WEBVTT

00:00:05.894 --> 00:00:07.981
Όταν παρακολουθούμε μια ταινία 
ή ένα θεατρικό έργο,

00:00:07.981 --> 00:00:08.941
ξέρουμε ότι οι ηθοποιοί

00:00:08.941 --> 00:00:11.024
πιθανότατα έμαθαν 
τα λόγια από ένα σενάριο,

00:00:11.024 --> 00:00:12.076
το οποίο ουσιαστικά τους λέει

00:00:12.076 --> 00:00:12.823
τι να πουν

00:00:12.823 --> 00:00:14.326
και πότε να το πουν.

00:00:14.920 --> 00:00:16.167
Ένα κομμάτι γραπτής μουσικής

00:00:16.167 --> 00:00:18.256
λειτουργεί ακριβώς με την ίδια αρχή.

00:00:18.256 --> 00:00:19.615
Κατά μια πολύ βασική έννοια,

00:00:19.615 --> 00:00:21.799
υποδεικνύει στον καλλιτέχνη τι να παίξει

00:00:21.799 --> 00:00:23.179
και πότε.

00:00:23.901 --> 00:00:26.205
Από αισθητική άποψη, 
υπάρχει πολύ μεγάλη διαφορά

00:00:26.205 --> 00:00:28.126
ανάμεσα στον Μπετόβεν, για παράδειγμα,

00:00:28.126 --> 00:00:29.403
και στον Τζάστιν Μπίμπερ,

00:00:29.403 --> 00:00:32.040
αλλά και οι δυο καλλιτέχνες
χρησιμοποίησαν τα ίδια θεμέλια

00:00:32.040 --> 00:00:34.182
για να δημιουργήσουν τη μουσική τους: 
νότες

00:00:34.182 --> 00:00:35.221
Παρόλο που το τελικό αποτέλεσμα

00:00:35.221 --> 00:00:36.890
μπορεί να ακούγεται αρκετά περίπλοκο,

00:00:36.890 --> 00:00:40.393
η λογική πίσω από τις μουσικές νότες
είναι πράγματι αρκετά ξεκάθαρη.

00:00:40.418 --> 00:00:41.471
Ας ρίξουμε μια ματιά

00:00:41.471 --> 00:00:43.641
στα θεμελιακά στοιχεία 
της μουσικής σημειογραφίας

00:00:43.641 --> 00:00:47.401
και πώς αυτά αλληλεπιδρούν 
για να δημιουργήσουν ένα έργο τέχνης.

00:00:47.401 --> 00:00:49.821
Η μουσική γράφεται 
σε πέντε παράλληλες γραμμές

00:00:49.821 --> 00:00:51.465
που διασχίζουν τη σελίδα.

00:00:51.465 --> 00:00:53.748
Αυτές οι πέντε γραμμές 
ονομάζονται πεντάγραμμο,

00:00:53.748 --> 00:00:56.218
και κάθε πεντάγραμμο
λειτουργεί σε δυο άξονες:

00:00:56.218 --> 00:00:57.224
πάνω-κάτω

00:00:57.224 --> 00:00:59.258
και αριστερά προς δεξιά.

00:00:59.258 --> 00:01:01.343
Ο άξονας πάνω-κάτω δείχνει στον καλλιτέχνη

00:01:01.343 --> 00:01:02.538
την ένταση της νότας

00:01:02.538 --> 00:01:03.936
ή ποια νότα να παίξει,

00:01:03.936 --> 00:01:06.414
και ο άξονας αριστερά προς δεξιά
υπαγορεύει στον καλλιτέχνη

00:01:06.414 --> 00:01:09.272
τον ρυθμό της νότας 
ή πότε να την παίξει.

00:01:09.281 --> 00:01:11.013
Ας ξεκινήσουμε με την ένταση.

00:01:11.013 --> 00:01:13.112
Για βοήθεια, 
θα χρησιμοποιήσουμε ένα πιάνο,

00:01:13.112 --> 00:01:14.596
αλλά αυτό το σύστημα λειτουργεί

00:01:14.596 --> 00:01:16.823
πολύ καλά για κάθε μουσικό όργανο.

00:01:16.823 --> 00:01:18.600
Στη μουσική παράδοση της Δύσης,

00:01:18.600 --> 00:01:19.981
οι εντάσεις παίρνουν ονόματα

00:01:19.981 --> 00:01:22.250
από τα πρώτα εφτά γράμματα της αλφαβήτου,

00:01:22.250 --> 00:01:22.775
Εϊ, (Ντο)

00:01:22.775 --> 00:01:23.276
Μπι, (Ρε)

00:01:23.276 --> 00:01:23.717
Σι, (Μι)

00:01:23.717 --> 00:01:24.107
Ντι, (Φα)

00:01:24.107 --> 00:01:24.557
Ι, (Σολ)

00:01:24.557 --> 00:01:25.125
Εφ, (Λα)

00:01:25.125 --> 00:01:26.446
και Τζι, (Σι).

00:01:26.446 --> 00:01:28.572
Μετά από αυτό ο κύκλος επαναλαμβάνεται:

00:01:28.572 --> 00:01:28.989
Εϊ, (Ντο)

00:01:28.989 --> 00:01:29.369
Μπι, (Ρε)

00:01:29.369 --> 00:01:29.633
Σι, (Μι)

00:01:29.633 --> 00:01:29.866
Ντι, (Φα)

00:01:29.866 --> 00:01:30.112
Ι, (Σολ)

00:01:30.112 --> 00:01:30.404
Εφ, (Λα)

00:01:30.404 --> 00:01:30.658
Τζι, (Σι)

00:01:30.658 --> 00:01:30.972
Εϊ, (Ντο)

00:01:30.972 --> 00:01:31.215
Μπι, (Ρε)

00:01:31.215 --> 00:01:31.409
Σι, (Μι)

00:01:31.409 --> 00:01:31.572
Ντι, (Φα)

00:01:31.572 --> 00:01:31.747
Ι, (Σολ)

00:01:31.747 --> 00:01:31.948
Εφ, (Λα)

00:01:31.948 --> 00:01:32.159
Τζι, (Σι)

00:01:32.159 --> 00:01:33.537
και ούτω καθεξής.

00:01:33.537 --> 00:01:35.684
Πώς, όμως, απέκτησαν το όνομα τους 
αυτές οι εντάσεις;

00:01:35.684 --> 00:01:38.293
Για παράδειγμα, αν παίζετε μια Εφ, (Φα)

00:01:38.293 --> 00:01:39.471
και μετά άλλη μια Εφ, (Φα)

00:01:39.471 --> 00:01:41.216
σε υψηλότερη ή σε χαμηλότερη
κλίμακα στο πιάνο,

00:01:41.216 --> 00:01:42.945
θα παρατηρήσετε ότι ακούγονται 
το ίδιο περίπου

00:01:42.945 --> 00:01:45.585
συγκρινόμενη με μια Μπι, (Σι) 
για παράδειγμα,

00:01:45.585 --> 00:01:46.979
Πίσω πάλι στο πεντάγραμμο,

00:01:46.979 --> 00:01:49.673
κάθε γραμμή και κάθε διάστημα 
ανάμεσα σε δυο γραμμές

00:01:49.673 --> 00:01:51.779
αντιπροσωπεύει μια ξεχωριστή ένταση.

00:01:51.779 --> 00:01:54.161
Αν βάλουμε μια νότα σε κάθε μια 
από αυτές τις γραμμές

00:01:54.161 --> 00:01:55.131
ή σε κάθε διάστημα

00:01:55.131 --> 00:01:57.782
υπαγορεύουμε στον καλλιτέχνη
να παίξει εκείνη την ένταση.

00:01:57.782 --> 00:01:59.805
Όσο ψηλότερα είναι 
στο πεντάγραμμο μια νότα,

00:01:59.805 --> 00:02:01.436
τόσο υψηλότερη η ένταση.

00:02:01.436 --> 00:02:03.937
Ασφαλώς υπάρχουν πολλές, 
περισσότερες εντάσεις

00:02:03.937 --> 00:02:06.611
από τις εννέα που μας δίνουν 
αυτές οι γραμμές και τα διαστήματα.

00:02:06.611 --> 00:02:08.279
Λόγου χάρη, ένα μεγάλο πιάνο 
μπορεί να παίξει

00:02:08.279 --> 00:02:10.028
88 ξεχωριστές νότες.

00:02:10.028 --> 00:02:13.535
Πώς λοιπόν συμπυκνώνουμε 88 νότες 
σε ένα απλό πεντάγραμμο;

00:02:13.535 --> 00:02:16.162
Χρησιμοποιούμε κάτι που λέγεται κλειδί.

00:02:16.162 --> 00:02:17.413
Ένα κλειδί είναι ένα παράξενο σύμβολο,

00:02:17.413 --> 00:02:18.998
που τοποθετείται
στην αρχή του πενταγράμμου

00:02:18.998 --> 00:02:20.468
και λειτουργεί ως σημείο αναφοράς,

00:02:20.468 --> 00:02:22.332
λέγοντάς σας ότι μια συγκεκριμένη γραμμή 
ή διάστημα

00:02:22.332 --> 00:02:25.606
ανταποκρίνεται σε μια ειδική νότα 
στο μουσικό σας όργανο.

00:02:25.606 --> 00:02:27.588
Αν θέλουμε να παίξουμε νότες που 
δεν είναι στο πεντάγραμμο,

00:02:27.588 --> 00:02:29.745
κάνουμε κάτι σαν απάτη και 
σχεδιάζουμε επιπλέον γραμμές

00:02:29.745 --> 00:02:31.219
που λέγονται βοηθητικές γραμμές

00:02:31.219 --> 00:02:33.100
και τοποθετούμε τις νότες επάνω τους.

00:02:33.100 --> 00:02:35.047
Αν χρειάζεται να σχεδιάσουμε 
τόσο πολλές γραμμές

00:02:35.047 --> 00:02:36.473
που μπορεί να μπερδευτούμε,

00:02:36.473 --> 00:02:39.622
τότε είναι απαραίτητο να αλλάξουμε κλειδί.

00:02:39.622 --> 00:02:42.230
Όσο για το πότε ένας καλλιτέχνης
θα παίξει τις νότες,

00:02:42.230 --> 00:02:44.125
δυο στοιχεία το καθορίζουν:

00:02:44.125 --> 00:02:45.023
ο χτύπος

00:02:45.023 --> 00:02:46.234
και ο ρυθμός.

00:02:46.234 --> 00:02:47.987
Ο χτύπος ενός μουσικού κομματιού είναι,

00:02:47.987 --> 00:02:50.024
από μόνος του κάπως πληκτικός.

00:02:50.024 --> 00:02:51.713
Ακούγεται κάπως έτσι.

00:02:54.173 --> 00:02:55.506
Σημειώστε ότι δεν αλλάζει,

00:02:55.506 --> 00:02:57.985
συνεχίζει με ευχαρίστηση.

00:02:57.985 --> 00:03:00.546
Μπορεί να πάει αργά

00:03:00.546 --> 00:03:02.490
ή γρήγορα

00:03:02.490 --> 00:03:03.821
ή όπως σας αρέσει.

00:03:03.821 --> 00:03:06.948
Το θέμα είναι ότι όπως ακριβώς 
με τον δεύτερο δείκτη του ρολογιού

00:03:06.948 --> 00:03:09.196
διαιρεί το ένα λεπτό σε εξήντα δεύτερα,

00:03:09.196 --> 00:03:12.209
με κάθε λεπτό να έχει την ίδια διάρκεια 
όπως κάθε άλλο,

00:03:12.209 --> 00:03:13.998
ο χτύπος διαιρεί ένα κομμάτι μουσικής

00:03:13.998 --> 00:03:15.504
σε μικρά κλάσματα του χρόνου

00:03:15.504 --> 00:03:17.252
που έχουν την ίδια διάρκεια όλα,

00:03:17.252 --> 00:03:18.826
χτύπους.

00:03:18.826 --> 00:03:20.491
Έχοντας ως βάση ένα σταθερό χτύπημα,

00:03:20.491 --> 00:03:22.570
μπορούμε να προσθέτουμε 
ρυθμό στις εντάσεις μας,

00:03:22.570 --> 00:03:24.926
και τότε είναι που παράγεται 
πραγματική μουσική.

00:03:25.413 --> 00:03:27.056
Έχουμε εδώ ένα τέταρτο της νότας.

00:03:27.056 --> 00:03:28.983
Είναι η στοιχειωδέστερη ρυθμική μονάδα,

00:03:28.983 --> 00:03:30.515
και δημιουργείται από ένα χτύπο.

00:03:30.515 --> 00:03:33.316
Εδώ έχουμε μισή νότα 
και δημιουργείται από δυο χτύπους.

00:03:33.316 --> 00:03:35.437
Αυτή είναι μια ολόκληρη νότα 
και δημιουργείται από τέσσερις χτύπους,

00:03:35.437 --> 00:03:37.378
και αυτά τα τυπάκια εδώ 
είναι όγδοα της νότας

00:03:37.378 --> 00:03:39.261
και δημιουργούνται από μισό χτύπο.

00:03:39.261 --> 00:03:41.985
«Υπέροχα», λέτε, «τι σημαίνει αυτό;»

00:03:41.997 --> 00:03:44.464
Ίσως να παρατηρήσατε
ότι κατά μήκος του πενταγράμμου,

00:03:44.464 --> 00:03:47.239
υπάρχουν γραμμούλες που το διαιρούν 
σε μικρά κομμάτια.

00:03:47.239 --> 00:03:48.949
Αυτές είναι γραμμές μέτρου

00:03:48.949 --> 00:03:51.618
και κάθε κομμάτι ονομάζεται μέτρο.

00:03:51.618 --> 00:03:53.465
Στην αρχή ενός μουσικού κομματιού,

00:03:53.465 --> 00:03:54.589
αμέσως μετά το κλειδί,

00:03:54.589 --> 00:03:56.844
υπάρχει κάτι που ονομάζεται 
μετρητής χρόνου,

00:03:56.844 --> 00:04:00.009
που υποδεικνύει στον καλλιτέχνη 
πόσα χτυπήματα σε κάθε μέτρο.

00:04:00.009 --> 00:04:02.178
Αυτό εδώ δείχνει 
δυο χτυπήματα σε κάθε μέτρο,

00:04:02.178 --> 00:04:03.524
αυτό δείχνει τρία,

00:04:03.524 --> 00:04:04.325
αυτό τέσσερα,

00:04:04.325 --> 00:04:05.596
και πάει λέγοντας.

00:04:05.596 --> 00:04:07.885
Ο τελευταίος αριθμός 
μάς λέει τι είδους νότα

00:04:07.885 --> 00:04:10.551
πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως βασική μονάδα 
για το χτύπο.

00:04:10.551 --> 00:04:12.512
Το ένα αντιστοιχεί σε ολόκληρη νότα

00:04:12.512 --> 00:04:13.642
το δυο σε μισή,

00:04:13.642 --> 00:04:15.450
το τέσσερα σε ένα τέταρτο,

00:04:15.451 --> 00:04:17.685
και το οκτώ σε ένα όγδοο,
και πάει λέγοντας.

00:04:17.685 --> 00:04:19.329
Αυτός εδώ ο μετρητής χρόνου

00:04:19.329 --> 00:04:22.125
μας λέει ότι υπάρχουν τέσσερις νότες τετάρτου
σε κάθε μέτρο,

00:04:22.125 --> 00:04:22.561
μία,

00:04:22.561 --> 00:04:23.038
δύο,

00:04:23.038 --> 00:04:23.467
τρεις,

00:04:23.467 --> 00:04:24.077
τέσσερις,

00:04:24.077 --> 00:04:24.485
μία,

00:04:24.485 --> 00:04:24.847
δύο,

00:04:24.847 --> 00:04:25.230
τρεις,

00:04:25.230 --> 00:04:25.641
τέσσερις

00:04:25.641 --> 00:04:26.950
και ούτω καθεξής.

00:04:26.950 --> 00:04:28.359
Όπως ανάφερα και πριν,

00:04:28.359 --> 00:04:31.372
αν μείνουμε προσκολλημένοι στον χτύπο,
γίνεται κάπως πληκτικό,

00:04:31.379 --> 00:04:33.383
και έτσι θα αντικαταστήσουμε 
μερικές νότες τετάρτου

00:04:33.383 --> 00:04:34.913
με διαφορετικούς ρυθμούς.

00:04:34.913 --> 00:04:36.508
Προσέξτε ότι παρόλο 
που ο αριθμός από τις νότες

00:04:36.508 --> 00:04:37.997
σε κάθε μέτρο έχει αλλάξει,

00:04:37.997 --> 00:04:40.998
ο συνολικός αριθμός των χτύπων
δεν έχει αλλάξει.

00:04:41.905 --> 00:04:45.147
Πώς ακούγεται λοιπόν 
η μουσική μας δημιουργία;

00:04:47.760 --> 00:04:51.076
Ε, καλά ακούγεται, 
αλλά κάπως αδύναμα, έτσι;

00:04:51.076 --> 00:04:54.432
Ας προσθέσουμε ένα άλλο μουσικό όργανο
με τη δική του ένταση και ρυθμό.

00:04:54.435 --> 00:04:56.611
Τώρα ακούγεται σαν μουσική.

00:04:57.903 --> 00:04:59.147
Ασφαλώς, χρειάζεται άσκηση

00:04:59.147 --> 00:05:00.398
για να συνηθίσουμε να διαβάζουμε γρήγορα

00:05:00.398 --> 00:05:02.316
και να παίζουμε αυτό που βλέπουμε 
στο μουσικό μας όργανο,

00:05:02.316 --> 00:05:04.065
αλλά με λίγο χρόνο και υπομονή,

00:05:04.065 --> 00:05:06.379
θα μπορούσατε να είστε ο επόμενος Μπετόβεν

00:05:06.379 --> 00:05:07.072
ή

00:05:07.072 --> 00:05:08.484
ο Τζάστιν Μπίμπερ.