0:00:06.104,0:00:08.228
Bir film veya oyun izlediğimizde [br]biliriz ki

0:00:08.228,0:00:09.104
oyuncular

0:00:09.104,0:00:11.632
aslında bir senaryodan[br]rollerini öğrenmişlerdir.

0:00:11.632,0:00:14.866
Senaryo onlara, ne söylemeleri[br]ya da yapmaları gerektiğini bildirir.

0:00:15.080,0:00:18.232
Yazılı bir müzik parçası[br]tam olarak aynı prensiple icra edilir.

0:00:18.755,0:00:20.091
Çok temel anlamda,

0:00:20.115,0:00:23.179
sanatçıya ne çalacağını[br]ve ne zaman çalacağını söyler.

0:00:23.901,0:00:26.425
Estetik açıdan, dünya kadar fark vardır

0:00:26.425,0:00:28.643
mesela, Beethoven[br]ve Justin Bieber arasında,

0:00:28.643,0:00:30.256
fakat her iki sanatçı da

0:00:30.256,0:00:33.438
kendi müziklerini oluşturmak için[br]aynı yapı taşlarını kullanır:

0:00:33.438,0:00:34.226
notalar.

0:00:34.250,0:00:36.877
Ve nihai ürün[br]oldukça karmaşık gelebilir,

0:00:36.901,0:00:40.415
müzikal notaların arkasındaki[br]mantık aslında oldukça basittir.

0:00:40.439,0:00:42.417
Şimdi, müzik yazımındaki[br]temel elemanlara

0:00:42.417,0:00:44.462
ve bunların bir sanat[br]eseri oluşturmadaki

0:00:44.462,0:00:46.628
etkileşimlerine bir göz atalım.

0:00:47.684,0:00:51.345
Müzik, sayfa boyunca uzanan[br]beş paralel çizgi üzerine yazılır.

0:00:51.822,0:00:53.901
Bu beş çizgiye dizek adı verilir

0:00:53.925,0:00:56.194
ve bir dizek, iki eksende ilerler:

0:00:56.218,0:00:57.493
yukarı ve aşağı

0:00:57.517,0:00:58.721
ve soldan sağa.

0:00:59.258,0:01:01.179
Yukarı ve aşağı yön, sanatçıya

0:01:01.203,0:01:03.436
notanın perdesini[br]ya da hangi notayı çalacağını

0:01:03.436,0:01:05.437
ve soldan sağa yönündeki eksen,

0:01:05.461,0:01:07.531
sanatçıya notanın ritmini söyler

0:01:07.555,0:01:08.936
ya da ne zaman çalacağını.

0:01:09.436,0:01:10.989
Şimdi perdeden başlayalım.

0:01:11.013,0:01:13.327
Yardımcı olması için,[br]piyanoyu örnek alabiliriz

0:01:13.327,0:01:16.728
fakat bu sistem düşünebileceğiniz[br]neredeyse tüm enstrümanlarda aynıdır.

0:01:17.186,0:01:18.805
Batı müzik geleneğinde,

0:01:18.829,0:01:22.120
perdeler alfabenin ilk[br]yedi harfi ile adlandırılır.

0:01:22.120,0:01:23.953
A (Do), B (Re),C (Mi),[br]D (Fa), E (Sol),

0:01:23.953,0:01:25.678
F (La) ve G (Si).

0:01:26.446,0:01:28.595
Daha sonra, tur kendini tekrarlar:

0:01:28.619,0:01:30.538
Do, Re, Mi, Fa, Sol, La, Si, Do,

0:01:30.538,0:01:32.062
Do, Re, Mi, Fa, Sol, La, Si, Do

0:01:32.062,0:01:33.079
ve böyle gider.

0:01:33.564,0:01:35.660
Peki, bu perdeler isimlerini[br]neye göre alır?

0:01:36.199,0:01:38.053
Pekâlâ, mesela, bir La çalarsanız

0:01:38.053,0:01:39.584
ve sonra başka bir La çalarsanız

0:01:39.584,0:01:41.582
piyanonun daha yüksek[br]veya alçak tarafında,

0:01:41.582,0:01:43.824
bu iki sesin oldukça[br]benzer olduğunu görürsünüz

0:01:43.824,0:01:45.404
diğerlerine benzemez, mesela Re.

0:01:45.738,0:01:46.955
Yeniden dizeğe dönelim,

0:01:46.979,0:01:49.649
iki sıra arasındaki[br]her satır ve boşluk

0:01:49.673,0:01:51.325
ayrı perdeyi temsil eder.

0:01:52.051,0:01:55.107
Bu satırlardan veya boşluklardan[br]birine bir nota koyarsak

0:01:55.131,0:01:57.658
sanatçıya o perdeyi çalmasını[br]söylüyor oluruz.

0:01:57.682,0:02:00.009
Dizekteki nota yükseğe kondukça

0:02:00.033,0:02:01.412
çalınan perde de yüksek olur.

0:02:01.436,0:02:03.913
Açıkça görülüyor ki[br]bu dokuz satırdan

0:02:03.937,0:02:06.587
ve bize verilen boşluklardan[br]daha fazla perde vardır.

0:02:06.611,0:02:08.140
Örneğin, kuyruklu piyano,

0:02:08.164,0:02:09.818
88 ayrı notayı çalabilir.

0:02:10.281,0:02:13.281
Öyleyse 88 notayı bir dizeğe[br]nasıl yoğunlaştırıyoruz?

0:02:13.774,0:02:15.981
Dizeğin başında yer alan,[br]tuhaf görünümlü,

0:02:16.005,0:02:18.974
bir referans noktası gibi davranıp[br]belli bir satır ve boşluğun

0:02:18.998,0:02:20.678
enstrümanınızda bir notaya

0:02:20.702,0:02:22.804
denk geldiğini söyleyen

0:02:22.828,0:02:25.402
nota anahtarı adlı bir şey kullanıyoruz.

0:02:25.606,0:02:27.964
Dizgede olmayan notaları[br]çalmak istersek

0:02:27.988,0:02:29.965
ek çizgi adı verilen

0:02:29.965,0:02:31.258
ekstra çizgi çizip

0:02:31.258,0:02:32.886
notaları onların üzerine koyarız.

0:02:33.100,0:02:36.173
Eğer çok fazla ek çizgi çizersek[br]akıl karıştırıcı bir hâle gelir

0:02:36.173,0:02:38.748
ve o zamanda farklı bir anahtara[br]geçmemiz gerekir.

0:02:39.872,0:02:42.206
Sanatçıya notaları ne zaman[br]çalacağını söylerken

0:02:42.230,0:02:44.101
iki ana element bunu kontrol eder:

0:02:44.125,0:02:46.043
tempo ve ritim.

0:02:46.473,0:02:48.053
Bir müzik parçasının temposu

0:02:48.077,0:02:50.000
tek başına sıkıcıdır.

0:02:50.024,0:02:51.713
Kulağa şöyle gelir.

0:02:52.348,0:02:53.577
(Tık Tık)

0:02:54.173,0:02:55.649
Değişmediğini fark ediyorsunuz,

0:02:55.673,0:02:57.961
kendi kendine mutlu bir şekilde takılıyor.

0:02:57.985,0:02:59.030
Yavaş veya hızlı

0:03:00.486,0:03:01.795
ya da nasıl istiyorsanız

0:03:02.490,0:03:03.910
öyle devam eder.

0:03:03.934,0:03:06.604
Mesele şu ki, bir saatteki ikinci el

0:03:06.628,0:03:09.172
bir dakikayı altmış saniyeye böler,

0:03:09.196,0:03:12.185
her saniyede olduğu gibi,[br]her saniye,

0:03:12.209,0:03:13.974
bir müzik parçasını,

0:03:13.998,0:03:17.092
aynı uzunluktaki küçük[br]bir zaman dilimine böler:

0:03:17.116,0:03:18.138
tempoya.

0:03:18.826,0:03:20.550
Sabit bir tempo temeliyle,

0:03:20.574,0:03:22.190
perdelerimize ritim ekleyebiliriz

0:03:22.214,0:03:24.366
ve müzik işte tam da[br]o an oluşmaya başlar.

0:03:25.413,0:03:27.032
Bu çeyrek nota.

0:03:27.056,0:03:28.769
Bu ritmin en temel birimi

0:03:28.793,0:03:30.271
ve bir tempoya denktir.

0:03:30.749,0:03:33.292
Bu yarım nota[br]ve iki tempoya denktir.

0:03:33.316,0:03:35.413
Buradaki tüm nota dört tempoya eşit

0:03:35.437,0:03:37.228
ve bu küçük adamlar sekizde bir nota

0:03:37.228,0:03:38.713
ve her biri yarım tempoya eşit.

0:03:39.409,0:03:41.829
''Peki bu ne anlama geliyor? ''[br]diyebilirsiniz.

0:03:41.853,0:03:44.527
Bir dizgenin uzunluğu boyunca[br]onu küçük bölümlere ayıran

0:03:44.551,0:03:47.215
küçük çizgiler olduğunu[br]fark etmiş olabilirsiniz.

0:03:47.239,0:03:48.926
Bunlar ölçü çizgileri

0:03:48.950,0:03:51.355
ve her bölüm bir ölçü çizgisi demektir.

0:03:51.955,0:03:53.718
Bir müzik parçasının başında,

0:03:53.742,0:03:54.843
anahtardan hemen sonra,

0:03:54.867,0:03:56.939
sanatçıya her ölçü çizgisinde

0:03:56.963,0:03:59.825
kaç tempo olduğunu söyleyen[br]zaman işareti vardır.

0:04:00.009,0:04:02.154
Bu, her ölçü çizgisinde[br]iki tempo var diyor,

0:04:02.178,0:04:03.500
bu üç tane,

0:04:03.524,0:04:05.572
bu dört ve böyle devam ediyor.

0:04:05.596,0:04:07.861
Alttaki sayı temponun [br]ana öğesi olarak

0:04:07.885,0:04:10.332
hangi tür notanın[br]kullanılacağını söyler.

0:04:10.800,0:04:12.488
Bir tüm notaya karşılık gelir,

0:04:12.512,0:04:13.618
iki yarım notaya,

0:04:13.642,0:04:15.140
dört çeyrek notaya

0:04:15.140,0:04:17.717
ve sekiz, sekizde bire karşılıktır[br]ve böyle devam eder.

0:04:17.958,0:04:19.305
Buradaki zaman işareti

0:04:19.329,0:04:22.101
her bir ölçü çizgisinde[br]dört çeyrek nota olduğunu gösterir,

0:04:22.125,0:04:24.053
bir, iki, üç, dört;

0:04:24.077,0:04:25.617
bir, iki, üç, dört

0:04:25.641,0:04:26.697
ve böyle devam ediyor.

0:04:27.173,0:04:28.657
Fakat daha önce söylediğim gibi

0:04:28.657,0:04:29.950
eğer tempoya bağlı kalırsak

0:04:29.950,0:04:31.355
sıkıcı olmaya başlıyor,

0:04:31.379,0:04:34.512
biz de bazı çeyrek notaları[br]değişik ritimlerle değiştireceğiz.

0:04:34.913,0:04:37.243
Her bir ölçü çizgisindeki[br]nota numarası değişse de

0:04:37.243,0:04:38.402
ölçü çizgisindeki

0:04:38.426,0:04:40.998
toplam tempo numarası değişmedi.

0:04:42.112,0:04:45.350
Peki müzikal yaratımımız nasıl oldu?

0:04:45.374,0:04:47.736
(Müzik)

0:04:47.760,0:04:51.052
İyi gibi, belki biraz kalın değil mi?

0:04:51.076,0:04:54.149
Hadi kendi perde ve ritminde[br]olan başka bir enstrüman ekleyelim.

0:04:54.435,0:04:56.611
Şimdi kulağa müzik gibi geliyor.

0:04:57.789,0:05:00.270
Elbette, hızlı bir şekilde okumak[br]ve enstrümanımızda

0:05:00.270,0:05:03.268
gördüğümüz şeyleri oynamak için[br]biraz alıştırma yapmak gerekir,

0:05:03.268,0:05:04.794
ama, biraz zaman ve sabırla,

0:05:04.794,0:05:06.355
bir sonraki Beethoven

0:05:06.379,0:05:08.484
veya Justin Bieber olabilirsiniz.