1
00:00:07,039 --> 00:00:11,069
Muhammad Ali dành nhiều năm luyện tập để
trở thành võ sĩ quyền Anh vĩ đại nhất

2
00:00:11,069 --> 00:00:13,520
mà thế giới từng thấy,

3
00:00:13,520 --> 00:00:17,149
nhưng chỉ dành một ít thời gian
để làm bài thơ ngắn nhất.

4
00:00:17,149 --> 00:00:21,250
Ali thu hút sự chú ý
của khóa tốt nghiệp Havard năm 1975

5
00:00:21,250 --> 00:00:24,680
bằng thông điệp
của tình đoàn kết và tình bạn.

6
00:00:24,680 --> 00:00:27,371
Khi anh phát biểu xong,
khán giả muốn nhiều hơn thế

7
00:00:27,371 --> 00:00:29,060
Họ muốn một bài thơ.

8
00:00:29,060 --> 00:00:32,962
Ali đã làm một bài thơ được xem là
ngắn nhất từ trước đến nay

9
00:00:32,962 --> 00:00:35,661
"Me, we."

10
00:00:35,661 --> 00:00:38,271
Hay "me, weeee"?

11
00:00:38,271 --> 00:00:39,481
Không ai chắc chắn.

12
00:00:39,481 --> 00:00:45,471
Nhưng nếu hai từ này tạo ra một bài thơ,
điều gì khiến một bài thơ là một bài thơ?

13
00:00:45,471 --> 00:00:48,101
Nhiều nhà thơ đã chật vật với
câu hỏi này,

14
00:00:48,101 --> 00:00:51,605
thường dùng phép ẩn dụ để
phỏng đoán định nghĩa.

15
00:00:51,605 --> 00:00:53,680
Một bài thơ có phải một cỗ máy nhỏ?

16
00:00:53,680 --> 00:00:54,765
Pháo hoa?

17
00:00:54,765 --> 00:00:55,821
Tiếng vọng?

18
00:00:55,821 --> 00:00:57,010
Một giấc mơ?

19
00:00:57,010 --> 00:01:01,002
Thơ thường có một số đặc điểm nhận dạng

20
00:01:01,352 --> 00:01:05,551
Một - các bài thơ nhấn mạnh
chất nhạc của ngôn ngữ

21
00:01:05,551 --> 00:01:08,481
Điều này có thể đạt được qua
vần, nhịp và các vế thơ

22
00:01:08,481 --> 00:01:09,979
từ các bài
sonnet của Shakepeare

23
00:01:09,979 --> 00:01:11,542
đến tụng ca của Khổng Tử

24
00:01:11,542 --> 00:01:13,852
đến phạn ngữ Vedas.

25
00:01:13,852 --> 00:01:16,556
Hai - những bài thơ có ngôn từ cô đọng

26
00:01:16,556 --> 00:01:20,492
giống văn chương được lắng đọng lại.

27
00:01:20,492 --> 00:01:23,872
Ba - những bài thơ mang
những cảm xúc mãnh liệt,

28
00:01:23,872 --> 00:01:25,875
từ thơ tình của Rumi

29
00:01:25,875 --> 00:01:29,312
đến "Ode to an Onion" của Pablo Neruda

30
00:01:29,312 --> 00:01:33,883
Thơ ca, cũng như nghệ thuật, thử thách
những khái niệm đơn giản

31
00:01:33,883 --> 00:01:36,343
Trong khi quy luật gieo vần
của các bài thơ sớm nhất

32
00:01:36,343 --> 00:01:40,163
là một cách để ghi nhớ các mẩu truyện
trước cả sự xuất hiện của ghi chép

33
00:01:40,163 --> 00:01:42,703
một bài thơ không cần phải trữ tình

34
00:01:42,703 --> 00:01:44,251
“Apfel” của Reinhard Döhl

35
00:01:44,251 --> 00:01:46,649
và "silencio" của Eugen Gomringer

36
00:01:46,649 --> 00:01:50,160
tuân theo quy luật giữa hình ảnh và thơ ca

37
00:01:50,160 --> 00:01:53,556
Trong khi đó, thơ của E.E. Cummings
có hình dạng quan trọng như

38
00:01:53,556 --> 00:01:55,420
bản thân ngôn từ

39
00:01:55,420 --> 00:02:01,909
trong trường hợp phóng đại nỗi buồn, cô
đơn của chiếc lá rơi trong không trung

40
00:02:01,909 --> 00:02:05,569
nếu bản chất trực quan của thơ
mờ nhạt đi

41
00:02:05,569 --> 00:02:07,989
có lẽ chúng ta sẽ chỉ còn âm nhạc

42
00:02:07,989 --> 00:02:10,600
điều đó dẫn tới một câu hỏi
chúng ta thích tranh luận

43
00:02:10,600 --> 00:02:12,669
Những bài hát có phải là các bài thơ?

44
00:02:12,669 --> 00:02:16,189
Nhiều người không xem nhạc sĩ là
các nhà thơ theo khuynh hướng văn học

45
00:02:16,189 --> 00:02:18,689
nhưng lời bài hát của những nhạc sĩ
như Paul Simon,

46
00:02:18,689 --> 00:02:19,788
Bob Dylan,

47
00:02:19,788 --> 00:02:21,159
và Tupac Shakur

48
00:02:21,159 --> 00:02:23,829
vẫn có ý nghĩa khi không có nhạc

49
00:02:23,829 --> 00:02:27,049
Ở những bài rap, yếu tố thơ ca như nhịp,
vần, và hình ảnh

50
00:02:27,049 --> 00:02:29,529
không thể tách rời khỏi loại hình này

51
00:02:29,529 --> 00:02:32,359
Ví dụ lời của Notorious B.I.G.

52
00:02:32,359 --> 00:02:34,727
"I can hear sweat trickling 
down your cheek

53
00:02:34,727 --> 00:02:37,019
Your heartbeat sound 
like Sasquatch feet

54
00:02:37,019 --> 00:02:39,801
Thundering, shaking the concrete."

55
00:02:39,801 --> 00:02:43,298
Từ trước đến nay, mọi ví dụ ta thấy
đều có ngắt dòng

56
00:02:43,298 --> 00:02:48,045
Ta còn có thể hình dung hai từ trong thơ
của Ali sắp xếp trong không khí

57
00:02:48,045 --> 00:02:50,258
Me, We.

58
00:02:50,258 --> 00:02:53,304
Thơ ca có hình dạng mà ta thường nhận ra

59
00:02:53,304 --> 00:02:57,209
Khoảng cách giữa các dòng giúp người đọc
xác định nhịp điệu bài thơ

60
00:02:57,209 --> 00:02:59,628
Nhưng nếu các khoảng cách đó biến mất?

61
00:02:59,628 --> 00:03:02,118
Nó có làm mất bản chất của một bài thơ?

62
00:03:02,118 --> 00:03:03,433
Có lẽ là không.

63
00:03:03,433 --> 00:03:05,237
Lấy thơ văn xuôi làm ví dụ.

64
00:03:05,237 --> 00:03:07,989
Thơ văn xuôi dùng hình ảnh phong phú
và chơi chữ

65
00:03:07,989 --> 00:03:11,271
nhưng được định dạng như một đoạn văn

66
00:03:11,271 --> 00:03:15,343
Khi ta xem thơ như một khái niệm
hơn là hình thức

67
00:03:15,343 --> 00:03:18,149
ta có thể thấy chất thơ
xung quanh chúng ta

68
00:03:18,149 --> 00:03:19,378
các bài thánh ca,

69
00:03:19,378 --> 00:03:22,249
bài phát biểu của những diễn giả
như Martin Luther King, Jr.,

70
00:03:22,249 --> 00:03:23,179
JFK,

71
00:03:23,179 --> 00:03:24,590
và Winston Churchill,

72
00:03:24,590 --> 00:03:27,429
và những nơi đáng ngạc nhiên
như mạng xã hội

73
00:03:27,429 --> 00:03:33,140
Trong năm 2010, nhà báo Joanna Smith
cập nhật về một trận động đất ở Haiti

74
00:03:33,140 --> 00:03:36,091
"B-room, nghe thấy tên khi đang thay đồ.

75
00:03:36,091 --> 00:03:38,811
Chao đảo.Chạy ra ngoài qua cửa trượt.

76
00:03:38,811 --> 00:03:42,531
Mọi thứ đều ổn. An toàn.
Ấm áp quây quần."

77
00:03:42,531 --> 00:03:46,061
Smith dùng những ngôn ngữ một cách
trực tiếp, mạnh mẽ

78
00:03:46,061 --> 00:03:48,261
nhiều hình ảnh phong phú

79
00:03:48,273 --> 00:03:50,723
So sánh ngôn từ của cô với thơ haiku

80
00:03:50,723 --> 00:03:55,823
thể thơ cổ của Nhật
nhấn mạnh tính cô đọng mà sâu sắc

81
00:03:55,823 --> 00:04:00,684
chỉ bằng ba dòng với lần lượt năm
bảy và năm âm tiết

82
00:04:00,684 --> 00:04:03,632
Dòng chảy của thơ văn sâu và rộng

83
00:04:03,632 --> 00:04:05,504
Thơ văn đã phát triển theo thời gian

84
00:04:05,504 --> 00:04:07,193
và có lẽ là lúc này hơn bao giơ hết

85
00:04:07,193 --> 00:04:12,854
sự ngăn cách giữa thơ, văn xuôi, âm nhạc
và tranh ảnh đã được xóa nhòa

86
00:04:12,854 --> 00:04:15,234
Dù vậy, có một thứ chưa thay đổi.

87
00:04:15,234 --> 00:04:18,664
Từ "thơ ca" thực chất bắt nguồn là một
động từ

88
00:04:18,664 --> 00:04:23,604
từ thời Hy Lạp cổ đại: poiesis,
có nghĩa là tạo ra

89
00:04:23,604 --> 00:04:28,144
Nhà thơ, như những thợ thủ công, vẫn làm
việc trên các vật liệu thô của Thế giới

90
00:04:28,144 --> 00:04:29,992
để tạo ra những hiểu biết mới

91
00:04:29,992 --> 00:04:36,075
và bình luận về việc thế nào là làm người
bằng cách mà chỉ loài người mới có thể làm

92
00:04:36,075 --> 00:04:41,525
Các nhà nghiên cứu Dartmouth chứng minh ý
tưởng này nhờ yêu cầu rô bốt thảo thơ

93
00:04:41,525 --> 00:04:45,024
Một ban giám khảo đánh giá
một loạt các bài sonet

94
00:04:45,024 --> 00:04:49,054
để xem liệu họ có thể phân biệt
bản người làm và máy làm

95
00:04:49,054 --> 00:04:53,012
Bạn có thể cảm thấy vui khi biết rằng
trong khi các nhà khoa học đã thành công

96
00:04:53,012 --> 00:04:56,035
sử dụng trí thông minh nhân tạo
trong sản xuất

97
00:04:56,035 --> 00:04:57,035
y khoa,

98
00:04:57,035 --> 00:04:58,575
và cả báo chí,

99
00:04:58,575 --> 00:05:01,226
nhưng thơ ca là một câu chuyện khác.

100
00:05:01,286 --> 00:05:04,536
100% rô bốt bị bắt quả tang.