1
00:00:01,080 --> 00:00:04,576
Vandaag wil ik het hebben
over de betekenis van woorden,

2
00:00:04,600 --> 00:00:05,896
hoe we ze definiëren

3
00:00:05,920 --> 00:00:08,176
en hoe zij, haast bij wijze van wraak,

4
00:00:08,200 --> 00:00:09,456
ons definiëren.

5
00:00:09,480 --> 00:00:12,536
De Engelse taal is een magnifieke spons.

6
00:00:12,540 --> 00:00:15,236
Ik hou van de Engelse taal.
Ik ben blij dat ik ze spreek.

7
00:00:15,240 --> 00:00:17,240
Maar ze vertoont ook een hoop gaten.

8
00:00:18,480 --> 00:00:20,816
In het Grieks bestaat 
het woord 'lachesisme',

9
00:00:20,840 --> 00:00:24,280
de zucht naar rampspoed.

10
00:00:24,720 --> 00:00:28,296
Je weet wel, als je
een onweer ziet aan de horizon

11
00:00:28,320 --> 00:00:30,606
en je vaststelt dat je 
voor de storm supportert.

12
00:00:32,080 --> 00:00:34,016
Het Mandarijns kent het woord 'yù yī' --

13
00:00:34,040 --> 00:00:36,056
dat spreek ik fout uit --

14
00:00:36,080 --> 00:00:39,776
voor het verlangen om intens te voelen,

15
00:00:39,800 --> 00:00:41,800
zoals toen je kind was.

16
00:00:43,680 --> 00:00:46,816
In het Pools is er 'jouska',

17
00:00:46,840 --> 00:00:50,376
de hypothetische conversatie

18
00:00:50,400 --> 00:00:52,980
die je dwangmatig
met jezelf in je hoofd voert.

19
00:00:54,400 --> 00:00:57,536
En in het Duits, tenslotte,
uiteraard in het Duits,

20
00:00:57,560 --> 00:01:00,416
bestaat het woord 'Zielschmerz',

21
00:01:00,440 --> 00:01:03,856
de vrees om te krijgen wat je wil.

22
00:01:03,880 --> 00:01:07,976
(Gelach)

23
00:01:08,000 --> 00:01:09,960
Een levensdroom die in vervulling gaat.

24
00:01:11,840 --> 00:01:15,096
Ik ben zelf Duits, dus ik weet
precies hoe dat voelt.

25
00:01:15,120 --> 00:01:17,736
Ik weet niet zeker of ik
één van deze woorden

26
00:01:17,760 --> 00:01:19,416
doordeweeks zou gebruiken,

27
00:01:19,440 --> 00:01:21,576
maar ik ben blij dat ze er zijn.

28
00:01:21,600 --> 00:01:25,336
Maar de enige reden dat ze er zijn,
is omdat ik ze verzonnen heb.

29
00:01:25,360 --> 00:01:28,976
Ik ben de auteur van het 
'Woordenboek van obscure smarten',

30
00:01:29,000 --> 00:01:32,096
waar ik sinds zeven jaar aan werk.

31
00:01:32,120 --> 00:01:34,136
De missie van het project

32
00:01:34,160 --> 00:01:39,050
is gaten te vinden 
in de taal van de emotie

33
00:01:39,050 --> 00:01:40,576
en die proberen op te vullen,

34
00:01:40,600 --> 00:01:44,496
zodat we het kunnen hebben
over al die menselijke kleine kantjes

35
00:01:44,520 --> 00:01:46,936
en rariteiten van de menselijke conditie

36
00:01:46,960 --> 00:01:50,936
die we allemaal voelen
maar waarover we niet praten

37
00:01:50,960 --> 00:01:53,656
bij gebrek aan gepaste woordenschat.

38
00:01:53,680 --> 00:01:56,096
Halverwege dit project

39
00:01:56,120 --> 00:01:57,736
definieerde ik 'sonder',

40
00:01:57,760 --> 00:02:01,136
het idee dat we onszelf
als het hoofdpersonage beschouwen

41
00:02:01,160 --> 00:02:03,816
terwijl alle anderen figuranten zijn.

42
00:02:03,840 --> 00:02:06,536
Terwijl we in werkelijkheid
allemaal hoofdpersonages zijn

43
00:02:06,560 --> 00:02:09,639
en jijzelf figurant bent 
in andermans verhaal.

44
00:02:11,160 --> 00:02:14,256
Zodra ik dat had gepubliceerd,

45
00:02:14,280 --> 00:02:15,976
kreeg ik een hoop reacties:

46
00:02:16,000 --> 00:02:20,616
"Dankjewel omdat je iets verwoordt
dat ik al mijn hele leven voel,

47
00:02:20,640 --> 00:02:23,656
maar waar geen woord voor was."

48
00:02:23,680 --> 00:02:25,440
Ze werden er minder eenzaam door.

49
00:02:26,160 --> 00:02:27,960
Dat is de kracht van woorden:

50
00:02:28,880 --> 00:02:31,640
we voelen ons minder alleen.

51
00:02:32,400 --> 00:02:34,136
Niet lang daarna

52
00:02:34,160 --> 00:02:35,936
begon ik op te merken dat 'sonder'

53
00:02:35,960 --> 00:02:40,256
echt gebruikt werd in gesprekken online,

54
00:02:40,280 --> 00:02:43,176
en niet lang daarna 
merkte ik het warempel op

55
00:02:43,200 --> 00:02:46,696
in een echt live gesprek naast me.

56
00:02:46,720 --> 00:02:49,176
Geen gevoel is bevreemdender
dan een woord verzinnen

57
00:02:49,200 --> 00:02:53,330
en het dan een eigen leven zien leiden.

58
00:02:53,330 --> 00:02:55,616
Ik heb er nog geen woord voor,
maar dat komt nog.

59
00:02:55,640 --> 00:02:57,056
(Gelach)

60
00:02:57,080 --> 00:02:58,280
Ik werk eraan.

61
00:02:59,600 --> 00:03:02,280
Ik begon na te denken 
over wat een woord ècht maakt,

62
00:03:03,410 --> 00:03:05,056
want vele mensen vragen me dat.

63
00:03:05,080 --> 00:03:07,416
Ik krijg het vaakst de vraag:

64
00:03:07,440 --> 00:03:10,696
"Zijn die worden verzonnen?
Ik snap het niet."

65
00:03:10,720 --> 00:03:12,776
Ik weet niet goed wat ik moet zeggen,

66
00:03:12,800 --> 00:03:14,736
want zodra 'sonder' gelanceerd was --

67
00:03:14,760 --> 00:03:17,660
wie ben ik dan om te zeggen 
welk woord echt is en welk niet?

68
00:03:18,160 --> 00:03:22,216
Ik voelde me een beetje als Steve Jobs
die zijn openbaring beschreef

69
00:03:22,240 --> 00:03:25,520
als dat hij plots besefte
dat de meesten van ons veelal

70
00:03:25,520 --> 00:03:28,736
gewoon proberen te vermijden
om te vaak tegen de muur te lopen

71
00:03:28,760 --> 00:03:31,856
en maar wat aanmodderen.

72
00:03:31,880 --> 00:03:34,440
Maar zodra je beseft dat mensen --

73
00:03:36,280 --> 00:03:40,056
dat deze wereld het werk is
van mensen die niet slimmer zijn dan jij,

74
00:03:40,080 --> 00:03:42,176
dan kan je met je hand die muren aanraken

75
00:03:42,200 --> 00:03:43,896
en je hand er zelfs doorsteken

76
00:03:43,920 --> 00:03:46,280
en beseffen dat je ze kan veranderen.

77
00:03:47,080 --> 00:03:50,736
Als mensen me vragen 
of deze woorden echt zijn,

78
00:03:50,760 --> 00:03:52,856
heb ik een batterij beproefde antwoorden.

79
00:03:52,880 --> 00:03:55,016
Sommige kunnen kloppen. Andere niet.

80
00:03:55,040 --> 00:03:56,616
Een beproefd antwoord was:

81
00:03:56,640 --> 00:04:00,176
"Een woord is echt 
als je wil dat het echt is."

82
00:04:00,200 --> 00:04:04,416
Net zoals dit pad echt is
omdat mensen het daar willen hebben.

83
00:04:04,440 --> 00:04:06,136
(Gelach)

84
00:04:06,160 --> 00:04:08,256
Gebeurt aldoor op universiteitscampussen.

85
00:04:08,280 --> 00:04:09,616
Dat heet een 'wenspad'.

86
00:04:09,640 --> 00:04:10,656
(Gelach)

87
00:04:10,680 --> 00:04:13,016
Maar toen besloot ik: 
wat ze eigenlijk vragen

88
00:04:13,040 --> 00:04:15,936
als ze vragen of 
een woord echt is, is dit:

89
00:04:15,960 --> 00:04:20,279
"Hoeveel breinen kan ik ermee bereiken?"

90
00:04:21,079 --> 00:04:23,816
Want dat is volgens mij
hoe we taal bekijken.

91
00:04:23,840 --> 00:04:26,616
Een woord is een sleutel

92
00:04:26,640 --> 00:04:29,616
waarmee we het hoofd van mensen bereiken.

93
00:04:29,640 --> 00:04:32,080
Als we er één brein mee bereiken,

94
00:04:32,920 --> 00:04:34,176
is dat niet de moeite,

95
00:04:34,200 --> 00:04:35,456
het weten niet waard.

96
00:04:35,480 --> 00:04:37,936
Twee breinen? Hangt ervan af wie.

97
00:04:37,960 --> 00:04:40,590
Een miljoen breinen?
Dat begint ergens op te lijken.

98
00:04:40,800 --> 00:04:47,256
Een echt woord geeft je toegang
tot zoveel mogelijk breinen.

99
00:04:47,280 --> 00:04:50,536
Daardoor is het wetenswaardig.

100
00:04:50,560 --> 00:04:54,376
Volgens deze norm
is dit woord het meest echt.

101
00:04:54,400 --> 00:04:56,616
[OK]

102
00:04:56,640 --> 00:04:57,856
Dat is het.

103
00:04:57,880 --> 00:04:59,136
Het echtste woord.

104
00:04:59,160 --> 00:05:01,730
Dit komt het dichtst 
in de buurt van een loper.

105
00:05:01,730 --> 00:05:04,386
Het is het woord dat wereldwijd
het best begrepen wordt,

106
00:05:04,386 --> 00:05:05,616
waar je ook bent.

107
00:05:05,640 --> 00:05:06,856
Het probleem is

108
00:05:06,880 --> 00:05:09,576
dat niemand lijkt te weten
waar die letters voor staan.

109
00:05:09,600 --> 00:05:11,896
(Gelach)

110
00:05:11,920 --> 00:05:13,976
Bizar, toch?

111
00:05:14,000 --> 00:05:17,456
Het zou een foute spelling
kunnen zijn van 'all correct',

112
00:05:17,480 --> 00:05:18,736
of 'Old Kinderhook'.

113
00:05:18,760 --> 00:05:22,616
Niemand lijkt het echt te weten,
maar het feit dat het niet uitmaakt,

114
00:05:22,640 --> 00:05:26,136
zegt iets over hoe we woorden
betekenis geven.

115
00:05:26,160 --> 00:05:28,960
De betekenis zit niet in de woorden zelf,

116
00:05:29,920 --> 00:05:32,680
wij leggen onszelf erin.

117
00:05:33,440 --> 00:05:37,200
Ik denk dat we allemaal zoeken
naar betekenis in ons leven,

118
00:05:38,040 --> 00:05:39,896
en zoeken naar de zin van het leven,

119
00:05:39,920 --> 00:05:43,160
dat heeft volgens mij
met woorden te maken.

120
00:05:44,040 --> 00:05:46,510
Als je zoekt naar de betekenis van iets,

121
00:05:46,510 --> 00:05:48,640
dan is het woordenboek
een goede startplaats.

122
00:05:49,760 --> 00:05:52,136
Het biedt een gevoel van orde

123
00:05:52,160 --> 00:05:53,920
in een zeer chaotisch universum.

124
00:05:54,880 --> 00:05:56,720
Onze visie op dingen is zo beperkt

125
00:05:57,560 --> 00:06:00,336
dat we patronen
en afkortingen hebben bedacht

126
00:06:00,360 --> 00:06:02,656
en dat we ze proberen te interpreteren,

127
00:06:02,680 --> 00:06:04,520
om de dag door te komen.

128
00:06:05,240 --> 00:06:08,520
We hebben nood aan woorden
om ons te beperken en te definiëren.

129
00:06:09,400 --> 00:06:11,440
Velen van ons voelen zich beknot

130
00:06:12,150 --> 00:06:13,896
door hoe we deze woorden gebruiken.

131
00:06:13,920 --> 00:06:16,256
We vergeten dat woorden verzonnen zijn.

132
00:06:16,280 --> 00:06:18,880
Niet alleen mijn woorden.
Alle woorden zijn verzonnen.

133
00:06:19,280 --> 00:06:21,390
Maar niet alle woorden betekenen iets.

134
00:06:21,880 --> 00:06:25,976
We zitten vast in ons eigen lexicon

135
00:06:26,000 --> 00:06:30,736
dat niet noodzakelijk spoort
met mensen die niet al zijn zoals wij.

136
00:06:30,760 --> 00:06:35,376
Ik voel ons elk jaar
wat meer uit elkaar drijven,

137
00:06:35,400 --> 00:06:37,480
naarmate we woorden ernstiger nemen.

138
00:06:39,880 --> 00:06:42,680
Want vergeet niet, woorden zijn niet echt.

139
00:06:43,600 --> 00:06:45,640
Ze hebben geen betekenis. Wij wel.

140
00:06:46,480 --> 00:06:49,280
Ik sluit graag af met een lezing

141
00:06:49,760 --> 00:06:52,376
uit het werk van één van 
mijn favoriete filosofen,

142
00:06:52,400 --> 00:06:54,936
Bill Watterson, maker 
van 'Calvin en Hobbes'.

143
00:06:54,960 --> 00:06:56,160
Hij zei:

144
00:06:57,040 --> 00:07:00,856
"Een leven maken dat je waarden weergeeft
en je ziel tevreden stelt,

145
00:07:00,880 --> 00:07:02,536
is een zeldzaam wapenfeit.

146
00:07:02,560 --> 00:07:05,016
De zin van je eigen leven verzinnen


147
00:07:05,040 --> 00:07:06,576
is niet makkelijk,

148
00:07:06,600 --> 00:07:08,416
maar het is toegestaan,

149
00:07:08,440 --> 00:07:10,800
en je zult gelukkiger zijn
als je de moeite doet.

150
00:07:11,320 --> 00:07:12,536
Dankjewel.

151
00:07:12,560 --> 00:07:15,280
(Applaus)