1
00:00:02,071 --> 00:00:04,679
Wyróżniamy dwa rodzaje rozedmy:

2
00:00:04,679 --> 00:00:07,498
centrolobularną (środka zrazika) i panlobularną (całego zrazika).

3
00:00:07,498 --> 00:00:09,439
Żeby zrozumieć różnicę,

4
00:00:09,439 --> 00:00:11,590
możesz wyobrazić sobie tonące miasto.

5
00:00:11,590 --> 00:00:14,534
Woda zalewa tylko centrum?

6
00:00:14,534 --> 00:00:15,762
czy jest wszędzie?

7
00:00:16,198 --> 00:00:18,674
W którym miejscu płuca znajdują się zmiany rozedmowe?

8
00:00:19,062 --> 00:00:20,967
W języku łacińskim, przedrostek "pan"

9
00:00:20,967 --> 00:00:22,310
oznacza "wszędzie",

10
00:00:22,310 --> 00:00:23,906
a "centri" - "środek".

11
00:00:24,598 --> 00:00:26,802
A "lobularna"?

12
00:00:26,950 --> 00:00:29,158
Ten termin też odnosi się do umiejscowienia zmian

13
00:00:29,158 --> 00:00:31,026
i oznacza "zrazik".

14
00:00:32,071 --> 00:00:34,660
Narysuję płuca, żeby lepiej się w tym odnaleźć.

15
00:00:34,660 --> 00:00:37,638
Mamy tu tchawicę, oskrzela główne

16
00:00:37,638 --> 00:00:40,737
oraz obydwa płuca.

17
00:00:40,837 --> 00:00:43,637
Oskrzela główne są pniami drzewa oddechowego

18
00:00:43,637 --> 00:00:45,973
i rozgałęziają się aż do poziomu oskrzelików,

19
00:00:45,973 --> 00:00:48,998
i rozgałęziają się aż do poziomu oskrzelików,

20
00:00:48,998 --> 00:00:51,382
który właśnie nas interesuje.

21
00:00:51,382 --> 00:00:54,757
To jest nasz oskrzelik, a za nim znajdują się

22
00:00:54,757 --> 00:00:57,361
końcowe struktury dróg oddechowych,

23
00:00:57,493 --> 00:01:00,305
takie jak gronka płucne.

24
00:01:02,182 --> 00:01:04,549
W płucach znajduje się niezliczona ilość takich zrazików.

25
00:01:04,549 --> 00:01:08,428
W płucach znajduje się niezliczona ilość takich zrazików.

26
00:01:08,428 --> 00:01:12,085
Zajmijmy się teraz naszym podziałem

27
00:01:12,085 --> 00:01:15,210
na rozedmę centrolobularną i panlobularną.

28
00:01:15,246 --> 00:01:17,213
Mój rysunek przedstawia zdrowy zrazik

29
00:01:17,213 --> 00:01:19,597
z gęsto ułożonymi pęcherzykami płucnymi

30
00:01:19,597 --> 00:01:22,377
zarówno w gronkach, jak i wzdłuż przewodów.

31
00:01:23,150 --> 00:01:25,293
Utrzymanie takiego kształtu jest możliwe

32
00:01:25,293 --> 00:01:27,593
dzięki elastynie.

33
00:01:27,885 --> 00:01:31,085
Elastyna jest rozkładana przez elastazę,

34
00:01:31,085 --> 00:01:34,093
co ma bardzo duże znaczenie,

35
00:01:34,093 --> 00:01:36,265
ponieważ zużyte tkanki muszą być stale uprzątane,

36
00:01:36,265 --> 00:01:37,803
żeby zrobić miejsce nowym.

37
00:01:37,803 --> 00:01:41,821
Proces ten jest kontrolowany przez alfa-1 antytrypsynę.

38
00:01:41,821 --> 00:01:44,333
To produkowane w wątrobie białko ma za zadanie

39
00:01:44,333 --> 00:01:46,633
regulować ilość elastazy.

40
00:01:47,341 --> 00:01:51,293
Hamując jej aktywność, antytrypsyna pozwala

41
00:01:51,293 --> 00:01:54,654
na produkcję większej ilości elastyny.

42
00:01:55,837 --> 00:01:58,717
To, czy będziemy mieli do czynienia z rozedmą środka,

43
00:01:58,717 --> 00:02:01,692
czy rozedmą całego zrazika

44
00:02:01,692 --> 00:02:03,356
jest zależne od przyczyny powstania nadmiaru elastazy.

45
00:02:03,356 --> 00:02:05,933
jest zależne od przyczyny powstania nadmiaru elastazy.

46
00:02:05,933 --> 00:02:07,560
Dlaczego elastyna ulega zniszczeniu?

47
00:02:08,781 --> 00:02:10,953
Najpierw przyjrzyjmy się rozedmie centrolobularnej.

48
00:02:11,340 --> 00:02:14,286
Wygląda ona tak.

49
00:02:14,286 --> 00:02:15,852
Przez niedobór elastyny,

50
00:02:15,852 --> 00:02:17,679
zanika część ścian

51
00:02:17,679 --> 00:02:19,912
w obrębie środkowej części zrazika.

52
00:02:20,028 --> 00:02:22,732
Dodatkowo ścianki pęcherzyków, które pozostały

53
00:02:22,732 --> 00:02:24,765
są zwiotczałe, przez co wyglądają na większe.

54
00:02:24,765 --> 00:02:27,064
Nie są w stanie utrzymać odpowiedniego kształtu.

55
00:02:27,500 --> 00:02:30,364
To właśnie nazywamy rozedmą środka zrazika.

56
00:02:30,364 --> 00:02:32,251
Jak widzisz, zmiany lokalizują się w niej

57
00:02:32,251 --> 00:02:34,090
tylko "na początku", a nie wszędzie.

58
00:02:34,476 --> 00:02:36,780
Ten typ rozedmy jest powodowany przez zapalenie,

59
00:02:36,780 --> 00:02:40,119
które jest pierwszym z mechanizmów prowadzących do rozedmy.

60
00:02:40,527 --> 00:02:42,971
W powstawaniu stanu zapalnego udział biorą neutrofile

61
00:02:42,971 --> 00:02:44,843
- białe krwinki znajdujące się w całym naszym organizmie.

62
00:02:44,843 --> 00:02:46,103
- białe krwinki znajdujące się w całym naszym organizmie.

63
00:02:46,203 --> 00:02:48,379
Dla zmian zapalnych w płucach, duże znaczenie ma to,

64
00:02:48,379 --> 00:02:51,480
że neutrofile produkują elastazę.

65
00:02:51,883 --> 00:02:54,664
Przez to, w miejscu zapalenia powstaje jej bardzo dużo.

66
00:02:54,683 --> 00:02:58,215
Najczęstszą przyczyną tego stanu jest palenie tytoniu.

67
00:02:59,003 --> 00:03:01,035
Dym tytoniowy wygląda z pozoru na "czysty",

68
00:03:01,035 --> 00:03:03,259
ale w rzeczywistości jest mieszanką

69
00:03:03,259 --> 00:03:05,435
całej masy maleńkich cząstek,

70
00:03:05,435 --> 00:03:07,803
które wraz z gazem trafiają do płuc.

71
00:03:07,803 --> 00:03:09,211
które wraz z gazem trafiają do płuc.

72
00:03:09,211 --> 00:03:11,287
Te cząstki są obce i drażnią nasze tkanki.

73
00:03:12,028 --> 00:03:14,779
Płuca działają tu jak filtr.

74
00:03:14,779 --> 00:03:17,686
Składniki dymu tytoniowego są na tyle duże,

75
00:03:18,154 --> 00:03:20,523
że zostają wyłapane zanim trafią do końca zrazika.

76
00:03:20,523 --> 00:03:22,330
że zostają wyłapane zanim trafią do końca zrazika.

77
00:03:22,330 --> 00:03:24,728
Zatrzymują się w jego centralnej części

78
00:03:24,728 --> 00:03:27,467
i indukują w niej stan zapalny.

79
00:03:27,467 --> 00:03:29,372
W ten sposób na podłożu palenia

80
00:03:29,372 --> 00:03:30,379
rozwija się rozedma środkowej części zrazika.

81
00:03:30,379 --> 00:03:32,330
rozwija się rozedma środkowej części zrazika.

82
00:03:32,330 --> 00:03:35,504
Jak widzisz, zmiany te nie lokalizują się na końcu zrazika,

83
00:03:35,504 --> 00:03:37,446
tylko bliżej oskrzeli.

84
00:03:41,070 --> 00:03:43,172
Teraz zajmijmy się rozedmą panlobularną.

85
00:03:43,882 --> 00:03:47,163
Zazwyczaj nie jest ona związana z wpływem

86
00:03:47,163 --> 00:03:49,276
czynników zewnętrznych.

87
00:03:49,754 --> 00:03:52,069
Jej źródło leży w samym organizmie.

88
00:03:52,729 --> 00:03:56,597
Jest nim niedobór alfa-1 antytrypsyny.

89
00:03:57,050 --> 00:04:00,105
Enzymu, który hamuje aktywność elastazy.

90
00:04:00,105 --> 00:04:03,141
Enzymu, który hamuje aktywność elastazy.

91
00:04:03,673 --> 00:04:06,393
Bez antytrypsyny, elastaza szaleje do woli

92
00:04:06,393 --> 00:04:09,248
i niszczy elastynę bez żadnej kontroli.

93
00:04:09,248 --> 00:04:10,868
Gdziekolwiek ją napotka.

94
00:04:11,576 --> 00:04:13,505
Prędzej czy później ucierpią na tym płuca,

95
00:04:13,505 --> 00:04:14,140
Prędzej czy później ucierpią na tym płuca,

96
00:04:14,140 --> 00:04:17,365
bo elastyna jest obecna we wszystkich tkankach tego narządu

97
00:04:17,769 --> 00:04:20,185
i wszędzie będą powstawać uszkodzenia.

98
00:04:20,185 --> 00:04:21,861
i wszędzie będą powstawać uszkodzenia.

99
00:04:22,313 --> 00:04:24,873
Wspomnę jeszcze o tym, że alfa-1 antytrypsyna

100
00:04:24,873 --> 00:04:26,378
jest produkowana w wątrobie,

101
00:04:26,378 --> 00:04:28,425
a jej niedobór jest spowodowany

102
00:04:28,425 --> 00:04:30,024
mutacją w kodującym ją genie.

103
00:04:30,024 --> 00:04:31,656
Ten fragment DNA jest nieprawidłowy,

104
00:04:31,656 --> 00:04:32,788
Ten fragment DNA jest nieprawidłowy,

105
00:04:32,792 --> 00:04:35,978
przez co antytrypsyna nie może opuścić wątroby

106
00:04:35,978 --> 00:04:37,243
i prowadzi do jej uszkodzenia.

107
00:04:37,496 --> 00:04:42,174
W płucach natomiast skutkuje rozedmą całego zrazika.