0:00:02.071,0:00:04.679 Wyróżniamy dwa rodzaje rozedmy: 0:00:04.679,0:00:07.398 centrolobularną (środka zrazika) i panlobularną (całego zrazika). 0:00:07.398,0:00:09.299 Żeby zrozumieć różnicę, 0:00:09.510,0:00:11.590 możesz wyobrazić sobie tonące miasto. 0:00:11.590,0:00:14.534 Woda zalewa tylko centrum? 0:00:14.534,0:00:15.762 czy jest wszędzie? 0:00:16.198,0:00:18.674 W którym miejscu płuca znajdują się zmiany rozedmowe? 0:00:19.062,0:00:20.967 W języku łacińskim, przedrostek "pan" 0:00:20.967,0:00:22.310 oznacza "wszędzie", 0:00:22.310,0:00:23.906 a "centri" - "środek". 0:00:24.598,0:00:26.802 A "lobularna"? 0:00:26.950,0:00:29.158 Ten termin też odnosi się do umiejscowienia zmian 0:00:29.158,0:00:31.026 i oznacza "zrazik". 0:00:32.071,0:00:34.194 Narysuję płuca, żeby lepiej się w tym odnaleźć. 0:00:34.310,0:00:37.638 Mamy tu tchawicę, oskrzela główne 0:00:37.638,0:00:40.737 oraz obydwa płuca. 0:00:40.837,0:00:43.637 Oskrzela główne są pniami drzewa oddechowego 0:00:43.637,0:00:45.973 i rozgałęziają się aż do poziomu oskrzelików, 0:00:45.973,0:00:48.998 i rozgałęziają się aż do poziomu oskrzelików, 0:00:48.998,0:00:51.382 który właśnie nas interesuje. 0:00:51.382,0:00:54.757 To jest nasz oskrzelik, a za nim znajdują się 0:00:54.757,0:00:57.361 końcowe struktury dróg oddechowych, 0:00:57.493,0:01:00.305 takie jak gronka płucne. 0:01:02.182,0:01:04.549 W płucach znajduje się niezliczona ilość takich zrazików. 0:01:04.549,0:01:08.428 W płucach znajduje się niezliczona ilość takich zrazików. 0:01:08.428,0:01:12.085 Zajmijmy się teraz naszym podziałem 0:01:12.085,0:01:14.910 na rozedmę centrolobularną i panlobularną. 0:01:15.246,0:01:17.213 Mój rysunek przedstawia zdrowy zrazik 0:01:17.213,0:01:19.597 z gęsto ułożonymi pęcherzykami płucnymi 0:01:19.597,0:01:22.377 zarówno w gronkach, jak i wzdłuż przewodów. 0:01:23.150,0:01:25.293 Utrzymanie takiego kształtu jest możliwe 0:01:25.293,0:01:27.593 dzięki elastynie. 0:01:27.885,0:01:31.085 Elastyna jest rozkładana przez elastazę, 0:01:31.085,0:01:34.413 co ma bardzo duże znaczenie, 0:01:34.413,0:01:36.205 ponieważ zużyte tkanki muszą być stale uprzątane, 0:01:36.205,0:01:37.577 żeby zrobić miejsce nowym. 0:01:37.773,0:01:41.821 Proces ten jest kontrolowany przez alfa-1 antytrypsynę. 0:01:41.821,0:01:44.333 To produkowane w wątrobie białko ma za zadanie 0:01:44.333,0:01:46.633 regulować ilość elastazy. 0:01:47.341,0:01:51.293 Hamując jej aktywność, antytrypsyna pozwala 0:01:51.293,0:01:54.654 na produkcję większej ilości elastyny. 0:01:55.837,0:01:58.717 To, czy będziemy mieli do czynienia z rozedmą środka, 0:01:58.717,0:02:01.692 czy rozedmą całego zrazika 0:02:01.692,0:02:03.356 jest zależne od przyczyny powstania nadmiaru elastazy. 0:02:03.356,0:02:05.933 jest zależne od przyczyny powstania nadmiaru elastazy. 0:02:05.933,0:02:07.560 Dlaczego elastyna ulega zniszczeniu? 0:02:08.781,0:02:10.953 Najpierw przyjrzyjmy się rozedmie centrolobularnej. 0:02:11.340,0:02:14.636 Wygląda ona tak. 0:02:14.636,0:02:15.852 Przez niedobór elastyny, 0:02:15.852,0:02:17.679 zanika część ścian 0:02:17.679,0:02:19.912 w obrębie środkowej części zrazika. 0:02:20.028,0:02:22.732 Dodatkowo ścianki pęcherzyków, które pozostały 0:02:22.732,0:02:24.765 są zwiotczałe, przez co wyglądają na większe. 0:02:24.765,0:02:27.064 Nie są w stanie utrzymać odpowiedniego kształtu. 0:02:27.500,0:02:30.364 To właśnie nazywamy rozedmą środka zrazika. 0:02:30.364,0:02:32.251 Jak widzisz, zmiany lokalizują się w niej 0:02:32.251,0:02:34.090 tylko "na początku", a nie wszędzie. 0:02:34.476,0:02:36.780 Ten typ rozedmy jest powodowany przez zapalenie, 0:02:36.780,0:02:40.119 które jest pierwszym z mechanizmów prowadzących do rozedmy. 0:02:40.527,0:02:42.651 W powstawaniu stanu zapalnego udział biorą neutrofile 0:02:42.651,0:02:44.843 - białe krwinki znajdujące się w całym naszym organizmie. 0:02:44.843,0:02:46.103 - białe krwinki znajdujące się w całym naszym organizmie. 0:02:46.203,0:02:47.819 Dla zmian zapalnych w płucach, duże znaczenie ma to, 0:02:47.819,0:02:51.480 że neutrofile produkują elastazę. 0:02:51.883,0:02:54.664 Przez to, w miejscu zapalenia powstaje jej bardzo dużo. 0:02:54.683,0:02:58.215 Najczęstszą przyczyną tego stanu jest palenie tytoniu. 0:02:59.003,0:03:01.035 Dym tytoniowy wygląda z pozoru na "czysty", 0:03:01.035,0:03:03.259 ale w rzeczywistości jest mieszanką 0:03:03.259,0:03:05.435 całej masy maleńkich cząstek, 0:03:05.435,0:03:07.803 które wraz z gazem trafiają do płuc. 0:03:07.803,0:03:09.211 które wraz z gazem trafiają do płuc. 0:03:09.211,0:03:11.287 Te cząstki są obce i drażnią nasze tkanki. 0:03:12.028,0:03:14.779 Płuca działają tu jak filtr. 0:03:14.779,0:03:17.686 Składniki dymu tytoniowego są na tyle duże, 0:03:18.154,0:03:20.523 że zostają wyłapane zanim trafią do końca zrazika. 0:03:20.523,0:03:22.330 że zostają wyłapane zanim trafią do końca zrazika. 0:03:22.330,0:03:25.818 Zatrzymują się w jego centralnej części 0:03:25.818,0:03:27.467 i indukują w niej stan zapalny. 0:03:27.467,0:03:29.002 W ten sposób na podłożu palenia 0:03:29.002,0:03:30.379 rozwija się rozedma środkowej części zrazika. 0:03:30.379,0:03:32.330 rozwija się rozedma środkowej części zrazika. 0:03:32.330,0:03:34.394 Jak widzisz, nie jest to najniższy poziom zrazika, 0:03:34.394,0:03:37.446 zmiany te lokalizują się bliżej oskrzeli. 0:03:41.070,0:03:43.172 Teraz zajmijmy się rozedmą panlobularną. 0:03:43.882,0:03:47.163 Zazwyczaj nie jest ona związana z wpływem 0:03:47.163,0:03:49.276 czynników zewnętrznych. 0:03:49.754,0:03:52.069 Jej źródło leży w samym organizmie. 0:03:52.729,0:03:56.597 Jest nim niedobór alfa-1 antytrypsyny. 0:03:57.050,0:04:00.105 Enzymu, który hamuje aktywność elastazy. 0:04:00.105,0:04:03.141 Enzymu, który hamuje aktywność elastazy. 0:04:03.673,0:04:06.393 Bez antytrypsyny, elastaza szaleje do woli 0:04:06.393,0:04:09.248 i niszczy elastynę bez żadnej kontroli. 0:04:09.248,0:04:10.868 Gdziekolwiek ją napotka. 0:04:11.576,0:04:13.505 Prędzej czy później ucierpią na tym płuca, 0:04:13.505,0:04:14.140 Prędzej czy później ucierpią na tym płuca, 0:04:14.140,0:04:17.365 bo elastyna jest obecna we wszystkich tkankach tego narządu 0:04:17.769,0:04:20.185 i wszędzie będzie dochodzić do jej niszczenia. 0:04:20.185,0:04:21.861 i wszędzie będzie dochodzić do jej niszczenia. 0:04:22.313,0:04:24.873 Wspomnę jeszcze o tym, że alfa-1 antytrypsyna 0:04:24.873,0:04:26.378 jest produkowana w wątrobie, 0:04:26.378,0:04:28.425 a jej niedobór jest spowodowany 0:04:28.425,0:04:30.024 mutacją w kodującym ją genie. 0:04:30.024,0:04:31.656 Ten fragment DNA jest nieprawidłowy, 0:04:31.656,0:04:32.788 Ten fragment DNA jest nieprawidłowy, 0:04:32.792,0:04:35.978 przez co antytrypsyna nie może opuścić wątroby 0:04:35.978,0:04:37.243 i prowadzi do jej uszkodzenia. 0:04:37.496,0:04:39.224 W płucach natomiast skutkuje rozedmą całego zrazika.