1
00:00:02,000 --> 00:00:04,000
Մարտին Լյութեր Քինգը

2
00:00:04,000 --> 00:00:06,000
չէր ասում

3
00:00:06,000 --> 00:00:08,000
«Ես մղձավանջի մեջ եմ,»

4
00:00:08,000 --> 00:00:11,000
երբ աջակցում էր քաղաքացիական իրավունքի շարժմանը:

5
00:00:11,000 --> 00:00:14,000
Նա ասում էր, «Ես մի երազանք ունեմ»:

6
00:00:14,000 --> 00:00:16,000
Ես էլ մի երազանք ունեմ:

7
00:00:16,000 --> 00:00:18,000
Ես երազում եմ, որ մենք դադարենք մտածել

8
00:00:18,000 --> 00:00:21,000
թե ապագան մղձավանջ է լինելու,

9
00:00:21,000 --> 00:00:23,000
այլ մտածենք, որ այն մարտահրավեր է լինելու,

10
00:00:23,000 --> 00:00:25,000
որովհետև եթե դուք պատկերացնեք

11
00:00:25,000 --> 00:00:29,000
վերջին ժամանակների որևէ հանրահայտ ֆիլմ,

12
00:00:29,000 --> 00:00:32,000
ապա կնկատեք, որ դրա գրեթե բոլորը տեսարանները մարդկության համար

13
00:00:32,000 --> 00:00:34,000
աղետալի են:

14
00:00:34,000 --> 00:00:36,000
Կարծում եմ, այս ֆիլմը

15
00:00:36,000 --> 00:00:39,000
«Ճանապարհը», ներկայիս ամենածանր դիտվող ֆիլմերից է:

16
00:00:39,000 --> 00:00:41,000
Սա կինոարտադրության հրաշալի գործ է,

17
00:00:41,000 --> 00:00:43,000
սակայն ամեն ինչ ավերված է

18
00:00:43,000 --> 00:00:46,000
ու անշունչ:

19
00:00:46,000 --> 00:00:48,000
Միայն հայր ու որդի,

20
00:00:48,000 --> 00:00:51,000
որ փորձում են գոյատևել, քայլում են ճանապարհի երկայնքով:

21
00:00:51,000 --> 00:00:53,000
Եվ ես կարծում եմ, որ այն բնապահպանական շարժումը,

22
00:00:53,000 --> 00:00:55,000
որին ես մասնակցում եմ,

23
00:00:55,000 --> 00:00:57,000
հանցակից է եղել

24
00:00:57,000 --> 00:00:59,000
ապագայի այս տեսարանը ստեղծելուն:

25
00:00:59,000 --> 00:01:01,000
Բավականին երկար ժամանակ,

26
00:01:01,000 --> 00:01:03,000
մենք տարածել ենք կատարվելիք իրադարձությունների

27
00:01:03,000 --> 00:01:05,000
մղձավանջային տեսարանը:

28
00:01:05,000 --> 00:01:08,000
Մենք կենտրոնացել ենք ամենավատ սցենարի վրա:

29
00:01:08,000 --> 00:01:10,000
Մենք կնետրոնացել ենք խնդիրների վրա:

30
00:01:10,000 --> 00:01:12,000
Եվ մենք ընդհանրապես չենք մտածել

31
00:01:12,000 --> 00:01:14,000
լուծումների մասին:

32
00:01:14,000 --> 00:01:16,000
Կարելի է ասել` մենք գործի ենք դրել վախը,

33
00:01:16,000 --> 00:01:19,000
մարդկանց ուշադրությունը գրավելու համար:

34
00:01:19,000 --> 00:01:22,000
Եվ ցանկացած հոգեբան ձեզ կասի,

35
00:01:22,000 --> 00:01:24,000
որ օրգանիզմի վախը

36
00:01:24,000 --> 00:01:26,000
կապված է թռիչքի մեխանիզմի հետ:

37
00:01:26,000 --> 00:01:29,000
Դա կռվի և թռիչքի մեխանիզմի մասն է,

38
00:01:29,000 --> 00:01:31,000
որը գործում է, երբ կենդանին վախենում է,

39
00:01:31,000 --> 00:01:33,000
պատկերացրեք եղնիկին:

40
00:01:33,000 --> 00:01:36,000
Եղնիկը շատ դանդաղ սառչում է,

41
00:01:36,000 --> 00:01:38,000
երբ պատրաստվում է փախչել:

42
00:01:38,000 --> 00:01:40,000
Եվ ես կարծում եմ, որ նույնը տեղի է ունենում մեզ հետ,

43
00:01:40,000 --> 00:01:43,000
երբ մարդկանց խնդրում ենք ներգրավվել

44
00:01:43,000 --> 00:01:46,000
բնապահպանական վատթարացման և կլիմայի փոփոխության մեր օրակարգին:

45
00:01:46,000 --> 00:01:49,000
Մարդիկ սառչում են և փախչում,

46
00:01:49,000 --> 00:01:51,000
որովհետև մենք գործի ենք դնում վախը:

47
00:01:51,000 --> 00:01:54,000
Եվ ես կարծում եմ, որ բնապահպանական շարժումը պետք է տարածվի,

48
00:01:54,000 --> 00:01:56,000
և պետք է սկսենք մտածել

49
00:01:56,000 --> 00:01:58,000
թե ինչ է առաջընթացը:

50
00:01:58,000 --> 00:02:01,000
Ինչի՞ նման կլինի մարդկության շատ բարելավումը:

51
00:02:01,000 --> 00:02:03,000
Եվ այն խնդիրներից մեկը, որին մենք բախվում ենք, կարծում եմ,

52
00:02:03,000 --> 00:02:06,000
այն է, որ միայն այն մարդիկ, ովքեր մենաշնորհ են ունեցել շուկայում,

53
00:02:06,000 --> 00:02:08,000
առաջընթացի տեսանկյունից

54
00:02:08,000 --> 00:02:11,000
կազմում են ֆինանսական առաջընթացի սահմանումը,

55
00:02:11,000 --> 00:02:14,000
իսկ առաջընթացի տնտեսական սահմանումն այն է,

56
00:02:14,000 --> 00:02:16,000
որ ինչ-որ ձևով

57
00:02:16,000 --> 00:02:18,000
եթե մենք ստանում ենք իսկական գումարներ առաջ գնալու համար,

58
00:02:18,000 --> 00:02:21,000
ապա դա նշանակում է, որ ամեն ինչ լավ է լինելու,

59
00:02:21,000 --> 00:02:23,000
լինի դա արժեթղթերի շուկայի հետ կապված,

60
00:02:23,000 --> 00:02:25,000
թե ՀՆԱ-ի

61
00:02:25,000 --> 00:02:27,000
ու տնտեսական աճի

62
00:02:27,000 --> 00:02:29,000
որ ինչ-որ չափով կյանքը լավին է գնալու:

63
00:02:29,000 --> 00:02:32,000
Սա ինչ որ տեղ վերաբերում է մարդկային ագահությանը

64
00:02:32,000 --> 00:02:34,000
քան վախին.

65
00:02:34,000 --> 00:02:36,000
ավելի շատը ավելի լավ է:

66
00:02:36,000 --> 00:02:39,000
Դե լավ: Արևմտյան աշխարհում բավականաչափ ագահություն կա:

67
00:02:39,000 --> 00:02:42,000
Հնարավոր է, որ աշխարհի որոշ մասերում չկա, բայց մեզ մոտ բավականաչափ կա:

68
00:02:42,000 --> 00:02:45,000
Եվ մենք երկար ժամանակ իմացել ենք, որ դա լավ չափում չէ:

69
00:02:45,000 --> 00:02:47,000
ազգերի բարեկեցության համար:

70
00:02:47,000 --> 00:02:50,000
Փաստորեն, ազգային հաշվառման համակարգի ճարտարապետը`

71
00:02:50,000 --> 00:02:53,000
Սիմոն Կուզնեցը, 1930-ականներին

72
00:02:53,000 --> 00:02:55,000
ասաց. «ազգերի բարեկեցությունը

73
00:02:55,000 --> 00:02:58,000
հազիվ թե կարողանա դուրս բերվել իրենց ազգային եկամուտից»:

74
00:02:58,000 --> 00:03:00,000
Բայց մենք ստեղծել ենք ազգային հաշվառման այնպիսի համակարգ,

75
00:03:00,000 --> 00:03:02,000
որը ամուր հիմքերով հենված է արտադրության

76
00:03:02,000 --> 00:03:04,000
և արտադրական հումքի վրա:

77
00:03:04,000 --> 00:03:07,000
Եվ անշուշտ, սա հավանաբար պատմական բնույթ է կրում և ունեցել է իր ժամանակը:

78
00:03:07,000 --> 00:03:10,000
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ մենք շատ բաներ արտադրելու կարիք ունեինք:

79
00:03:10,000 --> 00:03:13,000
Եվ, անշուշտ, մենք այնքան հաջողակ էինք որոշ տեսակի բաներ արտադրելու հարցում,

80
00:03:13,000 --> 00:03:16,000
որ տապալեցինք Եվրոպայի մեծ մասը և հետո ստիպված էինք վերակառուցել այն:

81
00:03:16,000 --> 00:03:18,000
Եվ այդպես մեր ազգային հաշվառման համակարգը

82
00:03:18,000 --> 00:03:21,000
կենտրոնացավ այն բաների վրա, որոնք մենք կարող ենք արտադրել:

83
00:03:21,000 --> 00:03:24,000
Բայց շուտով` 1968 թվականին,

84
00:03:24,000 --> 00:03:27,000
այս հեռատես մարդը` Ռոբերտ Քեննեդին,

85
00:03:27,000 --> 00:03:30,000
իր տարաբախտ նախագահական քարոզարշավի սկզբում

86
00:03:30,000 --> 00:03:33,000
ներկայացրեց համախառն ազգային արդյունքի

87
00:03:33,000 --> 00:03:35,000
երբևէ եղած

88
00:03:35,000 --> 00:03:37,000
տապալման ամենացայտուն ծրագիրը:

89
00:03:37,000 --> 00:03:40,000
Եվ նա ավարտեց իր ճառը հետևյալ արտահայտությամբ.

90
00:03:40,000 --> 00:03:42,000
«Համախառն ազգային արդյունքը

91
00:03:42,000 --> 00:03:45,000
չափում է ամեն ինչ, բացի

92
00:03:45,000 --> 00:03:47,000
այն բանից, ինչը որ կյանքն արժեքավոր է դարձնում»:

93
00:03:47,000 --> 00:03:50,000
Ինչ տարօրինակ է, որ առաջխաղացման մեր չափումը`

94
00:03:50,000 --> 00:03:53,000
առաջխաղացման մեր գերակշռող չափումը, հասարակության մեջ

95
00:03:53,000 --> 00:03:55,000
չափում է ամեն ինչ,

96
00:03:55,000 --> 00:03:58,000
բացի նրանից, ինչը կյանքը դարձնում է արժեքավոր:

97
00:03:58,000 --> 00:04:01,000
Ես հավատացած եմ, որ եթե Քեննեդին այսօր կենդանի լիներ,

98
00:04:01,000 --> 00:04:04,000
նա ինձ նման վիճակագիրներին կխնդրեր

99
00:04:04,000 --> 00:04:06,000
գնալ և պարզել,

100
00:04:06,000 --> 00:04:08,000
թե ինչն է կյանքը արժեքավոր դարձնում:

101
00:04:08,000 --> 00:04:10,000
Նա կխնդրեր մեզ վերափոխել

102
00:04:10,000 --> 00:04:12,000
մեր ազգային հաշվառման համակարգն այնպես,

103
00:04:12,000 --> 00:04:14,000
որ այն հիմնված լինի

104
00:04:14,000 --> 00:04:17,000
այնպիսի կարևոր բաների վրա,ինչպիսիք են հասարակական արդարությունը,

105
00:04:17,000 --> 00:04:19,000
կայունությունը

106
00:04:19,000 --> 00:04:21,000
և ժողովրդի բարեկեցությունը:

107
00:04:21,000 --> 00:04:23,000
Եվ իսկապես, հասարակագետներն արդեն գնացել

108
00:04:23,000 --> 00:04:25,000
և ամբողջ աշխարհին տվել են այդ հարցերը:

109
00:04:25,000 --> 00:04:27,000
Սա համաշխարհային հետազոտությունից է:

110
00:04:27,000 --> 00:04:30,000
Այն մարդկանց հարցնում է, թե ինչ են նրանք ուզում:

111
00:04:30,000 --> 00:04:33,000
Եվ զարմանալի չէ, որ ամբողջ աշխարհի մարդիկ

112
00:04:33,000 --> 00:04:35,000
ասում են, որ նրանք ուզում են

113
00:04:35,000 --> 00:04:37,000
երջանկություն իրենց,

114
00:04:37,000 --> 00:04:39,000
իրենց ընտանիքների,երեխաների

115
00:04:39,000 --> 00:04:41,000
համայնքների համար:

116
00:04:41,000 --> 00:04:43,000
Լավ, նրանք կարծում են, որ փողը չնչին կարևորություն ունի:

117
00:04:43,000 --> 00:04:46,000
Այն կարևոր է, բայց ոչ այնքան, որքան երջանկությունն

118
00:04:46,000 --> 00:04:49,000
ու սերը:

119
00:04:49,000 --> 00:04:52,000
Մենք բոլորս էլ կյանքում սիրելու և սիրված լինելու կարիք ունենք:

120
00:04:52,000 --> 00:04:54,000
Դա այնքան կարևոր չէ, որքան առողջությունը:

121
00:04:54,000 --> 00:04:57,000
Մենք ուզում ենք առողջ լինել և ապրել լիարժեք կյանքով:

122
00:04:57,000 --> 00:05:00,000
Դրանք բնական մարդկային ցանկություններ են:

123
00:05:00,000 --> 00:05:03,000
Ի՞նչու վիճակագիրները հաշվի չեն առնում դրանք:

124
00:05:03,000 --> 00:05:06,000
Ի՞նչու այս պայմաններում մենք չենք մտածում ազգերի առաջընթացի մասին

125
00:05:06,000 --> 00:05:09,000
մեր ունեցածի մասին մտածելու փոխարեն:

126
00:05:09,000 --> 00:05:12,000
Եվ իսկապես սա այն է, ինչ ես արել եմ իմ հասուն կյաքի ընթացքում

127
00:05:12,000 --> 00:05:14,000
ես մտածել եմ ինչպես ենք մենք չափում երջանկությունը,

128
00:05:14,000 --> 00:05:16,000
բարեկեցությունը,

129
00:05:16,000 --> 00:05:18,000
ինչպես կարող ենք մենք դա անել բնապահպանական սահմանափակումների պայմաններում:

130
00:05:18,000 --> 00:05:20,000
Այն կազմակերպությունում, որի համար աշխատում եմ մենք ստեղծեցինք

131
00:05:20,000 --> 00:05:22,000
Նոր Տնտեսական Հիմնադրամ

132
00:05:22,000 --> 00:05:25,000
մի բան, որ կոչվում է Երջանիկ Մոլորակի Ցուցիչ,

133
00:05:25,000 --> 00:05:28,000
որովհետև մենք կարծում ենք, որ մարդիկ ու մոլորակը պետք է երջանիկ լինեն:

134
00:05:28,000 --> 00:05:31,000
Ինչու՞ մենք չենք ստեղծում առաջընթացի չափում, որը ցույց է տալիս դա:

135
00:05:31,000 --> 00:05:33,000
Եվ մեր արածը հետևյալն է`

136
00:05:33,000 --> 00:05:35,000
մենք ասում ենք, որ երկրի առավելագույն ձեռքբերումն այն է,

137
00:05:35,000 --> 00:05:37,000
թե ինչքանով է վերջինիս հաջողվում

138
00:05:37,000 --> 00:05:40,000
իր քաղաքացիների համար երջանիկ ու առողջ կյանք ապահովել:

139
00:05:40,000 --> 00:05:42,000
Դա պետք է լինի

140
00:05:42,000 --> 00:05:44,000
մոլորակի վրա գտնվող յուրաքանչյուր երկրի նպատակը:

141
00:05:44,000 --> 00:05:46,000
Բայց մենք պետք է հիշենք,

142
00:05:46,000 --> 00:05:49,000
որ դրա համար հիմնարար ներդրում գոյություն ունի,

143
00:05:49,000 --> 00:05:52,000
այսինքն` մոլորակի ռեսուրսներից ինչքանն ենք մենք օգտագործում:

144
00:05:52,000 --> 00:05:55,000
Մենք բոլորս ապրում ենք մի մոլորակի վրա: Այն մեզ բոլորիս է անհրաժեշտ:

145
00:05:55,000 --> 00:05:58,000
Դա առավելագույն հազվագյուտ ռեսուրսն է,

146
00:05:58,000 --> 00:06:01,000
մի մոլորակ, որն անհրաժեշտ է բոլորիս:

147
00:06:01,000 --> 00:06:04,000
Եվ տնտեսագիտությանը հետաքրքրում է այդ հազվադեպությունը:

148
00:06:04,000 --> 00:06:06,000
Երբ այն ունի հազվադեպ ռեսուրս,

149
00:06:06,000 --> 00:06:08,000
որից ուզում է

150
00:06:08,000 --> 00:06:10,000
ցանակալի եկամուտ ստանալ,

151
00:06:10,000 --> 00:06:13,000
մտածում է արդյունավետության տեսանկյունից:

152
00:06:13,000 --> 00:06:16,000
Տնտեսագիտությունը մտածում է այն մասին, թե որքան վնաս ենք մենք ստացել մեր դոլարի դիմաց:

153
00:06:16,000 --> 00:06:18,000
Եվ սա այն չափումն է, որը ցույց է տալիս, թե որքան բարեկեցիկ կյանք ենք ունեցել

154
00:06:18,000 --> 00:06:21,000
մեր մոլորակի ռեսուրսի օգտագործման հաշվին:

155
00:06:21,000 --> 00:06:23,000
Դա արդյունավետության չափում է:

156
00:06:23,000 --> 00:06:26,000
Եվ հավանաբար ձեզ ապացուցելու ամենահեշտ ուղին

157
00:06:26,000 --> 00:06:28,000
այս գծագիրը ձեզ ցույց տալն է:

158
00:06:28,000 --> 00:06:31,000
Գծագրի հորիզոնական մասում

159
00:06:31,000 --> 00:06:33,000
«էկոլոգիական հետքն է»,

160
00:06:33,000 --> 00:06:36,000
որը մեր օգտագործած ռեսուրսների

161
00:06:36,000 --> 00:06:38,000
և մոլորակի վրա գործադրվող ճնշման չափն է:

162
00:06:38,000 --> 00:06:40,000
Մեծ մասը վատ է:

163
00:06:40,000 --> 00:06:42,000
Ուղղահայաց մասում

164
00:06:42,000 --> 00:06:44,000
այն չափումն է, որը կոչվում է «երջանիկ կյանքի տարիներ»:

165
00:06:44,000 --> 00:06:46,000
Դա ազգերի բարեկեցության մասին է:

166
00:06:46,000 --> 00:06:49,000
Դա երջանկությամբ պայմանավորված կյանքի տևողությունն է:

167
00:06:49,000 --> 00:06:52,000
Դա երկրների կյանքի որակին և քանակին է նման:

168
00:06:52,000 --> 00:06:55,000
Եվ այս դեղին կետը, որ դուք տեսնում եք, համաշխարհային միջինն է:

169
00:06:55,000 --> 00:06:57,000
Հիմա ազգերի հսկայական համախմբում կա:

170
00:06:57,000 --> 00:06:59,000
համաշխարհային միջինի շուրջ:

171
00:06:59,000 --> 00:07:02,000
Գծագրի վերին աջ կողմում

172
00:07:02,000 --> 00:07:05,000
այն երկրներն են, որոնք բավականին լավ պայմաններում են և բարեկեցություն են ապահովում,

173
00:07:05,000 --> 00:07:07,000
բայց նրանք մոլորակը շատ են օգտագործում դրան հասնելու համար:

174
00:07:07,000 --> 00:07:09,000
Դրանք են ԱՄՆ-ն,

175
00:07:09,000 --> 00:07:12,000
այս եռանկյունիների մեջ վերցված են արևմտյան այլ երկրներ

176
00:07:12,000 --> 00:07:14,000
և Պարսից ծոցի մի քանի երկրներ:

177
00:07:14,000 --> 00:07:17,000
Դրան հակառակ` գծագրի ներքևի ձախ կողմում

178
00:07:17,000 --> 00:07:20,000
այն երկրներն են, որոնք չեն ապահովում շատ բարեկեցություն,

179
00:07:20,000 --> 00:07:23,000
որպես կանոն դրանք Սահարային հարող աֆրիկական երկրներն են:

180
00:07:23,000 --> 00:07:25,000
Հոբեսյան տեսանկյունից`

181
00:07:25,000 --> 00:07:27,000
կյանքը կարճ և դաժան է այնտեղ:

182
00:07:27,000 --> 00:07:30,000
Այս երկրներից շատերում կյանքի միջին տևողությունը

183
00:07:30,000 --> 00:07:33,000
ընդամենը 40 տարի է:

184
00:07:33,000 --> 00:07:35,000
Մալարիան, ՄԻԱՎ/ ԶԻԱՀ –ը

185
00:07:35,000 --> 00:07:37,000
սպանում են շատ մարդկանց

186
00:07:37,000 --> 00:07:39,000
աշխարհի այս տարածաշրջաններում:

187
00:07:39,000 --> 00:07:41,000
Իսկ հիմա լավ լուրերի մասին:

188
00:07:41,000 --> 00:07:43,000
Մի քանի երկրներ էլ կան, այստեղ վերևում` դեղին եռանկյունիների մեջ,

189
00:07:43,000 --> 00:07:45,000
որոնք ավելի լավ վիճակում են, քան համաշխարհային միջինը,

190
00:07:45,000 --> 00:07:47,000
և դրանք տեղակայված են գծագրի վերին ձախ մասում:

191
00:07:47,000 --> 00:07:49,000
Պետք է ձգտել այս գծագրի տվյալների իրականացմանը:

192
00:07:49,000 --> 00:07:52,000
Մենք ուզում ենք լինել ձախ կողմի ամենավերևում, որտեղ լավ կյանքը մի ամբողջ երկիր չի արժենա:

193
00:07:52,000 --> 00:07:54,000
Դրանք Լատինական Ամերիկայի երկրներն են:

194
00:07:54,000 --> 00:07:56,000
Ամենավերին այս երկրում

195
00:07:56,000 --> 00:07:58,000
ես չեմ եղել:

196
00:07:58,000 --> 00:08:00,000
Գուցե ձեզանից ոմանք եղել են:

197
00:08:00,000 --> 00:08:02,000
Կոստա Ռիկա:

198
00:08:04,000 --> 00:08:06,000
Կոստա Ռիկայում

199
00:08:06,000 --> 00:08:09,000
կյանքի միջին տևողությունը 78 ու կես տարի է:

200
00:08:09,000 --> 00:08:12,000
Դա ավելի երկար է, քան ԱՄՆ-ում:

201
00:08:13,000 --> 00:08:16,000
Դրանք, ըստ Gallup համաշխարհային հարցման ամենավերջին արդյունքների`

202
00:08:16,000 --> 00:08:19,000
մոլորակի ամենաերջանիկ երկրներն են,

203
00:08:19,000 --> 00:08:22,000
ավելի քան Շվեյցարին և Դանիան:

204
00:08:22,000 --> 00:08:24,000
Դրանք ամենաերջանիկ վայրերն են:

205
00:08:24,000 --> 00:08:26,000
Նրանք դրան են հասնում

206
00:08:26,000 --> 00:08:28,000
գործի դնելով

207
00:08:28,000 --> 00:08:31,000
արևմտյան աշխարհում օգտագործվող

208
00:08:31,000 --> 00:08:34,000
ռեսուրսների քառորդ մասը:

209
00:08:34,000 --> 00:08:37,000
Ի՞նչ է տեղի ունենում այնտեղ:

210
00:08:37,000 --> 00:08:39,000
Ի՞նչ է կատարվում Կոստա Ռիկայում:

211
00:08:39,000 --> 00:08:41,000
Մենք կարող ենք նայել որոշ տվյալների:

212
00:08:41,000 --> 00:08:44,000
Նրանց էլեկտրականության 99 տոկոսը գալիս է վերականգնվող ռեսուրսներից:

213
00:08:44,000 --> 00:08:46,000
Նրանց կառավարությունը առաջիններից մեկն է, որը նախատեսում է

214
00:08:46,000 --> 00:08:49,000
ածխածնի չեզոք գոտում լինել մինչև 2021 թվականը:

215
00:08:49,000 --> 00:08:52,000
Նրանք վերացրեցին բանակը:

216
00:08:52,000 --> 00:08:54,000
1949 թվականին

217
00:08:54,000 --> 00:08:56,000
1949.

218
00:08:56,000 --> 00:08:58,000
Եվ նրանք ներդրում ունեցան այնպիսի հասարակական ծրագրերում,

219
00:08:58,000 --> 00:09:00,000
ինչպիսիք են առողջությունը և կրթությունը:

220
00:09:00,000 --> 00:09:03,000
Նրանց գրագիտության մակարդակը ամենաբարձրն է Լատինական Ամերիկայում

221
00:09:03,000 --> 00:09:05,000
և աշխարհում:

222
00:09:05,000 --> 00:09:07,000
Նրանք նաև լատինական Վայբ խումբ ունեն, այնպես չէ:

223
00:09:07,000 --> 00:09:09,000
Նրանք սոցիալապես կապակցված են:

224
00:09:09,000 --> 00:09:11,000
(Ծիծաղ)

225
00:09:11,000 --> 00:09:14,000
Խնդիրը այնքան հավանական է, և մենք պետք է մտածենք այն մասին,

226
00:09:14,000 --> 00:09:16,000
որ ապագան

227
00:09:16,000 --> 00:09:18,000
չպետք է լինի հյուսիս-ամերիկյան,

228
00:09:18,000 --> 00:09:20,000
արևմտաեվրոպական:

229
00:09:20,000 --> 00:09:23,000
Այն կարող է լինել լատինամերիկյան:

230
00:09:23,000 --> 00:09:25,000
Եվ խնդիրն այստեղ իսկապես

231
00:09:25,000 --> 00:09:28,000
համաշխարհային միջինին հասցնելն է:

232
00:09:28,000 --> 00:09:30,000
Ահա թե ինչ պետք է անենք մենք:

233
00:09:30,000 --> 00:09:32,000
Եվ եթե մենք պատրաստվում ենք դա անել,

234
00:09:32,000 --> 00:09:35,000
մենք պետք է երկրները ներքևից տեղափոխենք

235
00:09:35,000 --> 00:09:38,000
գծագրի աջ կողմ:

236
00:09:38,000 --> 00:09:41,000
Եվ այդ դեպքում մենք սկսում ենք ստեղծել երջանիկ մոլորակ:

237
00:09:41,000 --> 00:09:43,000
Սա հարցին լուծում տալու մի միջոց է:

238
00:09:43,000 --> 00:09:45,000
Հարցին լուծում տալու մեկ այլ ուղին ժամանակի միտումները հաշվի առնելն է:

239
00:09:45,000 --> 00:09:48,000
Մենք աշխարհի ամեն երկրին վերաբերող լավ տվյալներ չունենք,

240
00:09:48,000 --> 00:09:51,000
բայց մի քանի ամենահարուստ երկրների, տնտեսական համագործակցության և զարգացման կազմակերպության խմբավորման համար ունենք:

241
00:09:51,000 --> 00:09:54,000
Եվ սա այդ ժամանակի բարեկեցության միտումն է,

242
00:09:54,000 --> 00:09:56,000
մի փոքր բարձրացում,

243
00:09:56,000 --> 00:09:58,000
բայց դա միտում է էկոլոգիական հետքի վրա:

244
00:09:58,000 --> 00:10:01,000
Եվ այսպես, խիստ երջանիկ-մոլորակ մեթոդաբանության մեջ

245
00:10:01,000 --> 00:10:03,000
մենք ավելի քիչ արդյունավետ ենք դարձել

246
00:10:03,000 --> 00:10:05,000
մեր առավելագույն հազվդեպ ռեսուրսը

247
00:10:05,000 --> 00:10:08,000
մեր ուզած եկամուտին վերածելու հարցում:

248
00:10:08,000 --> 00:10:11,000
Եվ ես կարծում եմ, որ խնդիրն իսկապես այն է,

249
00:10:11,000 --> 00:10:13,000
որ հավանաբար այս սենյակում գտնվող յուրաքանչյուր ոք

250
00:10:13,000 --> 00:10:15,000
կցանկանա, որ հասարակությունը 2050 թվական թևակոխի

251
00:10:15,000 --> 00:10:18,000
առանց աղետալի

252
00:10:18,000 --> 00:10:20,000
դեպքերի:

253
00:10:20,000 --> 00:10:22,000
Իրականում, դա այնքան էլ հեռու չէ:

254
00:10:22,000 --> 00:10:24,000
Դա մարդկային կյանքի տևողության կեսի չափ է հեռու:

255
00:10:24,000 --> 00:10:26,000
Եվ այսօր դպրոց գնացող երեխան

256
00:10:26,000 --> 00:10:28,000
2050 թվականին իմ տարիքին կլինի:

257
00:10:28,000 --> 00:10:31,000
Սա շատ հեռավոր ապագան չէ:

258
00:10:31,000 --> 00:10:34,000
Ահա այսպիսին է Միացյալ Թագավորության կառավարության նպատակը

259
00:10:34,000 --> 00:10:37,000
ածխածնի և ջերմոցային արտանետումների վրաբերյալ:

260
00:10:38,000 --> 00:10:41,000
Եվ ես ձեզ ասում եմ, սա սովորական գործ չէ:

261
00:10:41,000 --> 00:10:43,000
Սա փոխում է մեր գործը:

262
00:10:43,000 --> 00:10:46,000
Սա փոխում է մեր` կազմակերպություններ ստեղծելու ուղին,

263
00:10:46,000 --> 00:10:49,000
մենք վարում ենք մեր կառավարության քաղաքականությունը և ապրում ենք մեր կյանքով:

264
00:10:49,000 --> 00:10:51,000
Եվ բանն այն է,

265
00:10:51,000 --> 00:10:53,000
որ մենք պետք է շարունակենք ավելացնել բարեկեցությունը:

266
00:10:53,000 --> 00:10:55,000
Ոչ ոք չի կարող հարցումներ կատարել

267
00:10:55,000 --> 00:10:58,000
ու ասել, որ կյանքի որակը վատթարանում է:

268
00:10:58,000 --> 00:11:00,000
Ես կարծում եմ, որ մեզանից ոչ ոք

269
00:11:00,000 --> 00:11:02,000
չի ուզում, որ մարդկության առաջընթացը կանգ առնի:

270
00:11:02,000 --> 00:11:04,000
Կարծում եմ` մենք ուզում ենք, որ այն շարունակվի:

271
00:11:04,000 --> 00:11:06,000
Կարծում եմ` մենք ուզում ենք, որ մարդկության մեծ մասը շարունակի բարեկեցիկ կյանքով ապրել:

272
00:11:06,000 --> 00:11:09,000
Եվ ես կարծում եմ, որ այստեղ են առաջ գալիս այն մարդիկ ովքեր ժխտում կամ էլ չեն հավատում մթնոլորտի փոփոխությանը:

273
00:11:09,000 --> 00:11:12,000
Կարծում եմ, սա այն է, ինչ նրանք ուզում են: Նրանք ուզում են, որ կյանքի որակը շարունակի բարելավվել:

274
00:11:12,000 --> 00:11:15,000
Նրանք ուզում են պահպանել այն, ինչ ունեն:

275
00:11:15,000 --> 00:11:17,000
Եվ եթե մենք ներգրավելու ենք նրանց,

276
00:11:17,000 --> 00:11:19,000
կարծում եմ, սա այն է ինչ մենք պետք է անենք:

277
00:11:19,000 --> 00:11:22,000
Եվ դա նշանակում է, որ մենք իսկապես պետք է ավելի շատ բարձրացնենք արդյունավետությունը:

278
00:11:22,000 --> 00:11:25,000
Հիմա շատ հեշտ է գծագիրներ ու նման բաներ գծելը,

279
00:11:25,000 --> 00:11:28,000
բայց խնդիրն այն է, որ մենք պետք է անդրադառնանք այդ կորերին:

280
00:11:28,000 --> 00:11:30,000
Եվ ահա թե որտեղից մենք կարող ենք մի թերթ հանել

281
00:11:30,000 --> 00:11:33,000
համակարգերի տեսությունից, համակարգի ինժեներների մասին

282
00:11:33,000 --> 00:11:35,000
որտեղ նրանք ստեղծում են հետադարձ կապեր,

283
00:11:35,000 --> 00:11:38,000
և ճիշտ ժամանակին ճշգրիտ տեղեկատվություն են տեղադրում:

284
00:11:38,000 --> 00:11:41,000
«Ներկան» մարդկանց շատ է մոտիվացնում:

285
00:11:41,000 --> 00:11:43,000
Դուք ձեր տանը տեղադրում եք էներգետիկ հաշվիչ

286
00:11:43,000 --> 00:11:45,000
և տենում եք` ինչքա՞ն էլեկտրականություն եք օգտագործում այս պահին,

287
00:11:45,000 --> 00:11:47,000
ի՞նչ արժե դա,

288
00:11:47,000 --> 00:11:50,000
ձեր երեխաները գնում և շատ արագ անջատում են լույսերը:

289
00:11:50,000 --> 00:11:53,000
Ինչպե՞ս կգործի դա հասարակության շրջանակում:

290
00:11:53,000 --> 00:11:55,000
Ինչու՞ եմ ես ամեն երեկո ռադիոյով լսում

291
00:11:55,000 --> 00:11:58,000
ՖԹՖԲ 100/ֆայնենշլ Թայմս Ֆոնդային բորսա/, Դոու Ջոնսի, դոլար ֆունտ հարաբերակցության մասին.

292
00:11:58,000 --> 00:12:01,000
ես նույնիսկ չգիտեմ ինչի է դոլար ֆունտ հարաբերակցությունը լավ նորություն համարվում:

293
00:12:01,000 --> 00:12:03,000
Եվ ինչի՞ համար եմ ես լսում դա:

294
00:12:03,000 --> 00:12:06,000
Ինչու՞ ես չեմ լսում, թե երեկ ինչքա՞ն էլեկտրաէներգիա են օգտագործել Բրիտանիան

295
00:12:06,000 --> 00:12:08,000
կամ Ամերիկան:

296
00:12:08,000 --> 00:12:10,000
Մենք բավարարում ենք մեր երեք տոկոս տարեկան ծրագիրը`

297
00:12:10,000 --> 00:12:12,000
կրճատելով ածխաթթու գազի արտանետումները:

298
00:12:12,000 --> 00:12:14,000
Ահա այսպես դուք ստեղծում եք կոլեկտիվ նպատակ:

299
00:12:14,000 --> 00:12:17,000
Դուք տեղադրում եք այն ԶԼՄ-ներում և սկսում մտածել դրա մասին:

300
00:12:17,000 --> 00:12:20,000
Եվ մեզ անհրաժեշտ է դրական հետադարձ կապ,

301
00:12:20,000 --> 00:12:22,000
որը բարելավում է բարեկեցությունը:

302
00:12:22,000 --> 00:12:25,000
Կառավարական մակարդակում, նրանք պետք է ստեղծեն բարեկեցության ազգային հաշիվներ:

303
00:12:25,000 --> 00:12:28,000
Գործնական մակարդակում, դուք պետք է հետևեք ձեր գործառուների բարեկեցությանը,

304
00:12:28,000 --> 00:12:30,000
որն ինչպես գիտենք իսկապես կապված է ստեղծարարության հետ,

305
00:12:30,000 --> 00:12:32,000
որն էլ կապված է նորարարությանը,

306
00:12:32,000 --> 00:12:35,000
և մենք շատ նորարարությունների կարիք ենք ունենալու, այս բնապահպանական հարցերին առնչվելիս:

307
00:12:35,000 --> 00:12:38,000
Անհատական մակարդակում ևս մենք այդ թեթև հրումների կարիքն ունենք:

308
00:12:39,000 --> 00:12:42,000
Գուցե մեզ տվյալներ անհրաժեշտ չեն, բայց մեզ պետք են հիշեցումներ:

309
00:12:42,000 --> 00:12:45,000
Միացյալ Թագավորությունում գոյություն ունի առողջապահության խիստ հաղորդագրություն,

310
00:12:45,000 --> 00:12:47,000
որը սահմանում է, որ օրական պետք է հինգ միրգ ու բանջարեղեն ուտել

311
00:12:47,000 --> 00:12:50,000
և ինչքան մարմնամարզություն պետք է անել, ինչը ինձ մոտ երբեք լավ չի ստացվում:

312
00:12:50,000 --> 00:12:53,000
Ի՞նչ կապ ունեն դրանք երջանկության հետ:

313
00:12:53,000 --> 00:12:55,000
Որո՞նք են այն հինգ բաները, որ դուք պետք է անեք ամեն օր

314
00:12:55,000 --> 00:12:57,000
ավելի երջանիկ լինելու համար:

315
00:12:57,000 --> 00:13:00,000
Մի քանի տարի առաջ մենք գիտության կառավարման համակարգի համար մի նախագիծ կազմեցինք,

316
00:13:00,000 --> 00:13:03,000
մի հսկայական ծրագիր, որը կոչվում էր Կանխատեսության ծրագիր.

317
00:13:03,000 --> 00:13:05,000
դրա մեջ ներգրավված էին շատ մարդիկ, բազմաթիվ փորձագետներ,

318
00:13:05,000 --> 00:13:08,000
բոլոր վկայությունները հիմնավորված էին, դա մի հսկայական հատոր էր:

319
00:13:08,000 --> 00:13:11,000
Բայց մեր արած աշխատանքը այն մասին էր, թե ի՞նչ հինգ դրական գործողություններ դուք կարող եք կատարել

320
00:13:11,000 --> 00:13:13,000
ձեր կյանքի բարեկեցությունը բարելավելու համար:

321
00:13:13,000 --> 00:13:15,000
Եվ բանն այն է,

322
00:13:15,000 --> 00:13:17,000
որ դրանք միանգամայն երջանկության գաղտնիքները չեն,

323
00:13:17,000 --> 00:13:20,000
այլ դրանք այն բաներն են, որոնցից կբխի երջանկությունը:

324
00:13:20,000 --> 00:13:23,000
Եվ դրանցից առաջինը կապված է այն բանի հետ,

325
00:13:23,000 --> 00:13:25,000
որ ձեր հասարակական հարաբերությունները

326
00:13:25,000 --> 00:13:28,000
ձեր կյանքի ամենակարևոր անկյունաքարերն են:

327
00:13:28,000 --> 00:13:30,000
Դուք ժամանակ եք տրամադրում ձեր սիրելիների հետ անցկացնելու

328
00:13:30,000 --> 00:13:32,000
և լիցքաթափվելու համար:

329
00:13:32,000 --> 00:13:34,000
Եթե ոչ, ապա տրամադրեք:

330
00:13:34,000 --> 00:13:36,000
Երկրորդը ակտիվ լինելն է:

331
00:13:36,000 --> 00:13:39,000
Վատ տրամադրութունից դուրս գալու ամենաարագ միջոցը հետևյալն է`

332
00:13:39,000 --> 00:13:42,000
դուրս եկեք, զբոսնեք, միացրեք ռադիոն և պարեք:

333
00:13:42,000 --> 00:13:45,000
Ակտիվ լինելը հրաշալի է մեզ դրական տրամադրություն ապահովելու համար:

334
00:13:45,000 --> 00:13:48,000
Երրորդը ուշադրություն դարձնելն է:

335
00:13:48,000 --> 00:13:51,000
Ինչքանո՞վ եք դուք տեղեկացված աշխարհում տեղի ունեցածի,

336
00:13:51,000 --> 00:13:54,000
եղանակների փոփոխության, ձեզ շրջապատող մարդկանց մասին:

337
00:13:54,000 --> 00:13:57,000
Դուք նկատու՞մ եք` ինչ է կատարվում ձեր շուրջը, ինչ միջավայրում եք դուք`

338
00:13:57,000 --> 00:13:59,000
հիմնվելով ուշադրության և

339
00:13:59,000 --> 00:14:01,000
իմացավարքային թերապիայի բազմաթիվ տվյալների վրա,

340
00:14:01,000 --> 00:14:04,000
որը շատ անհրաժեշտ է մեր բարեկեցության համար:

341
00:14:04,000 --> 00:14:06,000
Չորրոդը անընդհատ սովորելն է,

342
00:14:06,000 --> 00:14:08,000
ինչը շատ կարևոր է

343
00:14:08,000 --> 00:14:10,000
սովորել ամբողջ կյանքի ընթացքում:

344
00:14:10,000 --> 00:14:13,000
Տարեց մարդիկ, ովքեր անընդհատ սովորում են և հետաքրքրասեր են,

345
00:14:13,000 --> 00:14:16,000
ավելի լավ առողջական տվյալներ ունեն, քան նրանք, ովքեր սկսում են նահանջել:

346
00:14:16,000 --> 00:14:18,000
Բայց պարտադիր չէ, որ դա լինի ֆորմալ ուսուցում, դրա հիմքում գիտելիք ստանալը չէ:

347
00:14:18,000 --> 00:14:20,000
Դա ավելի շատ հետաքրքրասիրություն է:

348
00:14:20,000 --> 00:14:23,000
Դա կարող է լինել նոր կերակրատեսակ պատրաստել սովորելը,

349
00:14:23,000 --> 00:14:25,000
կամ մի գործիք վերցնելը, որի մասին դուք մոռացել եք, երբ երեխա էիք:

350
00:14:25,000 --> 00:14:27,000
Անընդհատ սովորեք:

351
00:14:27,000 --> 00:14:29,000
Եվ վերջինը

352
00:14:29,000 --> 00:14:31,000
գործողություններից ամենահակատնտեսականն է,

353
00:14:31,000 --> 00:14:33,000
բայց ամեն դեպքում:

354
00:14:33,000 --> 00:14:35,000
Մեր մեծահոգությունը, այլասիրությունը,

355
00:14:35,000 --> 00:14:37,000
կարեկցությունը

356
00:14:37,000 --> 00:14:39,000
բոլորը միացած են

357
00:14:39,000 --> 00:14:41,000
մեր ուղեղի օժտված մեխանիզմին:

358
00:14:41,000 --> 00:14:43,000
Մենք լավ ենք զգում,եթե տալիս ենք:

359
00:14:43,000 --> 00:14:45,000
Դուք կարող եք փորձ կատարել

360
00:14:45,000 --> 00:14:48,000
երբ մարդկանց երկու խմբերի տալիս եք հարյուրական դոլար առավոտյան:

361
00:14:48,000 --> 00:14:51,000
Մեկ խմբին ասում եք, որ փողը իրենց վրա ծախսեն,

362
00:14:51,000 --> 00:14:53,000
իսկ մյուսին` այլ մարդկանց վրա:

363
00:14:53,000 --> 00:14:55,000
Դուք չափում եք նրանց երջանկությունը օրվա վերջում.

364
00:14:55,000 --> 00:14:57,000
այն մարդիկ, ովքեր գնացել և ծախսել են փողը այլ մարդկանց վրա ավելի երջանիկ են,

365
00:14:57,000 --> 00:15:00,000
քան նրանք, ովքեր ծախսել են իրենց վրա:

366
00:15:00,000 --> 00:15:02,000
Եվ այս հինգ միջոցները,

367
00:15:02,000 --> 00:15:05,000
որոնց մասին մենք գրել ենք այս առձեռն բացիկների վրա,

368
00:15:05,000 --> 00:15:08,000
ասեմ, որ պարտադիր չէ, որ երկրի արժեք ունենա:

369
00:15:08,000 --> 00:15:10,000
Դրանք ածխածին չեն պարունակում:

370
00:15:10,000 --> 00:15:13,000
Դրանց շատ հումքային ապրանքներ պետք չեն:

371
00:15:14,000 --> 00:15:16,000
Եվ այսպես ես կարծում եմ, որ իսկապես հավանական է,

372
00:15:16,000 --> 00:15:18,000
որ երջանկությունը երկիր արժենա:

373
00:15:18,000 --> 00:15:20,000
Հիմա, Մարթին Լյութեր Քինգը,

374
00:15:20,000 --> 00:15:22,000
իր մահվան նախօրեին,

375
00:15:22,000 --> 00:15:24,000
մի անկրկնելի ճառ արտասանեց:

376
00:15:24,000 --> 00:15:27,000
Նա ասել էր. «Ես գիտեմ առջևում խնդիրներ

377
00:15:27,000 --> 00:15:29,000
և տագնապ կա

378
00:15:29,000 --> 00:15:31,000
բայց ես ոչ մեկից էլ չեմ վախենում: Ինձ համար միևնույնն է:

379
00:15:31,000 --> 00:15:34,000
Ես եղել եմ լեռան գագաթին

380
00:15:34,000 --> 00:15:36,000
և տեսել եմ Խոստացված Երկիրը»:

381
00:15:36,000 --> 00:15:38,000
Հիմա նա քարոզիչ է,

382
00:15:38,000 --> 00:15:40,000
սակայն ես հավատում եմ բնապահպանական շարժմանը

383
00:15:40,000 --> 00:15:43,000
և փաստորեն գործարար համայնքին, կառավարությանը,

384
00:15:43,000 --> 00:15:46,000
լեռան գագաթը գնալու,

385
00:15:46,000 --> 00:15:48,000
փնտրելու

386
00:15:48,000 --> 00:15:50,000
և Խոստացված Երկիրը

387
00:15:50,000 --> 00:15:52,000
կամ խոստման երկիրը տեսնելու անհրաժեշտություններին

388
00:15:52,000 --> 00:15:54,000
և այն պետք է մեր ուզած երկրի

389
00:15:54,000 --> 00:15:57,000
տեսքը ստանա:

390
00:15:57,000 --> 00:15:59,000
Եվ ոչ միայն դա, մենք կարիք ունենք Հսկայական Անցում կատարելու,

391
00:15:59,000 --> 00:16:01,000
դրան հասնելու համար

392
00:16:01,000 --> 00:16:04,000
և մենք պետք է լավ հող պատրաստենք այդ հսկայական անցման համար:

393
00:16:04,000 --> 00:16:07,000
Մարդիկ ուզում են երջանիկ լինել:

394
00:16:07,000 --> 00:16:09,000
Զինենք նրանց հինգ միջոցներով:

395
00:16:09,000 --> 00:16:11,000
Եվ մենք պետք է ունենանք ցուցանիշներ,

396
00:16:11,000 --> 00:16:13,000
որոնք համախմբում են մարդկանց և ցույց են տալիս նրանց,

397
00:16:13,000 --> 00:16:15,000
Երջանիկ Մոլորակի Ցուցիչի նման ինչ-որ բան:

398
00:16:15,000 --> 00:16:17,000
Եվ այդ դեպքում ես հավատում եմ,

399
00:16:17,000 --> 00:16:19,000
որ մենք կարող ենք ստեղծել մեր ուզած աշխարհը,

400
00:16:19,000 --> 00:16:22,000
որտեղ երջանկությունը երկիր չարժե:

401
00:16:22,000 --> 00:16:28,000
(Ծափահարություն)