1 00:00:00,146 --> 00:00:01,824 Nuk do ta harroj kurrë atë ditë 2 00:00:01,824 --> 00:00:05,723 të pranverës së 2006-ës. 3 00:00:05,723 --> 00:00:07,302 Isha kirurg rezident 4 00:00:07,302 --> 00:00:09,733 në Spitalin Johns Hopkins 5 00:00:09,733 --> 00:00:11,510 në pranim të thirrjeve te urgjences. 6 00:00:11,510 --> 00:00:14,873 Rreth orës 2 të mëngjesit u njoftova nga E.R 7 00:00:14,873 --> 00:00:16,900 që të shkoj të shoh një grua me ulcerë diabetike 8 00:00:16,900 --> 00:00:18,694 në këmbën e saj. 9 00:00:18,694 --> 00:00:22,395 Ende e kujtoj atë lloj ere të gjakut të kalbur, 10 00:00:22,395 --> 00:00:26,022 tek po e tërhiqja perden që ta shoh atë. 11 00:00:26,022 --> 00:00:28,367 Të gjithë aty mendonim që ajo grua ishte shumë sëmurë 12 00:00:28,367 --> 00:00:29,719 dhe kishte nevojë të shtrohej në spital. 13 00:00:29,719 --> 00:00:31,319 Kjo nuk vihej në diskutim. 14 00:00:31,319 --> 00:00:33,461 Pyetja qe shtroja ishte një tjetër, 15 00:00:33,461 --> 00:00:37,390 a kishte ajo nevojë për amputim? 16 00:00:37,390 --> 00:00:40,357 Tani, duke kthyer koken pas ne atë natë 17 00:00:40,357 --> 00:00:45,522 do të doja dëshperimisht të besoja se e trajtova atë grua, 18 00:00:45,522 --> 00:00:48,658 atë natë, me empatinë dhe dhembshurinë e njëjtë 19 00:00:48,658 --> 00:00:52,893 që tregova ndaj 27 vjeçares së sapo martuar 20 00:00:52,893 --> 00:00:54,838 e cila erdhi në E.R tri ditë perpara 21 00:00:54,838 --> 00:00:56,452 me dhimbje mesi 22 00:00:56,452 --> 00:01:00,701 e cila doli të jetë kancer pankreatik i avancuar. 23 00:01:00,701 --> 00:01:02,864 Në rastin e saj, unë e dija se s'kishte asgjë që mund të bëja 24 00:01:02,864 --> 00:01:04,632 që do ti shpëtonte jetën. 25 00:01:04,632 --> 00:01:06,681 Kanceri ishte shumë i avancuar. 26 00:01:06,681 --> 00:01:09,361 Por isha i përkushtuar të sigurohesha që 27 00:01:09,361 --> 00:01:11,784 do bëja gjithçka të mundshme për ta bërë atë të ndihet 28 00:01:11,784 --> 00:01:14,207 më rehat. I solla një batanije të ngrohte 29 00:01:14,207 --> 00:01:16,927 dhe një filxhan kafe. 30 00:01:16,927 --> 00:01:19,112 Solla edhe për prindërit e saj. 31 00:01:19,112 --> 00:01:22,258 Por shikoni, më e rëndësishmja eshte qe unë nuk e paragjykova atë, 32 00:01:22,258 --> 00:01:24,155 sepse dukej qartë qe ajo s'kishte bërë gjë 33 00:01:24,155 --> 00:01:26,329 qe mund t'ia shkaktonte këtë vetes se saj. 34 00:01:26,329 --> 00:01:29,142 Atehere, si eshte e mundur qe disa nete me pas, 35 00:01:29,142 --> 00:01:32,300 tek qendroja ne te njejten dhome te urgjences dhe i vendosur 36 00:01:32,300 --> 00:01:35,711 qe pacientja ime diabetike kish nevoje per amputim, 37 00:01:35,711 --> 00:01:39,615 perse ja thashe kete ne nje menyre kaq te hidhur? 38 00:01:39,615 --> 00:01:42,080 Dallimi eshte qe ne ndryshim me gruan e nje nate me pare, 39 00:01:42,080 --> 00:01:44,479 kjo grua vuante nga diabeti i tipit 2. 40 00:01:44,479 --> 00:01:46,031 Ajo ishte e shendoshe. 41 00:01:46,031 --> 00:01:47,944 Dhe te gjithe e dime qe kjo vjen si rezultat i te ngrenit shume 42 00:01:47,944 --> 00:01:50,299 dhe mungeses se aktivitetit fizik, apo jo? 43 00:01:50,299 --> 00:01:52,983 Dua te them, sa e veshtire mund te jete? 44 00:01:52,983 --> 00:01:55,344 Teksa e shihja te shtrire mendoja me vete, 45 00:01:55,344 --> 00:01:58,232 sikur shume pak te te interesonte, 46 00:01:58,232 --> 00:02:01,222 nuk do te ishe ne kete gjendje tani 47 00:02:01,222 --> 00:02:02,999 me nje mjek qe nuk e kishe pare kurre me pare 48 00:02:02,999 --> 00:02:06,814 duke u pergatitur per te te prere kemben. 49 00:02:06,814 --> 00:02:10,456 Perse u ndjeva i justifikuar qe gjykoja ndaj saj? 50 00:02:10,456 --> 00:02:13,025 Do desha te thoja qe nuk e di. 51 00:02:13,025 --> 00:02:15,061 Por ja qe nuk eshte e vertete. 52 00:02:15,061 --> 00:02:17,392 Me kryelartesine e rinise sime, 53 00:02:17,392 --> 00:02:20,496 mendova se e kisha psikologjisur ate. 54 00:02:20,496 --> 00:02:22,326 Ajo ka ngrene shume. Ajo ka qene pa fat. 55 00:02:22,326 --> 00:02:25,695 U semur me diabet. Kaq qe puna. 56 00:02:25,695 --> 00:02:27,098 Cuditerisht, ne ate kohe, 57 00:02:27,098 --> 00:02:29,496 po hulumtoja rreth kancerit, 58 00:02:29,496 --> 00:02:31,839 terapite e sistemit imunitar per kancer te lekures, per te qene me ekzakt, 59 00:02:31,839 --> 00:02:35,812 nga kisha mesuar se duhej te kisha dyshime per gjithcka, 60 00:02:35,812 --> 00:02:37,848 te mos merrja te mireqene gje 61 00:02:37,848 --> 00:02:41,658 dhe ti masja me standardet me te larta shkencore. 62 00:02:41,658 --> 00:02:45,034 Nderkohe, kur vjen fjala tek diabeti 63 00:02:45,034 --> 00:02:48,583 i cili vret 8 here me shume amerikane se melanoma, 64 00:02:48,583 --> 00:02:52,011 nuk e vura kurre ne prove dijen e deri atehershme. 65 00:02:52,011 --> 00:02:55,057 Pranova te mireqene, 66 00:02:55,057 --> 00:02:57,642 cdo hallke te zinxhirit te shkaqeve patologjike qe te conte ne te. 67 00:02:57,642 --> 00:03:01,042 Tre vite me pas, zbulova se isha shume gabim. 68 00:03:01,042 --> 00:03:03,642 Por kete here, isha pacienti. 69 00:03:03,642 --> 00:03:07,473 Edhe pse beja ushtrime fizike 3-4 ore ne dite, 70 00:03:07,473 --> 00:03:10,038 dhe zbatimin i piramides ushqimore me perpikmeri, 71 00:03:10,038 --> 00:03:12,195 kisha shtuar shume ne peshe dhe kisha zhvilluar 72 00:03:12,195 --> 00:03:14,480 dicka te ashtuquajtur sindroma e metabolizmit. 73 00:03:14,480 --> 00:03:16,464 Disa nga ju mund edhe te kene degjuar per te. 74 00:03:16,464 --> 00:03:19,909 Isha bere imun ndaj insulines. 75 00:03:19,909 --> 00:03:22,358 Mund ta mendoni insulinen si ky hormon i gjithepushtetshem 76 00:03:22,358 --> 00:03:26,421 qe kontrollon se cfare ben trupi yne me ushqimet qe hame, 77 00:03:26,421 --> 00:03:28,535 nese i ruajme ose i djegim. 78 00:03:28,535 --> 00:03:31,349 Ne gjuhen mjekesore kjo quhet "ndarje e energjise". 79 00:03:31,349 --> 00:03:34,525 Mos prodhimi i mjaftueshem i insulines nuk pajtohet me jeten. 80 00:03:34,525 --> 00:03:37,181 Dhe rezistence ndaj insulines, sikunder sugjeron dhe emri, 81 00:03:37,181 --> 00:03:39,861 ndodh atehere kur qelizat behen gjithnje e me rezistente 82 00:03:39,861 --> 00:03:43,374 nga efektet e insulines qe perpiqet te beje punen e saj. 83 00:03:43,374 --> 00:03:45,550 Kur behesh rezistent ndaj insulines, 84 00:03:45,550 --> 00:03:46,925 kthehesh ne diabetik, 85 00:03:46,925 --> 00:03:48,989 c'ka ndodh kur pankreasi 86 00:03:48,989 --> 00:03:52,312 nuk mund te perballoje rezistencen dhe te prodhoje mjaftueshem insuline. 87 00:03:52,312 --> 00:03:54,940 FIllon ngritja e sasise se sheqerit ne gjak, 88 00:03:54,940 --> 00:03:57,572 dhe nje ujvare problemesh patologjike 89 00:03:57,572 --> 00:04:01,273 dalin jashte kontrolli, c'ka mund te cojne ne probleme me zemren, 90 00:04:01,273 --> 00:04:04,882 kancer, ose edhe Alzaimer, 91 00:04:04,882 --> 00:04:09,764 dhe amputim, pikerisht si ajo grua disa vite me pare. 92 00:04:09,764 --> 00:04:12,725 Me kete problem, nisa te ndryshoj dieten time ne menyre drastike, 93 00:04:12,725 --> 00:04:14,902 duke hequr e shtuar gjera qe ju do ti gjenit 94 00:04:14,902 --> 00:04:17,982 padyshim shokuese. 95 00:04:17,982 --> 00:04:21,861 Bera keshtu dhe humba 20 kg, ndonese beja me pak ushtrime fizike. 96 00:04:21,861 --> 00:04:24,902 Sikunder mund te shihni, nuk jam me mbipeshe. 97 00:04:24,902 --> 00:04:27,069 Cka eshte me e rendesishme eshte qe nuk kam me rezistence ndaj insulines. 98 00:04:27,069 --> 00:04:29,113 Por edhe me e rendesishme, jane keto tre pyetjet 99 00:04:29,113 --> 00:04:32,962 qe me kane mbetur dhe te cilat nuk duan te me hiqen: 100 00:04:32,962 --> 00:04:35,411 Si me ngjau kjo gje kur une mendohej 101 00:04:35,411 --> 00:04:38,108 se po beja gjithcka si duhej? 102 00:04:38,108 --> 00:04:41,143 Nese shkenca rreth te ushqyerit te shendetshem ka qene e rreme, 103 00:04:41,143 --> 00:04:44,930 a thua e tille ishte dhe per te tjere? 104 00:04:44,930 --> 00:04:46,830 Dhe ne analizimin e ketyre pyetjeve 105 00:04:46,830 --> 00:04:50,076 u bera pothuajse i fiksuar 106 00:04:50,076 --> 00:04:52,803 ne te perpjekurit per te kuptuar lidhjen e vertete 107 00:04:52,803 --> 00:04:56,433 midis obezitetit dhe rezistences se insulines. 108 00:04:56,433 --> 00:04:59,249 Tanime, shume hulumtues besojne se obeziteti 109 00:04:59,249 --> 00:05:02,641 eshte si rrjedhoje e resistences ndaj insulines. 110 00:05:02,641 --> 00:05:04,756 Logjikisht, kur do te trajtosh rezistencen ndaj insulines, 111 00:05:04,756 --> 00:05:06,648 i detyron njerezit te bien ne peshe, apo jo? 112 00:05:06,648 --> 00:05:09,412 Trajton obezitetin. 113 00:05:09,412 --> 00:05:12,118 Po sikur te jete pikerisht e kunderta? 114 00:05:12,118 --> 00:05:15,489 Po sikur obeziteti te mos jete shkaku i rezistences ndaj insulines? 115 00:05:15,489 --> 00:05:19,409 Ne fakt, po sikur te jete sintoma e nje problemi shume me te madh, 116 00:05:19,409 --> 00:05:22,231 maja e nje ajsbergu? 117 00:05:22,231 --> 00:05:24,874 E di qe tingellon pak e cuditshme, pasi jemi ne mesin 118 00:05:24,874 --> 00:05:28,093 e nje epidemie obeziteti, por me degjoni pak. 119 00:05:28,093 --> 00:05:31,307 Po sikur obeziteti te jete nje kamuflazh 120 00:05:31,307 --> 00:05:34,909 i nje problemi shume me te rende qe 121 00:05:34,909 --> 00:05:36,391 i ka rrenjet ne qelize? 122 00:05:36,391 --> 00:05:38,757 Nuk jam duke sugjeruar ketu qe obeziteti eshte beninj, 123 00:05:38,757 --> 00:05:41,060 por ate qe po sugjeroj eshte qe mund te jete e keqja me e vogel 124 00:05:41,060 --> 00:05:43,771 e dy te keqijave te metabolizmit. 125 00:05:43,771 --> 00:05:46,790 Mund ta mendoni rezistencen ndaj insulines si aftesia e limituar 126 00:05:46,790 --> 00:05:48,777 e vetes per te shperndare karburantin, 127 00:05:48,777 --> 00:05:51,068 sikunder iu referova para nje minute, 128 00:05:51,068 --> 00:05:52,990 te marresh kalorite qe sigurojme me ushqimin 129 00:05:52,990 --> 00:05:56,429 dhe ne menyre proporcionale te djegim nje pjese e te ruajme tjetren. 130 00:05:56,429 --> 00:05:58,071 Kur behemi rezistent ndaj insulines, 131 00:05:58,071 --> 00:06:01,438 homeostaza ne kete lloj ballancimi prishet. 132 00:06:01,438 --> 00:06:03,566 Pra tanime, kur insulina i thote qelizes, 133 00:06:03,566 --> 00:06:05,611 dua te djegesh me shume energji 134 00:06:05,611 --> 00:06:08,046 sesa qeliza e konsideron te sigurt, ne te vertete ajo pergjigjet, 135 00:06:08,046 --> 00:06:12,478 "Jo faleminderit, do ta ruaj kete energji." 136 00:06:12,478 --> 00:06:14,380 Dhe duke qene se ne qelizat e dhjamit nuk i gjen 137 00:06:14,380 --> 00:06:17,182 ato makineri komplekse qelizore qe gjendet ne qeliza te tjera, 138 00:06:17,182 --> 00:06:19,953 eshte vendi me i mire per ti ruajtur. 139 00:06:19,953 --> 00:06:24,922 Shume prej nesh, rreth 75 milion Amerikane, 140 00:06:24,922 --> 00:06:28,537 pergjigja e rezistences ndaj insulines 141 00:06:28,537 --> 00:06:33,466 mund te jete qe ta ruaj ne formen e dhjamit e jo e kunderta, 142 00:06:33,466 --> 00:06:38,810 te kesh rezistence insuline ne pergjigje te dhjamosjes. 143 00:06:38,810 --> 00:06:40,985 Kjo eshte ne te vertete nje ndryshim i vogel, 144 00:06:40,985 --> 00:06:44,352 por me pasoja te renda. 145 00:06:44,352 --> 00:06:46,850 Konsideroni analogjine e meposhtme: 146 00:06:46,850 --> 00:06:49,819 Mendoni per gerricjet qe pesoni ne lekure 147 00:06:49,819 --> 00:06:53,411 kur ne menyre rastesore perplasni gjurin ne tavolinen e kafes. 148 00:06:53,411 --> 00:06:56,298 Padyshim qe plaga dhemb shume dhe 149 00:06:56,298 --> 00:06:59,279 ju nuk e pelqeni faktin qe eshte nxire, por te gjithe e dime 150 00:06:59,279 --> 00:07:02,732 qe plaga ne vetvete nuk eshte problemi. 151 00:07:02,732 --> 00:07:06,474 Ne fakt, eshte e kunderta, eshte nje pergjigje e shendetshme ndaj nje traume, 152 00:07:06,474 --> 00:07:09,235 jane qelizat imunitare qe vrapojne aty ku ndodhi demtimi 153 00:07:09,235 --> 00:07:12,219 qe te ndihmojne qelizat e atyshme dhe te ndalojne 154 00:07:12,219 --> 00:07:14,917 perhapjen e infeksionit ne pjese te tjera te trupit. 155 00:07:14,917 --> 00:07:18,639 Tani, imagjinoni sikur ne te mendonim se plaga eshte faktikisht problemi, 156 00:07:18,639 --> 00:07:21,507 dhe zhvillojme cdo kerkim 157 00:07:21,507 --> 00:07:24,647 dhe kulture mjeksore rreth trajtimit te plageve: 158 00:07:24,647 --> 00:07:27,930 krem maskimi, ilace kunder dhimbjes, e shume te tjere, 159 00:07:27,930 --> 00:07:30,156 duke injoruar teresisht faktin qe njerezit 160 00:07:30,156 --> 00:07:33,776 jane ende duke perplasur kercirin ne tavolina kafeje. 161 00:07:33,776 --> 00:07:36,979 Sa me mire do te ish po te trajtonim shkaqet-- 162 00:07:36,979 --> 00:07:38,544 duke i thene njerezve te jene me te kujdesshem 163 00:07:38,544 --> 00:07:40,147 teksa ecin neper sallon-- 164 00:07:40,147 --> 00:07:43,420 ne vend te efektit qe krijohet? 165 00:07:43,420 --> 00:07:45,297 Te kuptosh shkakun dhe efektin, 166 00:07:45,297 --> 00:07:47,776 ben te gjithe diferencen e mundshme. 167 00:07:47,776 --> 00:07:50,855 Ta kesh gabim, industria farmaceutike 168 00:07:50,855 --> 00:07:53,535 mund te vazhdoje te jete fitimprurese per investuestit e saj 169 00:07:53,535 --> 00:07:57,451 por per njerezit me kerci te vrare nuk permiresohet asgje. 170 00:07:57,451 --> 00:08:00,295 Shkaku dhe efekti. 171 00:08:00,295 --> 00:08:02,132 Ajo c'ka jam duke sugjeruar eshte 172 00:08:02,132 --> 00:08:04,889 se ndoshta kemi shkakun dhe efektin e gabuar 173 00:08:04,889 --> 00:08:07,523 kur falsim per obezitet dhe rezistence ndaj insulines. 174 00:08:07,523 --> 00:08:09,300 Ndoshta duhet ta pyesim veten, 175 00:08:09,300 --> 00:08:13,185 a eshte e mundur qe rezistenca ndaj insulines shkakon rritje ne peshe 176 00:08:13,185 --> 00:08:15,251 dhe semundje qe lidhen me obezitetin, 177 00:08:15,251 --> 00:08:16,781 te pakten ne shumicen e njerezve? 178 00:08:16,781 --> 00:08:19,781 Po sikur te qenit obez eshte thjesht nje pergjigje e metabolizmit 179 00:08:19,781 --> 00:08:22,002 ndaj dickaje shume me teper kercenuese, 180 00:08:22,002 --> 00:08:24,213 nje epidemi e fshehur, 181 00:08:24,213 --> 00:08:26,770 ajo per cka duhet te shqetesohemi me shume? 182 00:08:26,770 --> 00:08:28,242 Le ti hedhim nje sy fakteve. 183 00:08:28,242 --> 00:08:30,728 E dime qe 30 milion amerikane obeze 184 00:08:30,728 --> 00:08:33,701 ne USA nuk vuajne nga rezistenca e insulines. 185 00:08:33,701 --> 00:08:35,638 Dhe meqenese ra fjala, ato nuk duket te jene ne 186 00:08:35,638 --> 00:08:38,718 ndonje rrezik me te madh per semundje se njerezit e dobet. 187 00:08:38,718 --> 00:08:41,602 Nderkohe, dime qe 6 milione njerez te dobet 188 00:08:41,602 --> 00:08:45,039 ne USA jane rezistent ndaj insulines, 189 00:08:45,039 --> 00:08:48,106 dhe meqenese ra fjala, ata mendohet te jene ne rrezik me te madh per 190 00:08:48,106 --> 00:08:50,261 ato semundje metabolike qe permenda me siper, 191 00:08:50,261 --> 00:08:52,083 ne dallim nga grupi i obezeve. 192 00:08:52,083 --> 00:08:54,320 Une nuk e di pse, por ndoshta kjo vjen si rezultat i faktit qe 193 00:08:54,320 --> 00:08:57,010 ne rastin e tyre, qelizat nuk e kane kuptuar ende 194 00:08:57,010 --> 00:09:00,295 se c'duhet te bejne me tepricen e energjise. 195 00:09:00,295 --> 00:09:03,614 Pra nqse nje njeri mund te jete obez dhe mund te mos kete rezistence ndaj insulines, 196 00:09:03,614 --> 00:09:05,485 ose mund te jete i dobet e ta kete, 197 00:09:05,485 --> 00:09:09,918 kjo tregon se obeziteti mund te jete nje kamuflazh 198 00:09:09,918 --> 00:09:12,942 per ate qe po ndodh. 199 00:09:12,942 --> 00:09:15,357 Pra, po sikur te jemi duke luftuar nje lufte te gabuar, 200 00:09:15,357 --> 00:09:19,157 te luftojme obezitetin ne vend te rezistences ndaj insulines? 201 00:09:19,157 --> 00:09:22,400 Edhe me keq, po sikur fajesimi i obezeve 202 00:09:22,400 --> 00:09:25,125 do te thote qe po fajesojme viktimat? 203 00:09:25,125 --> 00:09:28,844 Po sikur disa nga idete tona thelbesore mbi obezitetin 204 00:09:28,844 --> 00:09:30,702 jane gabim? 205 00:09:30,702 --> 00:09:34,825 Personalisht, nuk mund ta kem me luksin e arrogances 206 00:09:34,825 --> 00:09:37,408 mos flasim pastaj per luksin e sigurise se plote. 207 00:09:37,408 --> 00:09:40,254 Kam idete e mia te asaj c'ka mund te jete problemi, 208 00:09:40,254 --> 00:09:42,166 por jam e hapur per sugjerime. 209 00:09:42,166 --> 00:09:44,885 Hipoteza ime, sepse te gjithe me pyesin, 210 00:09:44,885 --> 00:09:46,502 eshte kjo. 211 00:09:46,502 --> 00:09:49,631 Nese e pyesni veten, se nga se perpiqet te mbrohet qeliza 212 00:09:49,631 --> 00:09:51,358 kur behet rezistente ndaj insulines, 213 00:09:51,358 --> 00:09:54,033 pergjigja ndoshta nuk eshte, teprice ushqimore. 214 00:09:54,033 --> 00:09:57,683 Por me gjasa, teprice glukoze: sheqeri ne gjak. 215 00:09:57,683 --> 00:09:59,977 E dime qe dritherat e perpunuara 216 00:09:59,977 --> 00:10:02,033 e ngrene nivelin e sheqerit ne gjak ne nje kohe afatshkurter, 217 00:10:02,033 --> 00:10:03,941 dhe ka edhe arsye per te besuar se sheqeri 218 00:10:03,941 --> 00:10:06,742 mund te coje direkt ne rezistence ndaj insulines. 219 00:10:06,742 --> 00:10:10,837 Nqse keto procese psikologjike vihen ne pune, 220 00:10:10,837 --> 00:10:14,310 hedh hipotezen qe mund te jete shkaku i marrjes se 221 00:10:14,310 --> 00:10:17,173 drithrave te perpunuara, sheqerit ne mase, ajo cka sjell 222 00:10:17,173 --> 00:10:21,824 epidemine e obezitetit dhe diabetit, 223 00:10:21,824 --> 00:10:23,662 por nepermjet rezistences ndaj insulines, 224 00:10:23,662 --> 00:10:27,574 dhe jo si efekt i mbingopjes ose mos berjes ushtrime fizike. 225 00:10:27,574 --> 00:10:30,159 Kur humba 20 kg disa vite me pare, 226 00:10:30,159 --> 00:10:32,759 e bera thjesht duke kufizuar keto gjera, 227 00:10:32,759 --> 00:10:36,215 cka sugjeron qe kam nje anesi 228 00:10:36,215 --> 00:10:38,576 bazuar ne eksperiencen time personale. 229 00:10:38,576 --> 00:10:41,231 Por kjo nuk do te thote qe anesia ime eshte e gabuar, 230 00:10:41,231 --> 00:10:45,184 dhe me e rendesishmja, te gjitha keto mund te provohen shkencerisht. 231 00:10:45,184 --> 00:10:48,291 Por, shkalla e pare eshte te pranosh mundesine 232 00:10:48,291 --> 00:10:50,663 se besimi yne rreth obezitetit, 233 00:10:50,663 --> 00:10:53,669 diabetit dhe rezistences ndaj insulines mund te jene te gabuara 234 00:10:53,669 --> 00:10:56,544 dhe si rrjedhoje duhen testuar. 235 00:10:56,544 --> 00:10:58,935 Ve bast karrieren time ne kete gje. 236 00:10:58,935 --> 00:11:03,060 Sot, ja dedikoj te gjithe kohen time punes mbi kete problem, 237 00:11:03,060 --> 00:11:06,233 dhe do te shkoj kudo te me coje shkenca. 238 00:11:06,233 --> 00:11:09,764 Kam vendosur qe ajo c'ka nuk mundem dhe nuk do te bej me 239 00:11:09,764 --> 00:11:12,808 eshte te pretendoj qe i kam pergjigjet kur nuk i kam ato. 240 00:11:12,808 --> 00:11:16,916 Kam qene i perulur per gjithcka nuk njoh 241 00:11:16,916 --> 00:11:19,073 Vitin e fundit, kam qene mjaf me fat 242 00:11:19,073 --> 00:11:22,486 qe kam punuar mbi kete problem me nje grup te mrekullueshem 243 00:11:22,486 --> 00:11:25,890 hulumtuesish te obezitetit dhe diabetit ne vend, 244 00:11:25,890 --> 00:11:27,195 dhe pjesa me e bukur eshte qe, 245 00:11:27,195 --> 00:11:31,094 sikunderse Abraham Lincoln e rrethoi veten me nje grup pune rivalesh, 246 00:11:31,094 --> 00:11:32,590 dhe ne kemi bere te njejten gje. 247 00:11:32,590 --> 00:11:35,853 Kemi rekrutuar nje grup pune me shkencetare rival, 248 00:11:35,853 --> 00:11:39,298 me te miret dhe me te ndriturit por qe te gjithe kane hipotezat e veta 249 00:11:39,298 --> 00:11:40,912 rreth asaj cka mund te jete ne zemer te epidemise. 250 00:11:40,912 --> 00:11:43,293 Disa mendojne qe eshte sasia e madhe e kalorive te konsumuara. 251 00:11:43,293 --> 00:11:45,672 Te tjere mendojne se eshte konsumi i madh i nje diete te yndyrshme. 252 00:11:45,672 --> 00:11:49,142 Per te tjere problemi qendron te konsumi i drithrave dhe niseshtese. 253 00:11:49,142 --> 00:11:51,750 Por ky grup pune i hulumtuesve multi disiplinor, 254 00:11:51,750 --> 00:11:54,734 mjaft te edukuar dhe mjaft te talentuar, 255 00:11:54,734 --> 00:11:57,022 jane dakort ne dy gjera. 256 00:11:57,022 --> 00:12:00,671 E para, ky problem eshte shume i rendesishem 257 00:12:00,671 --> 00:12:03,414 per te vazhduar ta injorojme thjesht sepse ne mendojme se i dime pergjigjet. 258 00:12:03,414 --> 00:12:06,198 Dhe e dyta, nese pranojme te jemi gabim, 259 00:12:06,198 --> 00:12:08,735 nese pranojme te sfidojme njohurine e deritanishme 260 00:12:08,735 --> 00:12:11,798 me eksperimentet me te mira ofruar nga shkenca, 261 00:12:11,798 --> 00:12:14,103 problemi mund te zgjidhet. 262 00:12:14,103 --> 00:12:17,158 E di qe eshte mjaft joshese te dashurit te mesosh pergjigjen qe tani, 263 00:12:17,158 --> 00:12:21,655 politikat dhe masat, rekomandimet dietike-- 264 00:12:21,655 --> 00:12:23,384 ha kete, jo ate-- 265 00:12:23,384 --> 00:12:25,064 por nese duam ta idenitfikojme ekzaktesisht, 266 00:12:25,064 --> 00:12:27,298 na duhet te bejme nje shkence mjaft rigoroze 267 00:12:27,298 --> 00:12:30,151 para se te nisim te japim rekomandime. 268 00:12:30,151 --> 00:12:32,750 Shkurtimisht, per te adresuar kete, programi yne i kerkimit 269 00:12:32,750 --> 00:12:35,993 eshte i fokusuar rreth tre temave ose pyetjeve kryesore. 270 00:12:35,993 --> 00:12:38,888 Se pari, si ndikojne ushqimet e ndryshme qe konsumojme 271 00:12:38,888 --> 00:12:41,689 ne metabolizem, hormone dhe enzima, 272 00:12:41,689 --> 00:12:44,507 dhe nepermjet cfare mekanizmi molekular? 273 00:12:44,507 --> 00:12:46,757 Se dyti, duke u bazuar ne keto te dhena, 274 00:12:46,757 --> 00:12:49,716 a munden njerezit te bejne ndryshimet e nevojshme ne dieten e tyre 275 00:12:49,716 --> 00:12:53,447 ne nje menyre qe te jete e sigurt dhe praktike implementimi? 276 00:12:53,447 --> 00:12:56,456 Dhe si perfundim, kur e identifikojme 277 00:12:56,456 --> 00:12:59,484 se cfare jane ndryshimet e sigurta dhe praktike qe njerezit mund ti bejne dietes se tyre, 278 00:12:59,484 --> 00:13:03,159 si mund ta drejtojme sjelljen e tyre drejt atij drejtimi 279 00:13:03,159 --> 00:13:05,412 qe te behet e perditshmja 280 00:13:05,412 --> 00:13:07,268 dhe jo perjashtimi? 281 00:13:07,268 --> 00:13:09,688 Te diturit se cfare duhet te besh nuk do te thote 282 00:13:09,688 --> 00:13:11,197 qe ti gjithomone do ta besh ate. 283 00:13:11,197 --> 00:13:13,325 Ndonjehere eshte e nevojshme te vendosim te dhena rreth njerezve 284 00:13:13,325 --> 00:13:15,628 per ta bere me te lehte, dhe besojeni ose jo, 285 00:13:15,628 --> 00:13:19,269 kjo gje mund te studjohet shkencerisht. 286 00:13:19,269 --> 00:13:21,853 Nuk e di se si do te perfundoje ky udhetim, 287 00:13:21,853 --> 00:13:26,066 por kaq gje me duket e qarte te pakten: 288 00:13:26,066 --> 00:13:31,062 Nuk mund te vazhdojme te fajesojme pacientet mbipeshe dhe diabetike 289 00:13:31,062 --> 00:13:33,974 sic bera une. 290 00:13:33,974 --> 00:13:36,253 Shumica prej tyre faktikisht duan te bejne gjene e duhur, 291 00:13:36,253 --> 00:13:39,622 por ata duhen te dine se cfare eshte kjo, 292 00:13:39,622 --> 00:13:42,668 dhe duhet te funksionoje. 293 00:13:42,668 --> 00:13:47,364 Enderroj per diten kur pacientet tane 294 00:13:47,364 --> 00:13:49,099 do mund te dobesohen 295 00:13:49,099 --> 00:13:51,912 dhe ta kurojne veten nga rezistenca e insulines, 296 00:13:51,912 --> 00:13:54,642 pasi si profesionist mjekesie, 297 00:13:54,642 --> 00:13:56,612 ne e kemi djersitur bagazhin tone mendor 298 00:13:56,612 --> 00:13:59,938 dhe e kemi sheruar veten nga rezistenca ndaj ideve mjaftueshem 299 00:13:59,938 --> 00:14:03,028 per t'ju kthyer idealeve tona te origjines: 300 00:14:03,028 --> 00:14:07,445 mendje hapur, me kurajon per te hedhur tutje idete e djeshme 301 00:14:07,445 --> 00:14:10,773 kur ato nuk japin rezultate, 302 00:14:10,773 --> 00:14:13,892 dhe te kuptuarit qe e verteta shkencore nuk eshte fjala e fundit, 303 00:14:13,892 --> 00:14:16,640 por ne evolim i vazhdueshem. 304 00:14:16,640 --> 00:14:19,932 Ti qendrosh besnik asaj rruge do jete me mire per pacientet tane 305 00:14:19,932 --> 00:14:23,180 dhe me mire per shkencen, 306 00:14:23,180 --> 00:14:26,174 Nese obeziteti nuk eshte gje tjeter vec kamuflazhi 307 00:14:26,174 --> 00:14:28,100 i semundjeve te metabolizmit, 308 00:14:28,100 --> 00:14:33,397 c'e mire na vjen duke i ndeshkuar ato qe vuajne prej saj? 309 00:14:33,397 --> 00:14:37,941 Me ndodh te mendoj per naten ne urgjence 310 00:14:37,941 --> 00:14:40,254 7 vite me pare. 311 00:14:40,254 --> 00:14:43,878 Do desha te mund te flisja serish me ate grua. 312 00:14:43,878 --> 00:14:47,133 Do te desha ti thoja se sa keq me vinte. 313 00:14:47,133 --> 00:14:50,020 Do ti thoja qe si mjeke, i dhashe 314 00:14:50,020 --> 00:14:53,680 sherbimin me te mire klinik qe munda, 315 00:14:53,680 --> 00:14:57,577 por si qenie njerezore, 316 00:14:57,577 --> 00:14:59,985 nuk e trajtova si duhej. 317 00:14:59,985 --> 00:15:04,230 Nuk kishe nevoje per gjykimin tim. 318 00:15:04,230 --> 00:15:08,728 Ti kishe nevoje per simpatine dhe keqardhjen time, 319 00:15:08,728 --> 00:15:10,723 dhe mbi te gjitha kishe nevoje per nje mjek 320 00:15:10,723 --> 00:15:13,352 i cili te ishte i gatshem te konsideronte 321 00:15:13,352 --> 00:15:16,416 faktin qe ti mund te ishe jashte kornizave te sistemit. 322 00:15:16,416 --> 00:15:19,634 Ndoshta sistemi, pjese e se cilit isha dhe une, 323 00:15:19,634 --> 00:15:22,073 nuk ju ndihmoi. 324 00:15:22,073 --> 00:15:24,874 Nese jeni duke e pare kete tani, 325 00:15:24,874 --> 00:15:29,112 shpresoj te mund te me falni. 326 00:15:29,112 --> 00:15:33,112 (Duartrokitje)