1
00:00:07,039 --> 00:00:11,069
Muhamed Ali je godinama trenirao
da bi postao najveći bokser

2
00:00:11,069 --> 00:00:13,520
koga je svet ikad video,

3
00:00:13,520 --> 00:00:17,149
ali je za nekoliko trenutaka
stvorio najkraću pesmu.

4
00:00:17,149 --> 00:00:21,250
Ali je opčinio klasu diplomaca
sa Harvarda 1975.

5
00:00:21,250 --> 00:00:24,680
svojom porukom
o jedinstvu i prijateljstvu.

6
00:00:24,680 --> 00:00:27,371
Kada je završio, publika je želela više.

7
00:00:27,371 --> 00:00:29,060
Želeli su pesmu.

8
00:00:29,060 --> 00:00:32,962
Ali je izveo nešto što se smatra
najkraćom pesmom ikad napisanom.

9
00:00:32,962 --> 00:00:35,661
"Ja, mi."

10
00:00:35,661 --> 00:00:38,271
Ili je to bilo "ja, mini"?

11
00:00:38,271 --> 00:00:39,481
Niko zasigurno ne zna.

12
00:00:39,481 --> 00:00:45,471
Kako god, ako su ove dve reči poezija,
onda šta tačno čini pesmu pesmom?

13
00:00:45,471 --> 00:00:48,101
Sami pesnici su se borili s ovim pitanjem,

14
00:00:48,101 --> 00:00:51,605
često koristeći metafore
kako bi se približili definiciji.

15
00:00:51,605 --> 00:00:53,680
Da li je pesma mali mehanizam?

16
00:00:53,680 --> 00:00:54,765
Vatromet?

17
00:00:54,765 --> 00:00:55,821
Eho?

18
00:00:55,821 --> 00:00:57,010
San?

19
00:00:57,010 --> 00:01:01,352
Poezija uopšteno ima određene
prepoznatljive karakteristike.

20
00:01:01,352 --> 00:01:05,551
Prva - pesme naglašavaju
muzički kvalitet jezika.

21
00:01:05,551 --> 00:01:08,481
Ovo može da se postigne
putem rime, ritma i metra,

22
00:01:08,481 --> 00:01:09,979
od Šekspirovih soneta

23
00:01:09,979 --> 00:01:11,542
preko Konfučijevih oda

24
00:01:11,542 --> 00:01:13,852
do Veda iz sanskrita.

25
00:01:13,852 --> 00:01:16,556
Druga - pesme koriste jezgrovit jezik,

26
00:01:16,556 --> 00:01:20,492
nalik književnosti
iz koje je isceđena sva voda.

27
00:01:20,492 --> 00:01:23,872
Treća - pesme često sadrže
snažna osećanja,

28
00:01:23,872 --> 00:01:25,875
od Rumijeve duhovne poezije

29
00:01:25,875 --> 00:01:29,312
do "Ode luku" Pabla Nerude.

30
00:01:29,312 --> 00:01:33,883
Poezija, poput same umetnosti,
zna kako da izazove proste definicije.

31
00:01:33,883 --> 00:01:36,303
Dok su ritmički obrasci najranijih pesama

32
00:01:36,303 --> 00:01:40,163
bili način da se zapamte priče
čak i pre pojave pisanja,

33
00:01:40,163 --> 00:01:42,703
pesma ne mora da bude lirska.

34
00:01:42,703 --> 00:01:44,251
"Apfel" Rajnharda Dola

35
00:01:44,251 --> 00:01:46,649
i "silencio" Jugena Gomringera

36
00:01:46,649 --> 00:01:49,990
pomeraju granicu između
vizuelne umetnosti i poezije.

37
00:01:49,990 --> 00:01:53,556
U međuvremenu, E. E. Kamings je pisao
pesme čiji su oblici podjednako važni

38
00:01:53,556 --> 00:01:55,420
kao i same reči,

39
00:01:55,420 --> 00:02:01,909
u ovom slučaju naglašavajući tužnu
usamljenost lista koji pada u prostoru.

40
00:02:01,909 --> 00:02:05,569
Ako bi se vizuelna priroda poezije
stopila sa pozadinom,

41
00:02:05,569 --> 00:02:07,989
možda bi nam preostala muzika,

42
00:02:07,989 --> 00:02:10,600
a to je oblast o kojoj ljudi
vole da raspravljaju.

43
00:02:10,600 --> 00:02:12,669
Jesu li tekstovi pesama poezija?

44
00:02:12,669 --> 00:02:16,189
Mnogi ne smatraju kantautore
pesnicima u književnom smislu,

45
00:02:16,189 --> 00:02:18,689
međutim tekstovi umetnika,
poput Pola Sajmona,

46
00:02:18,689 --> 00:02:19,788
Boba Dilana

47
00:02:19,788 --> 00:02:21,159
i Tupaka Šakura

48
00:02:21,159 --> 00:02:23,829
često mogu da stoje i bez muzike.

49
00:02:23,829 --> 00:02:27,049
U repu su pesnički elemeti,
poput rime, ritma i slika

50
00:02:27,049 --> 00:02:29,529
neodvojivi od oblika.

51
00:02:29,529 --> 00:02:32,359
Uzmite ovaj tekst Notorijus Biajdžija:

52
00:02:32,359 --> 00:02:34,727
"Čujem znoj kako niz obraz kaplje ti

53
00:02:34,727 --> 00:02:37,019
Otkucaj srca ti
zvuku Saskvačevih stopala naliči

54
00:02:37,019 --> 00:02:39,801
Grmi, trese beton."

55
00:02:39,801 --> 00:02:43,298
Do sad, svi primeri koje smo videli
su imali prelomljene stihove.

56
00:02:43,298 --> 00:02:48,045
Možemo čak i da zamislimo dve reči
Alijeve pesme kako se sklapaju u vazduhu -

57
00:02:48,045 --> 00:02:50,258
Ja, Mi.

58
00:02:50,258 --> 00:02:53,304
Poezija ima oblik
koji obično možemo da prepoznamo.

59
00:02:53,304 --> 00:02:57,209
Njeni prelomi stihova pomažu čitaocima
da se snađu u ritmu pesme.

60
00:02:57,209 --> 00:02:59,628
Međutim, šta kad ne bi bilo
prelomljenih stihova?

61
00:02:59,628 --> 00:03:02,118
Da li bi pesma izgubila svoju suštinu?

62
00:03:02,118 --> 00:03:03,433
Možda ne.

63
00:03:03,433 --> 00:03:05,237
Uzmite pesme u prozi.

64
00:03:05,237 --> 00:03:07,989
Prozne pesme koriste
živopisne slike i igre rečima,

65
00:03:07,989 --> 00:03:11,271
ali su uobličene kao paragrafi.

66
00:03:11,271 --> 00:03:15,343
Kada posmatramo poeziju
manje kao oblik, a više kao koncept,

67
00:03:15,343 --> 00:03:18,149
možemo da zapazimo
poetičnost svuda oko nas:

68
00:03:18,149 --> 00:03:19,378
duhovne himne,

69
00:03:19,378 --> 00:03:22,249
govori govornika,
poput Martina Luterka Kinga mlađeg,

70
00:03:22,249 --> 00:03:23,179
Džona F. Kenedija

71
00:03:23,179 --> 00:03:24,590
i Vinstona Čerčila,

72
00:03:24,590 --> 00:03:27,429
kao i na iznenađujućim mestima,
poput društvenih mreža.

73
00:03:27,429 --> 00:03:33,140
Godine 2010. novinarka Džoana Smit je
tvitovala novine o zemljotresu na Haitiju.

74
00:03:33,140 --> 00:03:36,091
"Oblačila sam se u sobi
kad čula sam mi ime.

75
00:03:36,091 --> 00:03:38,811
Podrhtavanje. Istrčavam
kroz klizeća vrata.

76
00:03:38,811 --> 00:03:42,531
Sve je sad mirno. Bezbedno.
Petlovi kukuriču."

77
00:03:42,531 --> 00:03:46,061
Smit koristi jezik na snažan,
direktan način,

78
00:03:46,061 --> 00:03:48,261
s mnogo živopisnih slika.

79
00:03:48,273 --> 00:03:50,723
Uporedite njen jezik s haikuom,

80
00:03:50,723 --> 00:03:55,823
drevnim japanskim pesničkim oblikom
koji naglašava izlive sažete siline

81
00:03:55,823 --> 00:04:00,684
sa svega tri stiha
od pet, sedam i pet slogova.

82
00:04:00,684 --> 00:04:03,632
Vode poezije teku široko i duboko.

83
00:04:03,632 --> 00:04:05,504
Poezija je vremenom evoluirala,

84
00:04:05,504 --> 00:04:07,193
danas možda više nego ikad pre,

85
00:04:07,193 --> 00:04:12,854
granica između poezije, proze, pesme
i vizuelne umetnosti je zamagljena.

86
00:04:12,854 --> 00:04:15,234
Međutim, jedno se nije promenilo.

87
00:04:15,234 --> 00:04:18,664
Reč poezija je zapravo
nastala u glagolskom obliku,

88
00:04:18,664 --> 00:04:23,604
potiče od antičke grčke reči poesis
što znači stvarati.

89
00:04:23,604 --> 00:04:28,144
Pesnici, nalik zanatlijama, i dalje rade
sa sirovim materijalom iz sveta

90
00:04:28,144 --> 00:04:29,992
kako bi skovali nova razumevanja

91
00:04:29,992 --> 00:04:36,075
i zapažanja o tome kako je biti čovek,
kako to samo ljudi znaju.

92
00:04:36,075 --> 00:04:38,335
Istraživači sa Dartmauta
su testirali ovu ideju,

93
00:04:38,335 --> 00:04:41,525
tražeći od robota da napišu poeziju.

94
00:04:41,525 --> 00:04:45,024
Komisija procenitelja
je razvrstavala gomile soneta

95
00:04:45,024 --> 00:04:49,054
kako bi videli da li mogu da razlikuju
koje su napisali ljudi, a koje mašine.

96
00:04:49,054 --> 00:04:53,012
Možda će vas razveseliti saznanje
da dok naučnici uspešno

97
00:04:53,012 --> 00:04:56,035
koriste veštačku inteligenciju
u proizvodnji,

98
00:04:56,035 --> 00:04:57,035
medicini,

99
00:04:57,035 --> 00:04:58,575
pa čak i novinarstvu,

100
00:04:58,575 --> 00:05:01,255
poezija je nešto drugo.

101
00:05:01,255 --> 00:05:04,805
Roboti su uhvaćeni na delu 100% puta.