WEBVTT 00:00:02.071 --> 00:00:04.679 Wyróżniamy dwa rodzaje rozedmy: 00:00:04.679 --> 00:00:07.498 centrolobularną (środka zrazika) i panlobularną (całego zrazika). 00:00:07.498 --> 00:00:09.439 Żeby zrozumieć różnicę, 00:00:09.439 --> 00:00:11.590 możesz wyobrazić sobie tonące miasto. 00:00:11.590 --> 00:00:14.534 Woda zalewa tylko centrum? 00:00:14.534 --> 00:00:15.762 czy jest wszędzie? 00:00:16.198 --> 00:00:18.674 W którym miejscu płuca znajdują się zmiany rozedmowe? 00:00:19.062 --> 00:00:20.967 W języku łacińskim, przedrostek "pan" 00:00:20.967 --> 00:00:22.310 oznacza "wszędzie", 00:00:22.310 --> 00:00:23.906 a "centri" - "środek". 00:00:24.598 --> 00:00:26.802 A "lobularna"? 00:00:26.950 --> 00:00:29.158 Ten termin też odnosi się do umiejscowienia zmian 00:00:29.158 --> 00:00:31.026 i oznacza "zrazik". 00:00:32.071 --> 00:00:34.660 Narysuję płuca, żeby lepiej się w tym odnaleźć. 00:00:34.660 --> 00:00:37.638 Mamy tu tchawicę, oskrzela główne 00:00:37.638 --> 00:00:40.737 oraz obydwa płuca. 00:00:40.837 --> 00:00:43.637 Oskrzela główne są pniami drzewa oddechowego 00:00:43.637 --> 00:00:45.973 i rozgałęziają się aż do poziomu oskrzelików, 00:00:45.973 --> 00:00:48.998 i rozgałęziają się aż do poziomu oskrzelików, 00:00:48.998 --> 00:00:51.382 który właśnie nas interesuje. 00:00:51.382 --> 00:00:54.757 To jest nasz oskrzelik, a za nim znajdują się 00:00:54.757 --> 00:00:57.361 końcowe struktury dróg oddechowych, 00:00:57.493 --> 00:01:00.305 takie jak gronka płucne. 00:01:02.182 --> 00:01:04.549 W płucach znajduje się niezliczona ilość takich zrazików. 00:01:04.549 --> 00:01:08.428 W płucach znajduje się niezliczona ilość takich zrazików. 00:01:08.428 --> 00:01:12.085 Zajmijmy się teraz naszym podziałem 00:01:12.085 --> 00:01:15.210 na rozedmę centrolobularną i panlobularną. 00:01:15.246 --> 00:01:17.213 Mój rysunek przedstawia zdrowy zrazik 00:01:17.213 --> 00:01:19.597 z gęsto ułożonymi pęcherzykami płucnymi 00:01:19.597 --> 00:01:22.377 zarówno w gronkach, jak i wzdłuż przewodów. 00:01:23.150 --> 00:01:25.293 Utrzymanie takiego kształtu jest możliwe 00:01:25.293 --> 00:01:27.593 dzięki elastynie. 00:01:27.885 --> 00:01:31.085 Elastyna jest rozkładana przez elastazę, 00:01:31.085 --> 00:01:34.093 co ma bardzo duże znaczenie, 00:01:34.093 --> 00:01:36.265 ponieważ zużyte tkanki muszą być stale uprzątane, 00:01:36.265 --> 00:01:37.803 żeby zrobić miejsce nowym. 00:01:37.803 --> 00:01:41.821 Proces ten jest kontrolowany przez alfa-1 antytrypsynę. 00:01:41.821 --> 00:01:44.333 To produkowane w wątrobie białko ma za zadanie 00:01:44.333 --> 00:01:46.633 regulować ilość elastazy. 00:01:47.341 --> 00:01:51.293 Hamując jej aktywność, antytrypsyna pozwala 00:01:51.293 --> 00:01:54.654 na produkcję większej ilości elastyny. 00:01:55.837 --> 00:01:58.717 To, czy będziemy mieli do czynienia z rozedmą środka, 00:01:58.717 --> 00:02:01.692 czy rozedmą całego zrazika 00:02:01.692 --> 00:02:03.356 jest zależne od przyczyny powstania nadmiaru elastazy. 00:02:03.356 --> 00:02:05.933 jest zależne od przyczyny powstania nadmiaru elastazy. 00:02:05.933 --> 00:02:07.560 Dlaczego elastyna ulega zniszczeniu? 00:02:08.781 --> 00:02:10.953 Najpierw przyjrzyjmy się rozedmie centrolobularnej. 00:02:11.340 --> 00:02:14.286 Wygląda ona tak. 00:02:14.286 --> 00:02:15.852 Przez niedobór elastyny, 00:02:15.852 --> 00:02:17.679 zanika część ścian 00:02:17.679 --> 00:02:19.912 w obrębie środkowej części zrazika. 00:02:20.028 --> 00:02:22.732 Dodatkowo ścianki pęcherzyków, które pozostały 00:02:22.732 --> 00:02:24.765 są zwiotczałe, przez co wyglądają na większe. 00:02:24.765 --> 00:02:27.064 Nie są w stanie utrzymać odpowiedniego kształtu. 00:02:27.500 --> 00:02:30.364 To właśnie nazywamy rozedmą środka zrazika. 00:02:30.364 --> 00:02:32.251 Jak widzisz, zmiany lokalizują się w niej 00:02:32.251 --> 00:02:34.090 tylko "na początku", a nie wszędzie. 00:02:34.476 --> 00:02:36.780 Ten typ rozedmy jest powodowany przez zapalenie, 00:02:36.780 --> 00:02:40.119 które jest pierwszym z mechanizmów prowadzących do rozedmy. 00:02:40.527 --> 00:02:42.971 W powstawaniu stanu zapalnego udział biorą neutrofile 00:02:42.971 --> 00:02:44.843 - białe krwinki znajdujące się w całym naszym organizmie. 00:02:44.843 --> 00:02:46.103 - białe krwinki znajdujące się w całym naszym organizmie. 00:02:46.203 --> 00:02:48.379 Dla zmian zapalnych w płucach, duże znaczenie ma to, 00:02:48.379 --> 00:02:51.480 że neutrofile produkują elastazę. 00:02:51.883 --> 00:02:54.664 Przez to, w miejscu zapalenia powstaje jej bardzo dużo. 00:02:54.683 --> 00:02:58.215 Najczęstszą przyczyną tego stanu jest palenie tytoniu. 00:02:59.003 --> 00:03:01.035 Dym tytoniowy wygląda z pozoru na "czysty", 00:03:01.035 --> 00:03:03.259 ale w rzeczywistości jest mieszanką 00:03:03.259 --> 00:03:05.435 całej masy maleńkich cząstek, 00:03:05.435 --> 00:03:07.803 które wraz z gazem trafiają do płuc. 00:03:07.803 --> 00:03:09.211 które wraz z gazem trafiają do płuc. 00:03:09.211 --> 00:03:11.287 Te cząstki są obce i drażnią nasze tkanki. 00:03:12.028 --> 00:03:14.779 Płuca działają tu jak filtr. 00:03:14.779 --> 00:03:17.686 Składniki dymu tytoniowego są na tyle duże, 00:03:18.154 --> 00:03:20.523 że zostają wyłapane zanim trafią do końca zrazika. 00:03:20.523 --> 00:03:22.330 że zostają wyłapane zanim trafią do końca zrazika. 00:03:22.330 --> 00:03:24.728 Zatrzymują się w jego centralnej części 00:03:24.728 --> 00:03:27.467 i indukują w niej stan zapalny. 00:03:27.467 --> 00:03:29.372 W ten sposób na podłożu palenia 00:03:29.372 --> 00:03:30.379 rozwija się rozedma środkowej części zrazika. 00:03:30.379 --> 00:03:32.330 rozwija się rozedma środkowej części zrazika. 00:03:32.330 --> 00:03:35.504 Jak widzisz, zmiany te nie lokalizują się na końcu zrazika, 00:03:35.504 --> 00:03:37.446 tylko bliżej oskrzeli. 00:03:41.070 --> 00:03:43.172 Teraz zajmijmy się rozedmą panlobularną. 00:03:43.882 --> 00:03:47.163 Zazwyczaj nie jest ona związana z wpływem 00:03:47.163 --> 00:03:49.276 czynników zewnętrznych. 00:03:49.754 --> 00:03:52.069 Jej źródło leży w samym organizmie. 00:03:52.729 --> 00:03:56.597 Jest nim niedobór alfa-1 antytrypsyny. 00:03:57.050 --> 00:04:00.105 Enzymu, który hamuje aktywność elastazy. 00:04:00.105 --> 00:04:03.141 Enzymu, który hamuje aktywność elastazy. 00:04:03.673 --> 00:04:06.393 Bez antytrypsyny, elastaza szaleje do woli 00:04:06.393 --> 00:04:09.248 i niszczy elastynę bez żadnej kontroli. 00:04:09.248 --> 00:04:10.868 Gdziekolwiek ją napotka. 00:04:11.576 --> 00:04:13.505 Prędzej czy później ucierpią na tym płuca, 00:04:13.505 --> 00:04:14.140 Prędzej czy później ucierpią na tym płuca, 00:04:14.140 --> 00:04:17.365 bo elastyna jest obecna we wszystkich tkankach tego narządu 00:04:17.769 --> 00:04:20.185 i wszędzie będą powstawać uszkodzenia. 00:04:20.185 --> 00:04:21.861 i wszędzie będą powstawać uszkodzenia. 00:04:22.313 --> 00:04:24.873 Wspomnę jeszcze o tym, że alfa-1 antytrypsyna 00:04:24.873 --> 00:04:26.378 jest produkowana w wątrobie, 00:04:26.378 --> 00:04:28.425 a jej niedobór jest spowodowany 00:04:28.425 --> 00:04:30.024 mutacją w kodującym ją genie. 00:04:30.024 --> 00:04:31.656 Ten fragment DNA jest nieprawidłowy, 00:04:31.656 --> 00:04:32.788 Ten fragment DNA jest nieprawidłowy, 00:04:32.792 --> 00:04:35.978 przez co antytrypsyna nie może opuścić wątroby 00:04:35.978 --> 00:04:37.243 i prowadzi do jej uszkodzenia. 00:04:37.496 --> 00:04:42.174 W płucach natomiast skutkuje rozedmą całego zrazika.