1
00:00:00,000 --> 00:00:01,720
Xin chào, cảm ơn
đã theo dõi, tôi là Mike chen.

2
00:00:01,720 --> 00:00:06,420
Hiện nay chúng ta đều biết rằng
Everest là ngọn núi cao nhất trên thế giới,

3
00:00:06,420 --> 00:00:09,200
nói một cách chính xác, nó cao nhất
nếu bạn so với mực nước biển.

4
00:00:09,200 --> 00:00:11,340
Nhưng hãy nói về một 
ngọn núi lớn hơn rất nhiều,

5
00:00:11,350 --> 00:00:14,420
chúng ta hãy nói về 
ngọn núi lớn nhất trong hệ Mặt trời.

6
00:00:14,420 --> 00:00:17,300
Một lần nữa, nói một cách chính xác,
ngọn núi này lớn nhất trong hệ Mặt trời

7
00:00:17,300 --> 00:00:18,890
Vâng, đó là núi lửa

8
00:00:18,890 --> 00:00:23,260
và thuật ngữ chuyên môn 
nhìn chung gọi nó là người khổng lồ.

9
00:00:23,260 --> 00:00:25,210
Ngọn núi này có tên 
là Olympus Mons

10
00:00:25,210 --> 00:00:28,830
và tọa lạc gần đường xích đạo
sao Hỏa ở khu vực Tharsis Montes.

11
00:00:28,830 --> 00:00:33,780
Ngọn núi khổng lồ này còn có 
những anh em của nó trên hành tinh Đỏ.

12
00:00:33,780 --> 00:00:38,019
Ngọn núi cao nhất trong 
số đó có độ cao lên đến 25 km.

13
00:00:38,019 --> 00:00:40,380
kích thước của nó 
tương đương bang Arizona,

14
00:00:40,380 --> 00:00:42,590
và nếu bạn nghĩ: 
Ồ thật là lớn,

15
00:00:42,590 --> 00:00:45,180
thì thật ra núi Olympus Mons
còn lớn hơn rất nhiều,

16
00:00:45,180 --> 00:00:47,189
tương đương với nước Pháp.

17
00:00:47,189 --> 00:00:51,729
Nó được đặt theo tên của 
các vị thần trong Thần thoại Hy Lạp,

18
00:00:51,729 --> 00:00:54,090
Khi so sánh nó với 
đỉnh núi cao nhất trên Trái đất,

19
00:00:54,090 --> 00:00:57,510
đỉnh Olympus Mons
cao gấp 3 lần so với Everest

20
00:00:57,510 --> 00:01:00,419
chỉ cao 8.840m
so với mực nước biển.

21
00:01:00,419 --> 00:01:03,530
và ngọn núi lửa cao nhất thế giới 
ở Hawaii có tên là Mauna Loa,

22
00:01:03,530 --> 00:01:06,019
chỉ cao 10.080m
so với mực nước biển

23
00:01:06,019 --> 00:01:09,910
trong khi đỉnh Olympus Mons cao
gần 27.000m tính từ chân đến đỉnh núi,

24
00:01:09,910 --> 00:01:11,620
Olympus Mons to gấp đôi 
kích thước của Mauna Loa.

25
00:01:11,620 --> 00:01:15,300
Và nếu bạn kết hợp tất cả 
các hòn đảo và núi lửa ở Hawaii ,

26
00:01:15,300 --> 00:01:18,219
thì chúng nằm lọt thỏm trong lòng
của ngọn núi khổng lồ trên sao Hỏa.

27
00:01:18,219 --> 00:01:18,900
Và còn nữa,

28
00:01:18,900 --> 00:01:23,050
Núi Olympic Mons thậm chí vượt trên cả 
những đám mây khí quyển của sao Hỏa.

29
00:01:23,050 --> 00:01:25,489
Đó là điều không ngọn núi nào 
trên Trái đất có thể cao như vậy.

30
00:01:25,489 --> 00:01:26,609
Và đây là cách
nó được hình thành.

31
00:01:26,609 --> 00:01:28,920
Tuy đỉnh Olympus Mons 
chính xác là một ngọn núi lửa,

32
00:01:28,920 --> 00:01:30,939
nhưng là một trong số 
những núi lửa không phun trào,

33
00:01:30,939 --> 00:01:33,050
nên nó được xếp
vào loại núi lửa hình khiên,

34
00:01:33,050 --> 00:01:36,679
nghĩa là thay vì phun dung nham và
các vật chất núi lửa lên không trung,

35
00:01:36,679 --> 00:01:39,850
thì dung nham
lại chảy xuống sườn núi.

36
00:01:39,850 --> 00:01:43,670
Đây có thể là một trong những lý do
khiến Olympus Mons trở nên khổng lồ.

37
00:01:43,670 --> 00:01:46,739
Và vì sao Hỏa không có 
các mảng kiến tạo như Trái đất,

38
00:01:46,739 --> 00:01:49,100
khiến núi lửa nóng chảy,
chảy tới tại đỉnh gọi là điểm nóng,

39
00:01:49,100 --> 00:01:52,050
tạo nên dòng dung nham
liên tiếp và ổn định.

40
00:01:52,050 --> 00:01:54,240
Vì vậy, khi dung nham
chảy ra từ miệng núi lửa,

41
00:01:54,240 --> 00:01:57,800
nó bồi đắp theo thời gian và trở thành 
một phần vùng đất bao xung quanh.

42
00:01:57,800 --> 00:02:00,280
Thực tế, Olympus Mons
có khối lượng lớn như vậy,

43
00:02:00,280 --> 00:02:02,829
và nó uốn theo hình dạng
tự nhiên của hành tinh này,

44
00:02:02,829 --> 00:02:04,539
và những điểm nóng
cũng góp phần

45
00:02:04,539 --> 00:02:07,280
vào sự hình thành
các núi lửa lớn khác trên sao Hỏa.

46
00:02:07,280 --> 00:02:10,888
Những ngọn núi khổng lồ
trong vùng núi Tharsis này rất lớn,

47
00:02:10,888 --> 00:02:14,770
và đỉnh của chúng rất cao đã gây ra
những cơn bão bụi gây hại cho Sao Hỏa.

48
00:02:14,770 --> 00:02:17,720
Hiện tượng này được Giovanni Schiaparelli,
nhà thiên văn học người Ý

49
00:02:17,720 --> 00:02:20,090
vào cuối thế kỷ 19 
quan sát thấy lần đầu tiên.

50
00:02:20,090 --> 00:02:22,570
Ngoài ra trong số các đặc điểm 
độc đáo của Olympic Mons

51
00:02:22,570 --> 00:02:24,960
còn có 6 hõm chảo
hoặc hố sập

52
00:02:24,960 --> 00:02:26,210
ở trên đỉnh
của mỗi ngọn núi,

53
00:02:26,210 --> 00:02:30,400
làm cho đỉnh núi lửa tạo thành 
một chỗ lõm rộng khoảng 53 dặm.

54
00:02:30,400 --> 00:02:34,860
Những hõm chảo này xuất hiện theo thời gian khi 
magma được hình thành từ dung nham và vỡ vụn,

55
00:02:34,860 --> 00:02:36,600
không thể giữ
được bề mặt phía trên.

56
00:02:36,600 --> 00:02:38,610
Bao quanh
cạnh ngoài của Olympus Mons

57
00:02:38,610 --> 00:02:41,480
là một vách đá cao đến 9.600m,

58
00:02:41,480 --> 00:02:44,560
cao tương đương 
với núi lửa lớn nhất trên Trái đất.

59
00:02:44,560 --> 00:02:46,950
Một đặc điểm thú vị
khác của Olympus Mons

60
00:02:46,950 --> 00:02:50,460
là nó có thể 
có các dòng sông băng.

61
00:02:50,460 --> 00:02:52,390
Do khí hậu 
bất thường của sao Hỏa,

62
00:02:52,390 --> 00:02:54,680
nơi này trước đây 
có thể có băng tuyết,

63
00:02:54,680 --> 00:02:56,030
góp phần trong việc hình thành

64
00:02:56,030 --> 00:02:59,120
những mảnh vỡ đông cứng
trên nền của những núi lửa hình khiên.

65
00:02:59,120 --> 00:03:03,630
Và kể từ Olympus Mons và các núi lửa 
xung quanh tọa trên điểm nóng nham thạch

66
00:03:03,630 --> 00:03:06,000
và liên tục phun ra 
các vật chất núi lửa,

67
00:03:06,000 --> 00:03:09,490
bởi vì không có mảng kiến tạo 
để đẩy chúng ra khỏi những điểm này,

68
00:03:09,490 --> 00:03:14,250
nên núi lửa lớn nhất của hệ Mặt trời này vẫn tiếp
tục phình to ngay cả khi chúng ta đang nói chuyện.

69
00:03:14,250 --> 00:03:19,150
Hiển nhiên Olympus Mons không phải là
ngọn núi hay núi lửa duy nhất trong hệ Mặt trời,

70
00:03:19,150 --> 00:03:21,830
nhưng chắc chắn 
nó là lớn nhất.

71
00:03:21,830 --> 00:03:23,650
Trên khắp các
hành tinh và tiểu hành tinh,

72
00:03:23,650 --> 00:03:26,200
có hàng chục 
miệng núi lửa, đồi và núi

73
00:03:26,200 --> 00:03:27,270
có quy mô lớn.

74
00:03:27,270 --> 00:03:30,530
Điều này để bạn có thể hình dung
về mức độ khổng lồ của Olympus

75
00:03:30,530 --> 00:03:32,170
khi so sánh với các
địa hình khác trong hệ Mặt trời.

76
00:03:32,170 --> 00:03:34,090
Đây là ba trong số 
các ngọn núi lớn nhất khác.

77
00:03:34,090 --> 00:03:37,830
Ascreaus Mons
có độ cao 18.080m,

78
00:03:37,830 --> 00:03:39,810
cao nhất
trong ba ngọn núi lửa

79
00:03:39,810 --> 00:03:42,540
thuộc dãy Tharsis Montesin
Mar gần núi lửa Olympus Mons.

80
00:03:42,540 --> 00:03:45,540
Lần đầu tiên được phát hiện bởi 
tàu vũ trụ Mariner 9 vào năm 1971.

81
00:03:45,540 --> 00:03:48,200
lúc đầu nó được cho là 
một điểm lớn trong một cơn bão bụi

82
00:03:48,200 --> 00:03:49,930
mà còn được gọi là 
Điểm phía Bắc.

83
00:03:49,930 --> 00:03:51,720
Tuy nhiên, hình ảnh
trong những năm sau đó

84
00:03:51,720 --> 00:03:54,840
hé lộ rằng Điểm phía Bắc 
thực sự là một ngọn núi lửa khổng lồ

85
00:03:54,840 --> 00:03:56,450
và sau đó nó đã được
đổi tên thích hợp.

86
00:03:56,450 --> 00:03:58,760
Equatorial Ridge of Iapetus.

87
00:03:58,760 --> 00:04:01,040
Đặc điểm kỳ lạ này xuất hiện 
trên Mặt trăng của sao Thổ,

88
00:04:01,040 --> 00:04:02,990
làm nó hiện ra
như một quả hồ đào,

89
00:04:02,990 --> 00:04:07,160
là một dãy núi gần xích đạo với
đỉnh cao nhất là khoảng 20.000m

90
00:04:07,160 --> 00:04:11,220
Các nhà khoa học vẫn chưa chắc về 
sự hình thành của dãy núi bởi Mặt trăng,

91
00:04:11,220 --> 00:04:15,790
nhưng có giả thuyết cho rằng đó là vết tích 
còn lại của hình dạng dẹt ban đầu của Mặt trăng,

92
00:04:15,790 --> 00:04:17,379
hoặc phần còn lại của
một vòng tròn méo mó.

93
00:04:17,379 --> 00:04:19,010
Và cuối cùng, 
Rheasilvea Mons

94
00:04:19,010 --> 00:04:21,679
Đây là ngọn núi 
cao 21.200m

95
00:04:21,679 --> 00:04:24,909
nằm ở trung tâm của một 
miệng núi lửa rộng 48.280m

96
00:04:24,909 --> 00:04:26,380
trên tiểu hành tinh Vesta.

97
00:04:26,380 --> 00:04:28,039
Một số nhà khoa học cho rằng,

98
00:04:28,039 --> 00:04:32,060
Rheasilvea là đỉnh cao nhất trong 
hệ Mặt trời, hơn cả Olympus Mons,

99
00:04:32,060 --> 00:04:33,830
Nhưng ngay cả
với các vệ tinh quan sát,

100
00:04:33,830 --> 00:04:37,990
việc tính toán chiều cao chính xác của 
ngọn núi vẫn còn phức tạp và gây tranh luận.

101
00:04:37,990 --> 00:04:41,290
Vì vậy, chỉ đến khi các nghiên cứu
được tiến hành trên Rheasilvea Mons

102
00:04:41,290 --> 00:04:44,389
hay những ngọn núi khổng lồ khác 
được tìm thấy đâu đó trong hệ Mặt trời,

103
00:04:44,389 --> 00:04:47,920
thì đỉnh cao nhất 
vẫn sẽ là Olympus Mons.

104
00:04:47,920 --> 00:04:49,060
Và như tôi 
đã đề cập trước đây,

105
00:04:49,060 --> 00:04:51,149
vì các điều kiện
núi lửa trên sao Hỏa

106
00:04:51,149 --> 00:04:53,300
và không có mảng 
kiến tạo địa tầng trên Sao Hỏa,

107
00:04:53,300 --> 00:04:55,539
nên có rất nhiều không gian 
cho núi lửa này phát triển,

108
00:04:55,539 --> 00:04:58,220
và dĩ nhiên có vô số
thiên hà trong vũ trụ này,

109
00:04:58,220 --> 00:04:59,930
và chúng ta thậm chí không biết 
vũ trụ to lớn như thế nào.

110
00:04:59,930 --> 00:05:03,580
Vì vậy, tôi chắc chắn có vô vàn núi lửa 
ngoài kia còn lớn hơn cả Olympus Mons.

111
00:05:03,580 --> 00:05:06,620
Nhưng cho đến lúc đó, Titan này
sẽ vẫn là vua của các ngọn núi,

112
00:05:06,620 --> 00:05:08,209
vâng, ít nhất 
trong hệ Mặt trời này.

113
00:05:08,209 --> 00:05:10,250
Cảm ơn các bạn rất nhiều
vì đã xem video này,

114
00:05:10,250 --> 00:05:10,965
Hẹn gặp lại các bạn.