1
00:00:02,071 --> 00:00:04,679
Beləliklə, emfizemaya aid
etdiyimiz iki kateqoriya,

2
00:00:04,679 --> 00:00:07,398
asinar (məhdud) və
panasinar (diffuz) emfizemadır.

3
00:00:07,398 --> 00:00:09,299
Bu adlar coğrafiya ilə bağlıdır.

4
00:00:09,510 --> 00:00:11,590
Bu bilirsiniz nəyə bənzəyir?

5
00:00:11,590 --> 00:00:14,534
Deyək ki, şəhəri sel basır,
bu halda su yalnız mərkəzi küçələrlə

6
00:00:14,534 --> 00:00:15,762
gedəcək yoxsa, bütün
şəhəri əhatə edəcək?

7
00:00:16,198 --> 00:00:18,674
Yəni qısaca bu iki kateqoriya
"Emfizema haradadır?" sualını verir.

8
00:00:19,062 --> 00:00:20,967
Latın dilinə nəzər salsaq,

9
00:00:20,967 --> 00:00:22,310
"pan" hər yer, "sentri" isə mərkəz

10
00:00:22,310 --> 00:00:23,906
mənasına gəlir.

11
00:00:24,598 --> 00:00:26,802
Bəs "asinar" nə deməkdir?

12
00:00:26,950 --> 00:00:29,158
Elə bu da coğrafi termindir və

13
00:00:29,158 --> 00:00:31,026
"acinus" kimi yazılır.

14
00:00:32,071 --> 00:00:34,194
Harada olduğumuzu müəyyən
etmək üçün ağciyərləri çəkək.

15
00:00:34,310 --> 00:00:37,638
Bu traxeyadır. Ondan sonra
iki böyük bronx gəlir.

16
00:00:37,638 --> 00:00:40,737
Ağciyər payının biri burda,
digəri isə burdadır.

17
00:00:40,837 --> 00:00:43,637
Bronxlar ağacın gövdəsinə
bənzəyir. O, şaxələndikcə

18
00:00:43,637 --> 00:00:45,973
ondan "bronxiol" adlanan
kiçik budaqlar

19
00:00:45,973 --> 00:00:48,998
əmələ gəlir. Biz də elə

20
00:00:48,998 --> 00:00:51,382
buradayıq.

21
00:00:51,382 --> 00:00:54,757
Bronxiollardan sonra
çəkdiyim bütün şaxələr

22
00:00:54,757 --> 00:00:57,361
yerdə qalan hava
yollarını təsvir edir.

23
00:00:57,493 --> 00:01:00,305
Burada alveol dəstəsi var.

24
00:01:02,182 --> 00:01:04,549
Deməli, ağciyərdəki asinusların
saysız-hesabsız şaxələri var.

25
00:01:04,549 --> 00:01:08,428
Tək halda onların biri buna bənzəyir.

26
00:01:08,428 --> 00:01:12,085
Beləliklə, bu bizə məhdud və
diffuz emfizemanı

27
00:01:12,085 --> 00:01:14,910
qarşılaşdırmağa kömək
edir, elə deyilmi?

28
00:01:15,246 --> 00:01:17,213
Sağlam asinus belə olur.
Həm hava yolları boyunca,

29
00:01:17,213 --> 00:01:19,597
həm də alveolların içində

30
00:01:19,597 --> 00:01:22,377
yerləşən sıx burulmuş
strukturlara diqqət edin.

31
00:01:23,150 --> 00:01:25,293
Sıx burulmuş, elastik

32
00:01:25,293 --> 00:01:27,593
struktur elastin zülalıdır.

33
00:01:27,885 --> 00:01:31,085
Elastini zülal inhibitoru
elastaza parçalayır.

34
00:01:31,085 --> 00:01:34,413
Bu toxumanın yenilənməsi və

35
00:01:34,413 --> 00:01:36,205
qoca toxumanın yeyilməsi

36
00:01:36,205 --> 00:01:37,577
baxımından xeyirlidir.

37
00:01:37,773 --> 00:01:41,821
Bütün bu sistem qaraciyərdə

38
00:01:41,821 --> 00:01:44,333
sintez olunan alfa 1-antitripsin
maddəsi tərəfindən idarə olunur.

39
00:01:44,333 --> 00:01:46,633
Onun funksiyası elastazanın
miqdarını tənzimləməkdir.

40
00:01:47,341 --> 00:01:51,293
Elastazanı inhibirləşdirməklə o,
elastini də inhibirləşdirir.

41
00:01:51,293 --> 00:01:54,654
Antitripsin isə daha çox elastinin
sintez olunmasına kömək edir.

42
00:01:55,837 --> 00:01:58,717
Məhdud və ya diffuz
emfizemaya malik olmağınızdan

43
00:01:58,717 --> 00:02:01,692
asılı olmayaraq, elastinin

44
00:02:01,692 --> 00:02:03,356
parçalanması artıq miqdarda
elastazanın sintez olunması

45
00:02:03,356 --> 00:02:05,933
patofiziologiyası ilə bağlıdır.

46
00:02:05,933 --> 00:02:07,560
Elastin nə üçün parçalanır?

47
00:02:08,781 --> 00:02:10,953
Gəlin ilk öncə məhdud
emfizemanı araşdıraq.

48
00:02:11,340 --> 00:02:14,636
Bu asinus yuxarıda çəkdiyim
asinusun oxşarıdır.

49
00:02:14,636 --> 00:02:15,852
Lakin indi elastinin miqdarı
azaldığı üçün

50
00:02:15,852 --> 00:02:17,679
burada daha az divar

51
00:02:17,679 --> 00:02:19,912
olacaq.

52
00:02:20,028 --> 00:02:22,732
Qalan divarlar yastı
olduğu üçün bu hüceyrə

53
00:02:22,732 --> 00:02:24,765
əvvəlki gözəl formasını
saxlaya bilmir və

54
00:02:24,765 --> 00:02:27,064
birinci şəkildəki hüceyrə
daha böyük görünür.

55
00:02:27,500 --> 00:02:30,364
Məhdud emfizema bölgüsü

56
00:02:30,364 --> 00:02:32,251
adlandırdığımız bu növ
üçün onun erkən olduğunu və

57
00:02:32,251 --> 00:02:34,090
hər yerə yayılmadığını deyə bilərik.

58
00:02:34,476 --> 00:02:36,780
Məhdud emfizema iltihaba
səbəb olur ki,

59
00:02:36,780 --> 00:02:40,119
emfizemanın ilk patofiziologiyası budur.

60
00:02:40,527 --> 00:02:42,651
İltihab neytrofilləri özünə
cəlb edir. Neytrofil

61
00:02:42,651 --> 00:02:44,843
orqanizmin istənilən
yerində iltihaba qarşı

62
00:02:44,843 --> 00:02:46,103
mübarizə aparan ağ
qan hüceyrəsidir.

63
00:02:46,203 --> 00:02:47,819
Ağciyərə gələn neytrofil
buradakı iltihabla mübarizə

64
00:02:47,819 --> 00:02:51,480
aparmaq üçün elastaza sintez
edir. Elə problem də buradan başlayır.

65
00:02:51,883 --> 00:02:54,664
İltihab artdığı üçün daha
çox elastaza sintez olunur.

66
00:02:54,683 --> 00:02:58,215
Bu problemə adətən siqaret səbəb olur.

67
00:02:59,003 --> 00:03:01,035
Siqarət çəkərkən çıxan
tüstü bir növ qaza bənzəsə də,

68
00:03:01,035 --> 00:03:03,259
əslində o, ağciyərlərə daxil
olan

69
00:03:03,259 --> 00:03:05,435
milyonlarla

70
00:03:05,435 --> 00:03:07,803
kiçik hissəciklərdən

71
00:03:07,803 --> 00:03:09,211
ibarətdir.

72
00:03:09,211 --> 00:03:11,287
Onların hamısı yaddır,
hamısı qıcıqlandırıcıdır və

73
00:03:12,028 --> 00:03:14,779
ağciyərlər bir süzgəc kimi
fəaliyyət göstərir. Onu da deyək ki,

74
00:03:14,779 --> 00:03:17,686
bu tüstü hissəcikləri ağciyərdə
tələyə düşəcək qədər böyükdür.

75
00:03:18,154 --> 00:03:20,523
Böyük olduqları üçün asinusun
sonuna qədər süzgəcdən keçə

76
00:03:20,523 --> 00:03:22,330
bilmirlər. Sonda məhdud
emfizema bölgüsünə ilişib

77
00:03:22,330 --> 00:03:25,818
qalırlar. Yadınıza gəlirsə,
məhdud emfizemaya

78
00:03:25,818 --> 00:03:27,467
ağciyərdə iltihab yaradan

79
00:03:27,467 --> 00:03:29,002
siqaret tüstüsü

80
00:03:29,002 --> 00:03:30,379
səbəb olurdu.

81
00:03:30,379 --> 00:03:32,330
Ağciyərlərə bütöv şəkildə baxsaq,

82
00:03:32,330 --> 00:03:34,394
məhdud emfizemanın
daha çox bronxiollar kimi

83
00:03:34,394 --> 00:03:37,446
böyük tənəffüs yollarının
yanında yerləşdiyini görərik.

84
00:03:41,070 --> 00:03:43,172
Növbəti diffuz emfizemadır.

85
00:03:43,882 --> 00:03:47,163
Diffuz emfizema hər hansı bir

86
00:03:47,163 --> 00:03:49,276
xarici amildən qaynaqlanmır;

87
00:03:49,754 --> 00:03:52,069
bu problem orqanizmin
özündən yaranır.

88
00:03:52,729 --> 00:03:56,597
Burada alfa 1-antitripsin
çatışmazlığı var.

89
00:03:57,050 --> 00:04:00,105
Yuxarıda onun elastazanın
miqdarını tənzimlədiyini,

90
00:04:00,105 --> 00:04:03,141
yəni qatılığını bir qədər
azaltdığını demişdik.

91
00:04:03,673 --> 00:04:06,393
Alfa 1-antitripsin çatışmayanda
elastaza nəzarətsiz qalır və

92
00:04:06,393 --> 00:04:09,248
toxumada qarşısına çıxan

93
00:04:09,248 --> 00:04:10,868
bütün elastin zülallarını parçalayır.

94
00:04:11,576 --> 00:04:13,505
Bu problem ağciyərin
bütün toxumalarına xas

95
00:04:13,505 --> 00:04:14,140
olduğu üçün onu fərqləndirmək

96
00:04:14,140 --> 00:04:17,365
elə də asan deyil.

97
00:04:17,769 --> 00:04:20,185
Hər yerdə elastik toxuma
olduğu üçün elastin

98
00:04:20,185 --> 00:04:21,861
hər yerdə parçalanır.

99
00:04:22,313 --> 00:04:24,873
Alfa 1-tripsin qaraciyərdə
sintez olunur. Bu xəstəliyin

100
00:04:24,873 --> 00:04:26,378
ortaya çıxması bizə DNT-də,

101
00:04:26,378 --> 00:04:28,425
yəni onu kodlaşdıran gendə

102
00:04:28,425 --> 00:04:30,024
problemin olmasından

103
00:04:30,024 --> 00:04:31,656
xəbər

104
00:04:31,656 --> 00:04:32,788
verir.

105
00:04:32,792 --> 00:04:35,978
Səhv qatlanmış zülal
qaraciyəri tərk edə bilmir və

106
00:04:35,978 --> 00:04:37,243
bu qaraciyər xəstəliyinə səbəb olur.

107
00:04:37,496 --> 00:04:39,224
Ağciyərlərə gəldikdə isə burada

108
00:04:39,224 --> 00:04:41,880
diffuz emfizema ilə qarşılaşırıq.