0:00:01.000,0:00:04.000
Câu chuyện của tôi đề cập về chiến tranh.

0:00:04.000,0:00:06.000
Nói về những ảo tưởng.

0:00:06.000,0:00:08.000
Cái chết.

0:00:08.000,0:00:10.000
Và việc tìm ra lại

0:00:10.000,0:00:12.000
ý nghĩa lý tưởng

0:00:12.000,0:00:14.000
trong đống hoang tàn sót lại đó.

0:00:14.000,0:00:16.000
Và có lẽ cũng là một bài học

0:00:16.000,0:00:18.000
về cách ta đối đầu với

0:00:18.000,0:00:21.000
thất bại, dang dở

0:00:21.000,0:00:24.000
và xã hội đầy hiểm nguy của thế kỷ 21.

0:00:25.000,0:00:28.000
Tôi không tin các tường thuật trực tiếp.

0:00:28.000,0:00:30.000
Càng không tin vào tiểu sử hoặc lịch sử

0:00:30.000,0:00:33.000
được viết theo kiểu chọn "A"[br]dẫn đến hậu quả "B"

0:00:33.000,0:00:35.000
tiếp đến kết quả "C"--

0:00:35.000,0:00:37.000
những câu chuyện mạch lạc[br]ta hay được nghe,

0:00:37.000,0:00:40.000
có lẽ chỉ nhằm động viên ta.

0:00:40.000,0:00:42.000
Tôi lại tin vào sự ngẫu nhiên,

0:00:42.000,0:00:44.000
một trong những lí do tôi tin như vậy là

0:00:44.000,0:00:47.000
việc tôi tình cờ trở thành nhà ngoại giao

0:00:47.000,0:00:49.000
Tôi là người mù màu.

0:00:49.000,0:00:51.000
Tôi không phân biệt được phần lớn màu sắc.

0:00:51.000,0:00:54.000
Lý giải tại sao tôi toàn mặc xám và đen,

0:00:54.000,0:00:56.000
và tôi luôn phải dẫn vợ đi theo

0:00:56.000,0:00:59.000
để chọn quần áo.

0:00:59.000,0:01:02.000
Tôi từng mơ làm phi công chiến đấu khi nhỏ

0:01:02.000,0:01:04.000
Tôi say mê xem máy bay nhào lộn bay

0:01:04.000,0:01:06.876
qua ngôi nhà chúng tôi ở vùng đồng quê.

0:01:07.000,0:01:09.710
Và ước tôi là một phi công chiến đấu.

0:01:10.000,0:01:13.000
Sau đó tôi đã làm bài thi vào [br]Không Lực Hoàng Gia.

0:01:13.000,0:01:14.333
và dĩ nhiên rồi, tôi trượt.

0:01:14.996,0:01:17.000
Tôi chẳng thể nhìn các loại đèn nhấp nháy

0:01:17.000,0:01:19.000
và không thể phân biệt màu sắc.

0:01:19.000,0:01:21.000
Vì thế tôi đành kiếm nghề khác,

0:01:21.000,0:01:24.000
và thực ra điều này cũng tương đối [br]dễ dàng với tôi,

0:01:24.000,0:01:27.000
bởi vì tôi có một khát vọng không hề [br]thay đổi từ khi còn nhỏ,

0:01:27.000,0:01:29.000
đó là những mối quan hệ quốc tế.

0:01:29.000,0:01:31.000
Lúc bé,

0:01:31.000,0:01:34.000
Tôi đọc rất nhiều báo.

0:01:34.000,0:01:36.000
Tôi bị mê hoặc bởi cuộc Chiến tranh Lạnh.

0:01:36.000,0:01:38.000
bởi các đàm phán INF

0:01:38.000,0:01:41.000
hơn là những tên lửa hạt nhân tầm trung,

0:01:41.000,0:01:44.000
cuộc chiến tranh ủy nhiệm giữa [br]Liên bang Xô-viết và Mỹ.

0:01:44.000,0:01:47.000
ở Angola hay Afghanistan.

0:01:47.000,0:01:50.000
Những điều như thế thực sự lôi cuốn tôi.

0:01:50.000,0:01:52.000
Và tôi đã quyết định khi còn khá trẻ rằng

0:01:52.000,0:01:54.000
Tôi muốn trở thành một nhà ngoại giao.

0:01:54.000,0:01:57.000
Và một ngày tôi đã thông báo với bố mẹ

0:01:57.000,0:01:59.000
và cha tôi đến giờ vẫn phủ nhận chuyện này

0:01:59.000,0:02:01.000
Tôi nói "Bố, con muốn làm[br]nhà ngoại giao".

0:02:01.000,0:02:03.000
Và ông nhìn tôi và bảo,

0:02:03.000,0:02:05.000
"Carne, con phải thông minh mới[br]làm được"

0:02:05.000,0:02:07.000
(cười)

0:02:07.000,0:02:10.000
thế là khát vọng của tôi được định đoạt.

0:02:10.000,0:02:12.000
Vào năm 1989,

0:02:12.000,0:02:15.000
Tôi đăng kí vào sở ngoại vụ Anh.

0:02:15.000,0:02:17.000
Năm đó có tới 5000 người đăng kí,

0:02:17.000,0:02:20.000
và chỉ có 20 người chúng tôi thành công.

0:02:20.000,0:02:23.000
Con số đó chỉ ra,

0:02:23.000,0:02:26.000
Tôi được kết nạp vào hàng ngũ ưu tú,

0:02:26.000,0:02:29.000
môi trường làm việc ở đây quả là [br]tuyệt vời và vui vẻ.

0:02:30.000,0:02:32.000
Làm một nhà ngoại giao, từ trước tới nay,

0:02:32.000,0:02:35.000
luôn là công việc phi thường,[br]và tôi yêu từng phút được làm việc

0:02:35.000,0:02:37.000
Tôi tận hưởng địa vị nó mang lại.

0:02:37.000,0:02:40.000
Tôi mua cho mình một bộ vest tốt [br]và mang giày đế da

0:02:40.000,0:02:42.000
trong say sưa

0:02:42.000,0:02:45.000
tôi có những cơ hội tuyệt vời để[br]tham gia các sự kiện quốc tế

0:02:45.000,0:02:47.000
Tôi công tác tới Dải Gaza.

0:02:47.000,0:02:49.000
Tôi chủ trì phiên hòa đàm Trung Đông

0:02:49.000,0:02:51.000
tại Bộ Ngoại giao Anh.

0:02:51.000,0:02:53.000
Tôi trở thành người viết diễn văn

0:02:53.000,0:02:55.000
cho Bộ Trưởng Ngoại Giao Anh.

0:02:55.000,0:02:57.000
Tôi đã gặp Yasser Arafat.

0:02:57.000,0:02:59.000
Tôi đã đàm phán

0:02:59.000,0:03:02.000
với nhà ngoại giao của Saddam (Iraq) [br]tại Liên hợp quốc.

0:03:02.000,0:03:04.000
Sau đó, tôi tới Kabul

0:03:04.000,0:03:07.000
và phục vụ tại Afghanistan sau thất bại [br]của phe Taliban.

0:03:07.000,0:03:09.000
Và tôi đã di chuyển

0:03:09.000,0:03:12.000
trong máy bay C-130

0:03:12.000,0:03:14.000
tới thăm các tướng chỉ huy

0:03:14.000,0:03:16.000
trong những căn cứ trên núi

0:03:16.000,0:03:18.000
và đàm phán với họ

0:03:18.000,0:03:21.000
về cách để quét sạch Al Qaeda [br]khỏi Afghanistan

0:03:21.000,0:03:24.000
hộ tống tôi là lực lượng[br]biệt kích

0:03:24.000,0:03:27.000
mà cả chính họ cũng có một trung[br]đội thủy quân Hoàng gia yểm trợ

0:03:27.000,0:03:29.000
bởi vì tình thế lúc đó rất nguy hiểm.

0:03:29.000,0:03:32.000
Nhưng điều đó cũng thật thú vị, [br]rất vui nữa,

0:03:32.000,0:03:34.000
thực sự tràn đầy hứng khởi.

0:03:34.000,0:03:36.000
Đó là những tay nòng cốt

0:03:36.000,0:03:39.000
và họ khăng khít đến khó tin.

0:03:39.000,0:03:42.000
Và đỉnh cao sự nghiệp của tôi

0:03:42.000,0:03:45.000
là khi tôi được bố trí làm tại New York.

0:03:45.000,0:03:47.000
Tôi đã từng công tác tại Đức, Na-uy,

0:03:47.000,0:03:49.000
rất nhiều quốc gia khác nữa, nhưng

0:03:49.000,0:03:51.000
tôi lại được bổ nhiệm tại [br]New York với

0:03:51.000,0:03:54.000
tư cách là đại biểu Anh phục vụ tại[br]Hội Đồng Bảo An Thế Giới.

0:03:54.000,0:03:56.000
Và nhiệm vụ của tôi là khu vực Trung Đông,

0:03:56.000,0:03:58.000
và cũng là chuyên môn của tôi.

0:03:58.000,0:04:00.000
Và ở đây, tôi giải quyết các vấn đề như

0:04:00.000,0:04:02.000
Tiến trình hòa bình Trung Đông,

0:04:02.000,0:04:04.000
vấn đề Lockerbie, ...

0:04:04.000,0:04:07.000
chúng ta có thế bàn tới sau, [br]nếu các bạn muốn

0:04:07.000,0:04:09.000
trên hết, nhiệm vụ chính của tôi là Irắc,

0:04:09.000,0:04:11.000
những thứ vũ khí hủy diệt hàng loạt,

0:04:11.000,0:04:13.000
và những cấm vận chúng tôi áp đặt I-rắc

0:04:13.000,0:04:16.000
để buộc họ phải tự từ bỏ [br]những thứ vũ khí đó.

0:04:17.000,0:04:19.000
Tôi từng làm trưởng đoàn đàm phán của Anh

0:04:19.000,0:04:21.000
về vấn đề này,

0:04:21.000,0:04:24.000
Tôi phải miệt mài tìm cách giải quyết.

0:04:24.000,0:04:27.000
Và dù có thế nào,

0:04:27.000,0:04:30.000
chuyến đi này với tôi quả là [br]một khoảng thời gian thú vị.

0:04:30.000,0:04:33.000
Đó là một cuộc đàm phán gây [br]ấn tượng sâu sắc.

0:04:33.000,0:04:35.000
Chúng tôi đã trải qua một vài cuộc chiến

0:04:35.000,0:04:38.000
trong suốt quãng thời gian tôi ở New York.

0:04:38.000,0:04:40.000
Tôi đại diện nước Anh tham gia đàm phán

0:04:40.000,0:04:42.000
về những giải pháp trong Hội đồng bảo an

0:04:42.000,0:04:44.000
ngày 12 tháng 9 năm 2001

0:04:44.000,0:04:47.000
nhằm chỉ trích về cuộc tấn công [br]ngay ngày trước đó,

0:04:47.000,0:04:49.000
dĩ nhiên, liên quan sâu sắc đến chúng tôi

0:04:49.000,0:04:52.000
những người hiện tại đang sống ở New York.

0:04:52.000,0:04:54.000
Đó là quãng thời gian tốt nhất, xấu nhất

0:04:54.000,0:04:56.000
là kinh nghiệm quý báu.

0:04:56.000,0:04:58.000
Tôi sống trong cuộc sống xa hoa.

0:04:58.000,0:05:00.000
Mặc dù phải làm việc nhiều giờ liền,

0:05:00.000,0:05:02.000
bù lại tôi sống trong căn hộ hạng sang

0:05:02.000,0:05:05.000
Tôi là một nhà ngoại giao Anh Quốc [br]độc thân tại New York;

0:05:05.000,0:05:07.000
bạn có thể tưởng tượng được gì rồi.

0:05:07.000,0:05:10.000
(Cười)

0:05:10.000,0:05:12.000
Tôi đã có khoảng thời gian rất tuyệt.

0:05:12.000,0:05:14.000
Nhưng vào năm 2002,

0:05:14.000,0:05:17.000
khi chuyến công tác kết thúc,

0:05:17.000,0:05:20.000
tôi đã quyết định không trở về

0:05:20.000,0:05:22.000
để làm công việc đang đợi mình ở London.

0:05:22.000,0:05:24.000
Tôi quyết định sẽ xin nghỉ phép,

0:05:24.000,0:05:26.000
thật sự là, tại trường New, Bruce.

0:05:27.000,0:05:30.000
Với một chút khởi đầu lộn xộn[br]chẳng rõ ràng,

0:05:30.000,0:05:32.000
tôi nhận ra rằng có gì đó không ổn

0:05:32.000,0:05:34.000
với công việc, với chính tôi.

0:05:34.000,0:05:36.000
Tôi thấy kiệt sức,

0:05:36.000,0:05:38.000
và vỡ mộng

0:05:38.000,0:05:40.000
về cái điều mà tôi chẳng thể nào xử lí.

0:05:40.000,0:05:43.000
tôi đã quyết định nghỉ việc một thời gian.

0:05:43.000,0:05:45.000
Văn phòng Ngoại giao rất rộng rãi.

0:05:45.000,0:05:47.000
Bạn có thể chọn nghỉ phép không lương

0:05:47.000,0:05:50.000
và vẫn xem như làm việc, nhưng thực ra [br]chẳng phải làm gì cả.

0:05:50.000,0:05:52.000
Điều đó thật tử tế.

0:05:52.000,0:05:54.000
Và cuối cùng, tôi đã quyết định

0:05:54.000,0:05:57.000
tham gia vào biệt phái viên Liên hợp quốc[br]tại Kosovo,

0:05:59.000,0:06:02.000
lúc đó còn thuộc quyền quản lý của[br]Liên hợp quốc

0:06:02.000,0:06:04.000
Và có hai điều đã xảy ra ở Kosovo,

0:06:04.000,0:06:06.000
và cũng kiểu như là,

0:06:06.000,0:06:08.000
một sự ngẫu nhiên nữa,

0:06:08.000,0:06:10.000
bởi vì những điều trên hóa ra đã trở thành

0:06:10.000,0:06:12.000
hai trong số những bước ngoặt đời tôi

0:06:12.000,0:06:15.000
và giúp tôi sang trang mới.

0:06:15.000,0:06:17.000
Nhưng những điều đó hoàn toàn tình cờ.

0:06:17.000,0:06:20.000
Một trong số đó là vào mùa hè năm 2004,

0:06:20.000,0:06:22.000
chính phủ Anh đã miễn cưỡng

0:06:22.000,0:06:24.000
mở một cuộc điều tra chính thức về

0:06:24.000,0:06:26.000
vấn đề sử dụng vũ khí hủy diệt (WMD)

0:06:26.000,0:06:29.000
trong cuộc chiến tranh Iraq,

0:06:29.000,0:06:31.000
một vấn đề rất được giới hạn.

0:06:31.000,0:06:34.000
Và tôi đã bí mật làm chứng[br]cho cuộc điều tra đó.

0:06:34.000,0:06:37.000
Tôi đã dấn sâu vào [br]vấn đề tình báo tại Iraq

0:06:37.000,0:06:39.000
và vấn đề vũ khí hủy diệt (WMD),

0:06:39.000,0:06:42.000
lời làm chứng của tôi gồm 3 điều:

0:06:42.000,0:06:45.000
rẳng chính phủ đã phóng đại tin tức,

0:06:45.000,0:06:48.000
điều rất rõ ràng trong suốt những năm [br]tôi được đọc chúng.

0:06:48.000,0:06:51.000
Và thật vậy, sự đánh giá trong [br]nội bộ cũng cho rằng

0:06:51.000,0:06:53.000
vấn đề WMD của Iraq

0:06:53.000,0:06:56.000
không đe dọa đến khu vực lân cận[br]chứ chưa bàn đến chúng tôi.

0:06:56.000,0:06:59.000
Thứ hai, chính phủ lờ đi hết[br]các giải pháp để gây chiến tranh

0:06:59.000,0:07:01.000
mà trong một phạm vi nào đó

0:07:01.000,0:07:04.000
vẫn là một việc làm nhục nhã

0:07:04.000,0:07:06.000
Lý do thứ ba, tôi sẽ không giải thích.

0:07:06.000,0:07:08.000
Nhưng dù gì, tôi cũng đã nêu ra chứng cớ,

0:07:08.000,0:07:10.000
và điều đó đã dẫn tôi đến khủng hoảng.

0:07:10.000,0:07:12.000
Tôi sẽ làm gì đây?

0:07:12.000,0:07:15.000
Những chứng cứ ấy chỉ trích sâu sắc[br]đồng nghiệp của tôi,

0:07:15.000,0:07:17.000
đến cả ngài bộ trưởng người mà theo tôi

0:07:17.000,0:07:20.000
đã gây ra chiến tranh một cách[br]sai lầm.

0:07:20.000,0:07:22.000
Và vì thế tôi khủng hoảng.

0:07:22.000,0:07:24.000
Đó chẳng phải điều tốt đẹp gì.

0:07:24.000,0:07:26.000
Tôi đã than vãn, đã do dự,

0:07:26.000,0:07:29.000
Tôi cứ tiếp tục như thế với người vợ[br]giàu kiên nhẫn của tôi,

0:07:30.000,0:07:33.000
và cuối cùng tôi quyết định từ chức trong [br]Sở ngoại giao Anh

0:07:33.000,0:07:37.000
Tôi cảm thấy, đó giống như cảnh trong [br]phim The Insider của Al Pacino,

0:07:37.000,0:07:39.000
anh ta đã rời CBS

0:07:39.000,0:07:42.000
sau khi họ chọn một gã nghiện thuốc[br]thay vì anh ta,

0:07:42.000,0:07:45.000
anh ta đáp lại: "Tôi không thể làm [br]việc này nữa. Chấm dứt."

0:07:45.000,0:07:47.000
Tôi cũng như thế. Tôi yêu bộ phim này.

0:07:47.000,0:07:49.000
Tôi cũng cảm thấy vài thứ đã không còn.

0:07:49.000,0:07:51.000
Tôi không thể ngồi chung với bộ trưởng

0:07:51.000,0:07:53.000
hay thủ tướng với nụ cười trên môi nữa

0:07:53.000,0:07:56.000
và làm những việc tôi từng [br]vui vẻ làm cho họ.

0:07:56.000,0:07:59.000
Thế là tôi nhảy việc

0:07:59.000,0:08:02.000
và kiểu như nhảy ra khỏi bờ vực vậy.

0:08:02.000,0:08:06.000
Và điều đó rất không thoải mái và[br]rất khó chịu.

0:08:06.000,0:08:08.000
Và tôi bắt đầu vấp ngã.

0:08:08.000,0:08:11.000
Và hôm nay, cú ngã ấy chưa hẳn đã ngưng.

0:08:11.000,0:08:13.000
Tôi tiếp tục lún sâu.

0:08:13.000,0:08:16.000
Nhưng, theo cách nào đó, [br]tôi đã quen với cảm xúc ấy.

0:08:16.000,0:08:18.000
Và một cách nào đó, tôi cảm thấy thích

0:08:18.000,0:08:20.000
cái cảm xúc ấy ngày một nhiều hơn là

0:08:20.000,0:08:22.000
khi tôi do dự khi còn đứng trên vách đá

0:08:22.000,0:08:24.000
tự hỏi mình phải làm gì.

0:08:24.000,0:08:26.000
Điều thứ hai xảy ra ở Kosovo,

0:08:26.000,0:08:29.000
như là -- Tôi cần một ngụm nước, xin lỗi.

0:08:31.000,0:08:33.000
Điều thứ hai xảy ra ở Kosovo,

0:08:33.000,0:08:35.000
vốn gần như cho tôi[br]câu trả lời

0:08:35.000,0:08:38.000
điều mà tôi đã không thể,

0:08:38.000,0:08:41.000
đó là, "Tôi phải làm gì với[br]đời mình đây?"

0:08:42.000,0:08:44.000
Tôi yêu ngành ngoại giao --

0:08:44.000,0:08:46.000
Tôi không có sự nghiệp --

0:08:46.000,0:08:49.000
Tôi dự tính cả đời cống hiến[br]cho ngoại giao, cho quốc gia.

0:08:49.000,0:08:51.000
Tôi muốn trở thành đại sứ,

0:08:51.000,0:08:53.000
những người hướng dẫn và những anh hùng

0:08:53.000,0:08:55.000
những người đã trên đỉnh sự nghiệp

0:08:55.000,0:08:57.000
mà giờ đây đã tôi vứt bỏ tất cả.

0:08:57.000,0:08:59.000
Rất nhiều người bạn của tôi vẫn theo nghề.

0:08:59.000,0:09:01.000
Khoản trợ cấp của tôi vẫn còn.

0:09:01.000,0:09:03.000
Và tôi đã từ bỏ.

0:09:03.000,0:09:05.000
Và tôi sẽ làm gì tiếp đây?

0:09:05.000,0:09:07.000
Và năm đó, tại Kosovo,

0:09:07.000,0:09:10.000
điều kinh khủng, rất kinh khủng [br]mà tôi chứng kiến.

0:09:10.000,0:09:12.000
Tháng 3/2004, rất nhiều cuộc nổi loạn

0:09:12.000,0:09:15.000
diễn ra khắp các tỉnh -- rồi[br]-- lan tới Kosovo.

0:09:15.000,0:09:17.000
18 người bị giết.

0:09:17.000,0:09:19.000
Tình trạng vô chính phủ.

0:09:19.000,0:09:21.000
Và thật kinh khủng khi phải chứng kiến,

0:09:21.000,0:09:23.000
khi biết rằng cảnh sát và quân đội --

0:09:23.000,0:09:25.000
có rất nhiều quân lính ở đây --

0:09:25.000,0:09:27.000
không thể ngưng được đám đông thịnh nộ

0:09:27.000,0:09:29.000
khi mà họ ùa ra đường.

0:09:29.000,0:09:32.000
Và điều duy nhất có thể ngưng được [br]đám đông thịnh nộ ấy

0:09:32.000,0:09:34.000
là khi họ muốn dừng lại

0:09:34.000,0:09:36.000
và khi họ đã đốt và tàn sát thỏa mãn

0:09:36.000,0:09:39.000
Thật chẳng tốt đẹp gì khi thấy chúng, [br]nhưng tôi chứng kiến hết.

0:09:39.000,0:09:42.000
Và tôi đã len giữa nó, giữa đám[br]đông cuồng nộ ấy

0:09:42.000,0:09:45.000
Tôi với người bạn người Albani [br]cố gắng dừng, nhưng không thể.

0:09:45.000,0:09:48.000
Và cuộc nổi loạn đó dạy tôi vài điều

0:09:48.000,0:09:51.000
rằng nó chẳng rõ ràng và thực ra [br]đó là một câu chuyện phức tạp.

0:09:51.000,0:09:53.000
Nhưng một trong những lí do là --

0:09:53.000,0:09:55.000
các cuộc nổi loạn vài ngày lại xảy ra --

0:09:55.000,0:09:57.000
đều bắt nguồn từ việc người Kosovo

0:09:57.000,0:10:00.000
bị tước quyền công dân trong tương lai.

0:10:01.000,0:10:04.000
Các cuộc đàm phán ngoại giao[br]về tương lai của Kosovo

0:10:04.000,0:10:06.000
diễn ra và,

0:10:06.000,0:10:08.000
chính phủ Kosovo, chưa tính đến dân Kosovo

0:10:08.000,0:10:10.000
không thực sự được

0:10:10.000,0:10:12.000
tham gia vào những thảo luận trên.

0:10:12.000,0:10:15.000
Cơ chế đám phán vô lý,

0:10:15.000,0:10:18.000
quy trình thương lượng [br]về tương lai Kosovo,

0:10:18.000,0:10:20.000
mà người Kosovo lại chẳng được can hệ vào.

0:10:20.000,0:10:23.000
Và không ngạc nhiên, họ rất thất vọng.

0:10:23.000,0:10:26.000
Những cuộc nổi loạn là hiện thân của [br]những sự nản lòng ấy.

0:10:26.000,0:10:28.000
Nó chẳng phải nguyên nhân chính,

0:10:28.000,0:10:30.000
vì cuộc sống chẳng đơn giản.

0:10:30.000,0:10:32.000
Đó là một vấn đề rất phức tạp,

0:10:32.000,0:10:34.000
và tôi chẳng có kì vọng nó đơn giản hơn.

0:10:34.000,0:10:36.000
Nhưng đó là một trong những nguyên do.

0:10:36.000,0:10:38.000
Và nó đã gợi cho tôi nguồn cảm hứng --

0:10:38.000,0:10:40.000
hay chính xác hơn,

0:10:40.000,0:10:42.000
nó đưa nguồn cảm hứng tới vợ tôi.

0:10:42.000,0:10:45.000
Cô ấy nói:" Tại sao anh không[br]tư vấn cho người Kosovo?

0:10:45.000,0:10:48.000
Tại sao anh cố vấn cho chính phủ họ[br]về chính sách?"

0:10:48.000,0:10:50.000
Người Kosovo không được giúp đỡ[br]ngoại giao

0:10:50.000,0:10:52.000
Các nhà ngoại giao họ không được[br]thừa nhận.

0:10:52.000,0:10:54.000
Họ không được thừa nhận[br]văn phòng đối ngoại

0:10:54.000,0:10:57.000
vốn giúp họ giải quyết các[br]thủ tục phức tạp,

0:10:57.000,0:11:00.000
như vấn đề "Thân phận cuối của Kosovo".

0:11:00.000,0:11:02.000
Và đó là ý tưởng ban đầu.

0:11:02.000,0:11:04.000
Đó là căn nguyên của "Ngoại giao độc lập",

0:11:04.000,0:11:07.000
tổ chức cố vấn ngoại giao [br]đầu tiên trên thế giới

0:11:07.000,0:11:09.000
và khởi nguồn phi lợi nhuận.

0:11:09.000,0:11:12.000
Tôi đã bay về từ London

0:11:12.000,0:11:15.000
sau quãng thời gian hoạt động cho [br]Liên hiệp quốc tại Kosovo.

0:11:15.000,0:11:18.000
Tôi trở lại, ăn tối với thủ tướng Kosovo [br]và nói với ông ấy,

0:11:18.000,0:11:21.000
"Ngài xem, tôi có ý định sẽ cố vấn[br]ngoại giao cho ngài.

0:11:21.000,0:11:24.000
Tôi hiểu rất rõ công việc này.[br]Sao tôi không thể giúp ngài chứ?"

0:11:24.000,0:11:26.000
Và ông ấy đã nâng ly raki với tôi và nói,

0:11:26.000,0:11:28.000
"Được, Carne. Tới đi"

0:11:28.000,0:11:30.000
Và tôi đã tới Kosovo

0:11:30.000,0:11:32.000
và cố vấn cho chính phủ Kosovo.

0:11:32.000,0:11:35.000
Chúng tôi đã cố vấn cho[br]ba thủ tướng Kosovo liền

0:11:35.000,0:11:38.000
và các cuộc đàm phán đa đảng tại Kosovo.

0:11:38.000,0:11:41.000
Và Kosovo trở thành độc lập.

0:11:41.000,0:11:44.000
Nhà Ngoại Giao Độc (NNGD) được thành lập

0:11:44.000,0:11:46.000
với năm trung tâm ngoại giao [br]trên toàn cầu

0:11:46.000,0:11:48.000
và chúng tôi đang cố vấn cho 7 hay 8

0:11:48.000,0:11:51.000
quốc gia khác nhau, hay[br]những tổ chức chính trị,

0:11:51.000,0:11:53.000
tùy việc bạn muốn định nghĩa nó thế nào --

0:11:53.000,0:11:55.000
tôi chẳng quan tâm lắm[br]tới việc định nghĩa.

0:11:55.000,0:11:58.000
Chúng tôi cố vấn cho Bắc Cyprus[br]về việc thống nhất các đảo.

0:11:58.000,0:12:00.000
Chúng tôi giúp phe đối lập tại Miến Điện,

0:12:00.000,0:12:02.000
chính phủ Nam Sudan,

0:12:02.000,0:12:04.000
nơi mà -- hẳn các bạn đã nghe --

0:12:04.000,0:12:06.000
sẽ trở thành một quốc gia mới.

0:12:08.000,0:12:11.000
Chúng tôi giúp Mặt trận Polisario[br]của Tây Sahara,

0:12:11.000,0:12:13.000
nơi đang chiến đấu giành lại chủ quyền

0:12:13.000,0:12:15.000
từ sự chiếm đóng của Ma-rốc

0:12:15.000,0:12:18.000
sau 34 năm bị tước đoạt.

0:12:18.000,0:12:21.000
Chúng tôi giúp các quốc đảo [br]trong đàm phán về biến đổi khí hậu

0:12:21.000,0:12:23.000
vần đề mà đã lên đến cao trào

0:12:23.000,0:12:25.000
tại Copenhagen.

0:12:26.000,0:12:28.000
Có một chút ngẫu nhiên ở đây

0:12:28.000,0:12:30.000
bởi vì, khi tôi bắt đầu[br]ngoại giao độc lập

0:12:30.000,0:12:32.000
tôi từng dự tiệc tại Thượng viện,

0:12:32.000,0:12:34.000
là một nơi rất nực cười,

0:12:34.000,0:12:36.000
nhưng khi tôi cầm cái ly như thế này,[br]

0:12:36.000,0:12:38.000
tôi bắt chuyện với người đứng sau tôi.

0:12:38.000,0:12:40.000
Chúng tôi bắt đầu tán gẫu, anh ta nói --

0:12:40.000,0:12:42.000
Tôi kể với anh ta tôi đang làm cái gì,

0:12:42.000,0:12:44.000
và tôi nói với anh ta dõng dạc rằng,

0:12:44.000,0:12:46.000
Tôi sẽ thành lập NNGDL tại New York.

0:12:46.000,0:12:48.000
Vào lúc đó chỉ có tôi --

0:12:48.000,0:12:50.000
và vợ tôi về New York.

0:12:50.000,0:12:53.000
anh ta nói, "Sao anh không gặp đồng[br]nghiệp tôi ở New York nhỉ?"

0:12:53.000,0:12:55.000
Và hóa ra

0:12:55.000,0:12:57.000
anh ta làm cho công ty sáng tạo ?What If!

0:12:57.000,0:12:59.000
có lẽ một trong số các bạn đã nghe tới.

0:12:59.000,0:13:01.000
Và cứ qua thế này rồi lại thế khác,

0:13:01.000,0:13:03.000
tôi cuối cùng tới làm việc

0:13:03.000,0:13:05.000
tại ?What If! New York

0:13:05.000,0:13:07.000
khi tôi bắt đầu xây dựng NNGDL

0:13:07.000,0:13:09.000
Và việc chứng kiến ?What If!

0:13:09.000,0:13:11.000
phát triển mùi vị với cho kẹo gum Wrigley

0:13:11.000,0:13:13.000
hay mùi vị mới cho Cola

0:13:13.000,0:13:15.000
thật sự giúp tôi cải tiến rõ rệt

0:13:15.000,0:13:17.000
những chiến lược mới cho Kosovo

0:13:17.000,0:13:20.000
và cho người Tây Sahara.

0:13:20.000,0:13:23.000
Tôi bắt đầu nhận ra rằng có [br]rất nhiều cách làm ngoại giao --

0:13:23.000,0:13:25.000
thật ngoại giao, cũng như kinh doanh,

0:13:25.000,0:13:27.000
là ngành kinh doanh giải quyết vấn đề,

0:13:27.000,0:13:30.000
nhưng từ "Tiến bộ" lại không có[br]trong nghành ngoại giao;

0:13:30.000,0:13:33.000
vì đó chỉ là trò chơi tổng bằng không [br]và sự thực dụng

0:13:33.000,0:13:36.000
và các tổ chức cổ lỗ sĩ cứ thế [br]tồn tại hàng thế hệ

0:13:36.000,0:13:39.000
để làm những việc mà họ [br]vẫn làm như thế suốt.

0:13:39.000,0:13:41.000
Và Nhà Ngoại Giao Độc Lập, ngày nay,

0:13:41.000,0:13:44.000
cố gắng tiếp thu những gì [br]tôi học được tại ?What If!.

0:13:44.000,0:13:47.000
Chúng tôi ngồi chung một phòng[br]và hét vào mặt nhau,

0:13:47.000,0:13:50.000
làm việc bằng laptop, đổi chỗ cho nhau [br]để tìm ý tưởng mới.

0:13:50.000,0:13:52.000
Chúng tôi tuyển những chuyên gia khờ khạo

0:13:52.000,0:13:55.000
những người có thể chẳng biết gì [br]về những quốc gia họ làm việc,

0:13:55.000,0:13:57.000
nhưng có thể biết những thứ khác

0:13:57.000,0:13:59.000
cố gắng tiêm những luồng ý kiến mới

0:13:59.000,0:14:01.000
vào những vấn đề

0:14:01.000,0:14:03.000
mà chúng tôi cố giải quyết cho khách[br]hàng

0:14:03.000,0:14:05.000
Điều đó chẳng dễ dàng, bởi vì khách hàng,

0:14:05.000,0:14:08.000
đang trải qua thời kì rất khó khăn.

0:14:10.000,0:14:12.000
Có những, tôi không biết nữa,

0:14:12.000,0:14:15.000
những bài học từ tất cả những gì[br]tôi trải qua,

0:14:15.000,0:14:17.000
cá nhân lẫn chính trị --

0:14:17.000,0:14:20.000
nhưng theo một cách nào đó,[br]chúng đều giống nhau.

0:14:20.000,0:14:22.000
Bài học cá nhân

0:14:22.000,0:14:24.000
là việc rơi khỏi vực

0:14:24.000,0:14:27.000
thực sự là điều tốt, [br]tôi khuyến khích điều đó.

0:14:28.000,0:14:30.000
Đó là điều mà ít nhất một lần bạn nên thử

0:14:30.000,0:14:33.000
là xé bỏ mọi thứ rồi nhảy một cú.

0:14:34.000,0:14:37.000
Điều thứ hai là một bài học lớn hơn [br]về thế giới hôm nay.

0:14:37.000,0:14:40.000
Nhà Ngoại Giao Độc Lập là [br]một phần xu hướng

0:14:40.000,0:14:43.000
nổi lên và hiển hiện rõ rệt trên thế giới,

0:14:43.000,0:14:46.000
thế giới đang vỡ vụn từng ngày.

0:14:46.000,0:14:49.000
Nhà nước đang mất dần vị thế

0:14:49.000,0:14:51.000
và quyền lực nhà nước đang suy giảm.

0:14:51.000,0:14:53.000
Sức mạnh của những thứ khác sẽ gia tăng.

0:14:53.000,0:14:55.000
Những thứ khác ở đây là phi chính phủ.

0:14:55.000,0:14:57.000
Họ có thể là các tập đoàn,

0:14:57.000,0:15:00.000
xã hội đen, cũng có thể là NGOs [br]với mục đích tốt đẹp,

0:15:00.000,0:15:02.000
họ có thể là bất kì thứ gì,

0:15:02.000,0:15:04.000
bất kì những thứ gì.

0:15:04.000,0:15:07.000
Chúng ta đang sống ở thế giới [br]ngày càng phức tạp và phân mảnh.

0:15:07.000,0:15:09.000
Nếu chính phủ ít khả năng trong việc

0:15:09.000,0:15:11.000
giải quyết các vấn đề

0:15:11.000,0:15:14.000
ảnh hưởng tới chúng ta,

0:15:14.000,0:15:17.000
và điều đó có nghĩa, ai sẽ giải quyết đây,

0:15:17.000,0:15:19.000
ai có trách nhiệm cao hơn giải quyết đây?

0:15:19.000,0:15:21.000
Chúng ta đấy.

0:15:21.000,0:15:24.000
Nếu họ không thể, [br]còn ai giải quyết nữa chứ?

0:15:24.000,0:15:27.000
Chúng ta chẳng còn sự lựa chọn nào, [br]hãy đối mặt với thực tế.

0:15:27.000,0:15:29.000
Điều đó có nghĩa[br]

0:15:29.000,0:15:32.000
chẳng còn tốt đẹp nữa

0:15:32.000,0:15:35.000
khi nhắc tới quan hệ quốc tế, [br]hay thương mại toàn cầu

0:15:35.000,0:15:37.000
hay xung đột tại Somalia,

0:15:37.000,0:15:40.000
hay những gì xảy ra tại Miến Điện[br]chẳng phải việc của bạn,

0:15:40.000,0:15:43.000
và rằng chính phủ sẽ lo những việc ấy.

0:15:43.000,0:15:45.000
Tôi có thể kết nối bất kì ai trong các bạn

0:15:45.000,0:15:47.000
với chỉ sáu bước

0:15:47.000,0:15:50.000
với dân quân Al-Shabaab ở Somalia

0:15:50.000,0:15:54.000
Hỏi tôi sau nhé, cụ thể là bạn [br]bị lừa rồi đấy,

0:15:54.000,0:15:56.000
nhưng những sự kết nối thật sự ở đây.

0:15:56.000,0:15:58.000
Chúng ta đều kết nối mật thiết với nhau.

0:15:58.000,0:16:00.000
Và đó không đơn thuần vì Tom Friedman,

0:16:00.000,0:16:03.000
điều đó thực sự được chứng minh[br]sau hàng loạt minh chứng.

0:16:03.000,0:16:06.000
Điều đó có nghĩa, thay vì nhờ các chính[br]trị gia,

0:16:06.000,0:16:09.000
bạn phải tự mình giải quyết.

0:16:09.000,0:16:11.000
Và NNGDL như một minh chứng cụ thể

0:16:11.000,0:16:13.000
nói theo cách đơn giản là như thế.

0:16:13.000,0:16:16.000
Không có ví dụ rõ nhất ngoài[br]một trường hợp là:

0:16:16.000,0:16:18.000
Cách thế giới vận hành[br]đang thay đổi

0:16:18.000,0:16:20.000
thể hiện qua mỗi giờ[br]ở nơi tôi từng làm --

0:16:20.000,0:16:22.000
Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc.

0:16:22.000,0:16:25.000
Liên Hiệp Quốc thành lập năm 1945.

0:16:25.000,0:16:27.000
Hiến chương cơ bản được thành lập để

0:16:27.000,0:16:29.000
ngăn chặn xung đột giữa các nhà nước --

0:16:29.000,0:16:31.000
xung đột quốc gia.

0:16:31.000,0:16:33.000
Ngày nay, 80% chương trình nghị sự

0:16:33.000,0:16:35.000
của Hội Đồng Bảo An

0:16:35.000,0:16:37.000
là về xung đột giữa các quốc gia,

0:16:37.000,0:16:39.000
bao gồm cả thành phần phi chính phủ --

0:16:39.000,0:16:41.000
chiến tranh du kích, chủ nghĩa phân lập,

0:16:41.000,0:16:43.000
khủng bố, nếu bạn muốn gọi chúng như thế,

0:16:43.000,0:16:46.000
dân tộc không phải chính phủ [br]hay quốc gia thông thường.

0:16:46.000,0:16:49.000
Đó là tình trạng của thế giới hiện nay.

0:16:49.000,0:16:51.000
Khi tôi nhận ra điều đó,

0:16:51.000,0:16:54.000
và nhìn lại quãng thời gian mình[br]ở Hội Đồng Bảo An

0:16:54.000,0:16:56.000
và những gì diễn ra ở Kosovo,

0:16:56.000,0:16:58.000
tôi nhận ra rằng thường thì

0:16:58.000,0:17:00.000
những người bị tác động trực tiếp

0:17:00.000,0:17:02.000
bởi những gì chúng tôi làm[br]tại hội đồng

0:17:02.000,0:17:04.000
thực sự chẳng ở đây, họ chẳng được mời tới

0:17:04.000,0:17:06.000
để đưa ra ý kiến cho Hội Đồng Bảo An,

0:17:06.000,0:17:08.000
Tôi nghĩ rằng, điều đó là sai lầm.

0:17:08.000,0:17:10.000
Phải có biện pháp nào để giải quyết.

0:17:10.000,0:17:13.000
Và tôi bắt đầu với biện pháp truyền thống.

0:17:13.000,0:17:15.000
Tôi và đồng nghiệp tại NNGDL

0:17:15.000,0:17:17.000
lòng vòng tại Hội Đồng Bảo An.

0:17:17.000,0:17:19.000
Chúng tôi tới 70 quốc gia thành viên --

0:17:19.000,0:17:21.000
Kazakhstan, Ethiopia, Isreal --

0:17:21.000,0:17:23.000
chúng tôi tới gặp mọi nơi --

0:17:23.000,0:17:25.000
tổng thư ký, tất cả họ,

0:17:25.000,0:17:27.000
và nói rằng, "Tất cả sai rồi.

0:17:27.000,0:17:29.000
Thật tồi tệ khi ngài không tham vấn họ.

0:17:29.000,0:17:31.000
Các ngài phải thành lập một hệ thống

0:17:31.000,0:17:33.000
để mời những người Kosovo kia

0:17:33.000,0:17:35.000
tới và nói với các ngài những gì họ nghĩ.

0:17:35.000,0:17:37.000
Điều đó cũng cho phép các ngài nói nữa.

0:17:37.000,0:17:39.000
Điều đó thật tuyệt vời để trao đổi.

0:17:39.000,0:17:42.000
Các ngài có thể thực sự đưa[br]ý kiến mọi người vào mỗi quyết định

0:17:42.000,0:17:44.000
để quyết định ấy hiệu quả và lâu bền hơn."

0:17:47.000,0:17:49.000
Siêu logic, bạn nghĩ như vậy chứ.

0:17:49.000,0:17:51.000
Logic đến kinh ngạc. Rõ ràng, ai cũng hiểu

0:17:51.000,0:17:54.000
và dĩ nhiên, mọi người hiểu và[br]nói, "Được, dĩ nhiên, anh đúng.

0:17:54.000,0:17:56.000
Trở lại với chúng tôi

0:17:56.000,0:17:58.000
trong vòng sáu tháng nữa."

0:17:58.000,0:18:01.000
Và dĩ nhiên, chẳng gì xảy ra -- [br]không ai làm gì cả.

0:18:01.000,0:18:03.000
Hội Đồng Bảo An làm việc của họ

0:18:03.000,0:18:05.000
y hệt như cách họ làm ngày nay,

0:18:05.000,0:18:08.000
y như cách họ làm X năm về trước,

0:18:08.000,0:18:11.000
khi tôi ở đó cách đây 10 năm.

0:18:11.000,0:18:13.000
Và khi chúng tôi nhận ra

0:18:13.000,0:18:15.000
sai lầm cơ bản

0:18:15.000,0:18:17.000
và suy nghĩ, chúng tôi phải làm gì đây.

0:18:17.000,0:18:19.000
Và tôi nghĩ, tôi sẽ kiệt quệ

0:18:19.000,0:18:21.000
nếu tôi dành quãng đời còn lại

0:18:21.000,0:18:23.000
vận động cho những nội các nhếch nhác này

0:18:23.000,0:18:25.000
để giúp họ điều thực sự cần làm.

0:18:25.000,0:18:27.000
Và điều chúng tôi sẽ làm là

0:18:27.000,0:18:29.000
là tự tổ chức những buổi gặp.

0:18:29.000,0:18:31.000
Và bây giờ, Nhà Ngoại Giao Độc Lập

0:18:31.000,0:18:33.000
đang trong tiến trình tổ chức các cuộc gặp

0:18:33.000,0:18:35.000
giữa Hội Đồng Bảo An

0:18:35.000,0:18:37.000
và các bên về những tranh chấp

0:18:37.000,0:18:40.000
xuất hiện trong chương trình nghị sự [br]của Hội Đồng Bảo An.

0:18:40.000,0:18:42.000
Và chúng tôi sẽ đưa tới

0:18:42.000,0:18:45.000
nhóm chống đối Darfuri,

0:18:45.000,0:18:48.000
Bắc Cyprus và Nam Cyprus,

0:18:49.000,0:18:52.000
nhóm nổi loạn Aceh,

0:18:52.000,0:18:54.000
và một dãy dài kinh khủng

0:18:54.000,0:18:57.000
những xung đột hỗn loạn khắp thế giới.

0:18:57.000,0:19:00.000
Và chúng tôi sẽ cố gắng [br]đưa các bên tới New York

0:19:00.000,0:19:02.000
ngồi trong một căn phòng yên tĩnh

0:19:02.000,0:19:04.000
trong không gian riêng tư không áp lực

0:19:04.000,0:19:06.000
để thực sự giãi bày họ muốn gì

0:19:06.000,0:19:08.000
với các thành viên của Hội Đồng Bảo An,

0:19:08.000,0:19:10.000
và về phía các thành viên Hội Đồng Bảo An

0:19:10.000,0:19:12.000
giúp họ bày tỏ quan điểm của họ.

0:19:12.000,0:19:14.000
Và có những cuộc đối thoại,

0:19:14.000,0:19:16.000
mà chưa từng diễn ra trước kia.

0:19:16.000,0:19:19.000
Và dĩ nhiên, như đã miêu tả,

0:19:19.000,0:19:22.000
với những ai biết về chính trị sẽ[br]ngán việc này kinh khủng,

0:19:22.000,0:19:24.000
tôi hoàn toàn đồng ý với bạn.

0:19:24.000,0:19:27.000
Rủi ro thất bại rất cao,

0:19:27.000,0:19:29.000
nhưng nhất định sẽ không xảy ra

0:19:29.000,0:19:32.000
nếu chúng ta không cố làm nó xảy ra.

0:19:32.000,0:19:35.000
Và quan điểm chính trị của tôi[br]đã cơ bản thay đổi

0:19:35.000,0:19:37.000
từ khi tôi làm ngoại giao đến tôi hôm nay,

0:19:37.000,0:19:40.000
và tôi nghĩ những hệ quả đó là [br]vấn đề, không phải quá trình,

0:19:40.000,0:19:43.000
không phải nhờ công nghệ, thật nực cười [br]cũng không phải.

0:19:43.000,0:19:45.000
Thuyết giáo về công nghệ

0:19:45.000,0:19:48.000
cho tất cả thành viên Twitter của[br]đoàn biểu tình Iran

0:19:48.000,0:19:51.000
đang là tù nhân chính trị tại Tehran,

0:19:51.000,0:19:53.000
nơi Ahmadinejad cầm quyền.

0:19:53.000,0:19:56.000
Công nghệ chẳng đưa lại [br]thay đổi chính trị tại Iran.

0:19:57.000,0:20:00.000
Bạn nhìn vào kết quả, [br]bạn phải tự nói với mình rằng,

0:20:00.000,0:20:02.000
"Tôi có thể làm gì để có được kết quả đó?"

0:20:02.000,0:20:05.000
Đó là quan điểm chính trị của thế kỉ 21,

0:20:05.000,0:20:07.000
nhưng bằng cách nào đó, NNGDL

0:20:07.000,0:20:10.000
hiện thân cho những thiếu chặt chẽ, [br]những thay đổi,

0:20:10.000,0:20:13.000
những thứ đang diễn ra hàng ngày [br]trong chúng ta.

0:20:14.000,0:20:16.000
Đó là câu chuyện của tôi. Cám ơn.