặp lại các bạn.