0:00:00.917,0:00:03.825
Pekâlâ bu yeni tip koronavirüsünü[br]nasıl yeneceğiz?

0:00:04.317,0:00:06.948
Elimizdeki en iyi araçları kullanarak --

0:00:06.972,0:00:09.011
bilim ve teknolojimizi.

0:00:09.594,0:00:14.336
Laboratuvarımda yapay zekâ[br]ve sentetik biyolojiyi kullanarak

0:00:14.353,0:00:17.413
bu pandemiye açtığımız savaşta[br]süreci hızlandırıyoruz.

0:00:18.078,0:00:22.841
İşimiz ilk önce antibiyotik direnci[br]krizini çözmeye yönelikti.

0:00:22.842,0:00:27.531
Projemizin amacı,[br]makine öğrenimi gücünü kullanarak

0:00:27.555,0:00:29.401
antibiyotik depomuzu yenilemek

0:00:29.425,0:00:33.263
ve böylelikle küresel çapta yıkıcı bir[br]post-antibiyotik çağa yakalanmamak.

0:00:33.685,0:00:36.505
Önemli nokta şu ki[br]aynı teknoloji kullanılarak

0:00:36.529,0:00:40.631
mevcut pandemi savaşına yardım edecek[br]antiviral bileşenler de aranabilir.

0:00:42.080,0:00:45.982
Makine öğrenimi,[br]geleneksel ilaç keşfi modeli için

0:00:46.006,0:00:47.410
tamamen ezber bozabilir.

0:00:47.434,0:00:48.659
Bu yaklaşımla,

0:00:48.683,0:00:52.761
bir laboratuvarda[br]tek tek binlerce mevcut molekülü

0:00:52.785,0:00:55.856
etkinliklerini anlamak için[br]test etmek yerine

0:00:55.856,0:01:00.513
bir bilgisayara çok daha[br]geniş bir alan taranacak şekilde

0:01:00.537,0:01:04.121
sentezlenebilecek tüm olası[br]molekülleri keşfetmesini öğretebiliriz

0:01:04.145,0:01:09.759
ve böylelikle samanlıkta[br]iğne aramak yerine

0:01:09.783,0:01:13.543
bilgisayar gücünün[br]dev mıknatısını kullanarak

0:01:13.567,0:01:17.482
aynı anda birden fazla samanlıkta[br]pek çok iğne bulabiliriz.

0:01:18.423,0:01:20.415
Erkenden bazı başarılara imza attık bile.

0:01:21.010,0:01:26.475
Yakın zamanda, SARS-CoV-2[br]enfeksiyonlarıyla birlikte seyredebilecek

0:01:26.499,0:01:29.059
bakteriyel enfeksiyonlarla[br]savaşmada umut vadeden

0:01:29.083,0:01:32.694
yeni antibiyotik keşfi için[br]makine öğrenimi kullandık.

0:01:33.181,0:01:37.350
İki ay önce, TED'in Audacious Project'i[br]işimizi ölçeklendirmemiz için

0:01:37.374,0:01:39.562
fon sağlamayı kabul etti.

0:01:39.586,0:01:44.214
Hedefimiz, önümüzdeki yedi yıl içinde[br]yeni sınıf yedi antibiyotik keşfederek

0:01:44.238,0:01:49.811
dünyanın yedi en ölümcül[br]bakteriyel patojenini yenmek.

0:01:50.206,0:01:51.939
İzah edeyim;

0:01:51.963,0:01:56.869
son 30 yıl içinde keşfedilen[br]yeni sınıf antibiyotik sayısı sıfır.

0:01:58.030,0:02:01.601
Orta vadeli gelecek planlarımız arasında[br]yeni antibiyotik arayışı olsa da

0:02:01.625,0:02:06.277
yeni tip koronavirüs mevcut bir[br]ölümcül tehdit teşkil ediyor,

0:02:06.301,0:02:10.094
ben de bu virüsle savaşmada[br]tedavi olanağı sağlayacak

0:02:10.118,0:02:12.927
aynı teknolojiyi[br]kullanabileceğimiz kanısındayım.

0:02:13.486,0:02:15.205
Peki bunu nasıl yapacağız?

0:02:15.229,0:02:18.177
Bir bileşen eğitim kütüphanesi yaratıyoruz

0:02:18.201,0:02:23.743
ve katılımcılar bu molekülleri SARS-CoV-2[br]virüsüyle enfekte hücrelere uygulayarak

0:02:23.767,0:02:27.661
hangilerinin etkili faaliyet[br]gösterdiğini inceliyorlar.

0:02:28.175,0:02:31.367
Bu veriler bir makine öğrenimi modeli[br]eğitmek için kullanılacak,

0:02:31.391,0:02:35.461
bu model, bir milyar üzeri moleküle sahip[br]bir kütüphanede bilgisayarla uygulanacak

0:02:35.485,0:02:39.689
ve potansiyel yeni tip[br]antiviral bileşenler aranacak.

0:02:40.324,0:02:42.982
En muhtemel tahminleri[br]sentezleyecek ve test edeceğiz

0:02:43.006,0:02:45.895
ve en çok umut vadeden adayları[br]klinikte geliştireceğiz.

0:02:46.356,0:02:48.134
Doğru olamayacak kadar güzel mi?

0:02:48.158,0:02:49.590
Öyle olmamalı.

0:02:49.614,0:02:52.939
The Antibiotics AI Project,[br]konsept araştırmamız üzerine kuruldu

0:02:52.963,0:02:57.544
ve Halocin adlı yeni tip geniş spektrumlu[br]antibiyotiğin keşfini mümkün kıldı.

0:02:58.443,0:03:02.840
Halocin'in neredeyse tüm antibiyotiğe[br]dirençli bakteriyel patojenlere karşı

0:03:02.840,0:03:05.382
antibakteriyel faaliyet tesiri var,

0:03:05.406,0:03:09.327
buna tedavi edilemeyen[br]panrezistan enfeksiyonlar dâhil.

0:03:09.862,0:03:12.132
Önemli olan,[br]mevcut antibiyotiklere kıyasla

0:03:12.156,0:03:17.170
bakterilerin Halocin'e karşı direnç[br]geliştirme sıklığı inanılmaz düşük oranda.

0:03:18.303,0:03:21.093
Laboratuvarda hem Halocin[br]hem de Cipro'ya karşı

0:03:21.093,0:03:24.825
bakterilerin direnç geliştirme[br]yeteneğini test ettik.

0:03:25.299,0:03:29.747
Cipro'da bir günün sonunda[br]direnç gözlemledik.

0:03:30.213,0:03:33.611
Halocin'de, bir günün sonunda[br]hiçbir direnç gözlemlemedik.

0:03:34.479,0:03:37.781
İşin harika kısmı, 30 gün sonra bile

0:03:37.805,0:03:40.406
Halocin'e karşı direnç gözlemlemedik.

0:03:41.098,0:03:46.624
Bu pilot projede E.coli'ye karşı[br]önce ortalama 2.500 bileşen test ettik.

0:03:47.259,0:03:51.313
Bu eğitim seti Cipro ve penisilin gibi[br]bilinen antibiyotiklerin yanı sıra,

0:03:51.313,0:03:54.159
antibiyotik olmayan[br]bir dizi ilacı da kapsıyordu.

0:03:54.984,0:03:57.571
Bu verileri kullanarak[br]modelin öğrenmesini istediğimiz

0:03:57.595,0:04:01.573
antibakteriyel aktiviteyle ilişkili[br]moleküler özelliklerdi.

0:04:02.269,0:04:04.970
Sonra bu modeli,[br]birkaç bin molekül barındıran

0:04:04.994,0:04:07.472
bir ilaç yeniden amaçlandırma[br]kütüphanesine uyguladık

0:04:07.496,0:04:10.114
ve modelden,[br]antibakteriyel özelliklere sahip

0:04:10.138,0:04:15.300
ama mevcut antibiyotiklere benzemeyen[br]molekülleri tanımlamasını istedik.

0:04:16.427,0:04:21.224
Çok ilginç, o kütüphanede yalnızca[br]bir molekül bu kriterlere uydu

0:04:21.248,0:04:23.584
ve o molekül de Halocin çıktı.

0:04:24.444,0:04:27.532
Halocin'in mevcut antibiyotiklere[br]benzemediği hesaba katılınca

0:04:27.556,0:04:29.520
antibiyotik uzmanı dahi olsa

0:04:29.520,0:04:33.918
bir insanın bu şekilde[br]Halocin'i tanımlaması imkânsız olurdu.

0:04:34.574,0:04:38.835
SARS-CoV-2'ye karşı bu teknolojiyle[br]neler yapabileceğimizi hayal edin.

0:04:39.783,0:04:41.148
Bununla da bitmiyor.

0:04:41.172,0:04:43.992
Ayrıca sentetik biyoloji[br]araçları kullanıyoruz,

0:04:44.016,0:04:46.627
DNA ve hücresel düzenekler[br]üzerinde deneme yaparak

0:04:46.651,0:04:50.561
COVID-19'u yenmek gibi[br]insani amaçlara hizmet ediyoruz,

0:04:50.585,0:04:54.232
şunu da ekleyeyim,[br]hızlı bir tanısal kontrol sağlayan

0:04:54.256,0:04:57.688
koruyucu bir maske de[br]geliştirmeye çalışıyoruz.

0:04:58.192,0:04:59.664
Nasıl mı?

0:04:59.688,0:05:03.884
Yakın zamanda, yaşayan bir hücreden[br]hücresel düzeneği çıkarıp

0:05:03.884,0:05:07.976
RNA sensörleriyle birlikte kağıt[br]üzerinde dondurup kurutarak

0:05:08.000,0:05:12.916
Ebola ve Zika için[br]düşük maliyetli tanı sağlayabildik.

0:05:13.503,0:05:18.730
Bu sensörler, kan veya salya içeren[br]hasta örnekleriyle

0:05:18.754,0:05:21.576
yeniden hidratlandığında aktive oluyorlar.

0:05:21.600,0:05:24.861
Görünen o ki bu teknoloji[br]kağıtla sınırlı değil

0:05:24.885,0:05:27.771
ve giysi dâhil başka[br]materyallere de uygulanabiliyor.

0:05:28.671,0:05:30.613
COVID-19 pandemisine gelince

0:05:30.637,0:05:34.983
virüsü tespit edecek[br]RNA sensörleri tasarlıyoruz,

0:05:35.007,0:05:38.217
bunları gerekli hücresel düzeneklerle[br]dondurup kurutuyoruz

0:05:38.241,0:05:40.948
ve bir yüz maskesi[br]kumaşına yerleştiriyoruz.

0:05:40.972,0:05:45.526
Buradaki nefes alıp verme[br]ve dolayısıyla su buharının oluşumu

0:05:45.526,0:05:47.286
testi aktive ediyor.

0:05:47.804,0:05:52.064
Böylece eğer bir hasta[br]SARS-CoV-2'yle enfekte olmuşsa

0:05:52.088,0:05:54.161
maske floresan bir sinyal verecek,

0:05:54.185,0:05:58.015
bu sinyal de ucuz, mobil bir cihazla[br]kolaylıkla tespit edilebilecek.

0:05:58.534,0:06:05.646
Bir iki saat içinde bir hastaya uzaktan[br]güvenle doğru şekilde teşhis konabilir.

0:06:06.735,0:06:12.112
Ayrıca sentetik biyolojiyi kullanarak[br]COVID-19 için aşı adayı tasarlıyoruz.

0:06:13.014,0:06:15.667
BCG aşısını başka bir amaca[br]uygun hâle getiriyoruz,

0:06:15.691,0:06:18.561
neredeyse bir yüzyıldır[br]tüberküloza karşı kullanılmıştı.

0:06:18.585,0:06:20.480
Bu, canlı ama zararı alınmış bir aşı

0:06:20.480,0:06:24.807
ve SARS-CoV-2 antijenleri göstermesi için[br]üzerinde mühendislik yapıyoruz,

0:06:24.831,0:06:29.325
bu da bağışıklık sistemi tarafından[br]koruyucu antikorları tetikleyecektir.

0:06:29.328,0:06:32.062
Önemli bir nokta şu ki[br]BCG büyük çapta ölçeklenebilir

0:06:32.086,0:06:36.659
ve bildirilen aşılar arasında[br]en iyi profillerden birine sahip.

0:06:37.881,0:06:42.986
Sentetik biyoloji[br]ve yapay zekâ araçlarıyla

0:06:43.010,0:06:46.358
bu yeni tip koronavirüse karşı[br]savaşı kazanabiliriz.

0:06:46.844,0:06:50.163
Bu çalışma hâlâ ilk aşamalarında[br]fakat vadettiği umut gerçek.

0:06:50.798,0:06:54.243
Bilim ve teknoloji; bu insan zekâsı[br]ve süper bakteri genleri savaşında

0:06:54.267,0:06:57.428
bize önemli bir avantaj sağlayabilir,

0:06:57.452,0:06:59.199
kazanabileceğimiz bir savaş.

0:06:59.990,0:07:01.223
Teşekkürler.