WEBVTT

00:00:06.342 --> 00:00:09.193
Αν παρακολουθείτε ειδήσεις ή την πολιτική

00:00:09.313 --> 00:00:11.729
θα έχετε ακούσει τον όρο Οργουελιανό

00:00:11.869 --> 00:00:14.744
να ξεπετιέται από το ένα πλαίσιο στο άλλο.

00:00:14.804 --> 00:00:17.691
Έχετε αναρωτηθεί όμως ποτέ
τι σημαίνει πραγματικά,

00:00:17.741 --> 00:00:19.855
ή γιατί το χρησιμοποιούν τόσο συχνά;

00:00:20.075 --> 00:00:23.125
Ο όρος πήρε το όνομά του
από τον Βρετανό συγγραφέα Έρικ Μπλερ,

00:00:23.335 --> 00:00:26.253
γνωστός με το καλλιτεχνικό του
όνομα Τζωρτζ Όργουελ.

00:00:26.533 --> 00:00:30.190
Επειδή το πιο γνωστό του έργο,
το μυθιστόρημα «1984»,

00:00:30.410 --> 00:00:34.067
αναπαριστά μια καταπιεσμένη κοινωνία
υπό απολυταρχική κυβέρνηση,

00:00:34.197 --> 00:00:38.104
ο όρος «οργουελιανός» χρησιμοποιείται
συχνά με τη σημασία αυταρχικός.

00:00:38.624 --> 00:00:40.528
Όμως αυτή η χρήση του όρου,

00:00:40.808 --> 00:00:43.919
δεν αποτυγχάνει απλά
να μεταβιβάσει το νόημα του Όργουελ,

00:00:44.299 --> 00:00:48.945
για την ακρίβεια υπάρχει κίνδυνος
να συμβεί αυτό που προσπαθεί να αποτρέψει.

00:00:49.975 --> 00:00:53.424
Ο Όργουελ ήταν κατηγορηματικά ενάντια
σε οποιαδήποτε μορφή τυραννίας,

00:00:53.524 --> 00:00:57.145
πέρασε το περισσότερο της ζωής του
να μάχεται κατά αντιδημοκρατικών δυνάμεων

00:00:57.225 --> 00:00:59.700
και των δύο άκρων,
της δεξιάς και της αριστεράς.

00:01:00.530 --> 00:01:04.983
Αλλά τον απασχόλησε επίσης
και η εξάπλωση αυτών των ιδεολογιών.

00:01:05.553 --> 00:01:07.606
Και μία από τις πιο βαθιές αναλύσεις του

00:01:07.606 --> 00:01:12.862
ήταν η σημασία που παίζει η γλώσσα
στον σχηματισμό σκέψεων και απόψεων.

00:01:14.172 --> 00:01:16.895
Στο «1984» η κυβέρνηση της Ωκεανίας

00:01:17.025 --> 00:01:19.805
ελέγχει τις πράξεις
και τον λόγο των πολιτών

00:01:19.805 --> 00:01:21.630
και το εφαρμόζει φανερά.

00:01:22.580 --> 00:01:25.693
Κάθε τους κίνηση και λέξη παρακολουθείται,

00:01:26.193 --> 00:01:29.452
και η απειλή του τι θα συμβεί 
στους αντιρρησίες

00:01:29.702 --> 00:01:31.793
να παραφυλάει απειλητικά.

00:01:33.213 --> 00:01:36.244
Άλλες μορφές ελέγχου είναι υποκινούμενες.

00:01:36.704 --> 00:01:40.557
Ο πληθυσμός κατακλύζεται
με έναν συνεχή καταιγισμό προπαγάνδας

00:01:40.987 --> 00:01:44.443
φτιαγμένη από ιστορικά
γεγονότα και στατιστικές

00:01:44.443 --> 00:01:47.203
που κατασκευάστηκαν
από το Δικαστήριο της Αλήθειας.

00:01:47.933 --> 00:01:50.286
Το Δικαστήριο της Ειρήνης είναι ο στρατός.

00:01:51.046 --> 00:01:53.362
Τα εργατικά στρατόπεδα
ονομάζονται «Πεδία χαράς».

00:01:53.972 --> 00:01:58.857
Οι πολιτικοί κρατούμενοι κρατούνται
και βασανίζονται στο Υπουργείο της Αγάπης.

00:01:59.837 --> 00:02:03.235
Αυτή η επιτηδευμένη ειρωνεία
είναι ένα παράδειγμα διπλής γλώσσας,

00:02:03.645 --> 00:02:06.642
όταν οι λέξεις χρησιμοποιούνται
όχι για να μεταβιβάσουν νόημα

00:02:06.642 --> 00:02:07.752
αλλά να το υποβιβάσουν,

00:02:08.012 --> 00:02:10.979
διαφθείροντας τις ίδιες ιδέες
που αναφέρουν.

00:02:12.059 --> 00:02:15.036
Ο καθεστωτικός έλεγχος της γλώσσας
περνάει και σε άλλα επίπεδα,

00:02:15.036 --> 00:02:17.070
αποκλείοντας λέξεις από την αγγλική γλώσσα

00:02:17.130 --> 00:02:20.102
για να φτιάξουν την επίσημη
διάλεκτο της Νέας Γλώσσας,

00:02:20.502 --> 00:02:24.843
μια πρόχειρη μικρή συλλογή
από ακρωνύμια και απλά συμπαγή ουσιαστικά

00:02:24.843 --> 00:02:29.573
αφαιρώντας κάθε λέξη αρκετά σύνθετη
που να ενθαρρύνει υπόνοια ή κριτική σκέψη.

00:02:30.913 --> 00:02:34.834
Αυτό έχει μια επίδραση στην ψυχή
που ο Όργουελ αποκαλεί «Διπλή Σκέψη»,

00:02:34.954 --> 00:02:37.502
ένα στάδιο ύπνωσης γνωστικής ασυμφωνίας

00:02:37.632 --> 00:02:41.053
στο οποίο ο καθένας εξαναγκάζεται
να αμφισβητεί την ίδια του την αντίληψη

00:02:41.073 --> 00:02:44.380
αντί για τις επίσημες καταλογισμένες
εκδοχές των γεγονότων,

00:02:44.580 --> 00:02:46.839
αφήνοντας το άτομο
να εξαρτάται από τον ορισμό

00:02:46.839 --> 00:02:49.877
που δίνει το ίδιο το Κράτος
σαν πραγματικότητα.

00:02:50.577 --> 00:02:52.089
Το αποτέλεσμα είναι ένας κόσμος

00:02:52.089 --> 00:02:56.228
στον οποίο παραβιάζεται η ιδιωτικότητα
της διαδικασίας της σκέψης του ατόμου,

00:02:56.518 --> 00:02:59.361
όπου κάποιος μπορεί να θεωρηθεί
ένοχος για έγκλημα σκέψης

00:02:59.371 --> 00:03:01.121
επειδή παραμιλά στον ύπνο του,

00:03:02.261 --> 00:03:04.887
ή κρατά ημερολόγιο
ή έχει έναν ερωτικό δεσμό

00:03:04.887 --> 00:03:07.787
που να ισοδυναμεί με πράξη
επαναστατικής ανατροπής.

NOTE Paragraph

00:03:09.767 --> 00:03:14.000
Αυτό μπορεί να ακούγεται σαν κάτι
που συμβαίνει σε απολυταρχικά καθεστώτα.

00:03:15.340 --> 00:03:19.298
Αλλά ο Όργουελ μας προειδοποιούσε
για το ενδεχόμενο αυτού του φαινόμενου

00:03:19.628 --> 00:03:21.856
ακόμα και σε δημοκρατικές κοινωνίες.

00:03:22.296 --> 00:03:27.202
Και για αυτό σκέτο το «απολυταρχικό»
δεν εκπληρώνει την έννοια «Οργουελιανό».

NOTE Paragraph

00:03:28.622 --> 00:03:31.181
Στο δοκίμιό του, «Πολιτική και Γλώσσα»,

00:03:31.281 --> 00:03:35.616
περιέγραφε τεχνικές όπως τη χρήση
επιτηδευμένων λέξεων για επιβολή εξουσίας,

00:03:35.616 --> 00:03:39.757
ή κάνοντας τις βιαιότητες να ακούγονται
αποδεκτές, θάβοντάς τες με ευφημισμούς

00:03:39.897 --> 00:03:42.168
και πολύπλοκες συντακτικές
δομές στις προτάσεις.

00:03:42.518 --> 00:03:44.876
Αλλά ακόμα και πιο κοινές
παραβιάσεις της γλώσσας

00:03:44.876 --> 00:03:47.586
μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο
που βλέπουμε τα πράγματα.

00:03:47.796 --> 00:03:50.781
Οι λέξεις που βλέπουμε και ακούμε
στις διαφημίσεις κάθε μέρα

00:03:50.991 --> 00:03:54.862
έχουν παραποιηθεί ώστε να σας ελκύουν
και να επιδρούν στη συμπεριφορά σας,

00:03:55.392 --> 00:03:59.808
όπως και τα συνθήματα και
αποφθέγματα πολιτικής καμπάνιας

00:04:00.038 --> 00:04:04.027
τα οποία σπανίως παρουσιάζουν
τη λεπτομερή ουσία στα ζητήματα.

00:04:04.917 --> 00:04:07.305
Και ο τρόπος που χρησιμοποιούμε
έτοιμες φράσεις

00:04:07.305 --> 00:04:09.995
και απαντήσεις από αναφορές του Τύπου

00:04:10.145 --> 00:04:11.758
ή αντιγραφές από το διαδίκτυο,

00:04:11.818 --> 00:04:14.988
το κάνει εύκολο να ξεφύγετε χωρίς
να το σκεφτείτε σε βάθος

00:04:15.298 --> 00:04:17.434
ή να αμφισβητήσετε τις υποθέσεις σας.

00:04:18.114 --> 00:04:21.704
Οπότε την επόμενη φορά που θα ακούσετε
κάποιον να λέει τη λέξη Οργουελιανό,

00:04:21.804 --> 00:04:22.932
δώστε προσοχή.

00:04:23.152 --> 00:04:26.588
Αν μιλούν για την παραπλανητική 
και χειραγωγική χρήση της γλώσσας,

00:04:26.588 --> 00:04:27.947
τότε μιλούν σωστά.

00:04:29.067 --> 00:04:32.374
Αν μιλούν για μαζική παρακολούθηση
και παρεμβατικές κυβερνήσεις,

00:04:32.374 --> 00:04:37.131
περιγράφουν κάτι αυταρχικό 
και όχι υποχρεωτικά Οργουελιανό.

00:04:38.141 --> 00:04:42.348
Και αν το χρησιμοποιούν σαν λέξη
παντός χρήσης για κάθε ιδέα που απωθούν,

00:04:42.648 --> 00:04:46.047
μάλλον οι δηλώσεις τους
είναι πιο Οργουελιανές

00:04:46.427 --> 00:04:48.699
απ' ό,τι είναι αυτό
στο οποίο ασκούν κριτική.

00:04:50.179 --> 00:04:52.568
Οι λέξεις έχουν τη δύναμη
να σχηματίζουν τη σκέψη.

00:04:52.818 --> 00:04:55.835
Η γλώσσα είναι το νόμισμα της πολιτικής,

00:04:55.975 --> 00:04:59.781
σχηματίζοντας τη δομή της κοινωνίας
από τις συνηθισμένες καθημερινές σχέσεις

00:05:00.001 --> 00:05:01.517
στα υψηλότερα ιδανικά.

00:05:02.607 --> 00:05:05.565
Ο Όργουελ μας τόνισε πως πρέπει
να προστατεύσουμε τη γλώσσα μας

00:05:05.575 --> 00:05:09.305
επειδή στην τελική, η ικανότητά μας
να σκεφτόμαστε και να επικοινωνούμε καθαρά

00:05:09.305 --> 00:05:13.381
είναι αυτό που υπάρχει ανάμεσα σε εμάς
και ένα κόσμο όπου ο πόλεμος είναι ειρήνη

00:05:13.591 --> 00:05:15.419
και η ελευθερία είναι σκλαβιά.