Eshte nje e poem e shkruar nga nje poet i famshem anglez ne fund te shekullit 19. U tha për të jehuar në trurin e Churchillit ne 1930. Dhe poema thote: " Në kodrën e qete të verës, zvarritur me rrjedhen e lumenjeve, sërish unë dëgjoj një daullexhi të largët gumezhin si nje tingull ne enderra, larg dhe afer dhe ulte dhe lart ne rruget e tokes i dashur per shoke dhe ushqim per pluhur ushtaret marshojne, se shpejti per te vdekur." Ata qe jane te interesur ne poezi poema eshte " A Shropshire Lad" e shkruar nga A.E Housman. Por cka kuptoj Housman, dhe ju e degjoni ate ne simfonite e Nielsen gjithashtu, ishte vere e gjate, e nxehte e stabilitetit te shekullit te 19 ne jemi duke u afruar shume, dhe ne ishim gati per te levizur ne ato faza tmerruese te historise ku pushteti ndryshon. Dhe keto jane gjithmone faza, zonja dhe zotrinj, te percjellura nga turbullirat, dhe shume shpesh me gjak. Dhe mesazhi im per ju eshte se une besoj ne jemi te denuar, për të jetuar vetëm ne një nga ato momente në histori ku pajisjet qe mbajne gjera ne pozicion me te cilat zhvillimi i rregullt i pushtetit eshte duke filluar te ndryshoje dhe pamja e re e botes, pushtetet te reja qe ekzistojne ne bote, jane duke filluar te marrin forme. Dhe keto jane--e shohim ate shume qarte sot-- gati cdo here kohera shume te trubullta, shume te veshtira, dhe shume shpesh kohera te pergjakshme. Me qe ra fjala, ndodh rreth nje here ne cdo shekull. Ju mund te argumentoni se heren e fundit ka ndodhur-- dhe kjo eshte cka ndjeu Housman dhe cka ndjeu Churchill gjithashtu-- ishte kjo kur pushteti kaloj nga kombet e vjetra, fuqite e vjetra te Europes permes Atlantikut me pushtetin e ri zhvillues te Shteteve te Bashkuara te Amerikes-- fillimi i shekullit amerikan. Dhe sigurisht, ne vakum ku fuqite e vjetra europiane ishin ne veprim ne dy katastofat e pergjakshme te shekullit te fundit-- njera ne pjesen e pare dhe tjetra ne pjesen e dyte: dy Lufterat e medha Boterore. Mao Cedun u referohej atyre si luftera europiane, dhe ndoshta eshte menyre me e sigurte e pershkrimit te tyre. Mire, zonja dhe zotrinj, ne jetojme e njeren prej ketyre koherave. Por per neve, dua te flas sot per tre faktore. Dhe i pari nga keta, dy te paret nga keta. eshte rreth ndryshimit te pushtetit. Dhe e dyta eshte per disa dimenzione te reja ne cilat do te referohesha, qe nuk ka ndodhur ne menyre se si eshte duke ndodhur tani. Por le te flasim per ndryshimet te pushteteve qe jane duke i ndodhur botes. Dhe cka eshte duke ndodhur sot eshte ne njefare menyre, frikesuese sepse nuk ka ndodhur kurre me pare. Ne kemi parë ndryshime anësore të pushtetit - pushteti i Greqise kaloi te Roma dhe ndryshimet e pushteve qe ndodhen gjate civilizimit europian-- por ne jemi duke pare dicka jo shume ndryshe. Për pushtet nuk është vetëm qe te leviz anash prej nje shteti ne tjettrin. Gjithashtu edhte duke levizur vertikalisht. Cka eshte duke ndodhur sot eshte se pushteti qe ishte mbeshtjelle, qe eshte mbajtur me pergjegjesi, mbajtur me sundim te ligjit brenda institucioneve te kombit te shtetit tani ka emigruar në masë shumë të madhe në fazë globale. Globalizimi i pushtetit-- ne flasim per globalizimin e tregjeve, por faktikisht eshte globalizimi i pushtetit te vertete. Dhe ku, ne nivel te shtetit kombetar ai pushtet eshte mbajtur nga pergjegjesia subjekt i sundimit të ligjit, ne shkallen nderkombtare nuk eshte. Shkalla nderkombetare dhe ajo globale ku pushteti tani rri: fuqinë e internetit, fuqia e transmetuesve satelitore, fuqinë e këmbyesve të parave - keto para te pa fundme sillen per rreth qe tani qarkullonjne 32 here ne shumen e nevojshme te parase per tregtine supozohet te financohet kembyesit e parave, nese keni deshire, afaristet finaciar qe na kane sjell ne gjunje se fundi, fuqia e korporatave multinacionale tani duke zhvilluar buxhetet shpesh vendet e medha me shume sesa ato me madhesi te mesme. Keta jetojne ne hapersire globale e cila eshte kryesisht e parregulluar, nuk i nënshtrohen sundimit të ligjit, dhe në të cilën njerëzit mund të veprojë pa detyrim. Tani kjo i pershtatet momentit te fuqishem. Gjithmone eshte e pershtatshme per ata te cilet kane fuqine me te madhe për të operuar në hapësirat pa kufizim, por mesimi i historise eshte se, heret ose vone, hapersira e pa rregulluar-- hapesira qe nuk i nenshtrohet sundimit te ligjit-- bëhet e populluar jo vetëm nga gjërat që ju kërkuat-- tregtia nderkombtare, interneti, etj-- por gjithashtu nga gjerat qe ju nuk i deshironi-- kriminaliteti nderkombtar, terrorizmi nderkombtar. Shpallja e 9/11 eshte se edhe nese ju jeni shteti me i fuqishem ne toke, megjithate, ata që banojnë në këtë hapësirë mund të ju sulmojnë edhe ne qytetet me te kryesore, nje mengjes te kthjellte Shtatori. Thuhet se 60 perqind e kater milion dollareve qe u perdoren per te financuar 9/11 faktikisht kaluan nepermejt institucionit te Kullave Binjake te cilen 9/11 e shkatrroi. E shihni, armiqte tane gjithashtu perdoren kete hapesire-- hapësirën e udhëtimit masiv, internetit, transmetuesit satelitor - te jene ne gjendje te marrin me vete helmin e tyre, i cili eshte per shaktrrimin e sistemeve tona dhe menyrave tona. Heret ose vone, heret ose vone, parimi i historise eshte se ku pushteti shkon qeverisja duhet te ndjek. Dhe nese ky eshte rasti, pasi une besoj se eshte, njeri nder fenomenet e kohes tone eshte globalizimi i pushtetit, atëherë ai vijon se një nga sfidat e kohës sonë eshte te sjellim qeverisjen ne hapsiren globale. Dhe une besoj se dekadat para neve tani do te jene trazira ne nje shkalle me te madhe ose me te vogel me shume ose me pak ne jemi ne gjendje te mbrrijme ate qellim: per te djelle qeverisjen ne hapsirren globale. Tani vreni, une nuk jame duke folur per qeverine. Une nuk jam duke folur per vendosjen e disa institucioneve demokratike globale. Opinioni im, meqe ra fjala, zonja dhe zoteri, është se kjo nuk ka gjasa për t'u bërë duke hedhut veze me shume ne institucionet U.N. Nese ne nuk e kishim pasur U.N, ne do te duhet te shpikim ate. Bota ka nevoje per nje forum internacional. Ajo ka nevojë për një mjet me të cilën ju mund të legjitimoni veprimet ndërkombëtare. Por kur vije tek qeverisja e hapsires globale, supozimi im eshte kjo nuk do te ndodh nepermjet krimit te me shume institucioneve U.N. Faktikisht do te ndodh nga pushteti dhe duke bere traktat te bazuar ne sisteme, marrveshje bazuar ne traktat, per te qeverisur ate hapesire globale. Dhe në qoftë se ju shikoni, ju mund të shihni ato te ndodhin, duke filluar të shfaqen tashmë. Organizata e Tregtise Boterore: traktat bazuar neorganizate, krejtsisht traktat bazuar ne marreveshje, dhe ende, mjaft e fuqishëme për të mbajtur edhe më të fuqishme, Shtetet e Bashkuara per te llogaritut nese eshte e nevojshme. Kyoto: fillimet e luftimit per te krijuar nje traktat bazur ne organizate. G20: ne dime tani se ne duhet te vendosim se bashku nje institucion i cili eshte ne gjendje te sjell qeverisje hapsires financiare per spekulime financiare. Dhe kjo eshte cka G20 eshte, nje traktat bazur ne instiucione Tani eshte nje problem aty, dhe ne do te kthehemi perseri per nje minute, gje qe eshte nese ju sjellni me te fuqishmit se bashku per te bere rregullat ne traktate te bazuar ne institucione, per te mbushur ate hapesire te qeverisjes, pastaj cka i ndodh te dobetve te cilet jane lene jashte? Dhe ky eshte nje problem i madh, dhe ne do te kthehemi aty ne nje sekonde. Keshtu, ja ku eshte mesazhi im i pare, qe nese jeni duke kaluar nepermjet ketyre koherave te trazuara me shume ose me pak trazueze pastaj suksesi yne ne berjen e saj në masë të madhe do të varet nga kapacitetet tona per te sjelle qeverisje te arsyeshme te hapsires globale. Dhe shikoni ate duke filluar te ndodhe. Qellimi im i dyte eshte, dhe une e di une nuk duhet te flas per nje audience sikur kjo per nje gje te tille, por pushtetit nuk eshte vetem tek zhvendosja vertikale, gjithashtu eshte zhvendosje horizontale. Ju mund te argumentoni se historia, historia e civilizimit, ka civilizime te mbledhura rreth detrave-- me ato te parat rreth Mesdheut, ato më të fundit me prejardhje nga fuqia perëndimore rreth Atlantikut. Mire me duket mua se ne jemi duke pare nje zhvendosje rrenjesore e fuqise, larg nga kombet te mbledhura rreth Atlantikut tek kombet e mbledhura rreth Pacifikut. Tani kjo fillon me fuqi ekonomike, por kjo eshte menyra qe cdo here fillon. Ju tashmë filluat të shihni zhvillimin e politikave të huaja, rritja e buxheteve ushtarake ndodh ne fuqi tjera te botes. Ne fakt un mendoj nuk eshte edhe aq zhvendosje nga Perendimi ne Lindje; dicka ndryshe eshte duke ndodhur. Mendimi im eshte se Shtetet e Bashkuara do te mbesin kombi me i fuqishem ne rruzullin tokesor per 10, 15 vitet e ardhshme, por konteksti ne te cilen ajo e mban pushtetin tani ka ndryshuar rrënjësisht, ajo ka ndryshuar rrënjësisht. Ne jemi duke ardhur tek vitet e 50-ta, vitet me jo te zakonshme te historise ne te cilen ne kemi pasur nje bote mono-polare, ne te cilen cdo gjilpere e busulles per apo kunder duhet të referohej nga pozicioni i saj në Uashington - një botë të shkatërruar nga një kolos i vetëm. Por ky nuk eshte rast i zakonshem ne histori. Ne fakt, cka eshte duke u shfaqur tani eshte rast shume me normal i historise. Ju keni filluar te shihni shfaqjen e botes multipolare. Deri me tani, Shtetet e Bashkuara ka qene tipar dominues i botes tone. Ata do te mbesin kombi me i fuqishem, por ata do te jene kombi me i fuqishem ne nje bote gjithnje e me multipolare. Dhe ju filloni te shihni qendrat alternative të pushtetit ndërtimues- ne Kine, sigurisht, edhe pse mendimi im eshte se ngjitja e Kines ne lartesi nuk eshte e lehte. Do te jete mjaft i ashper pasiqe Kina fillon te demokratizoje shoqerine e saj pas liberalizimit te ekonomise se saj Por kjo eshte nje teme e nje diskutimi tjeter. Ju e shihnin Indine, ju e shihni Brazilin. Ju e shihni gjithnje e me shume se bota tani faktikisht per ne Europianet duket shume me shume sikur Europa ne shekullin e 19. Europa ne shekullin e 19: nje sekretar i jashtem Britanik, Lordi Canning, e pershkruante ate si " Koncerti Europian i Fuqive." Ishte nje bilanc, nje bilanc pese-anesh. Britania gjithmone ka luajtur me bilancin Nese Parisi bashkohej me Berlinin, Britania bashkohej me Vienen dhe Romen per te siguruar balancim. Tani vereni, ne nje periudhe e cila eshte e dominuar nga bota mono-polare, ju keni rregullar aleatet-- NATO, Pakti i Varshaves. Një polarizim i caktuar i pushtetit do te thote aleanca te caktuara. Por nje polarizim i shumfishte i pushtetit do te thote zhvendosje dhe ndryshim i aleateve. Dhe kjo eshte bota qe jemi duke hyre, ne te cilen ne do te shohim gjithnje e me shume qe aleatet tone nuk jane te caktuar. Canning, sekretary i jashtem Britanik nje here tha, " Britania ka nje interes te perbashket, po jo aleat te perbashket." Dhe ne do te shohim gjithnje e me shume se madje ne ne Perendim do te mbrrim, duhet te mbrrim, përtej rrethit rehatshëm e fuqive të Atlantikut te bejme aleance me te tjeret nese duam te perfundojme gjerat ne bote. Permend se kur ne shkuam ne Libi, kjo nuk ishte aq e mirë për Perëndimin për të bërë atë vetëm; ne u desht qe te sjellin te tjere. Ne u desht te sjellin ne kete rast, Shoqaten Arabe. Mendimi im eshte Iraku dhe Afganistani koheve te fundit kur Perendimi ka provuar ta beje ate vetem, dhe ne nuk kemi patur sukses. Mendimi im eshte se ne jemi duke arritur fillimin e fundit te 400 viteve-- E them 400 vjet, sepse ky është fundi i Perandorisë Osmane - te dominimit te pushtetit Perendimor, institucioneve Perendimore dhe vlerave Perendimore. E dini, deri me sot, nese Perendimi i beri akcionet se bashku, mund te propozoje dhe rregulloj ne cdo qosh te botes. Por kjo nuk eshte me e vertete. Shikoni krizat e fundit finaciare pas Luftes se Dyte Boterore. Perendimi u bashkua-- Institucioni Bretton Woods, Banka Botërore, Fondi Monetar Ndërkombëtar - problemi u zgjidh. Tani ne duhet te therrasim te tjeret. Tani duhet te krijojme G20. Tani ne duhet te arrijme pertej rrethit te rehatshem te shokeve tane Perendimor. Me lejoni te bej nje parashikim per ju, i cili ndoshta eshte madje me befasues. Une dyshoj se ne jemi duke arritur fundin e 400 viteve kur pushteti Perendimor ishte i mjaftushem. Njerezit me thone mua, " Kinezet, sigurisht, ata kurre nuk do te fusin veten e tyre ne krijimin e paqes, krijimin e paqes shumepaleshe perreth botes." Oh po? Pse jo? Sa trupa Kineze sherbejne nen bereten e kalter, duke sherbyer nen flamurin e kalter duke sherbyer nen komanden e U.N. ne boten sot? 3.700. Sa Amerikan? 11. Cili është kontigjenti më i madh detar qe trajton ceshtjen e pirateve Somalez? Kontingjenti detar Kinez. Sigurisht ata jane komb merkantiliste. Ata deshirojne te mbajne linjat e detit te hapura. Gjithnje e me shume, ne do te kemi pune me njerez me te cilet ne nuk ndajme vlera, por me ke, per momentin, ne ndajme interesa te perbashketa. Eshte nje menyre krejtsisht e re e te shikuarit boten qe tani eshte duke u shfaqur. Dhe ja ku eshte faktori i trete, i cili eshte krejtsisht ndryshe. Sot ne boten tone moderne, per shkak te internetit. për shkak të llojeve të gjërave që njerëzit kanë folur këtu gjithcka eshte e lidhur me gjithcka. Ne tani jemi te ndervarur. Ne tani jemi te kombinuar, si kombe, si individ në një mënyrë që nuk ka ndodhur më parë, kurre nuk ka ndodhur me pare. Raporti reciprok i kombeve, gjithmone ka ekzistuar. Diplomacia eshte rreth menaxhimit te raportit reciprok te kombeve. Por tani ne jemi lidhur ngushte sebashku. Ju merrni gripin e derrit ne Meksike, eshte problem i aeroportit Charles de Gaulle 24 ore me vone. Lehman Brothers bije poshte. Ka zjarre ne stepa te Rusise, trazira te ushqimit ne Afrike. Te gjithe ne tani jemi, thellesisht, thellesisht te lidhur. Dhe cka do te thote kjo eshte idea e nje kombi shtetror qe vepron vetem jo i lidhur me te tjeret, duke mos punuar me te tjeret, nuk është më një propozim praktik. Sepse veprimet e nje kombi shtetror s'jane te mbylluara as per vetveten, as nuk është i mjaftueshëm për kombin shteteror per te kontrolluar territorin e vet sepse efektet jashte kombit shteteror tani janë duke filluar të ndikojnë në atë që ndodh brenda tyre. Une isha nje ushtar i ri ne luftërat e fundit ne perandorinë e Britanisë. Ne gjithen ate kohe, mbrojta e vendit tim ishte per nje gje dhe vetem per nje gje: sa e forte ishte ushtria jone, sa e forte ishte forca e jone ajore, sa e forte ishte marina jone dhe sa te forte ishin aleatet tone. Kjo ishte kur armiqte ishin jashte mureve. Tani armiku eshte mbrenda mureve. Tani nese une dua te flas per mbrojtjen e vendit tim, Une duhet te flas me Ministërin e Shendetesise sepse semundja pandemike eshte nje kercenim per sigurine time, Une duhet te flas me Ministërin e Bujqesise sepse siguria e ushqimit eshte nje kercenim per sigurine time, Une duhet te flas me Ministërin e Industrise sepse dobesia e infrastuktures është tani një pikë e sulmit të armiqve tanë - sic ne shohim nga betejat e rrjetit komjuterik-- Une duhet te flas me Ministrin e Puneve te Mbrendshme sepse kush ka hyn ne vendin tim, qe jeton në atë shtëpi me tarace në atë qytet ka nje ndikim direkt se cka ndodh ne vendin tim-- meqe jetojme ne Londer pash 7/7 bombardime. Nuk eshte akoma situata qe siguria e nje vendi eshte thjeshte nje ceshtje per ushtaret e saj dhe per ministrine e mbrojtjes Eshte kapaciteti i saj per te lidhur se bashku institucionet. Dhe kjo ju tregon diçka shumë te rëndësishme. Ju tregon se, ne fakt qeverite tona, te ndertuara vertikalisht, ndërtuan në modelin ekonomik të revolucionit industrial - hierarki vertikale, specializimin e detyrave, sturkturen e komandes-- i kane strukturat e gabuara krejtsisht. Ju ne biznes e dini se struktura shembull e kohes tone, zonja dhe zoteri, eshte rrjeti. Eshte kapaciteti i juaj i rrjetit qe ka rendesi, si brenda qeverive tuaja dhe jashtë. Pra ja ku eshte ligji i trete i Ashdown. Meqe ra fjala, mos me pyesni per ligjin e pare e dyte te Ashdown sepse nuk i kam shpikur ato tanime; gjithmonë tingëllon më mirë në qoftë se ka një ligj të tretë, apo jo? Ligji i trete i Ashdown eshte se ne kohen moderne, ku gjithcka eshte e lidhur me gjithcka, gjeja me e rendesishme se cka mund te beni eshte cka mund te beni me te jeret. Pjesa me e rendesishme per strukturen tuaj-- nëse ju jeni një qeveri, nëse ju jeni një regjiment ushtrie, nese ju jeni nje biznes-- jane pikat e lidhjes suaj, interkonektoret tuaj, kapaciteti juaj te lidhen me te tjeret. Ju e kuptoni se ne industri; qeverite nuk e bejne. Por tani nje gje te fundit. Nese eshte situata, zonja dhe zotrinjë--- qe ne jemi te lidhur bashke ne nje menyre qe kurre nuk ka qene njejte si me pare, pastaj gjithashtu eshte rasti se ne ndajme fatin me njeri tjetrin. Papritmas dhe per here te pare, mbrojta kolektive, gjeja qe ka dominuar tek ne meqe koncepti i sigurimit të kombeve tona, nuk eshte e mjaftueshme. Ka qene rasti se në qoftë se fisi ime ishte më e fuqishem se fisi i tyre, unë isha i sigurt; nese vendi im ishte me i fuqishem sesa vendi i tyre, une isha i sigurt; aleanca ime, si NATO, ishte me i fuqishem sesa alenaca e tyre, une isha i sigurt. Nuk eshte ende rasti. Ardhja e nderlidhshmerise dhe e armeve te shkarrimit te mases do te thote se, gjithnje e me shume une ndaj nje fat me armiqte e mi. Ku isha diplomat duke negociuar traktatet te çarmatimit me Bashkimin Sovjetik ne Gjeneve ne 1970, ne patem sukses sespse ne kuptuam qe ndame nje fat me ata. Siguria kolektive nuk eshte e mjaftushme. Paqja ka ardhur ne Irlanden Veriore sepse te dy palet kuptuan se loja e shumatores zero nuk punonte. Ata ndane nje fat me armiqte e tyre. Nje nder barierat me te medha te paqes ne Lindjen e Mesme eshte se te dy anet, Izraeli dhe, une mendoj, Palestinezet nuk kuptojne se ata ndajne nje fat kolektiv. Dhe paparitmas, zonja dhe zoteri, cili ka qene propozimi i vizionareve dhe poetve ne kohera sepse dicka duhet te marrim seriozisht si një çështje të politikave publike. Une fillova me nje poemë, Une do te perfundoj me nje. Poema e madhe e John Donne ' Mos pyet per ke bien kembanat." Poema quhet " Asnje njeri s'eshte ishull." Dhe thote: " Cdo vdekje e njerezve me ka prekur mua, sepse unë jam i përfshirë në njerëzim, dergo per te mos pyetur per ke bien kembanat, bien per ate." Per John Donne, nje rekomandim i moralitetit. Per neve, mendoj, pjesë e ekuacionit për mbijetesën tonë. Faleminderit shume. (Duartrokitje)