WEBVTT

00:00:00.917 --> 00:00:03.825
Pekâlâ bu yeni tip koronavirüsünü
nasıl yeneceğiz?

00:00:04.317 --> 00:00:06.948
Elimizdeki en iyi araçları kullanarak --

00:00:06.972 --> 00:00:09.011
bilim ve teknolojimizi.

00:00:09.594 --> 00:00:14.336
Laboratuvarımda yapay zekâ
ve sentetik biyolojiyi kullanarak

00:00:14.353 --> 00:00:17.413
bu pandemiye açtığımız savaşta
süreci hızlandırıyoruz.

00:00:18.078 --> 00:00:22.841
İşimiz ilk önce antibiyotik direnci
krizini çözmeye yönelikti.

00:00:22.842 --> 00:00:27.531
Projemizin amacı,
makine öğrenimi gücünü kullanarak

00:00:27.555 --> 00:00:29.401
antibiyotik depomuzu yenilemek

00:00:29.425 --> 00:00:33.263
ve böylelikle küresel çapta yıkıcı bir
post-antibiyotik çağa yakalanmamak.

00:00:33.685 --> 00:00:36.505
Önemli nokta şu ki
aynı teknoloji kullanılarak

00:00:36.529 --> 00:00:40.631
mevcut pandemi savaşına yardım edecek
antiviral bileşenler de aranabilir.

NOTE Paragraph

00:00:42.080 --> 00:00:45.982
Makine öğrenimi,
geleneksel ilaç keşfi modeli için

00:00:46.006 --> 00:00:47.410
tamamen ezber bozabilir.

00:00:47.434 --> 00:00:48.659
Bu yaklaşımla,

00:00:48.683 --> 00:00:52.761
bir laboratuvarda
tek tek binlerce mevcut molekülü

00:00:52.785 --> 00:00:55.856
etkinliklerini anlamak için
test etmek yerine

00:00:55.856 --> 00:01:00.513
bir bilgisayara çok daha
geniş bir alan taranacak şekilde

00:01:00.537 --> 00:01:04.121
sentezlenebilecek tüm olası
molekülleri keşfetmesini öğretebiliriz

00:01:04.145 --> 00:01:09.759
ve böylelikle samanlıkta
iğne aramak yerine

00:01:09.783 --> 00:01:13.543
bilgisayar gücünün
dev mıknatısını kullanarak

00:01:13.567 --> 00:01:17.482
aynı anda birden fazla samanlıkta
pek çok iğne bulabiliriz.

NOTE Paragraph

00:01:18.423 --> 00:01:20.415
Erkenden bazı başarılara imza attık bile.

00:01:21.010 --> 00:01:26.475
Yakın zamanda, SARS-CoV-2
enfeksiyonlarıyla birlikte seyredebilecek

00:01:26.499 --> 00:01:29.059
bakteriyel enfeksiyonlarla
savaşmada umut vadeden

00:01:29.083 --> 00:01:32.694
yeni antibiyotik keşfi için
makine öğrenimi kullandık.

00:01:33.181 --> 00:01:37.350
İki ay önce, TED'in Audacious Project'i
işimizi ölçeklendirmemiz için

00:01:37.374 --> 00:01:39.562
fon sağlamayı kabul etti.

00:01:39.586 --> 00:01:44.214
Hedefimiz, önümüzdeki yedi yıl içinde
yeni sınıf yedi antibiyotik keşfederek

00:01:44.238 --> 00:01:49.811
dünyanın yedi en ölümcül
bakteriyel patojenini yenmek.

00:01:50.206 --> 00:01:51.939
İzah edeyim;

00:01:51.963 --> 00:01:56.869
son 30 yıl içinde keşfedilen
yeni sınıf antibiyotik sayısı sıfır.

NOTE Paragraph

00:01:58.030 --> 00:02:01.601
Orta vadeli gelecek planlarımız arasında
yeni antibiyotik arayışı olsa da

00:02:01.625 --> 00:02:06.277
yeni tip koronavirüs mevcut bir
ölümcül tehdit teşkil ediyor,

00:02:06.301 --> 00:02:10.094
ben de bu virüsle savaşmada
tedavi olanağı sağlayacak

00:02:10.118 --> 00:02:12.927
aynı teknolojiyi
kullanabileceğimiz kanısındayım.

00:02:13.486 --> 00:02:15.205
Peki bunu nasıl yapacağız?

00:02:15.229 --> 00:02:18.177
Bir bileşen eğitim kütüphanesi yaratıyoruz

00:02:18.201 --> 00:02:23.743
ve katılımcılar bu molekülleri SARS-CoV-2
virüsüyle enfekte hücrelere uygulayarak

00:02:23.767 --> 00:02:27.661
hangilerinin etkili faaliyet
gösterdiğini inceliyorlar.

00:02:28.175 --> 00:02:31.367
Bu veriler bir makine öğrenimi modeli
eğitmek için kullanılacak,

00:02:31.391 --> 00:02:35.461
bu model, bir milyar üzeri moleküle sahip
bir kütüphanede bilgisayarla uygulanacak

00:02:35.485 --> 00:02:39.689
ve potansiyel yeni tip
antiviral bileşenler aranacak.

00:02:40.324 --> 00:02:42.982
En muhtemel tahminleri
sentezleyecek ve test edeceğiz

00:02:43.006 --> 00:02:45.895
ve en çok umut vadeden adayları
klinikte geliştireceğiz.

NOTE Paragraph

00:02:46.356 --> 00:02:48.134
Doğru olamayacak kadar güzel mi?

00:02:48.158 --> 00:02:49.590
Öyle olmamalı.

00:02:49.614 --> 00:02:52.939
The Antibiotics AI Project,
konsept araştırmamız üzerine kuruldu

00:02:52.963 --> 00:02:57.544
ve Halocin adlı yeni tip geniş spektrumlu
antibiyotiğin keşfini mümkün kıldı.

00:02:58.443 --> 00:03:02.840
Halocin'in neredeyse tüm antibiyotiğe
dirençli bakteriyel patojenlere karşı

00:03:02.840 --> 00:03:05.382
antibakteriyel faaliyet tesiri var,

00:03:05.406 --> 00:03:09.327
buna tedavi edilemeyen
panrezistan enfeksiyonlar dâhil.

00:03:09.862 --> 00:03:12.132
Önemli olan,
mevcut antibiyotiklere kıyasla

00:03:12.156 --> 00:03:17.170
bakterilerin Halocin'e karşı direnç
geliştirme sıklığı inanılmaz düşük oranda.

00:03:18.303 --> 00:03:21.093
Laboratuvarda hem Halocin
hem de Cipro'ya karşı

00:03:21.093 --> 00:03:24.825
bakterilerin direnç geliştirme
yeteneğini test ettik.

00:03:25.299 --> 00:03:29.747
Cipro'da bir günün sonunda
direnç gözlemledik.

00:03:30.213 --> 00:03:33.611
Halocin'de, bir günün sonunda
hiçbir direnç gözlemlemedik.

00:03:34.479 --> 00:03:37.781
İşin harika kısmı, 30 gün sonra bile

00:03:37.805 --> 00:03:40.406
Halocin'e karşı direnç gözlemlemedik.

NOTE Paragraph

00:03:41.098 --> 00:03:46.624
Bu pilot projede E.coli'ye karşı
önce ortalama 2.500 bileşen test ettik.

00:03:47.259 --> 00:03:51.313
Bu eğitim seti Cipro ve penisilin gibi
bilinen antibiyotiklerin yanı sıra,

00:03:51.313 --> 00:03:54.159
antibiyotik olmayan
bir dizi ilacı da kapsıyordu.

00:03:54.984 --> 00:03:57.571
Bu verileri kullanarak
modelin öğrenmesini istediğimiz

00:03:57.595 --> 00:04:01.573
antibakteriyel aktiviteyle ilişkili
moleküler özelliklerdi.

00:04:02.269 --> 00:04:04.970
Sonra bu modeli,
birkaç bin molekül barındıran

00:04:04.994 --> 00:04:07.472
bir ilaç yeniden amaçlandırma
kütüphanesine uyguladık

00:04:07.496 --> 00:04:10.114
ve modelden,
antibakteriyel özelliklere sahip

00:04:10.138 --> 00:04:15.300
ama mevcut antibiyotiklere benzemeyen
molekülleri tanımlamasını istedik.

00:04:16.427 --> 00:04:21.224
Çok ilginç, o kütüphanede yalnızca
bir molekül bu kriterlere uydu

00:04:21.248 --> 00:04:23.584
ve o molekül de Halocin çıktı.

00:04:24.444 --> 00:04:27.532
Halocin'in mevcut antibiyotiklere
benzemediği hesaba katılınca

00:04:27.556 --> 00:04:29.520
antibiyotik uzmanı dahi olsa

00:04:29.520 --> 00:04:33.918
bir insanın bu şekilde
Halocin'i tanımlaması imkânsız olurdu.

00:04:34.574 --> 00:04:38.835
SARS-CoV-2'ye karşı bu teknolojiyle
neler yapabileceğimizi hayal edin.

NOTE Paragraph

00:04:39.783 --> 00:04:41.148
Bununla da bitmiyor.

00:04:41.172 --> 00:04:43.992
Ayrıca sentetik biyoloji
araçları kullanıyoruz,

00:04:44.016 --> 00:04:46.627
DNA ve hücresel düzenekler
üzerinde deneme yaparak

00:04:46.651 --> 00:04:50.561
COVID-19'u yenmek gibi
insani amaçlara hizmet ediyoruz,

00:04:50.585 --> 00:04:54.232
şunu da ekleyeyim,
hızlı bir tanısal kontrol sağlayan

00:04:54.256 --> 00:04:57.688
koruyucu bir maske de
geliştirmeye çalışıyoruz.

00:04:58.192 --> 00:04:59.664
Nasıl mı?

00:04:59.688 --> 00:05:03.884
Yakın zamanda, yaşayan bir hücreden
hücresel düzeneği çıkarıp

00:05:03.884 --> 00:05:07.976
RNA sensörleriyle birlikte kağıt
üzerinde dondurup kurutarak

00:05:08.000 --> 00:05:12.916
Ebola ve Zika için
düşük maliyetli tanı sağlayabildik.

00:05:13.503 --> 00:05:18.730
Bu sensörler, kan veya salya içeren
hasta örnekleriyle

00:05:18.754 --> 00:05:21.576
yeniden hidratlandığında aktive oluyorlar.

00:05:21.600 --> 00:05:24.861
Görünen o ki bu teknoloji
kağıtla sınırlı değil

00:05:24.885 --> 00:05:27.771
ve giysi dâhil başka
materyallere de uygulanabiliyor.

00:05:28.671 --> 00:05:30.613
COVID-19 pandemisine gelince

00:05:30.637 --> 00:05:34.983
virüsü tespit edecek
RNA sensörleri tasarlıyoruz,

00:05:35.007 --> 00:05:38.217
bunları gerekli hücresel düzeneklerle
dondurup kurutuyoruz

00:05:38.241 --> 00:05:40.948
ve bir yüz maskesi
kumaşına yerleştiriyoruz.

00:05:40.972 --> 00:05:45.526
Buradaki nefes alıp verme
ve dolayısıyla su buharının oluşumu

00:05:45.526 --> 00:05:47.286
testi aktive ediyor.

00:05:47.804 --> 00:05:52.064
Böylece eğer bir hasta
SARS-CoV-2'yle enfekte olmuşsa

00:05:52.088 --> 00:05:54.161
maske floresan bir sinyal verecek,

00:05:54.185 --> 00:05:58.015
bu sinyal de ucuz, mobil bir cihazla
kolaylıkla tespit edilebilecek.

00:05:58.534 --> 00:06:05.646
Bir iki saat içinde bir hastaya uzaktan
güvenle doğru şekilde teşhis konabilir.

NOTE Paragraph

00:06:06.735 --> 00:06:12.112
Ayrıca sentetik biyolojiyi kullanarak
COVID-19 için aşı adayı tasarlıyoruz.

00:06:13.014 --> 00:06:15.667
BCG aşısını başka bir amaca
uygun hâle getiriyoruz,

00:06:15.691 --> 00:06:18.561
neredeyse bir yüzyıldır
tüberküloza karşı kullanılmıştı.

00:06:18.585 --> 00:06:20.480
Bu, canlı ama zararı alınmış bir aşı

00:06:20.480 --> 00:06:24.807
ve SARS-CoV-2 antijenleri göstermesi için
üzerinde mühendislik yapıyoruz,

00:06:24.831 --> 00:06:29.325
bu da bağışıklık sistemi tarafından
koruyucu antikorları tetikleyecektir.

00:06:29.328 --> 00:06:32.062
Önemli bir nokta şu ki
BCG büyük çapta ölçeklenebilir

00:06:32.086 --> 00:06:36.659
ve bildirilen aşılar arasında
en iyi profillerden birine sahip.

NOTE Paragraph

00:06:37.881 --> 00:06:42.986
Sentetik biyoloji
ve yapay zekâ araçlarıyla

00:06:43.010 --> 00:06:46.358
bu yeni tip koronavirüse karşı
savaşı kazanabiliriz.

00:06:46.844 --> 00:06:50.163
Bu çalışma hâlâ ilk aşamalarında
fakat vadettiği umut gerçek.

00:06:50.798 --> 00:06:54.243
Bilim ve teknoloji; bu insan zekâsı
ve süper bakteri genleri savaşında

00:06:54.267 --> 00:06:57.428
bize önemli bir avantaj sağlayabilir,

00:06:57.452 --> 00:06:59.199
kazanabileceğimiz bir savaş.

NOTE Paragraph

00:06:59.990 --> 00:07:01.223
Teşekkürler.