WEBVTT

00:00:01.080 --> 00:00:04.576
Vandaag wil ik het hebben
over de betekenis van woorden,

00:00:04.600 --> 00:00:05.896
hoe we ze definiëren

00:00:05.920 --> 00:00:08.176
en hoe zij, haast bij wijze van wraak,

00:00:08.200 --> 00:00:09.456
ons definiëren.

NOTE Paragraph

00:00:09.480 --> 00:00:12.536
De Engelse taal is een magnifieke spons.

00:00:12.540 --> 00:00:15.236
Ik hou van de Engelse taal.
Ik ben blij dat ik ze spreek.

00:00:15.240 --> 00:00:17.240
Maar ze vertoont ook een hoop gaten.

00:00:18.480 --> 00:00:20.816
In het Grieks bestaat 
het woord 'lachesisme',

00:00:20.840 --> 00:00:24.280
de zucht naar rampspoed.

00:00:24.720 --> 00:00:28.296
Je weet wel, als je
een onweer ziet aan de horizon

00:00:28.320 --> 00:00:30.606
en je vaststelt dat je 
voor de storm supportert.

00:00:32.080 --> 00:00:34.016
Het Mandarijns kent het woord 'yù yī' --

00:00:34.040 --> 00:00:36.056
dat spreek ik fout uit --

00:00:36.080 --> 00:00:39.776
voor het verlangen om intens te voelen,

00:00:39.800 --> 00:00:41.800
zoals toen je kind was.

00:00:43.680 --> 00:00:46.816
In het Pools is er 'jouska',

00:00:46.840 --> 00:00:50.376
de hypothetische conversatie

00:00:50.400 --> 00:00:52.980
die je dwangmatig
met jezelf in je hoofd voert.

00:00:54.400 --> 00:00:57.536
En in het Duits, tenslotte,
uiteraard in het Duits,

00:00:57.560 --> 00:01:00.416
bestaat het woord 'Zielschmerz',

00:01:00.440 --> 00:01:03.856
de vrees om te krijgen wat je wil.

NOTE Paragraph

00:01:03.880 --> 00:01:07.976
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:01:08.000 --> 00:01:09.960
Een levensdroom die in vervulling gaat.

00:01:11.840 --> 00:01:15.096
Ik ben zelf Duits, dus ik weet
precies hoe dat voelt.

NOTE Paragraph

00:01:15.120 --> 00:01:17.736
Ik weet niet zeker of ik
één van deze woorden

00:01:17.760 --> 00:01:19.416
doordeweeks zou gebruiken,

00:01:19.440 --> 00:01:21.576
maar ik ben blij dat ze er zijn.

00:01:21.600 --> 00:01:25.336
Maar de enige reden dat ze er zijn,
is omdat ik ze verzonnen heb.

NOTE Paragraph

00:01:25.360 --> 00:01:28.976
Ik ben de auteur van het 
'Woordenboek van obscure smarten',

00:01:29.000 --> 00:01:32.096
waar ik sinds zeven jaar aan werk.

00:01:32.120 --> 00:01:34.136
De missie van het project

00:01:34.160 --> 00:01:39.050
is gaten te vinden 
in de taal van de emotie

00:01:39.050 --> 00:01:40.576
en die proberen op te vullen,

00:01:40.600 --> 00:01:44.496
zodat we het kunnen hebben
over al die menselijke kleine kantjes

00:01:44.520 --> 00:01:46.936
en rariteiten van de menselijke conditie

00:01:46.960 --> 00:01:50.936
die we allemaal voelen
maar waarover we niet praten

00:01:50.960 --> 00:01:53.656
bij gebrek aan gepaste woordenschat.

NOTE Paragraph

00:01:53.680 --> 00:01:56.096
Halverwege dit project

00:01:56.120 --> 00:01:57.736
definieerde ik 'sonder',

00:01:57.760 --> 00:02:01.136
het idee dat we onszelf
als het hoofdpersonage beschouwen

00:02:01.160 --> 00:02:03.816
terwijl alle anderen figuranten zijn.

00:02:03.840 --> 00:02:06.536
Terwijl we in werkelijkheid
allemaal hoofdpersonages zijn

00:02:06.560 --> 00:02:09.639
en jijzelf figurant bent 
in andermans verhaal.

00:02:11.160 --> 00:02:14.256
Zodra ik dat had gepubliceerd,

00:02:14.280 --> 00:02:15.976
kreeg ik een hoop reacties:

00:02:16.000 --> 00:02:20.616
"Dankjewel omdat je iets verwoordt
dat ik al mijn hele leven voel,

00:02:20.640 --> 00:02:23.656
maar waar geen woord voor was."

00:02:23.680 --> 00:02:25.440
Ze werden er minder eenzaam door.

00:02:26.160 --> 00:02:27.960
Dat is de kracht van woorden:

00:02:28.880 --> 00:02:31.640
we voelen ons minder alleen.

NOTE Paragraph

00:02:32.400 --> 00:02:34.136
Niet lang daarna

00:02:34.160 --> 00:02:35.936
begon ik op te merken dat 'sonder'

00:02:35.960 --> 00:02:40.256
echt gebruikt werd in gesprekken online,

00:02:40.280 --> 00:02:43.176
en niet lang daarna 
merkte ik het warempel op

00:02:43.200 --> 00:02:46.696
in een echt live gesprek naast me.

00:02:46.720 --> 00:02:49.176
Geen gevoel is bevreemdender
dan een woord verzinnen

00:02:49.200 --> 00:02:53.330
en het dan een eigen leven zien leiden.

00:02:53.330 --> 00:02:55.616
Ik heb er nog geen woord voor,
maar dat komt nog.

NOTE Paragraph

00:02:55.640 --> 00:02:57.056
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:02:57.080 --> 00:02:58.280
Ik werk eraan.

NOTE Paragraph

00:02:59.600 --> 00:03:02.280
Ik begon na te denken 
over wat een woord ècht maakt,

00:03:03.410 --> 00:03:05.056
want vele mensen vragen me dat.

00:03:05.080 --> 00:03:07.416
Ik krijg het vaakst de vraag:

00:03:07.440 --> 00:03:10.696
"Zijn die worden verzonnen?
Ik snap het niet."

00:03:10.720 --> 00:03:12.776
Ik weet niet goed wat ik moet zeggen,

00:03:12.800 --> 00:03:14.736
want zodra 'sonder' gelanceerd was --

00:03:14.760 --> 00:03:17.660
wie ben ik dan om te zeggen 
welk woord echt is en welk niet?

00:03:18.160 --> 00:03:22.216
Ik voelde me een beetje als Steve Jobs
die zijn openbaring beschreef

00:03:22.240 --> 00:03:25.520
als dat hij plots besefte
dat de meesten van ons veelal

00:03:25.520 --> 00:03:28.736
gewoon proberen te vermijden
om te vaak tegen de muur te lopen

00:03:28.760 --> 00:03:31.856
en maar wat aanmodderen.

00:03:31.880 --> 00:03:34.440
Maar zodra je beseft dat mensen --

00:03:36.280 --> 00:03:40.056
dat deze wereld het werk is
van mensen die niet slimmer zijn dan jij,

00:03:40.080 --> 00:03:42.176
dan kan je met je hand die muren aanraken

00:03:42.200 --> 00:03:43.896
en je hand er zelfs doorsteken

00:03:43.920 --> 00:03:46.280
en beseffen dat je ze kan veranderen.

NOTE Paragraph

00:03:47.080 --> 00:03:50.736
Als mensen me vragen 
of deze woorden echt zijn,

00:03:50.760 --> 00:03:52.856
heb ik een batterij beproefde antwoorden.

00:03:52.880 --> 00:03:55.016
Sommige kunnen kloppen. Andere niet.

00:03:55.040 --> 00:03:56.616
Een beproefd antwoord was:

00:03:56.640 --> 00:04:00.176
"Een woord is echt 
als je wil dat het echt is."

00:04:00.200 --> 00:04:04.416
Net zoals dit pad echt is
omdat mensen het daar willen hebben.

NOTE Paragraph

00:04:04.440 --> 00:04:06.136
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:04:06.160 --> 00:04:08.256
Gebeurt aldoor op universiteitscampussen.

00:04:08.280 --> 00:04:09.616
Dat heet een 'wenspad'.

NOTE Paragraph

00:04:09.640 --> 00:04:10.656
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:04:10.680 --> 00:04:13.016
Maar toen besloot ik: 
wat ze eigenlijk vragen

00:04:13.040 --> 00:04:15.936
als ze vragen of 
een woord echt is, is dit:

00:04:15.960 --> 00:04:20.279
"Hoeveel breinen kan ik ermee bereiken?"

00:04:21.079 --> 00:04:23.816
Want dat is volgens mij
hoe we taal bekijken.

00:04:23.840 --> 00:04:26.616
Een woord is een sleutel

00:04:26.640 --> 00:04:29.616
waarmee we het hoofd van mensen bereiken.

00:04:29.640 --> 00:04:32.080
Als we er één brein mee bereiken,

00:04:32.920 --> 00:04:34.176
is dat niet de moeite,

00:04:34.200 --> 00:04:35.456
het weten niet waard.

00:04:35.480 --> 00:04:37.936
Twee breinen? Hangt ervan af wie.

00:04:37.960 --> 00:04:40.590
Een miljoen breinen?
Dat begint ergens op te lijken.

00:04:40.800 --> 00:04:47.256
Een echt woord geeft je toegang
tot zoveel mogelijk breinen.

00:04:47.280 --> 00:04:50.536
Daardoor is het wetenswaardig.

NOTE Paragraph

00:04:50.560 --> 00:04:54.376
Volgens deze norm
is dit woord het meest echt.

NOTE Paragraph

00:04:54.400 --> 00:04:56.616
[OK]

NOTE Paragraph

00:04:56.640 --> 00:04:57.856
Dat is het.

00:04:57.880 --> 00:04:59.136
Het echtste woord.

00:04:59.160 --> 00:05:01.730
Dit komt het dichtst 
in de buurt van een loper.

00:05:01.730 --> 00:05:04.386
Het is het woord dat wereldwijd
het best begrepen wordt,

00:05:04.386 --> 00:05:05.616
waar je ook bent.

00:05:05.640 --> 00:05:06.856
Het probleem is

00:05:06.880 --> 00:05:09.576
dat niemand lijkt te weten
waar die letters voor staan.

NOTE Paragraph

00:05:09.600 --> 00:05:11.896
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:05:11.920 --> 00:05:13.976
Bizar, toch?

00:05:14.000 --> 00:05:17.456
Het zou een foute spelling
kunnen zijn van 'all correct',

00:05:17.480 --> 00:05:18.736
of 'Old Kinderhook'.

00:05:18.760 --> 00:05:22.616
Niemand lijkt het echt te weten,
maar het feit dat het niet uitmaakt,

00:05:22.640 --> 00:05:26.136
zegt iets over hoe we woorden
betekenis geven.

00:05:26.160 --> 00:05:28.960
De betekenis zit niet in de woorden zelf,

00:05:29.920 --> 00:05:32.680
wij leggen onszelf erin.

NOTE Paragraph

00:05:33.440 --> 00:05:37.200
Ik denk dat we allemaal zoeken
naar betekenis in ons leven,

00:05:38.040 --> 00:05:39.896
en zoeken naar de zin van het leven,

00:05:39.920 --> 00:05:43.160
dat heeft volgens mij
met woorden te maken.

00:05:44.040 --> 00:05:46.510
Als je zoekt naar de betekenis van iets,

00:05:46.510 --> 00:05:48.640
dan is het woordenboek
een goede startplaats.

00:05:49.760 --> 00:05:52.136
Het biedt een gevoel van orde

00:05:52.160 --> 00:05:53.920
in een zeer chaotisch universum.

00:05:54.880 --> 00:05:56.720
Onze visie op dingen is zo beperkt

00:05:57.560 --> 00:06:00.336
dat we patronen
en afkortingen hebben bedacht

00:06:00.360 --> 00:06:02.656
en dat we ze proberen te interpreteren,

00:06:02.680 --> 00:06:04.520
om de dag door te komen.

00:06:05.240 --> 00:06:08.520
We hebben nood aan woorden
om ons te beperken en te definiëren.

NOTE Paragraph

00:06:09.400 --> 00:06:11.440
Velen van ons voelen zich beknot

00:06:12.150 --> 00:06:13.896
door hoe we deze woorden gebruiken.

00:06:13.920 --> 00:06:16.256
We vergeten dat woorden verzonnen zijn.

00:06:16.280 --> 00:06:18.880
Niet alleen mijn woorden.
Alle woorden zijn verzonnen.

00:06:19.280 --> 00:06:21.390
Maar niet alle woorden betekenen iets.

00:06:21.880 --> 00:06:25.976
We zitten vast in ons eigen lexicon

00:06:26.000 --> 00:06:30.736
dat niet noodzakelijk spoort
met mensen die niet al zijn zoals wij.

00:06:30.760 --> 00:06:35.376
Ik voel ons elk jaar
wat meer uit elkaar drijven,

00:06:35.400 --> 00:06:37.480
naarmate we woorden ernstiger nemen.

NOTE Paragraph

00:06:39.880 --> 00:06:42.680
Want vergeet niet, woorden zijn niet echt.

00:06:43.600 --> 00:06:45.640
Ze hebben geen betekenis. Wij wel.

NOTE Paragraph

00:06:46.480 --> 00:06:49.280
Ik sluit graag af met een lezing

00:06:49.760 --> 00:06:52.376
uit het werk van één van 
mijn favoriete filosofen,

00:06:52.400 --> 00:06:54.936
Bill Watterson, maker 
van 'Calvin en Hobbes'.

00:06:54.960 --> 00:06:56.160
Hij zei:

00:06:57.040 --> 00:07:00.856
"Een leven maken dat je waarden weergeeft
en je ziel tevreden stelt,

00:07:00.880 --> 00:07:02.536
is een zeldzaam wapenfeit.

00:07:02.560 --> 00:07:05.016
De zin van je eigen leven verzinnen


00:07:05.040 --> 00:07:06.576
is niet makkelijk,

00:07:06.600 --> 00:07:08.416
maar het is toegestaan,

00:07:08.440 --> 00:07:10.800
en je zult gelukkiger zijn
als je de moeite doet.

NOTE Paragraph

00:07:11.320 --> 00:07:12.536
Dankjewel.

NOTE Paragraph

00:07:12.560 --> 00:07:15.280
(Applaus)