WEBVTT

00:00:02.000 --> 00:00:04.000
Martin Luther King

00:00:04.000 --> 00:00:06.000
sivil haklar hareketine

00:00:06.000 --> 00:00:08.000
ilham oldugunda,

00:00:08.000 --> 00:00:11.000
'Bir kabusum var' dememisti.

00:00:11.000 --> 00:00:14.000
'Bir hayalim var' demisti.

00:00:14.000 --> 00:00:16.000
Benim de bir hayalim var.

00:00:16.000 --> 00:00:18.000
Gelecegin bir kabus olacagini

00:00:18.000 --> 00:00:21.000
dusunmeyi birakabilecegimize dair bir hayalim var.

00:00:21.000 --> 00:00:23.000
Bu zor olacak

00:00:23.000 --> 00:00:25.000
cunku son zamanlardaki kiyamet fimlerinin

00:00:25.000 --> 00:00:29.000
en onemlilerini goz onune alirsaniz,

00:00:29.000 --> 00:00:32.000
cogunlugu insanligin gelecegini

00:00:32.000 --> 00:00:34.000
felaket olarak gosteriyor.

00:00:34.000 --> 00:00:36.000
Bence bu film, 'The Road'

00:00:36.000 --> 00:00:39.000
son zamanlarin izlemesi en zor filmlerinden biri.

00:00:39.000 --> 00:00:41.000
Cok guzel bir film

00:00:41.000 --> 00:00:43.000
ama her sey issiz,

00:00:43.000 --> 00:00:46.000
her sey olu.

00:00:46.000 --> 00:00:48.000
Sadece hayatta kalmaya calisan,

00:00:48.000 --> 00:00:51.000
bu yolda yuruyen bir baba ve ogul.

00:00:51.000 --> 00:00:53.000
Benim de parcasi oldugum

00:00:53.000 --> 00:00:55.000
cevre hareketi,

00:00:55.000 --> 00:00:57.000
gelecege dair bu hayalin

00:00:57.000 --> 00:00:59.000
ortaya cikmasina suc ortakligi etmistir.

NOTE Paragraph

00:00:59.000 --> 00:01:01.000
Cok uzun suredir,

00:01:01.000 --> 00:01:03.000
neler olacagina dair kabus gibi

00:01:03.000 --> 00:01:05.000
bir gelecek hayali satiyoruz.

00:01:05.000 --> 00:01:08.000
En kotu senaryoya odaklandik.

00:01:08.000 --> 00:01:10.000
Sorunlara odaklandik.

00:01:10.000 --> 00:01:12.000
Ama cozumleri

00:01:12.000 --> 00:01:14.000
yeterince dusunmedik.

00:01:14.000 --> 00:01:16.000
Soyle diyebiliriz,

00:01:16.000 --> 00:01:19.000
insanlarin dikkatini cekmek icin korkuyu kullandik.

00:01:19.000 --> 00:01:22.000
Her hangi bir psikologun da soyleyecegi gibi,

00:01:22.000 --> 00:01:24.000
organizmanin korku hissi

00:01:24.000 --> 00:01:26.000
kacis mekanizmasina baglidir.

00:01:26.000 --> 00:01:29.000
Bir hayvan korktugunda ortaya cikan

00:01:29.000 --> 00:01:31.000
-bir geyigi dusunun-

00:01:31.000 --> 00:01:33.000
savas ve kacma mekanizmasinin parcasidir.

00:01:33.000 --> 00:01:36.000
Bir geyik kacmaya hazirken

00:01:36.000 --> 00:01:38.000
cok, cok hareketsiz bir sekilde donar.

00:01:38.000 --> 00:01:40.000
Bence insanlardan bizim cevresel bozulma

00:01:40.000 --> 00:01:43.000
ve iklim degisikligi gundemimize destek vermelerini

00:01:43.000 --> 00:01:46.000
istedigimizde de tam olarak bunu yapiyoruz.

00:01:46.000 --> 00:01:49.000
Korkuyu kullandigimiz icin,

00:01:49.000 --> 00:01:51.000
insanlar donuyor ve kaciyorlar.

00:01:51.000 --> 00:01:54.000
Bence cevre hareketinin buyumesi ve

00:01:54.000 --> 00:01:56.000
ilerlemenin ne demek olduguna dair

00:01:56.000 --> 00:01:58.000
dusunmeye baslamasi gerekiyor.

NOTE Paragraph

00:01:58.000 --> 00:02:01.000
Insan toplulugunu gelistirmek neye benzerdi?

00:02:01.000 --> 00:02:03.000
Bence karsilastigimiz problemlerden biri,

00:02:03.000 --> 00:02:06.000
piyasada hakimiyet kurmus kisilerin

00:02:06.000 --> 00:02:08.000
ilerlemenin ne olduguna dair

00:02:08.000 --> 00:02:11.000
bir finansal tanimlama yapiyor olmalari.

00:02:11.000 --> 00:02:14.000
Ilerlemeyi ekonomiye bagliyorlar.

00:02:14.000 --> 00:02:16.000
Bir sekilde

00:02:16.000 --> 00:02:18.000
eger dogru rakamlar yukari yonlu olursa,

00:02:18.000 --> 00:02:21.000
ister hisse senedi piyasasinda

00:02:21.000 --> 00:02:23.000
ister GSYIH;da

00:02:23.000 --> 00:02:25.000
veya ekonomik buyume alaninda

00:02:25.000 --> 00:02:27.000
daha iyiye gidecegimize,

00:02:27.000 --> 00:02:29.000
hayatin bir sekilde daha iyi olacagina dair yorumlar yapiyorlar.

00:02:29.000 --> 00:02:32.000
Daha fazlanin daha iyi oldugu

00:02:32.000 --> 00:02:34.000
insanlardaki korku yerine

00:02:34.000 --> 00:02:36.000
acgozluluge cekici geliyor.

00:02:36.000 --> 00:02:39.000
Hadi ama! Bati dunyasinda, her seye yeterince sahibiz.

00:02:39.000 --> 00:02:42.000
Belki dunyanin bazi kisimlari degil ama, biz yeterli seye sahibiz.

00:02:42.000 --> 00:02:45.000
Uzun zamandir biliyoruz ki bu,

00:02:45.000 --> 00:02:47.000
uluslarin refahinin iyi bir olcusu degil.

00:02:47.000 --> 00:02:50.000
Aslinda, ulusal muhasebe sistemimizin mimari olan

00:02:50.000 --> 00:02:53.000
Simon Kuznets 1930'larda soyle demistir:

00:02:53.000 --> 00:02:55.000
"Bir ulkenin refahi,

00:02:55.000 --> 00:02:58.000
ulusal gelirlerinden cikarilamaz."

00:02:58.000 --> 00:03:00.000
Ancak biz uretime ve

00:03:00.000 --> 00:03:02.000
mal uretmeye siki siki dayanan

00:03:02.000 --> 00:03:04.000
bir ulusal muhasebe sistemi yarattik.

00:03:04.000 --> 00:03:07.000
Gercekten de, bu muhtemelen tarihi bir sey ve zamanini doldurdu.

00:03:07.000 --> 00:03:10.000
Ikinci Dunya Savasi'nda, bir cok sey uretmemiz gerekti.

00:03:10.000 --> 00:03:13.000
Gercekten de belli tur mallarin uretiminde o kadar basariliydik ki,

00:03:13.000 --> 00:03:16.000
Avrupa'nin buyuk kismini harap ettik ve sonrasinda da yeniden insa etmek zorunda kaldik.

00:03:16.000 --> 00:03:18.000
Dolayisiyla ulusal muhasebe sistemimiz

00:03:18.000 --> 00:03:21.000
uretebildiklerimize bagli hale geldi.

NOTE Paragraph

00:03:21.000 --> 00:03:24.000
Ancak 1968 ile birlikte,

00:03:24.000 --> 00:03:27.000
Robert Kennedy isimli hayalci adam

00:03:27.000 --> 00:03:30.000
sonu kotu olacak baskanlik kampanyasinin basinda,

00:03:30.000 --> 00:03:33.000
simdiye dek gayrisafi milli hasilaya yonelik

00:03:33.000 --> 00:03:35.000
yapilmis en akici

00:03:35.000 --> 00:03:37.000
elestiriyi getirdi.

00:03:37.000 --> 00:03:40.000
Konusmasini ise soyle bitirdi:

00:03:40.000 --> 00:03:42.000
"Gayrisafi milli hasila

00:03:42.000 --> 00:03:45.000
yasami degerli kilanlar

00:03:45.000 --> 00:03:47.000
disindaki her seyi olcer."

00:03:47.000 --> 00:03:50.000
Bu ne kadar cilginca? Bizim gelisme olcumuz,

00:03:50.000 --> 00:03:53.000
toplumdaki ilerlemenin en baskin olcutu

00:03:53.000 --> 00:03:55.000
sadece, yasami degerli kilanlar disinda

00:03:55.000 --> 00:03:58.000
kalanlari mi olcuyor?

00:03:58.000 --> 00:04:01.000
Inaniyorum ki, eger Kennedy bugun yasiyor olsaydi,

00:04:01.000 --> 00:04:04.000
benim gibi istatikcilerden

00:04:04.000 --> 00:04:06.000
disari cikip yasami neyin degerli kildigini

00:04:06.000 --> 00:04:08.000
bulmamizi isterdi.

00:04:08.000 --> 00:04:10.000
Bizden, ulusal muhasebe sistemizi

00:04:10.000 --> 00:04:12.000
sosyal adalet,

00:04:12.000 --> 00:04:14.000
surdurulebilirlik

00:04:14.000 --> 00:04:17.000
ve insanlarin refahi gibi daha onemli

00:04:17.000 --> 00:04:19.000
kavramlara dayanarak

00:04:19.000 --> 00:04:21.000
yeniden sekillendirmemizi isterdi.

NOTE Paragraph

00:04:21.000 --> 00:04:23.000
Aslinda sosyal bilimciler coktan disari ciktilar ve

00:04:23.000 --> 00:04:25.000
bu sorulari dunyanin her yerinde sordular.

00:04:25.000 --> 00:04:27.000
Bunlar kuresel captaki bir anketten.

00:04:27.000 --> 00:04:30.000
Insanlara, ne istediklerini soruyor.

00:04:30.000 --> 00:04:33.000
Beklendigi uzere, dunyanin her yanindaki insanlar

00:04:33.000 --> 00:04:35.000
istedikleri seyin kendileri,

00:04:35.000 --> 00:04:37.000
aileleri, cocuklari

00:04:37.000 --> 00:04:39.000
bagli olduklari topluluklari icin

00:04:39.000 --> 00:04:41.000
mutluluk oldugunu soyluyor.

00:04:41.000 --> 00:04:43.000
Tamam, paranin da onemli oldugunu dusunuyorlar.

00:04:43.000 --> 00:04:46.000
Para orada ama mutluluk kadar onemli degil,

00:04:46.000 --> 00:04:49.000
sevgi kadar da onemli degil.

00:04:49.000 --> 00:04:52.000
Hepimizin su hayatta sevmeye ve sevilmeye ihtiyacimiz var.

00:04:52.000 --> 00:04:54.000
Para, saglik kadar da onemli degil.

00:04:54.000 --> 00:04:57.000
Saglikli olmak ve dolu dolu bir hayat yasamak istiyoruz.

00:04:57.000 --> 00:05:00.000
Bunlar dogal, insani ozlemler gibi gorunuyor.

00:05:00.000 --> 00:05:03.000
Istatistikciler neden bunlari olcmuyor?

00:05:03.000 --> 00:05:06.000
Uluslarin gelisimi dedigimizde neden biraz onceki kavramlar yerine,

00:05:06.000 --> 00:05:09.000
ne kadar mala sahip oldugumuzu dusunuyoruz?

00:05:09.000 --> 00:05:12.000
Gercekten de, bu benim yetiskinligim boyunca yaptigim sey -

00:05:12.000 --> 00:05:14.000
mutlulugu nasil olceriz,

00:05:14.000 --> 00:05:16.000
refahi nasil olceriz,

00:05:16.000 --> 00:05:18.000
bunlari cevresel limitler icerisinde nasil yapariz?

NOTE Paragraph

00:05:18.000 --> 00:05:20.000
Benim calistigim New Economics Foundation (Yeni Ekonomi Vakfi)

00:05:20.000 --> 00:05:22.000
adli kurumda, Happy Planey Index (Mutlu Gezegen Endeksi)

00:05:22.000 --> 00:05:25.000
dedigimiz bir sey yarattik;

00:05:25.000 --> 00:05:28.000
cunku insanlar ve gezegenin mutlu olmasi gerektigini dusunuyoruz.

00:05:28.000 --> 00:05:31.000
Neden bunu gosteren bir gelismislik olcutu yaratmiyoruz?

00:05:31.000 --> 00:05:33.000
Yaptigimiz sey,

00:05:33.000 --> 00:05:35.000
soyledigimiz sey, bir ulusun basarisi

00:05:35.000 --> 00:05:37.000
en nihayetinde vatandaslari icin

00:05:37.000 --> 00:05:40.000
mutlu ve saglikli yasamlar uretmekte ne kadar basarili oldugu ile ilgilidir.

00:05:40.000 --> 00:05:42.000
Dunya uzerindeki her ulusun

00:05:42.000 --> 00:05:44.000
hedefi bu olmalidir.

00:05:44.000 --> 00:05:46.000
Ancak bu konuda onemli bir

00:05:46.000 --> 00:05:49.000
girdi var ki

00:05:49.000 --> 00:05:52.000
bu da dunya kaynaklarinin ne kadarini kullandigimizdir.

00:05:52.000 --> 00:05:55.000
Sadece bir gezegenimiz var. Hepimiz onu paylasmak zorundayiz.

00:05:55.000 --> 00:05:58.000
Nihai kit kaynak,

00:05:58.000 --> 00:06:01.000
paylastigimiz bu gezegendir.

00:06:01.000 --> 00:06:04.000
Ekonomi bilimi, kit kaynaklar konusuyla yakindan ilgilidir.

00:06:04.000 --> 00:06:06.000
Arzu edilen bir ciktiya

00:06:06.000 --> 00:06:08.000
donusturulmek istenen

00:06:08.000 --> 00:06:10.000
kit bir kaynak oldugunda,

00:06:10.000 --> 00:06:13.000
verimlilik kavramiyla dusunur.

00:06:13.000 --> 00:06:16.000
Paramizin karsiligini ne kadar aldigimizi dusunur.

00:06:16.000 --> 00:06:18.000
MPE, gezegensel kaynak kullanimimiza karsin

00:06:18.000 --> 00:06:21.000
ne kadar refah elde ettigimize dair bir olcuttur.

00:06:21.000 --> 00:06:23.000
Bu bir verimlilik olcutudur.

00:06:23.000 --> 00:06:26.000
Bunu size gostermenin muhtemelen en kolay yolu,

00:06:26.000 --> 00:06:28.000
sizlere bu grafigi gostermek olabilir.

NOTE Paragraph

00:06:28.000 --> 00:06:31.000
Grafigin yatay ekseninde

00:06:31.000 --> 00:06:33.000
"ekolojik iz" var.

00:06:33.000 --> 00:06:36.000
Bu, ne kadar kaynak kullandigimizi

00:06:36.000 --> 00:06:38.000
ve dunyaya ne kadar baski yaptigimizi gosteriyor.

00:06:38.000 --> 00:06:40.000
Bunun artmasi, kotuye isaret ediyor.

00:06:40.000 --> 00:06:42.000
Dikey eksende ise

00:06:42.000 --> 00:06:44.000
"mutlu yasam yillari" adli bir olcut var.

00:06:44.000 --> 00:06:46.000
Uluslarin refahiyla ilgili.

00:06:46.000 --> 00:06:49.000
Mutluluga gore ayarlanmis beklenen yasam suresi gibi dusunulebilir.

00:06:49.000 --> 00:06:52.000
Uluslardaki yasamlarin nitelik ve niceligi gibi.

00:06:52.000 --> 00:06:55.000
Orada gordugunuz sari nokta ise, kuresel ortalama.

00:06:55.000 --> 00:06:57.000
Simdi, bu kuresel ortalamanin cevresinde

00:06:57.000 --> 00:06:59.000
buyuk bir uluslar dizisi var.

00:06:59.000 --> 00:07:02.000
Grafigin sag ust kosesine dogru olan ulkeler,

00:07:02.000 --> 00:07:05.000
oldukca iyi giden ve refah ureten ulkeler

00:07:05.000 --> 00:07:07.000
ama o noktaya varmak icin gezegenin kaynaklarini yogun sekilde kullaniyorlar.

00:07:07.000 --> 00:07:09.000
O ucgenle gosterilenler

00:07:09.000 --> 00:07:12.000
ABD ve diger Bati ulkeleri,

00:07:12.000 --> 00:07:14.000
aslinda bir kisim Korfez ulkeleri de burada yer aliyor.

00:07:14.000 --> 00:07:17.000
Tam tersine, grafigin sol alt kosesinde ise

00:07:17.000 --> 00:07:20.000
cok fazla refah uretemeyen ulkeler var -

00:07:20.000 --> 00:07:23.000
ornegin, Sahra colunun guneyindeki ulkeler.

00:07:23.000 --> 00:07:25.000
Hobbes'in deyimiyle,

00:07:25.000 --> 00:07:27.000
oralarda yasam kisa ve insanliktan uzak.

00:07:27.000 --> 00:07:30.000
Bu ulkelerin cogunda

00:07:30.000 --> 00:07:33.000
ortalama yasam beklentisi, sadece 40 sene.

00:07:33.000 --> 00:07:35.000
Dunyanin bu kisminda

00:07:35.000 --> 00:07:37.000
sitma ve AIDS

00:07:37.000 --> 00:07:39.000
bir cok insani olduruyor.

NOTE Paragraph

00:07:39.000 --> 00:07:41.000
Simdi de iyi haberler!

00:07:41.000 --> 00:07:43.000
Yukaridaki bazi ulkeler, sari ucgenler,

00:07:43.000 --> 00:07:45.000
kuresel ortalamadan daha iyiler ve

00:07:45.000 --> 00:07:47.000
grafigin sol ust kosesine dogru gidiyorlar.

00:07:47.000 --> 00:07:49.000
Bu, ozlemlerimizi dile getiren bir grafik.

00:07:49.000 --> 00:07:52.000
Sol ust kosede, iyi yasamlarin dunyaya pahaliya mal olmadigi yerde olmak istiyoruz.

00:07:52.000 --> 00:07:54.000
Bunlar Latin Amerika ulkeleri.

00:07:54.000 --> 00:07:56.000
Yukarida tek basina duran ulke

00:07:56.000 --> 00:07:58.000
benim daha once hic gitmedigim bir yer.

00:07:58.000 --> 00:08:00.000
Belki bazilariniz orada bulunmustur.

00:08:00.000 --> 00:08:02.000
Kosta Rika.

00:08:04.000 --> 00:08:06.000
Kosta Rika -

00:08:06.000 --> 00:08:09.000
ortalama yasam beklentisi 78,5 sene.

00:08:09.000 --> 00:08:12.000
Bu, ABD'dekinden bile daha uzun.

00:08:13.000 --> 00:08:16.000
Gallup'un en son dunya anketine gore,

00:08:16.000 --> 00:08:19.000
dunyadaki en mutlu milletler -

00:08:19.000 --> 00:08:22.000
Isvicre ve Danimarka'da yasayanlardan bile daha mutlular.

00:08:22.000 --> 00:08:24.000
En mutlu yer.

00:08:24.000 --> 00:08:26.000
Bunu, Bati dunyasinda tipik olarak

00:08:26.000 --> 00:08:28.000
kullanilan kaynaklarin

00:08:28.000 --> 00:08:31.000
sadece dortte birini

00:08:31.000 --> 00:08:34.000
kullanarak yapiyorlar

NOTE Paragraph

00:08:34.000 --> 00:08:37.000
Orada neler oluyor?

00:08:37.000 --> 00:08:39.000
Kosta Rika'da neler oluyor?

00:08:39.000 --> 00:08:41.000
Dataya bakalim.

00:08:41.000 --> 00:08:44.000
Elektriklerinin %99'u, yenilenebilir kaynaklardan geliyor.

00:08:44.000 --> 00:08:46.000
Hukumetleri 2021 yilinda karbon notr

00:08:46.000 --> 00:08:49.000
olmaya soz veren ilk hukumetlerden biri.

00:08:49.000 --> 00:08:52.000
Ordularini, 1949'da

00:08:52.000 --> 00:08:54.000
lagvettiler.

00:08:54.000 --> 00:08:56.000
1949!

00:08:56.000 --> 00:08:58.000
Sosyal programlara yatirim yaptilar -

00:08:58.000 --> 00:09:00.000
sagik ve egitim gibi.

00:09:00.000 --> 00:09:03.000
Latin Amerika'daki ve dunyadaki en yuksek

00:09:03.000 --> 00:09:05.000
okur-yazarlik oranlarindan birine sahipler.

00:09:05.000 --> 00:09:07.000
Ayrica o Latin kanina sahipler, degil mi?

00:09:07.000 --> 00:09:09.000
Sosyal bagliliga sahipler.

00:09:09.000 --> 00:09:11.000
(kahkahalar)

00:09:11.000 --> 00:09:14.000
Muhtemelen buradaki zorluk - dusunmeye baslamamiz gereken sey -

00:09:14.000 --> 00:09:16.000
gelecegin

00:09:16.000 --> 00:09:18.000
Kuzey Amerikali olmayabilecegi,

00:09:18.000 --> 00:09:20.000
Bati Avrupali olmayabilecegi.

00:09:20.000 --> 00:09:23.000
Gelecek Latin Amerikali olabilir.

00:09:23.000 --> 00:09:25.000
Gercekten de esas zorluk,

00:09:25.000 --> 00:09:28.000
kuresel ortalamayi buraya tasiyabilmek.

00:09:28.000 --> 00:09:30.000
Yapmamiz gereken sey bu.

00:09:30.000 --> 00:09:32.000
Eger bunu yapacaksak,

00:09:32.000 --> 00:09:35.000
asagidaki ulkeleri ve

00:09:35.000 --> 00:09:38.000
grafigin sagindaki ulkeleri oradan cekmemiz gerekli.

00:09:38.000 --> 00:09:41.000
Ancak bundan sonra, mutlu bir gezegen yaratmaya baslayabiliriz.

00:09:41.000 --> 00:09:43.000
Duruma bakmanin bir yolu bu.

NOTE Paragraph

00:09:43.000 --> 00:09:45.000
Diger yolu ise zaman trendlerine bakmak.

00:09:45.000 --> 00:09:48.000
Dunyadaki her ulke icin gecmise giden iyi verilerimiz yok,

00:09:48.000 --> 00:09:51.000
ama bazi en zengin ulkeler icin, OECD icin, bu verilere sahibiz.

00:09:51.000 --> 00:09:54.000
Bu, zaman icerisindeki refahin trendi,

00:09:54.000 --> 00:09:56.000
kucuk bir artis,

00:09:56.000 --> 00:09:58.000
ama bu da ekolojik izimizin trendi.

00:09:58.000 --> 00:10:01.000
Boylece mutlu-gezegen metodolojisine gore,

00:10:01.000 --> 00:10:03.000
nihai kit kaynaklarimizi

00:10:03.000 --> 00:10:05.000
istedigimiz ciktiya donustururken

00:10:05.000 --> 00:10:08.000
daha az verimli hale gelmisiz.

00:10:08.000 --> 00:10:11.000
Asil nokta ise, bence asil nokta,

00:10:11.000 --> 00:10:13.000
bu odadaki herkesin

00:10:13.000 --> 00:10:15.000
herhangi bir kiyamet habercisi

00:10:15.000 --> 00:10:18.000
olay yasamadan

00:10:18.000 --> 00:10:20.000
toplumun 2050 yilina varmasini istemeleri.

00:10:20.000 --> 00:10:22.000
Aslinda o kadar da uzak bir tarih degil.

00:10:22.000 --> 00:10:24.000
Sadece, insan omrunun yarisi kadar uzak.

00:10:24.000 --> 00:10:26.000
Bugun okula baslayan bir cocuk,

00:10:26.000 --> 00:10:28.000
2050'de benim yasimda olacak.

00:10:28.000 --> 00:10:31.000
Cok da uzak bir gelecek degil.

00:10:31.000 --> 00:10:34.000
Bu, Birlesik Krallik hukumetinin

00:10:34.000 --> 00:10:37.000
karbon ve sera gazi salinimi hedefi.

00:10:38.000 --> 00:10:41.000
Bunun siradan bir is olmadigini goz onunde bulundurun.

00:10:41.000 --> 00:10:43.000
Bu, is dunyamizi degistirmek demek.

00:10:43.000 --> 00:10:46.000
Organizasyonlarimizi, hukumet politikalarimizi ve

00:10:46.000 --> 00:10:49.000
hayatimizi yasayis seklimizi degistirmemiz demek.

00:10:49.000 --> 00:10:51.000
Esas nokta ise,

00:10:51.000 --> 00:10:53.000
refahi arttirmaya devam etmemiz gerektigi.

00:10:53.000 --> 00:10:55.000
Kimse secime gidip de

00:10:55.000 --> 00:10:58.000
yasam kalitesinin dusecegini soylemeyecek.

00:10:58.000 --> 00:11:00.000
Bence hic birimiz

00:11:00.000 --> 00:11:02.000
insanligin gelisiminin durmasini istemiyoruz.

00:11:02.000 --> 00:11:04.000
Bence bunun devam etmesini istiyoruz.

00:11:04.000 --> 00:11:06.000
Bence beseriyetin artmaya devam etmesini istiyoruz.

00:11:06.000 --> 00:11:09.000
Ve bence iklim degisikligine suphe veya reddedisle yaklasanlar da, bu noktada resme katiliyor.

00:11:09.000 --> 00:11:12.000
Bence onlarin istedigi bu. Yasam kalitesinin artmaya devam etmesini istiyorlar.

00:11:12.000 --> 00:11:15.000
Ellerindekilere sahip cikmak istiyorlar.

00:11:15.000 --> 00:11:17.000
Eger onlari da dahil edeceksek,

00:11:17.000 --> 00:11:19.000
yapmamiz gerekenin bu oldugunu dusunuyorum.

00:11:19.000 --> 00:11:22.000
Bu da, verimlilgi daha da cok arttirmamiz gerektigi anlamina geliyor.

NOTE Paragraph

00:11:22.000 --> 00:11:25.000
Grafikler cizmek ve benzeri seyler yapmak cok kolay,

00:11:25.000 --> 00:11:28.000
ama asil nokta bu egrileri cevirmemiz gerektigi.

00:11:28.000 --> 00:11:30.000
Iste burada geri besleme donguleri yaratan,

00:11:30.000 --> 00:11:33.000
dogru bilgiyi dogru zamanda isleyen

00:11:33.000 --> 00:11:35.000
sistem teorisinden, sistem muhendislerinden

00:11:35.000 --> 00:11:38.000
yardim almamiz gerektigini dusunuyorum.

00:11:38.000 --> 00:11:41.000
Insanoglu 'simdi' ile motive olur.

00:11:41.000 --> 00:11:43.000
Evinize akilli bir sayac koyarsiniz,

00:11:43.000 --> 00:11:45.000
su anda ne kadar elektirik harcadiginizi,

00:11:45.000 --> 00:11:47.000
size ne kadara mal oldugunu gorursunuz.

00:11:47.000 --> 00:11:50.000
Cocuklariniz gider ve hizla isiklari sondururler.

00:11:50.000 --> 00:11:53.000
Bu, toplum icin nasil olurdu peki?

00:11:53.000 --> 00:11:55.000
Neden her aksam radyodaki haberlerde

00:11:55.000 --> 00:11:58.000
FTSE 100 endeksini, Dow Jones endeksini, dolar-pound oranini duyuyorum?

00:11:58.000 --> 00:12:01.000
Dolar-pound orani hangi yonde hareket ederse iyi haber anlamina gelecegini bile bilmiyorum.

00:12:01.000 --> 00:12:03.000
Bunu neden duyuyorum?

00:12:03.000 --> 00:12:06.000
Neden dun Britanya'nin ne kadar enerji kullandigini,

00:12:06.000 --> 00:12:08.000
ABD'nin ne kadar enerji kullandigini duymuyorum?

00:12:08.000 --> 00:12:10.000
Karbon salinimini her yil yuzde uc

00:12:10.000 --> 00:12:12.000
azaltmaya dair hedefimizi tutturduk mu?

00:12:12.000 --> 00:12:14.000
Bu, kollektif bir amac yaratmanin yoludur.

00:12:14.000 --> 00:12:17.000
Onu medyaya verirsiniz ve hakkinda dusunmeye baslarsiniz.

00:12:17.000 --> 00:12:20.000
Refahi arttirmak icin

00:12:20.000 --> 00:12:22.000
pozitif geri besleme dongulerine ihtiyacimiz var.

00:12:22.000 --> 00:12:25.000
Hukumet seviyesinde, refaha bagli ulusal hesaplar olusturabilirler.

00:12:25.000 --> 00:12:28.000
Is dunyasi seviyesinde, yaraticiligi ve

00:12:28.000 --> 00:12:30.000
yenilikciligi tetikleyen

00:12:30.000 --> 00:12:32.000
iscilerin refah seviyesine bakabilirsiniz.

00:12:32.000 --> 00:12:35.000
Bunca cevresel sorunla basa cikmak icin bir suru yenilige ihtiyacimiz olacak.

00:12:35.000 --> 00:12:38.000
Kisisel anlamda da bu durtulere ihtiyacimiz var.

00:12:39.000 --> 00:12:42.000
Belki verilere cok ihtiyacimiz yok ama hatirlatmalara ihtiyacimiz var.

00:12:42.000 --> 00:12:45.000
Birlesik Krallik'ta her gun bes meyve ve sebze yemeye,

00:12:45.000 --> 00:12:47.000
ne kadar egzersiz yapmamiz gerektigine dayali - hic bana gore degil -

00:12:47.000 --> 00:12:50.000
cok guclu bir kamu sagligi mesajimiz var.

00:12:50.000 --> 00:12:53.000
Bunlarin mutluluklar ne ilgisi var?

00:12:53.000 --> 00:12:55.000
Daha mutlu olmak icin

00:12:55.000 --> 00:12:57.000
her gun yapmaniz gereken bes sey nedir?

NOTE Paragraph

00:12:57.000 --> 00:13:00.000
Bir kac yil once Bilim Bakanligi icin bir proje yaptik,

00:13:00.000 --> 00:13:03.000
Foresight (Ongoru) adinda buyuk bir programdi --

00:13:03.000 --> 00:13:05.000
bir cok insan vardi -- uzmanlar dahil olmak uzere --

00:13:05.000 --> 00:13:08.000
her sey kanita dayaliydi -- buyuk bir dosyaydi.

00:13:08.000 --> 00:13:11.000
Isimizin bir kismi suydu: hayatinizdaki refahi arttirmak icin

00:13:11.000 --> 00:13:13.000
hangi bes pozitif eylemi yapabilirsiniz?

00:13:13.000 --> 00:13:15.000
Buradaki nokta su ki,

00:13:15.000 --> 00:13:17.000
bunlar aslinda mutlulugun sirri sayilmazlar;

00:13:17.000 --> 00:13:20.000
daha cok mutlulugun kenarindan sizacagi seyler.

NOTE Paragraph

00:13:20.000 --> 00:13:23.000
Bunlardan ilki baglanmaktir,

00:13:23.000 --> 00:13:25.000
sosyal iliskileriniz

00:13:25.000 --> 00:13:28.000
hayatinizin en onemli yapi taslaridir.

00:13:28.000 --> 00:13:30.000
Sevdiklerinize elinizden geldigi kadar

00:13:30.000 --> 00:13:32.000
enerji ve zaman harciyor musunuz?

00:13:32.000 --> 00:13:34.000
Bu iliskileri insa etmeye devam edin.

00:13:34.000 --> 00:13:36.000
Ikincisi aktif olmaktir.

00:13:36.000 --> 00:13:39.000
Kotu bir ruh halinden cikmanin en hizli yolu:

00:13:39.000 --> 00:13:42.000
disariya cikin, yuruyun, radyoyu acin ve dansedin.

00:13:42.000 --> 00:13:45.000
Aktif olmak, olumlu ruh hali icin onemlidir.

00:13:45.000 --> 00:13:48.000
Ucuncusu farkinda olmaktir.

00:13:48.000 --> 00:13:51.000
Dunyada olan bitenden, mevsimlerin degisiminden,

00:13:51.000 --> 00:13:54.000
cevrenizdeki insanlardan ne kadar haberdarsiniz?

00:13:54.000 --> 00:13:57.000
Sizi nelerin beklediginin ve su yuzune cikmaya calistiginin farkinda misiniz?

00:13:57.000 --> 00:13:59.000
Dikkatlilige dair kanitlara gore,

00:13:59.000 --> 00:14:01.000
bilissel davranis terapisi

00:14:01.000 --> 00:14:04.000
refahimiz icin cok onemli.

00:14:04.000 --> 00:14:06.000
Dorduncusu ogrenmeye devam etmektir

00:14:06.000 --> 00:14:08.000
ve devam etmek onemlidir --

00:14:08.000 --> 00:14:10.000
tum hayat boyunca ogrenmek.

00:14:10.000 --> 00:14:13.000
Ogrenmeye devam eden ve merakli olan yaslilar,

00:14:13.000 --> 00:14:16.000
kendini kapatmaya baslayanlardan cok daha iyi bir sagliga sahiptirler.

00:14:16.000 --> 00:14:18.000
Ama bunun formal ogrenim olmasi gerekmiyor; bilgiye dayali degil.

00:14:18.000 --> 00:14:20.000
Bu daha cok merakla ilgili.

00:14:20.000 --> 00:14:23.000
Yeni bir yemek yapmayi, cocukken ogrenip de

00:14:23.000 --> 00:14:25.000
unuttugunuz bir enstrumani yeniden calmaya baslamayi ogrenmek gibi.

00:14:25.000 --> 00:14:27.000
Ogrenmeye devam edin.

00:14:27.000 --> 00:14:29.000
Sonuncusu da

00:14:29.000 --> 00:14:31.000
tum aktivitelerin en ekonomik olmayani,

00:14:31.000 --> 00:14:33.000
vermek.

00:14:33.000 --> 00:14:35.000
Comertligimiz, fedakarligimiz.

00:14:35.000 --> 00:14:37.000
sevecenligimiz,

00:14:37.000 --> 00:14:39.000
hepsi beynimizdeki

00:14:39.000 --> 00:14:41.000
odul mekanizmasina siki sikiya baglidir.

00:14:41.000 --> 00:14:43.000
Birilerine bir sey verdigimizde kendimizi iyi hissederiz.

00:14:43.000 --> 00:14:45.000
Sabah, iki grup insana yuzer dolar

00:14:45.000 --> 00:14:48.000
vererek siz de bir deney yapabilirsiniz.

00:14:48.000 --> 00:14:51.000
Bir gruba bu parayi kendilerine harcamalarini,

00:14:51.000 --> 00:14:53.000
diger gruba da diger insanlar icin harcamalarini soyleyin.

00:14:53.000 --> 00:14:55.000
Gun sonunda mutluluklarini olcun,

00:14:55.000 --> 00:14:57.000
gidip de parayi baskalarina harcayanlarin

00:14:57.000 --> 00:15:00.000
kendilerine harcayanlardan cok daha mutlu oldugunu gorursunuz.

NOTE Paragraph

00:15:00.000 --> 00:15:02.000
El altindaki kartpostallarin

00:15:02.000 --> 00:15:05.000
uzerine yazdigimiz bu bes yolun,

00:15:05.000 --> 00:15:08.000
dunyaya herhangi bir seye mal olmadigini soyleyebilirim.

00:15:08.000 --> 00:15:10.000
Herhangi bir karbon icerigine sahip degiller.

00:15:10.000 --> 00:15:13.000
Tatmin edilmeleri icin maddesel seylere gereksinimleri yok.

00:15:14.000 --> 00:15:16.000
Bence mutlulugun dunyaya bir seye mal olmamasi

00:15:16.000 --> 00:15:18.000
oldukca makul.

00:15:18.000 --> 00:15:20.000
Martin Luther King,

00:15:20.000 --> 00:15:22.000
olmesine yakin,

00:15:22.000 --> 00:15:24.000
muhtesem bir konusma yapti.

00:15:24.000 --> 00:15:27.000
Demisti ki, "Ileride zorluklar oldugunu biliyorum,

00:15:27.000 --> 00:15:29.000
onumuze sorunlar cikabilir,

00:15:29.000 --> 00:15:31.000
ama hicbirinden korkmuyorum. Umursamiyorum.

00:15:31.000 --> 00:15:34.000
Daglarin tepesine ciktim

00:15:34.000 --> 00:15:36.000
ve Vaat Edilmis Topraklari gordum."

00:15:36.000 --> 00:15:38.000
O bir vaizdi,

00:15:38.000 --> 00:15:40.000
ama inaniyorum ki cevre hareketi

00:15:40.000 --> 00:15:43.000
ve aslinda, is dunyasi, hukumet

00:15:43.000 --> 00:15:46.000
dagin tepesine cikmali

00:15:46.000 --> 00:15:48.000
ve cevresine bakmali,

00:15:48.000 --> 00:15:50.000
ve Vaat Edilmis Topraklari gormeli,

00:15:50.000 --> 00:15:52.000
veya vaatlerin vatanini,

00:15:52.000 --> 00:15:54.000
hepimizin istedigi dunyaya dair

00:15:54.000 --> 00:15:57.000
bir hayali olmali.

00:15:57.000 --> 00:15:59.000
Sadece bu da degil, oraya varmak icin

00:15:59.000 --> 00:16:01.000
Buyuk Degisimi yaratmamiz lazim

00:16:01.000 --> 00:16:04.000
ve bu buyuk degisimin yollarini iyi seylerle kaplamaliyiz.

NOTE Paragraph

00:16:04.000 --> 00:16:07.000
Insanoglu mutlu olmak ister.

00:16:07.000 --> 00:16:09.000
Onlari bes yolla donatin.

00:16:09.000 --> 00:16:11.000
Insanlari bir araya toplayan ve onlara

00:16:11.000 --> 00:16:13.000
Mutlu Gezegen Endeksini gosteren

00:16:13.000 --> 00:16:15.000
isaret levhalarina ihtiyacimiz var.

00:16:15.000 --> 00:16:17.000
Sonrasinda inaniyorum ki

00:16:17.000 --> 00:16:19.000
hepimizin istedigi bir dunyayi,

00:16:19.000 --> 00:16:22.000
mutlulugun dunyaya hicbir seye mal olmadigi bir yeri beraberce yaratabiliriz.

NOTE Paragraph

00:16:22.000 --> 00:16:28.000
(Alkislar)