0:00:02.071,0:00:04.679 Beləliklə, emfizemaya aid[br]etdiyimiz iki kateqoriya, 0:00:04.679,0:00:07.398 asinar (məhdud) və[br]panasinar (diffuz) emfizemadır. 0:00:07.398,0:00:09.299 Bu adlar coğrafiya ilə bağlıdır. 0:00:09.510,0:00:11.590 Bu bilirsiniz nəyə bənzəyir? 0:00:11.590,0:00:14.534 Deyək ki, şəhəri sel basır,[br]bu halda su yalnız mərkəzi küçələrlə 0:00:14.534,0:00:15.762 gedəcək yoxsa, bütün[br]şəhəri əhatə edəcək? 0:00:16.198,0:00:18.674 Yəni qısaca bu iki kateqoriya[br]"Emfizema haradadır?" sualını verir. 0:00:19.062,0:00:20.967 Latın dilinə nəzər salsaq, 0:00:20.967,0:00:22.310 "pan" hər yer, "sentri" isə mərkəz 0:00:22.310,0:00:23.906 mənasına gəlir. 0:00:24.598,0:00:26.802 Bəs "asinar" nə deməkdir? 0:00:26.950,0:00:29.158 Elə bu da coğrafi termindir və 0:00:29.158,0:00:31.026 "acinus" kimi yazılır. 0:00:32.071,0:00:34.194 Harada olduğumuzu müəyyən[br]etmək üçün ağciyərləri çəkək. 0:00:34.310,0:00:37.638 Bu traxeyadır. Ondan sonra[br]iki böyük bronx gəlir. 0:00:37.638,0:00:40.737 Ağciyər payının biri burda,[br]digəri isə burdadır. 0:00:40.837,0:00:43.637 Bronxlar ağacın gövdəsinə[br]bənzəyir. O, şaxələndikcə 0:00:43.637,0:00:45.973 ondan "bronxiol" adlanan[br]kiçik budaqlar 0:00:45.973,0:00:48.998 əmələ gəlir. Biz də elə 0:00:48.998,0:00:51.382 buradayıq. 0:00:51.382,0:00:54.757 Bronxiollardan sonra[br]çəkdiyim bütün şaxələr 0:00:54.757,0:00:57.361 yerdə qalan hava[br]yollarını təsvir edir. 0:00:57.493,0:01:00.305 Burada alveol dəstəsi var. 0:01:02.182,0:01:04.549 Deməli, ağciyərdəki asinusların[br]saysız-hesabsız şaxələri var. 0:01:04.549,0:01:08.428 Tək halda onların biri buna bənzəyir. 0:01:08.428,0:01:12.085 Beləliklə, bu bizə məhdud və[br]diffuz emfizemanı 0:01:12.085,0:01:14.910 qarşılaşdırmağa kömək[br]edir, elə deyilmi? 0:01:15.246,0:01:17.213 Sağlam asinus belə olur.[br]Həm hava yolları boyunca, 0:01:17.213,0:01:19.597 həm də alveolların içində 0:01:19.597,0:01:22.377 yerləşən sıx burulmuş[br]strukturlara diqqət edin. 0:01:23.150,0:01:25.293 Sıx burulmuş, elastik 0:01:25.293,0:01:27.593 struktur elastin zülalıdır. 0:01:27.885,0:01:31.085 Elastini zülal inhibitoru[br]elastaza parçalayır. 0:01:31.085,0:01:34.413 Bu toxumanın yenilənməsi və 0:01:34.413,0:01:36.205 qoca toxumanın yeyilməsi 0:01:36.205,0:01:37.577 baxımından xeyirlidir. 0:01:37.773,0:01:41.821 Bütün bu sistem qaraciyərdə 0:01:41.821,0:01:44.333 sintez olunan alfa 1-antitripsin[br]maddəsi tərəfindən idarə olunur. 0:01:44.333,0:01:46.633 Onun funksiyası elastazanın[br]miqdarını tənzimləməkdir. 0:01:47.341,0:01:51.293 Elastazanı inhibirləşdirməklə o,[br]elastini də inhibirləşdirir. 0:01:51.293,0:01:54.654 Antitripsin isə daha çox elastinin[br]sintez olunmasına kömək edir. 0:01:55.837,0:01:58.717 Məhdud və ya diffuz[br]emfizemaya malik olmağınızdan 0:01:58.717,0:02:01.692 asılı olmayaraq, elastinin 0:02:01.692,0:02:03.356 parçalanması artıq miqdarda[br]elastazanın sintez olunması 0:02:03.356,0:02:05.933 patofiziologiyası ilə bağlıdır. 0:02:05.933,0:02:07.560 Elastin nə üçün parçalanır? 0:02:08.781,0:02:10.953 Gəlin ilk öncə məhdud[br]emfizemanı araşdıraq. 0:02:11.340,0:02:14.636 Bu asinus yuxarıda çəkdiyim[br]asinusun oxşarıdır. 0:02:14.636,0:02:15.852 Lakin indi elastinin miqdarı[br]azaldığı üçün 0:02:15.852,0:02:17.679 burada daha az divar 0:02:17.679,0:02:19.912 olacaq. 0:02:20.028,0:02:22.732 Qalan divarlar yastı[br]olduğu üçün bu hüceyrə 0:02:22.732,0:02:24.765 əvvəlki gözəl formasını[br]saxlaya bilmir və 0:02:24.765,0:02:27.064 birinci şəkildəki hüceyrə[br]daha böyük görünür. 0:02:27.500,0:02:30.364 Məhdud emfizema bölgüsü 0:02:30.364,0:02:32.251 adlandırdığımız bu növ[br]üçün onun erkən olduğunu və 0:02:32.251,0:02:34.090 hər yerə yayılmadığını deyə bilərik. 0:02:34.476,0:02:36.780 Məhdud emfizema iltihaba[br]səbəb olur ki, 0:02:36.780,0:02:40.119 emfizemanın ilk patofiziologiyası budur. 0:02:40.527,0:02:42.651 İltihab neytrofilləri özünə[br]cəlb edir. Neytrofil 0:02:42.651,0:02:44.843 orqanizmin istənilən[br]yerində iltihaba qarşı 0:02:44.843,0:02:46.103 mübarizə aparan ağ[br]qan hüceyrəsidir. 0:02:46.203,0:02:47.819 Ağciyərə gələn neytrofil[br]buradakı iltihabla mübarizə 0:02:47.819,0:02:51.480 aparmaq üçün elastaza sintez[br]edir. Elə problem də buradan başlayır. 0:02:51.883,0:02:54.664 İltihab artdığı üçün daha[br]çox elastaza sintez olunur. 0:02:54.683,0:02:58.215 Bu problemə adətən siqaret səbəb olur. 0:02:59.003,0:03:01.035 Siqarət çəkərkən çıxan[br]tüstü bir növ qaza bənzəsə də, 0:03:01.035,0:03:03.259 əslində o, ağciyərlərə daxil[br]olan 0:03:03.259,0:03:05.435 milyonlarla 0:03:05.435,0:03:07.803 kiçik hissəciklərdən 0:03:07.803,0:03:09.211 ibarətdir. 0:03:09.211,0:03:11.287 Onların hamısı yaddır,[br]hamısı qıcıqlandırıcıdır və 0:03:12.028,0:03:14.779 ağciyərlər bir süzgəc kimi[br]fəaliyyət göstərir. Onu da deyək ki, 0:03:14.779,0:03:17.686 bu tüstü hissəcikləri ağciyərdə[br]tələyə düşəcək qədər böyükdür. 0:03:18.154,0:03:20.523 Böyük olduqları üçün asinusun[br]sonuna qədər süzgəcdən keçə 0:03:20.523,0:03:22.330 bilmirlər. Sonda məhdud[br]emfizema bölgüsünə ilişib 0:03:22.330,0:03:25.818 qalırlar. Yadınıza gəlirsə,[br]məhdud emfizemaya 0:03:25.818,0:03:27.467 ağciyərdə iltihab yaradan 0:03:27.467,0:03:29.002 siqaret tüstüsü 0:03:29.002,0:03:30.379 səbəb olurdu. 0:03:30.379,0:03:32.330 Ağciyərlərə bütöv şəkildə baxsaq, 0:03:32.330,0:03:34.394 məhdud emfizemanın[br]daha çox bronxiollar kimi 0:03:34.394,0:03:37.446 böyük tənəffüs yollarının[br]yanında yerləşdiyini görərik. 0:03:41.070,0:03:43.172 Növbəti diffuz emfizemadır. 0:03:43.882,0:03:47.163 Diffuz emfizema hər hansı bir 0:03:47.163,0:03:49.276 xarici amildən qaynaqlanmır; 0:03:49.754,0:03:52.069 bu problem orqanizmin[br]özündən yaranır. 0:03:52.729,0:03:56.597 Burada alfa 1-antitripsin[br]çatışmazlığı var. 0:03:57.050,0:04:00.105 Yuxarıda onun elastazanın[br]miqdarını tənzimlədiyini, 0:04:00.105,0:04:03.141 yəni qatılığını bir qədər[br]azaltdığını demişdik. 0:04:03.673,0:04:06.393 Alfa 1-antitripsin çatışmayanda[br]elastaza nəzarətsiz qalır və 0:04:06.393,0:04:09.248 toxumada qarşısına çıxan 0:04:09.248,0:04:10.868 bütün elastin zülallarını parçalayır. 0:04:11.576,0:04:13.505 Bu problem ağciyərin[br]bütün toxumalarına xas 0:04:13.505,0:04:14.140 olduğu üçün onu fərqləndirmək 0:04:14.140,0:04:17.365 elə də asan deyil. 0:04:17.769,0:04:20.185 Hər yerdə elastik toxuma[br]olduğu üçün elastin 0:04:20.185,0:04:21.861 hər yerdə parçalanır. 0:04:22.313,0:04:24.873 Alfa 1-tripsin qaraciyərdə[br]sintez olunur. Bu xəstəliyin 0:04:24.873,0:04:26.378 ortaya çıxması bizə DNT-də, 0:04:26.378,0:04:28.425 yəni onu kodlaşdıran gendə 0:04:28.425,0:04:30.024 problemin olmasından 0:04:30.024,0:04:31.656 xəbər 0:04:31.656,0:04:32.788 verir. 0:04:32.792,0:04:35.978 Səhv qatlanmış zülal[br]qaraciyəri tərk edə bilmir və 0:04:35.978,0:04:37.243 bu qaraciyər xəstəliyinə səbəb olur. 0:04:37.496,0:04:39.224 Ağciyərlərə gəldikdə isə burada 0:04:39.224,0:04:41.880 diffuz emfizema ilə qarşılaşırıq.