1
00:00:06,104 --> 00:00:07,858
Khi xem một bộ phim hoặc một vở kịch

2
00:00:07,882 --> 00:00:09,450
chúng ta biết rằng các diễn viên

3
00:00:09,450 --> 00:00:11,752
chắc hẳn đã học thuộc 
lời thoại trong kịch bản -

4
00:00:11,752 --> 00:00:14,526
- cái cho họ biết khi nào nên nói câu gì.

5
00:00:15,080 --> 00:00:18,232
Một bản nhạc 
cũng hoạt động dựa trên nguyên tắc đó.

6
00:00:18,755 --> 00:00:20,091
Cơ bản là,

7
00:00:20,115 --> 00:00:23,179
một bản nhạc cho nhạc công biết
khi nào phải chơi nốt gì.

8
00:00:23,901 --> 00:00:26,425
Nói hoa mỹ một chút,

9
00:00:26,449 --> 00:00:29,333
là có sự khác biệt lớn
giữa Beethoven và Justin Bieber,

10
00:00:29,333 --> 00:00:30,306
nhưng cả hai nghệ sĩ

11
00:00:30,306 --> 00:00:33,288
đều sử dụng cùng một chất liệu
để tạo ra âm nhạc của riêng họ:

12
00:00:33,288 --> 00:00:34,226
đó là nốt nhạc.

13
00:00:34,250 --> 00:00:36,877
Và dù cho sản phẩm cuối cùng 
nghe có vẻ phức tạp,

14
00:00:36,901 --> 00:00:40,415
những nguyên tắc ẩn sau những nốt nhạc
thực ra lại khá rõ ràng.

15
00:00:40,439 --> 00:00:41,637
Chúng ta hãy cùng xem qua

16
00:00:41,637 --> 00:00:43,662
những nguyên tố cấu thành
hệ thống nốt nhạc

17
00:00:43,686 --> 00:00:47,648
và cách chúng tương tác với nhau
để tạo thành một tác phẩm nghệ thuật nhé.

18
00:00:47,684 --> 00:00:51,345
Âm nhạc được viết trên 
5 dòng kẻ ngang song song với nhau.

19
00:00:51,822 --> 00:00:53,901
5 dòng kẻ này được gọi là một khuông nhạc,

20
00:00:53,925 --> 00:00:56,194
một khuông nhạc hoạt động trên 2 trục:

21
00:00:56,218 --> 00:00:57,493
trên-dưới

22
00:00:57,517 --> 00:00:58,721
và trái-phải.

23
00:00:59,258 --> 00:01:01,179
Trục trên-dưới cho nhạc công biết

24
00:01:01,203 --> 00:01:03,912
cao độ của một nốt - tức là nốt gì,

25
00:01:03,936 --> 00:01:05,437
và trục trái-phải

26
00:01:05,461 --> 00:01:07,531
cho nhạc công biết 
nhịp điệu của nốt đó

27
00:01:07,555 --> 00:01:09,206
nghĩa là thời điểm chơi nốt đó.

28
00:01:09,436 --> 00:01:10,989
Cùng bắt đầu với cao độ nhé

29
00:01:11,013 --> 00:01:13,037
Chúng ta sẽ sử dụng một cây đàn piano

30
00:01:13,061 --> 00:01:16,598
nhưng hệ thống này có thể làm việc 
với bất cứ nhạc cụ nào mà bạn nghĩ ra.

31
00:01:16,996 --> 00:01:18,805
Trong truyền thống âm nhạc phương Tây,

32
00:01:18,829 --> 00:01:22,226
cao độ được đặt tên 
theo 7 kí tự trong bảng chữ cái,

33
00:01:22,250 --> 00:01:23,693
A, B, C
(La - Si - Do)

34
00:01:23,717 --> 00:01:25,678
D, E, F và G.
(Re - Mi - Fa và Sol)

35
00:01:26,446 --> 00:01:28,595
Sau đó, 7 kí tự này lặp lại xoay vòng:

36
00:01:28,619 --> 00:01:30,634
A, B, C, D, E, F, G,

37
00:01:30,658 --> 00:01:31,992
A, B, C, D, E, F, G,

38
00:01:32,016 --> 00:01:33,079
và vân vân.

39
00:01:33,364 --> 00:01:35,849
Nhưng làm cách nào mà
những cao độ này được đặt tên?

40
00:01:35,849 --> 00:01:37,993
Ví dụ, 
nếu bạn chơi một nốt Fa trên đàn piano

41
00:01:37,993 --> 00:01:39,484
sau đó lại chơi một nốt Fa khác

42
00:01:39,508 --> 00:01:41,192
cao hơn hoặc thấp hơn nốt đó,

43
00:01:41,216 --> 00:01:43,264
bạn sẽ thấy rằng
hai nốt này tương tự nhau

44
00:01:43,288 --> 00:01:45,064
so với nốt Si.

45
00:01:45,558 --> 00:01:46,955
Quay trở lại với khuông nhạc,

46
00:01:46,979 --> 00:01:49,749
mỗi dòng kẻ và mỗi khoảng cách 
giữa hai dòng kẻ (khe nhạc)

47
00:01:49,749 --> 00:01:51,281
minh họa từng cao độ riêng biệt.

48
00:01:51,281 --> 00:01:54,661
Nếu chúng ta viết một nốt nhạc lên một 
trong những dòng kẻ này,

49
00:01:54,661 --> 00:01:57,492
nghĩa là chúng ta sẽ bảo nhạc công
chơi ở cao độ nào đó.

50
00:01:57,492 --> 00:02:00,049
Một nốt được đặt 
ở vị trí càng cao trên khuông nhạc,

51
00:02:00,049 --> 00:02:01,472
thì cao độ của nó sẽ càng lớn.

52
00:02:01,472 --> 00:02:03,913
Nhưng rõ ràng là 
có rất nhiều cao độ

53
00:02:03,937 --> 00:02:07,317
nhiều hơn 9 cao độ mà những dòng kẻ
và khoảng cách này có thể minh họa.

54
00:02:07,317 --> 00:02:08,560
Ví dụ, một cây piano lớn,

55
00:02:08,560 --> 00:02:10,191
có thể chơi được 88 nốt khác nhau.

56
00:02:10,191 --> 00:02:13,781
Vậy làm sao chúng ta có thể thể hiện 88 
nốt trên một khuông nhạc duy nhất?

57
00:02:13,781 --> 00:02:15,981
Chúng ta sẽ dùng khóa nhạc -

58
00:02:16,005 --> 00:02:18,974
một kí hiệu có vẻ kì quái,
được đặt ở đầu khuông nhạc,

59
00:02:18,998 --> 00:02:20,678
có chức năng như một điểm chuẩn,

60
00:02:20,702 --> 00:02:23,164
cho bạn biết rằng
một dòng kẻ hoặc khe nhạc nào đó

61
00:02:23,164 --> 00:02:25,526
tương ứng với một nốt cụ thể
trên nhạc cụ của bạn.

62
00:02:25,526 --> 00:02:28,208
Nếu muốn chơi những nốt nhạc 
không nằm trên khuông nhạc,

63
00:02:28,208 --> 00:02:30,611
chúng ta sẽ ăn gian
bằng cách vẽ thêm những dòng kẻ

64
00:02:30,611 --> 00:02:31,544
gọi là dòng kẻ phụ

65
00:02:31,544 --> 00:02:33,076
và viết nốt nhạc lên đó.

66
00:02:33,100 --> 00:02:36,449
Nếu phải vẽ quá nhiều dòng kẻ phụ
và chúng trở nên rối rắm,

67
00:02:36,473 --> 00:02:38,948
thì chúng ta phải đổi sang
một loại khóa nhạc khác.

68
00:02:39,022 --> 00:02:42,206
Về việc cho một nhạc công biết
thời điểm thích hợp để chơi một nốt,

69
00:02:42,230 --> 00:02:44,211
có hai yếu tố chính quyết định điều này:

70
00:02:44,211 --> 00:02:46,523
đó là nhịp và phách.

71
00:02:46,523 --> 00:02:48,053
Phách trong một bản nhạc,

72
00:02:48,077 --> 00:02:50,000
thì khá nhàm chán.

73
00:02:50,024 --> 00:02:51,713
Âm thanh của phách là thế này...

74
00:02:52,348 --> 00:02:53,577
(tiếng tích tắc)

75
00:02:54,023 --> 00:02:55,649
Để ý rằng, âm thanh này không đổi,

76
00:02:55,673 --> 00:02:57,961
nó chỉ đều đều vang lên.

77
00:02:57,985 --> 00:02:59,030
Nó có thể chậm

78
00:03:00,546 --> 00:03:01,625
hoặc nhanh

79
00:03:02,350 --> 00:03:03,910
hoặc bất cứ kiểu nào bạn thích.

80
00:03:03,934 --> 00:03:06,604
Mấu chốt là,
giống như kim giây trên đồng hồ

81
00:03:06,628 --> 00:03:09,172
chia một phút thành 60 giây,

82
00:03:09,196 --> 00:03:12,185
mỗi giây có thời lượng giống nhau,

83
00:03:12,209 --> 00:03:13,974
phách chia một bản nhạc

84
00:03:13,998 --> 00:03:17,092
thành nhiều phần nhỏ
có thời lượng bằng nhau: 


85
00:03:17,116 --> 00:03:18,138
Phách

86
00:03:18,826 --> 00:03:20,550
Với một nền phách vững chắc

87
00:03:20,574 --> 00:03:22,590
chúng ta có thể thêm nhịp điệu vào cao độ,

88
00:03:22,590 --> 00:03:24,366
và đó là khi âm nhạc hình thành.

89
00:03:25,413 --> 00:03:27,032
Đây là một nốt đen.

90
00:03:27,056 --> 00:03:28,769
Nó là đơn vị cơ bản nhất của nhịp,

91
00:03:28,793 --> 00:03:30,271
và có giá trị một phách.

92
00:03:30,749 --> 00:03:33,292
Đây là một nốt trắng,
có giá trị hai phách.

93
00:03:33,316 --> 00:03:35,413
Nốt tròn này có giá trị bốn phách,

94
00:03:35,437 --> 00:03:37,354
và nốt nhỏ này là nốt đơn

95
00:03:37,378 --> 00:03:38,713
có giá trị nửa phách.

96
00:03:39,409 --> 00:03:41,829
"Hay lắm," - bạn nói - "Vậy thì sao?"

97
00:03:41,853 --> 00:03:44,527
Có lẽ bạn đã để ý thấy
trên khuông nhạc,

98
00:03:44,551 --> 00:03:47,215
có những đường kẻ nhỏ
chia khuông nhạc thành nhiều phần.

99
00:03:47,239 --> 00:03:48,926
Chúng được gọi là vạch nhịp

100
00:03:48,950 --> 00:03:51,355
và chúng ta gọi mỗi phần đó là 1 ô nhịp.

101
00:03:51,955 --> 00:03:53,718
Ở đầu bản nhạc,

102
00:03:53,742 --> 00:03:54,843
giống như khóa nhạc,

103
00:03:54,867 --> 00:03:56,939
có một thứ gọi là số chỉ nhịp,

104
00:03:56,963 --> 00:03:59,719
cho nhạc công biết 
có bao nhiêu phách trong một ô nhịp.

105
00:03:59,719 --> 00:04:02,018
Số này cho biết 
có 2 phách trong mỗi ô nhịp,

106
00:04:02,018 --> 00:04:03,500
và số này cho biết 
có 3 phách,

107
00:04:03,524 --> 00:04:05,572
con số này cho biết 
có 4 phách, vân vân.

108
00:04:05,596 --> 00:04:07,861
Con số nằm dưới 
cho chúng ta biết

109
00:04:07,885 --> 00:04:10,752
hình nốt nào sẽ được sử dụng
làm đơn vị cơ bản cho mỗi phách.

110
00:04:10,800 --> 00:04:12,488
Số 1 tương ứng với nốt tròn,

111
00:04:12,512 --> 00:04:13,898
số 2 tương ứng với nốt trắng,

112
00:04:13,898 --> 00:04:15,546
Số 4 tương ứng với nốt đen,

113
00:04:15,570 --> 00:04:17,527
và số 8 tương ứng với nốt đơn, vân vân.

114
00:04:17,958 --> 00:04:19,305
Vậy số chỉ nhịp này

115
00:04:19,329 --> 00:04:22,101
cho chúng ta biết
có 4 nốt đen trong mỗi ô nhịp,

116
00:04:22,125 --> 00:04:24,053
1, 2, 3, 4:

117
00:04:24,077 --> 00:04:25,617
1, 2, 3, 4

118
00:04:25,641 --> 00:04:26,697
vân vân...

119
00:04:26,933 --> 00:04:28,337
Nhưng như tôi đã nói ở trên,

120
00:04:28,361 --> 00:04:29,800
nếu chúng ta chỉ bám vào phách

121
00:04:29,824 --> 00:04:31,605
thì bản nhạc sẽ trở nên
rất nhàm chán

122
00:04:31,605 --> 00:04:34,922
vậy nên chúng ta sẽ thay một số nốt đen
bằng những nốt khác

123
00:04:34,922 --> 00:04:36,007
Có thể thấy rằng,

124
00:04:36,007 --> 00:04:38,442
cho dù số nốt nhạc trong mỗi ô nhịp 
có sự thay đổi,

125
00:04:38,442 --> 00:04:40,998
tổng số phách trong mỗi ô nhịp
không thay đổi.

126
00:04:42,112 --> 00:04:45,350
Vậy, tác phẩm âm nhạc của chúng ta 
nghe sẽ như thế nào?

127
00:04:45,374 --> 00:04:47,736
(Nhạc)

128
00:04:47,760 --> 00:04:51,052
Nghe cũng được đấy chứ, phải không nào?
Nhưng có vẻ hơi đơn điệu nhỉ?

129
00:04:51,076 --> 00:04:54,345
Vậy hãy thêm vào một nhạc cụ khác
với cao độ và nhịp điệu riêng biệt

130
00:04:54,345 --> 00:04:56,569
Và bây giờ, nghe giống như 
âm nhạc rồi đấy.

131
00:04:56,569 --> 00:05:00,240
Chắc chắn là, phải tốn thời gian luyện tập
mới có thể đọc bản nhạc nhanh chóng

132
00:05:00,240 --> 00:05:02,938
và chơi những gì chúng ta đọc được
trên nhạc cụ của mình,

133
00:05:02,938 --> 00:05:05,194
tuy nhiên, 
với một chút thời gian và công sức,

134
00:05:05,194 --> 00:05:06,685
bạn có thể trở thành Beethoven

135
00:05:06,685 --> 00:05:08,694
hoặc Justin Bieber tiếp theo.