0:00:00.000,0:00:09.550
Het kostte Mohammed Ali jaren van training

0:00:09.550,0:00:12.870
om 's werelds beste bokser ooit te worden,

0:00:13.300,0:00:17.149
maar slechts enkele momenten[br]om het kortste gedicht te schrijven.

0:00:17.149,0:00:21.250
Ali charmeerde Harvards [br]afstudeerklas in 1975

0:00:21.250,0:00:24.680
met zijn boodschap[br]van eenheid en vriendschap.

0:00:24.680,0:00:27.371
Toen hij klaar was,[br]wilde het publiek nog meer.

0:00:27.371,0:00:29.060
Ze wilden een gedicht.

0:00:29.060,0:00:32.962
Ali gaf hun wat beschouwd wordt[br]als het kortste gedicht ooit.

0:00:32.962,0:00:35.151
"Ik, wij."

0:00:35.411,0:00:37.381
Of is het: "Ik, blij!"?

0:00:37.381,0:00:39.041
Niemand die het echt zeker weet.

0:00:39.041,0:00:42.051
Maar als deze twee woorden[br]een gedicht zijn,

0:00:42.051,0:00:45.051
wat maakt dan van een gedicht een gedicht?

0:00:45.051,0:00:48.101
Dichters hebben zelf[br]ook moeite met deze vraag

0:00:48.101,0:00:51.605
en gebruiken vaak metaforen[br]om tot een soort definitie te komen.

0:00:51.605,0:00:53.680
Is een gedicht een kleine machine?

0:00:53.680,0:00:54.765
Vuurwerk?

0:00:54.765,0:00:55.821
Een echo?

0:00:55.821,0:00:57.010
Een droom?

0:00:57.010,0:01:01.352
Gedichten hebben vaak[br]herkenbare kenmerken.

0:01:01.352,0:01:05.551
Eén - gedichten benadrukken[br]de muzikale kwaliteiten van een taal.

0:01:05.551,0:01:08.221
Dat kan gebeuren door middel van[br]rijm, ritme en metrum:

0:01:08.221,0:01:09.979
van de sonnetten van Shakespeare,

0:01:09.979,0:01:11.542
over de odes van Confucius,

0:01:11.542,0:01:13.852
tot de Veda's in het Sanskriet.

0:01:13.852,0:01:16.556
Twee - gedichten gebruiken beknopte taal,

0:01:16.556,0:01:20.492
een beetje als literatuur[br]waaruit al het vocht gewrongen is.

0:01:20.492,0:01:23.872
Drie - gedichten gaan vaak[br]over intense emoties:

0:01:23.872,0:01:25.875
van Rumi's spirituele poëzie,

0:01:25.875,0:01:29.312
tot Pablo Neruda's 'Ode aan de ui'.

0:01:29.312,0:01:33.783
Poëzie kan -- net als kunst --[br]simple definities ter discussie stellen.

0:01:33.783,0:01:37.653
Hoewel het ritme van de eerste gedichten[br]ertoe diende om verhalen te memoriseren

0:01:37.653,0:01:40.338
toen er nog niet werd geschreven,

0:01:40.338,0:01:42.943
hoeft een gedicht niet lyrisch te zijn.

0:01:42.954,0:01:44.691
Reinhard Döhls 'Appel'

0:01:44.691,0:01:46.649
en Eugen Gomringers 'silencio'

0:01:46.649,0:01:50.160
brengen visuele kunst en poëzie[br]op dezelfde lijn.

0:01:50.160,0:01:53.776
Intussen schreef E.E. Cummings gedichten[br]waarvan de vorm even belangrijk was

0:01:53.776,0:01:55.420
als de woorden zelf;

0:01:55.420,0:02:00.919
hier versterkt het de droeve eenzaamheid[br]van een enkel dwarrelend blad.[br]

0:02:01.909,0:02:05.569
Als de visuele aard van poëzie[br]naar de achtergrond zou verdwijnen,

0:02:05.569,0:02:07.989
misschien restte ons dan nog de muziek.

0:02:07.989,0:02:10.600
Dat is iets waarover mensen [br]graag debatteren.

0:02:10.600,0:02:12.669
Zijn liederen gedichten?

0:02:12.669,0:02:16.289
Velen zien songwriters niet als dichters[br]in de letterlijke zin van het woord,

0:02:16.289,0:02:18.689
maar teksten van artiesten als Paul Simon,

0:02:18.689,0:02:19.788
Bob Dylan

0:02:19.788,0:02:21.159
en Tupac Shakur

0:02:21.159,0:02:23.829
blijven vaak ook zonder muziek overeind.

0:02:23.829,0:02:27.049
In rap zijn poëtische elementen[br]zoals rijm, ritme en beeldspraak

0:02:27.049,0:02:29.529
onlosmakelijk verbonden met de vorm.

0:02:29.529,0:02:32.359
Neem nu deze tekst[br]van the Notorious B.I.G.

0:02:32.359,0:02:34.727
"Ik hoor het zweet langs je kaak druppelen

0:02:34.727,0:02:37.019
Je hartslag klinkt als wildemanspassen

0:02:37.019,0:02:39.801
Doet het beton schudden en donderen."

0:02:39.801,0:02:43.298
Alle voorbeelden die we tot nu toe zagen,[br]hadden afgebroken regeleindes.

0:02:43.298,0:02:46.065
We kunnen de twee woorden[br]van Ali's gedicht

0:02:46.065,0:02:48.045
zich haast zien schikken in de lucht:

0:02:48.045,0:02:49.598
Ik[br]Wij

0:02:50.258,0:02:53.304
Poëzie kunnen we meestal[br]herkennen aan de vorm.

0:02:53.304,0:02:57.209
Afgebroken regeleindes navigeren de lezer[br]door de ritmiek van een gedicht heen.

0:02:57.209,0:02:59.628
Maar wat als die regeleindes verdwenen?

0:02:59.628,0:03:02.118
Zou de essentie van het gedicht[br]verloren gaan?

0:03:02.118,0:03:03.433
Misschien niet.

0:03:03.433,0:03:05.237
Ziedaar het prozagedicht.

0:03:05.237,0:03:08.099
Prozagedichten gebruiken[br]levendige beelden en woordspelingen,

0:03:08.109,0:03:11.271
maar zijn opgebouwd als paragrafen.

0:03:11.271,0:03:15.343
Als we poëzie niet zozeer als een vorm[br]maar meer als een concept bekijken,

0:03:15.343,0:03:18.149
dan zien we het poëtische[br]overal rondom ons:

0:03:18.149,0:03:19.378
spirituele hymnes,

0:03:19.378,0:03:22.249
de speeches van redenaars[br]als Martin Luther King Jr.,

0:03:22.249,0:03:23.179
JFK

0:03:23.179,0:03:24.590
en Winston Churchill,

0:03:24.590,0:03:27.429
en op verrassende plaatsen[br]zoals sociale media.

0:03:27.429,0:03:33.140
In 2010 tweette journaliste Joanna Smith[br]updates over de aardbeving in Haïti.

0:03:33.140,0:03:36.091
"Was me in b-kamer aan het aankleden[br]toen ik mijn naam hoorde.

0:03:36.091,0:03:38.811
Beving. Rende naar buiten door schuifdeur.

0:03:38.811,0:03:42.531
Alles stil nu. Veilig. Hanen kraaien."

0:03:42.531,0:03:46.061
Smith gebruikt taal op een manier[br]die krachtig is en direct,

0:03:46.061,0:03:48.261
die bol staat van de levendige beelden.

0:03:48.273,0:03:50.723
Vergelijk haar taal met die van een haiku,

0:03:50.723,0:03:55.823
de oude Japanese poëzievorm[br]die kort en krachtig is,

0:03:55.823,0:03:59.914
met haar drie regels van vijf,[br]zeven en vijf lettergrepen.

0:04:00.684,0:04:03.632
De stille waters van de poëzie[br]hebben diepe gronden.

0:04:03.632,0:04:05.504
Poëzie is mettertijd geëvolueerd.

0:04:05.504,0:04:07.364
En wellicht nu meer dan ooit,

0:04:07.364,0:04:12.014
is de lijn tussen poëzie, proza,[br]lied en visuele kunst vervaagd.

0:04:12.854,0:04:15.234
Maar één ding is niet veranderd:

0:04:15.234,0:04:18.664
het woord poëzie was[br]oorspronkelijk een werkwoord,

0:04:18.664,0:04:23.604
afgeleid van het oude Griekse poiesis,[br]wat 'creëren' betekent.

0:04:23.604,0:04:28.144
Dichters werken net zoals ambachtslui[br]nog altijd met ruwe grondstoffen

0:04:28.144,0:04:29.712
om nieuwe inzichten te smeden

0:04:29.712,0:04:32.712
en te becommentariëren[br]wat het is mens te zijn,

0:04:32.712,0:04:34.955
zoals alleen mensen dat kunnen.

0:04:36.075,0:04:41.525
Onderzoekers van Dartmouth testten dit[br]door robots poëzie te laten schrijven.

0:04:41.525,0:04:45.024
Een jury ploeterde zich[br]door stapels sonnetten om te zien

0:04:45.024,0:04:49.054
of ze de producten van mens en machine[br]van elkaar konden onderscheiden.

0:04:49.054,0:04:50.812
Het zal je misschien verblijden

0:04:50.812,0:04:54.515
dat hoewel wetenschappers met succes[br]artificiële intelligentie hebben ingezet

0:04:54.545,0:04:56.125
in de fabricage,

0:04:56.135,0:04:57.135
in de geneeskunde,

0:04:57.135,0:04:58.575
en zelfs in de journalistiek,

0:04:58.575,0:05:01.255
poëzie een heel ander verhaal is.

0:05:01.267,0:05:05.267
De robots vielen in 100%[br]van de gevallen door de mand.