1
00:00:06,000 --> 00:00:07,000
Kada gledamo film ili predstavu

2
00:00:07,000 --> 00:00:08,000
znamo da su glumci

3
00:00:08,000 --> 00:00:11,000
verovatno naučili tekst iz scenarija,

4
00:00:11,000 --> 00:00:12,000
koji im u suštini govori

5
00:00:12,000 --> 00:00:12,000
šta i kada

6
00:00:12,000 --> 00:00:14,000
da kažu.

7
00:00:15,000 --> 00:00:16,000
Komad zapisane muzike

8
00:00:16,000 --> 00:00:18,000
funkcioniše na potpuno istom principu.

9
00:00:18,000 --> 00:00:19,000
U osnovi,

10
00:00:19,000 --> 00:00:21,000
on kaže izvođaču šta da svira

11
00:00:21,000 --> 00:00:23,000
i kada da to svira.

12
00:00:23,000 --> 00:00:26,000
Govoreći estetski,
postoji svet različitosti

13
00:00:26,000 --> 00:00:28,000
između, recimo, Betovena

14
00:00:28,000 --> 00:00:29,000
i Džastina Bibera,

15
00:00:29,000 --> 00:00:30,000
ali oba umetnika su koristila

16
00:00:30,000 --> 00:00:33,000
iste sastavne delove
da bi stvorili svoju muziku:

17
00:00:33,000 --> 00:00:34,000
note.

18
00:00:34,000 --> 00:00:35,000
Iako krajnji rezultat

19
00:00:35,000 --> 00:00:36,000
može da zvuči vrlo komplikovano,

20
00:00:36,000 --> 00:00:38,000
logika iza muzičkih nota

21
00:00:38,000 --> 00:00:40,000
je u stvari prilično jednostavna.

22
00:00:40,000 --> 00:00:41,000
Pogledajmo

23
00:00:41,000 --> 00:00:43,000
osnovne elemente muzičkog zapisa

24
00:00:43,000 --> 00:00:47,000
i kako oni međusobno komuniciraju
da bi stvorili muzičko delo.

25
00:00:47,000 --> 00:00:49,000
Muzika se piše na pet
paralelenih linija

26
00:00:49,000 --> 00:00:51,000
koje se protežu preko stranice.

27
00:00:51,000 --> 00:00:53,000
Ovih pet linija se zovu linijski sistem

28
00:00:53,000 --> 00:00:56,000
i on deluje u dva pravca:

29
00:00:56,000 --> 00:00:57,000
gore i dole

30
00:00:57,000 --> 00:00:59,000
i sleva nadesno.

31
00:00:59,000 --> 00:01:01,000
Gore-dole osa kaže izvođaču

32
00:01:01,000 --> 00:01:02,000
visinu note

33
00:01:02,000 --> 00:01:03,000
ili koju notu da svira,

34
00:01:03,000 --> 00:01:06,000
a levo-desno osa mu kaže

35
00:01:06,000 --> 00:01:07,000
notni ritam

36
00:01:07,000 --> 00:01:09,000
ili kada da to svira.

37
00:01:09,000 --> 00:01:11,000
Počnimo sa visinom tona.

38
00:01:11,000 --> 00:01:12,000
Radi pomoći, koristimo klavir,

39
00:01:12,000 --> 00:01:14,000
a ovaj sistem funkcioniše za skoro

40
00:01:14,000 --> 00:01:16,000
svaki instrument koga se setite.

41
00:01:16,000 --> 00:01:18,000
U muzičkoj tradiciji Zapada,

42
00:01:18,000 --> 00:01:19,000
visine tonova su nazvane prema

43
00:01:19,000 --> 00:01:22,000
prvih sedam slova abecede,

44
00:01:22,000 --> 00:01:22,000
A,

45
00:01:22,000 --> 00:01:23,000
B,

46
00:01:23,000 --> 00:01:23,000
C,

47
00:01:23,000 --> 00:01:24,000
D,

48
00:01:24,000 --> 00:01:24,000
E,

49
00:01:24,000 --> 00:01:25,000
F,

50
00:01:25,000 --> 00:01:26,000
i G.

51
00:01:26,000 --> 00:01:28,000
Posle toga, ciklus se ponavlja:

52
00:01:28,000 --> 00:01:28,000
A,

53
00:01:28,000 --> 00:01:29,000
B,

54
00:01:29,000 --> 00:01:29,000
C,

55
00:01:29,000 --> 00:01:29,000
D,

56
00:01:29,000 --> 00:01:30,000
E,

57
00:01:30,000 --> 00:01:30,000
F,

58
00:01:30,000 --> 00:01:30,000
G,

59
00:01:30,000 --> 00:01:30,000
A,

60
00:01:30,000 --> 00:01:31,000
B,

61
00:01:31,000 --> 00:01:31,000
C,

62
00:01:31,000 --> 00:01:31,000
D,

63
00:01:31,000 --> 00:01:31,000
E,

64
00:01:31,000 --> 00:01:31,000
F,

65
00:01:31,000 --> 00:01:32,000
G,

66
00:01:32,000 --> 00:01:33,000
i tako dalje.

67
00:01:33,000 --> 00:01:35,000
Ali kako su ovi tonovi
dobili svoja imena?

68
00:01:35,000 --> 00:01:38,000
Pa, na primer, ako ste odsvirali F,

69
00:01:38,000 --> 00:01:39,000
a zatim još jedno F

70
00:01:39,000 --> 00:01:41,000
više ili niže na klaviru,

71
00:01:41,000 --> 00:01:42,000
primetićete da oni zvuče
prilično slično

72
00:01:42,000 --> 00:01:45,000
u poređenju sa, na primer, B.

73
00:01:45,000 --> 00:01:46,000
Nazad na linijski sistem,

74
00:01:46,000 --> 00:01:49,000
svaka linija i svaki razmak
između dve linije

75
00:01:49,000 --> 00:01:51,000
predstavlja posebnu visinu tona.

76
00:01:51,000 --> 00:01:53,000
Ako stavimo notu
na jednu od ovih linja

77
00:01:53,000 --> 00:01:55,000
ili u neki
od praznih prostora,

78
00:01:55,000 --> 00:01:57,000
govorimo izvođaču
da svira taj ton.

79
00:01:57,000 --> 00:01:59,000
Što je nota na višoj liniji,

80
00:01:59,000 --> 00:02:01,000
viši je ton.

81
00:02:01,000 --> 00:02:03,000
Ali, očito postoji mnogo više tonova
od ovih devet

82
00:02:03,000 --> 00:02:06,000
koje nam daju ove linije
i prazna mesta između njih.

83
00:02:06,000 --> 00:02:08,000
Veliki klavir, na primer, može da svira

84
00:02:08,000 --> 00:02:10,000
88 posebnih tonova.

85
00:02:10,000 --> 00:02:13,000
Kako onda da skupimo 88 nota
na jedinstven notni sistem?

86
00:02:13,000 --> 00:02:16,000
Koristimo nešto
što se zove muzički ključ.

87
00:02:16,000 --> 00:02:17,000
Muzički ključ je čudan simbol

88
00:02:17,000 --> 00:02:18,000
koji se postavlja
na početak linijskog sistema

89
00:02:18,000 --> 00:02:20,000
i deluje kao referentna tačka

90
00:02:20,000 --> 00:02:22,000
koja vam govori
da posebna linija ili prazno mesto

91
00:02:22,000 --> 00:02:25,000
odgovara posebnoj noti
na vašem instrumentu.

92
00:02:25,000 --> 00:02:27,000
Ako želimo da sviramo note
koje nisu na linijskom sistemu,

93
00:02:27,000 --> 00:02:29,000
mi onda kao lažiramo
i crtamo ekstra linijice

94
00:02:29,000 --> 00:02:31,000
koje se zovu
pomoćne notne linije

95
00:02:31,000 --> 00:02:33,000
i crtamo note na njima.

96
00:02:33,000 --> 00:02:35,000
Ako nam je potrebno
da ih mnogo nacrtamo

97
00:02:35,000 --> 00:02:36,000
to onda postaje zbunjujuće

98
00:02:36,000 --> 00:02:39,000
i tada treba da promenimo ključ.

99
00:02:39,000 --> 00:02:42,000
Dva osnovna elementa kontrolišu
kada izvođač

100
00:02:42,000 --> 00:02:44,000
treba da svira note:

101
00:02:44,000 --> 00:02:45,000
vrsta takta

102
00:02:45,000 --> 00:02:46,000
i ritam.

103
00:02:46,000 --> 00:02:47,000
Vrsta takta je deo muzike koji je

104
00:02:47,000 --> 00:02:50,000
sam po sebi dosadan.

105
00:02:50,000 --> 00:02:51,000
Zvuči ovako.

106
00:02:54,000 --> 00:02:55,000
Primetite da se ne menja

107
00:02:55,000 --> 00:02:57,000
samo veselo opstaje.

108
00:02:57,000 --> 00:03:00,000
Može biti spor

109
00:03:00,000 --> 00:03:02,000
ili brz

110
00:03:02,000 --> 00:03:03,000
ili kakav god poželite.

111
00:03:03,000 --> 00:03:06,000
Suština je da,
kao mala kazaljka na časovniku

112
00:03:06,000 --> 00:03:09,000
koja deli minutu na 60 sekundi,

113
00:03:09,000 --> 00:03:12,000
gde sve sekunde isto traju,

114
00:03:12,000 --> 00:03:13,000
takt deli muzički komad

115
00:03:13,000 --> 00:03:15,000
na male vremenske fragmente

116
00:03:15,000 --> 00:03:17,000
koji jednako traju,

117
00:03:17,000 --> 00:03:18,000
taktove.

118
00:03:18,000 --> 00:03:20,000
Sa stabilnim taktom kao osnovom,

119
00:03:20,000 --> 00:03:22,000
možemo da počnemo da dodajemo
ritam našim tonovima

120
00:03:22,000 --> 00:03:24,000
i tada se muzika zaista i događa.

121
00:03:25,000 --> 00:03:27,000
Ovo je četvrtinka.

122
00:03:27,000 --> 00:03:28,000
To je najosnovnija jedinica ritma

123
00:03:28,000 --> 00:03:30,000
i njena je vrednost jedan udarac.

124
00:03:30,000 --> 00:03:33,000
Ovo je polovina
i njena vrednost je dva udarca.

125
00:03:33,000 --> 00:03:35,000
Ovo je cela nota
i ona vredi četiri udarca,

126
00:03:35,000 --> 00:03:37,000
a ovi mališani su osminke

127
00:03:37,000 --> 00:03:39,000
koje su polovina udarca.

128
00:03:39,000 --> 00:03:41,000
"Sjajno", kažete, "šta to znači?"

129
00:03:41,000 --> 00:03:42,000
Možda se primetili

130
00:03:42,000 --> 00:03:44,000
da duž linijskog sistema,

131
00:03:44,000 --> 00:03:47,000
postoje male linije
koje ga dele na male delove.

132
00:03:47,000 --> 00:03:48,000
To su taktice

133
00:03:48,000 --> 00:03:51,000
jer svaki segment je takt.

134
00:03:51,000 --> 00:03:53,000
Na početku muzičkog komada

135
00:03:53,000 --> 00:03:54,000
odmah posle ključa

136
00:03:54,000 --> 00:03:56,000
je nešto što se zove oznaka za takt

137
00:03:56,000 --> 00:04:00,000
koja kaže izvođaču
koliko udaraca ima u svakom taktu.

138
00:04:00,000 --> 00:04:02,000
Ovo kaže da su u svakom taktu
dva udarca,

139
00:04:02,000 --> 00:04:03,000
ovde tri,

140
00:04:03,000 --> 00:04:04,000
ovde četiri

141
00:04:04,000 --> 00:04:05,000
i tako dalje.

142
00:04:05,000 --> 00:04:07,000
Donji broj nam kaže kakva nota

143
00:04:07,000 --> 00:04:10,000
će biti osnovna jedinica
za merenje takta.

144
00:04:10,000 --> 00:04:12,000
Jedna odgovara celoj noti,

145
00:04:12,000 --> 00:04:13,000
dva – polovini note

146
00:04:13,000 --> 00:04:15,000
četiri – četvrtini note

147
00:04:15,000 --> 00:04:17,000
i osam – osmini note
i tako dalje.

148
00:04:17,000 --> 00:04:19,000
Tako da nam oznaka za takt

149
00:04:19,000 --> 00:04:22,000
kaže da ima četiri četvrtine note
u svakom taktu,

150
00:04:22,000 --> 00:04:22,000
jedna,

151
00:04:22,000 --> 00:04:23,000
dve,

152
00:04:23,000 --> 00:04:23,000
tri,

153
00:04:23,000 --> 00:04:24,000
četiri;

154
00:04:24,000 --> 00:04:24,000
jedna,

155
00:04:24,000 --> 00:04:24,000
dve,

156
00:04:24,000 --> 00:04:25,000
tri,

157
00:04:25,000 --> 00:04:25,000
četiri

158
00:04:25,000 --> 00:04:26,000
i tako dalje.

159
00:04:26,000 --> 00:04:28,000
Ali kao što sam ranije rekao

160
00:04:28,000 --> 00:04:29,000
ako se držimo ritma

161
00:04:29,000 --> 00:04:31,000
postaje dosadno,

162
00:04:31,000 --> 00:04:32,000
pa ćemo zameniti
neke četvrtine

163
00:04:32,000 --> 00:04:34,000
drugim ritmovima.

164
00:04:34,000 --> 00:04:36,000
Primetite kako iako se broj nota

165
00:04:36,000 --> 00:04:37,000
u svakom taktu promenio,

166
00:04:37,000 --> 00:04:40,000
ukupan broj udaraca nije.

167
00:04:41,000 --> 00:04:45,000
Kako naše muzičko delo zvuči?

168
00:04:47,000 --> 00:04:51,000
Zvuči OK, ali je možda
malo nepotpuno, zar ne?

169
00:04:51,000 --> 00:04:52,000
Dodajmo još jedan instrument

170
00:04:52,000 --> 00:04:53,000
koji ima svoju visinu tona i ritam.

171
00:04:54,000 --> 00:04:56,000
E sad zvuči kao muzika.

172
00:04:57,000 --> 00:04:59,000
Svakako, potrebno je vreme

173
00:04:59,000 --> 00:05:00,000
da se naviknemo da je čitamo brzo

174
00:05:00,000 --> 00:05:02,000
i sviramo na instrumentu
ono što vidimo,

175
00:05:02,000 --> 00:05:04,000
ali sa strpljenjem i vremenom

176
00:05:04,000 --> 00:05:06,000
možete da postanete sledeći Betoven

177
00:05:06,000 --> 00:05:07,000
ili

178
00:05:07,000 --> 00:05:08,000
Džastin Biber.

179
00:05:07,000 --> 00:05:08,000