1
00:00:01,053 --> 00:00:03,174
Tüm ebeveynlerin korkulu rüyası:

2
00:00:04,033 --> 00:00:07,613
20 Temmuz 2012

3
00:00:08,692 --> 00:00:11,494
Sabah 4.30'da telefonum çalıyor.

4
00:00:12,399 --> 00:00:15,111
Oğlum Alex'in kız arkadaşı Amanda,

5
00:00:15,135 --> 00:00:16,621
kendinden geçmiş bir şekilde

6
00:00:17,565 --> 00:00:21,550
"Tom, birileri silahlı saldırı düzenledi,

7
00:00:21,574 --> 00:00:23,809
beni olay yerinden 
apar topar uzaklaştırdılar.

8
00:00:24,579 --> 00:00:26,241
Orada kalmama izin vermediler.

9
00:00:26,265 --> 00:00:28,787
Kalmak istedim ama beni çıkardılar." dedi.

10
00:00:30,638 --> 00:00:32,249
Amanda'ya sordum:

11
00:00:32,273 --> 00:00:34,611
"İyi misin? Yaralandın mı yoksa?"

12
00:00:35,455 --> 00:00:39,086
"Hayır" dedi, "Ben iyiyim."

13
00:00:39,110 --> 00:00:41,307
"Alex hayatımı kurtardı."

14
00:00:42,536 --> 00:00:43,936
Daha sonra

15
00:00:43,960 --> 00:00:47,017
"Alex nerede?" diye sordum.

16
00:00:47,781 --> 00:00:50,029
Hıçkırıklar içindeydi

17
00:00:50,053 --> 00:00:52,688
"Bilmiyorum, onu bulamıyoruz.

18
00:00:52,712 --> 00:00:54,400
Beni olay yerinden uzaklaştırdılar.

19
00:00:54,424 --> 00:00:55,659
Dışarı çıkardılar.

20
00:00:55,683 --> 00:00:57,112
Onu vurdular.

21
00:00:57,136 --> 00:00:59,944
Onu uyandırmaya çalıştım ama başaramadım.

22
00:00:59,968 --> 00:01:01,786
Bir türlü gözlerini açmıyordu.

23
00:01:01,810 --> 00:01:05,285
Beni oradan uzaklaştırdılar.
Onu bırakmak istemedim"

24
00:01:06,856 --> 00:01:10,047
Ben de Amanda'ya

25
00:01:12,253 --> 00:01:14,226
"Onu en son gördüğünde

26
00:01:15,229 --> 00:01:16,726
kanaması var mıydı?

27
00:01:17,607 --> 00:01:23,734
Üzerinde onun kanı var mı?" diye sordum.

28
00:01:24,855 --> 00:01:29,139
Ağlıyordu, "Evet, hem de çok" dedi

29
00:01:29,163 --> 00:01:30,805
ve daha çok ağlamaya başladı.

30
00:01:32,886 --> 00:01:34,438
Alex, Amanda'yı seviyordu.

31
00:01:35,088 --> 00:01:38,243
Dünyanın en onurlu insanlarından biriydi,

32
00:01:38,267 --> 00:01:40,319
henüz 24 yaşındaydı,

33
00:01:41,376 --> 00:01:45,135
sevdiği kadın yaşasın diye

34
00:01:45,159 --> 00:01:47,791
kendi hayatını riske atmıştı.

35
00:01:49,298 --> 00:01:52,914
Eğer bir daha gözünü açmazsa

36
00:01:54,486 --> 00:01:55,867
öleceğinden emindim.

37
00:01:58,890 --> 00:02:00,176
Daha yeni,

38
00:02:01,624 --> 00:02:02,982
önceki gece

39
00:02:03,910 --> 00:02:06,059
Karım Caren

40
00:02:06,083 --> 00:02:07,974
ve küçük oğlumla birlikte

41
00:02:09,704 --> 00:02:12,081
tatil için Hawaii'ye gelmiştik.

42
00:02:13,453 --> 00:02:14,871
Tamı tamına

43
00:02:15,883 --> 00:02:18,595
5310 km uzaktaydık.

44
00:02:20,294 --> 00:02:24,872
Caren ile birlikte telaş içinde
onun numarasını çaldırdık

45
00:02:24,896 --> 00:02:26,060
ama boşunaydı.

46
00:02:26,084 --> 00:02:28,105
Birkaç tane mesaj attık.

47
00:02:29,727 --> 00:02:31,668
Sonra da medyayı takip ettik.

48
00:02:32,582 --> 00:02:34,388
Ama haberler sadece

49
00:02:35,896 --> 00:02:38,301
katille ilgiliydi.

50
00:02:38,325 --> 00:02:40,498
Bubi tuzağı evini bile gösteriyorlardı.

51
00:02:42,126 --> 00:02:45,861
Aurora polis merkezini aradık

52
00:02:45,885 --> 00:02:48,590
fakat cevap vermiyorlardı.

53
00:02:48,614 --> 00:02:50,968
Tabii sonradan onlara da hak verdik.

54
00:02:51,669 --> 00:02:53,271
İşleri başlarından aşkındı.

55
00:02:54,355 --> 00:02:57,561
12 ölü ve 70 yaralıyla uğraşıyorlardı.

56
00:02:58,619 --> 00:03:01,249
Öyle kötü bir katliamdı ki

57
00:03:01,273 --> 00:03:05,842
kurbanlardan bazıları polis araçlarıyla

58
00:03:05,866 --> 00:03:07,734
hastaneye yetiştirilmişti

59
00:03:07,758 --> 00:03:10,596
çünkü ambulans kalmamıştı.

60
00:03:12,562 --> 00:03:16,573
Korkunç ve kaotik bir olaydı.

61
00:03:19,169 --> 00:03:21,309
Alex'i bir daha asla göremeyecektik.

62
00:03:22,692 --> 00:03:26,920
Yaraları o kadar ağırdı ki

63
00:03:26,920 --> 00:03:29,004
annesinin bile

64
00:03:29,028 --> 00:03:31,241
ona bakmasına izin verememiştim.

65
00:03:31,265 --> 00:03:36,011
Onu sonsuza dek o şekilde 
hatırlamasını istemedim.

66
00:03:37,392 --> 00:03:40,635
Peki defalarca kimi görmek
zorunda bırakıldık?

67
00:03:40,659 --> 00:03:42,027
Katili elbette.

68
00:03:42,476 --> 00:03:45,567
Her yerde onun fotoğrafları vardı.

69
00:03:46,796 --> 00:03:50,160
Altı paragraflık bir yazıda

70
00:03:51,674 --> 00:03:56,569
onun ismi tam 41 kere geçiyordu.

71
00:03:57,427 --> 00:04:00,664
Medya, onu ünlü yaptı.

72
00:04:02,468 --> 00:04:05,962
Ama benim ilk oğlum Alex,

73
00:04:05,986 --> 00:04:07,311
bir kahraman olarak

74
00:04:08,134 --> 00:04:11,837
o haberlerin hiçbirinde yoktu.

75
00:04:13,464 --> 00:04:18,468
O an Caren'le, medyanın
Columbine'den beri

76
00:04:19,431 --> 00:04:23,243
bu toplu katliamlara karşı
izlediği tutumun yanlış olduğunu

77
00:04:23,243 --> 00:04:25,184
fark ettik.

78
00:04:25,961 --> 00:04:28,264
Araştırma yapmaya başladık.

79
00:04:29,666 --> 00:04:31,636
Şunu gördük ki

80
00:04:31,660 --> 00:04:33,492
eğer medyayı,

81
00:04:34,476 --> 00:04:36,494
habercilik anlayışlarını değiştirebilirsek

82
00:04:36,494 --> 00:04:40,262
bu tarz katliamların sayısını azaltabilir

83
00:04:40,286 --> 00:04:41,872
ve hayatlar kurtarabiliriz.

84
00:04:43,148 --> 00:04:50,106
(Alkışlar)

85
00:04:52,074 --> 00:04:53,646
Şöyle açıklayayım:

86
00:04:55,829 --> 00:05:00,979
Bu tarz katliamlar yapanların
neredeyse hepsi

87
00:05:01,003 --> 00:05:02,849
ortak bir özellik taşıyor.

88
00:05:04,035 --> 00:05:06,228
Ne olduğunu tahmin edebiliyor musunuz?

89
00:05:08,468 --> 00:05:10,363
Şöhret istiyorlardı.

90
00:05:11,273 --> 00:05:13,454
Ünlü olmak istiyorlardı.

91
00:05:13,478 --> 00:05:15,372
Aslında bu katiller

92
00:05:15,396 --> 00:05:20,946
bunu bizlere kendileri söylüyorlar.

93
00:05:21,684 --> 00:05:23,993
Katil Sandy Hook,

94
00:05:24,017 --> 00:05:26,235
daha önce toplu katliam yapanların

95
00:05:26,259 --> 00:05:31,085
ve öldürdükleri kişi sayılarının 
olduğu bir liste taşıyordu.

96
00:05:31,982 --> 00:05:36,988
Orlando Pulse gece kulübündeki
katliamın faili ise

97
00:05:38,200 --> 00:05:41,374
saldırıyı gerçekleştirirken

98
00:05:41,398 --> 00:05:43,451
yerel haber istasyonlarını aramış

99
00:05:43,475 --> 00:05:48,244
sonra da viral olup olmadığını 
kontrol etmek için Facebook'a bakmış.

100
00:05:49,355 --> 00:05:51,192
Parkland katliamının faili

101
00:05:51,996 --> 00:05:55,222
bir video kaydetti

102
00:05:55,246 --> 00:05:57,095
ve paylaştı.

103
00:05:57,119 --> 00:05:58,269
Videoda şunu söylüyordu:

104
00:05:59,170 --> 00:06:02,906
"Beni haberlerde gördüğünüzde
kim olduğumu öğreneceksiniz."

105
00:06:03,981 --> 00:06:08,662
Aurora katliamının faili, psikiyatristine

106
00:06:08,686 --> 00:06:14,886
bilimle dünyada iz bırakamayacağını

107
00:06:14,910 --> 00:06:17,510
ama insanları patlatırsa

108
00:06:17,510 --> 00:06:19,725
ünlü olabileceğini düşündüğünü söylemiş.

109
00:06:20,932 --> 00:06:23,143
En çok konuşulanlardan biri,

110
00:06:23,167 --> 00:06:26,584
Umpqua Community College
katliamının faili ise,

111
00:06:26,608 --> 00:06:31,056
blogunda eski bir toplu katliam faili için

112
00:06:31,080 --> 00:06:32,917
şunları söylemiş:

113
00:06:32,941 --> 00:06:36,747
"Onun gibi insanlar genelde yalnızlar

114
00:06:36,771 --> 00:06:39,652
ve kimse tarafından tanınmazlar

115
00:06:39,676 --> 00:06:42,196
ama biraz kan döktüklerinde

116
00:06:42,220 --> 00:06:45,144
tüm dünya kim olduklarını öğrenir."

117
00:06:45,881 --> 00:06:51,537
Kimsenin tanımadığı bir adam 
artık herkes tarafından tanınıyordu.

118
00:06:51,561 --> 00:06:55,642
Ekranlarda onun yüzü,

119
00:06:55,666 --> 00:06:57,452
dudaklarda onun ismi vardı.

120
00:06:57,476 --> 00:06:59,628
Herkes onu konuşuyordu.

121
00:07:00,898 --> 00:07:02,474
Bunu bir günde başarmıştı.

122
00:07:04,277 --> 00:07:06,817
Görünen o ki ne kadar insan öldürürsen

123
00:07:08,020 --> 00:07:09,972
o kadar konuşulursun.

124
00:07:12,003 --> 00:07:14,426
Bunlar sadece birkaç örnek.

125
00:07:15,501 --> 00:07:17,411
Anlatmakla bitmez.

126
00:07:17,435 --> 00:07:21,937
Bu katiller bizlere ünlü olmak
istediklerini söylüyorlar.

127
00:07:21,961 --> 00:07:24,486
Tıpkı önceki katiller gibi.

128
00:07:24,510 --> 00:07:31,141
Medya da onlara istediklerini
vermeye devam ediyor:

129
00:07:31,165 --> 00:07:32,948
Şöhret.

130
00:07:35,763 --> 00:07:38,539
Bireysel silahlanma hassas bir konu.

131
00:07:39,579 --> 00:07:44,374
Akıl sağlığı konusu ise oldukça karmaşık.

132
00:07:45,541 --> 00:07:47,609
İkisinin de düzelmesi zaman alacak.

133
00:07:49,308 --> 00:07:52,397
Ancak bu kıyımları azaltmak için

134
00:07:52,421 --> 00:07:55,517
meclisin toplanmasına gerek yok.

135
00:07:56,213 --> 00:07:59,219
İhtiyacımız olan tek şey

136
00:07:59,243 --> 00:08:03,119
medya üreticilerinin 
ve tüketicilerinin bilinçli olmaları

137
00:08:03,143 --> 00:08:06,240
ve kötü şöhreti ödüllendirmemeleri.

138
00:08:06,771 --> 00:08:12,821
(Alkışlar)

139
00:08:15,928 --> 00:08:17,605
Böylece hayatlar kurtarmak için

140
00:08:18,613 --> 00:08:20,990
Caren ile "No Notoriety,"
kampanyasını başlattık

141
00:08:22,171 --> 00:08:24,917
ve toplumumuzu korumak için

142
00:08:24,941 --> 00:08:27,193
medyanın uyması gereken

143
00:08:27,217 --> 00:08:31,105
araştırmalarla desteklenmiş
bazı prensipler sunduk.

144
00:08:31,607 --> 00:08:36,659
Bir: Bu katillerin zihin yapılarını

145
00:08:36,854 --> 00:08:38,192
sosyal yapılarını

146
00:08:38,216 --> 00:08:42,190
ve ortak güdülerini paylaşın

147
00:08:42,214 --> 00:08:46,390
ama isimlerini ve fotoğraflarını
mümkün olduğunca az kullanın.

148
00:08:46,414 --> 00:08:48,148
Tabii eğer kanun kaçağı değillerse.

149
00:08:48,789 --> 00:08:53,881
İki: Makalelerde katillerin isimlerini

150
00:08:53,905 --> 00:08:55,368
en fazla bir kez kullanın,

151
00:08:55,392 --> 00:08:57,157
başlıklarda asla kullanmayın

152
00:08:57,181 --> 00:09:00,359
ve haberin dikkat çeken yerlerine
asla fotoğrafını koymayın.

153
00:09:00,788 --> 00:09:01,948
Üçe gelirsek...

154
00:09:03,206 --> 00:09:04,362
Üç.

155
00:09:04,386 --> 00:09:05,441
(Kahkahalar)

156
00:09:05,465 --> 00:09:06,951
Rakamlarla aram iyi sayılmaz.

157
00:09:06,975 --> 00:09:08,181
(Kahkahalar)

158
00:09:09,154 --> 00:09:14,831
Katillerin kamuyla paylaştığı materyalleri

159
00:09:14,855 --> 00:09:16,642
asla yayımlamayın.

160
00:09:17,326 --> 00:09:22,680
(Alkışlar)

161
00:09:25,058 --> 00:09:26,813
Açık olmak gerekirse

162
00:09:26,837 --> 00:09:29,649
Bu kimsenin anayasal özgürlüklerini

163
00:09:29,673 --> 00:09:33,257
ihlal etmek değil.

164
00:09:33,281 --> 00:09:36,401
Bu sansür değil.

165
00:09:36,425 --> 00:09:39,189
Medyadan sadece

166
00:09:39,213 --> 00:09:44,312
temel ilkelerini 
iyileştirmesini istiyoruz.

167
00:09:44,336 --> 00:09:46,051
Mesela,

168
00:09:46,075 --> 00:09:50,066
medya kaçırılan gazeticilerle ilgili

169
00:09:50,146 --> 00:09:51,955
haber yapmayarak

170
00:09:51,979 --> 00:09:53,954
onları koruyor.

171
00:09:55,106 --> 00:09:57,516
Medya, cinsel taciz mağdurlarının

172
00:09:57,540 --> 00:09:59,472
ve intihar edenlerin

173
00:09:59,496 --> 00:10:04,009
fotoğraflarını ve isimlerini paylaşmıyor.

174
00:10:04,033 --> 00:10:07,652
Bu sorumlu gazetecilik uygulamaları,

175
00:10:07,676 --> 00:10:10,476
toplumun güvenliğini sağlarken

176
00:10:10,500 --> 00:10:12,883
bilme hakkı için

177
00:10:12,907 --> 00:10:15,029
hiçbir engel oluşturmuyor.

178
00:10:15,717 --> 00:10:18,119
Akademik çalışmalar,

179
00:10:19,043 --> 00:10:21,519
ortalama bir gazete okuyucusunun

180
00:10:21,543 --> 00:10:24,796
katillerle ilgili daha az şey
görmek istediğini gösteriyor.

181
00:10:26,205 --> 00:10:27,416
Bunun yerine medya,

182
00:10:28,335 --> 00:10:32,315
katledilen ve yaralanan mağdurların

183
00:10:33,450 --> 00:10:37,397
resimlerini ve isimlerini paylaşmalı.

184
00:10:37,421 --> 00:10:39,175
Yani asıl kahramanların.

185
00:10:39,199 --> 00:10:41,154
Hatta ilk yardımcıların da.

186
00:10:42,075 --> 00:10:43,227
Yapılması gereken...

187
00:10:43,251 --> 00:10:46,761
(Alkışlar)

188
00:10:48,444 --> 00:10:57,320
Akıl sağlığı ve toplum güvenliği 
uzmanları tarafından sunulan verileri

189
00:10:57,320 --> 00:10:58,924
ve analizleri yayımlamalılar.

190
00:10:59,643 --> 00:11:01,329
Tüm uzmanlar buna katılıyor.

191
00:11:02,189 --> 00:11:04,216
FBI,

192
00:11:04,240 --> 00:11:07,000
Uluslararası Polis Birliği,

193
00:11:07,024 --> 00:11:10,680
Major City Chiefs Association,

194
00:11:10,704 --> 00:11:11,990
A.L.E.R.T.,

195
00:11:12,941 --> 00:11:17,056
ve ilk yardımcıları
bu katliamları yapanlara karşı

196
00:11:17,056 --> 00:11:21,513
eğitmek için görevlendirilen 
kolluk kuvvetleri.

197
00:11:21,761 --> 00:11:25,363
Hepsi "Şöhrete Hayır" kampanyasının 
ilkelerini onaylıyorlar.

198
00:11:26,200 --> 00:11:29,761
Aslında FBI, 2014 senesinde

199
00:11:29,785 --> 00:11:35,275
aynı fikri destekleyen "İsimlendirmeyin" 
kampanyasını başlatmıştı.

200
00:11:35,931 --> 00:11:39,590
Amerika Psikiyatri Derneği de

201
00:11:39,590 --> 00:11:45,329
katillerin olabildiğince az
betimlenmesi gerektiğini düşünüyor.

202
00:11:46,258 --> 00:11:49,256
Yine aynı fikir,

203
00:11:49,280 --> 00:11:51,765
Yeni Zelanda Başbakanının

204
00:11:51,765 --> 00:11:54,646
Christchurch'teki saldırı sonrası
yaptığı çağrıyla birlikte

205
00:11:54,646 --> 00:11:56,772
tüm dünyaya yayılmış oldu.

206
00:11:57,595 --> 00:12:02,345
Fakat ne kadar değişmesini istesek de

207
00:12:02,369 --> 00:12:06,043
medya kuruluşları kâr amacı güdüyor.

208
00:12:06,706 --> 00:12:11,275
Biz onları sorumlu tutmadığımız
sürece değişmeyecekler.

209
00:12:12,930 --> 00:12:16,865
(Alkışlar)

210
00:12:17,354 --> 00:12:20,889
Medya, reklamlar sayesinde

211
00:12:20,913 --> 00:12:22,626
gelir elde ediyor.

212
00:12:22,650 --> 00:12:26,442
Bu reklamları da görüntülenme
ve tıklanma sayılarına göre alıyor.

213
00:12:26,983 --> 00:12:33,983
Eğer herhangi bir içeriğin tıklanma
ve görüntülenme sayısını düşürürsek

214
00:12:34,007 --> 00:12:37,433
medya o içeriği sunuş biçimini
değiştirmek zorunda kalır.

215
00:12:38,313 --> 00:12:43,501
Yani bir daha bir medya kuruluşunun,

216
00:12:43,525 --> 00:12:47,818
gazete, internet, radyo 
ya da televizyon fark etmez,

217
00:12:47,842 --> 00:12:54,320
bu katillerin isimlerini ve fotoğraflarını
kullandığını görürseniz,

218
00:12:54,344 --> 00:12:55,505
izlemeyi bırakın

219
00:12:56,406 --> 00:12:58,062
dinlemeyi bırakın

220
00:12:58,086 --> 00:12:59,930
tıklamayı bırakın

221
00:12:59,954 --> 00:13:01,532
beğenmeyi bırakın

222
00:13:01,556 --> 00:13:03,325
ve paylaşmayı bırakın.

223
00:13:03,349 --> 00:13:07,067
Bu haber kuruluşlarının üreticilerine,

224
00:13:07,091 --> 00:13:09,793
editörlerine, istasyon müdürlerine

225
00:13:09,793 --> 00:13:14,123
ve hatta CEO'larına yazın.

226
00:13:14,147 --> 00:13:19,292
Bu haberlere reklam verenleri
bir yere not edin

227
00:13:19,316 --> 00:13:21,579
ve CEO'larına yazın.

228
00:13:22,101 --> 00:13:23,748
Çünkü birlikte,

229
00:13:24,573 --> 00:13:28,650
medyayı, toplumun güvenliği lehinde

230
00:13:28,674 --> 00:13:31,010
hareket etmeye zorlayabiliriz.

231
00:13:31,034 --> 00:13:32,710
Kâr için değil.

232
00:13:34,453 --> 00:13:36,311
Alex için çok geç,

233
00:13:37,239 --> 00:13:39,422
artık ailem için çok geç.

234
00:13:40,108 --> 00:13:43,394
Bir gün bize katılmak istemiyorsanız
lütfen kayıtsız kalmayın.

235
00:13:44,315 --> 00:13:46,720
Kimse bunu yaşamak istemez.

236
00:13:47,378 --> 00:13:49,115
Bedeli çok ağır.

237
00:13:50,178 --> 00:13:53,188
Henüz kurban olmamış insanlar için

238
00:13:53,212 --> 00:13:56,767
hâlâ çok geç değil.

239
00:13:56,791 --> 00:13:58,708
Bu katliamları

240
00:13:59,795 --> 00:14:04,009
azaltacak güce sahibiz.

241
00:14:04,544 --> 00:14:05,827
Bu gücü kullanalım.

242
00:14:06,264 --> 00:14:07,494
Teşekkürler.

243
00:14:07,873 --> 00:14:13,119
(Alkışlar)