WEBVTT

00:00:01.000 --> 00:00:04.000
Moja oriče je pomalo o ratu.

00:00:04.000 --> 00:00:06.000
O razočaranju.

00:00:06.000 --> 00:00:08.000
O smrti.

00:00:08.000 --> 00:00:10.000
I o ponovnom otkrivanju

00:00:10.000 --> 00:00:12.000
idealizma

00:00:12.000 --> 00:00:14.000
u svom tom uništenju.

00:00:14.000 --> 00:00:16.000
Možda u mojoj priči bude i pouka

00:00:16.000 --> 00:00:18.000
kako se nositi

00:00:18.000 --> 00:00:21.000
s našim zeznutim, raspadajućim

00:00:21.000 --> 00:00:24.000
i opasnim svijetom u 21. stoljeću.

00:00:25.000 --> 00:00:28.000
Ne vjerujem u obično pripovijedanje.

00:00:28.000 --> 00:00:30.000
Ne vjerujem u život ili priču

00:00:30.000 --> 00:00:33.000
koji je zapisan kao odluka A koja je dovela do posljedice B

00:00:33.000 --> 00:00:35.000
koja je dovela do posljedice C --

00:00:35.000 --> 00:00:37.000
kao u urednim pričama koje obično čujemo,

00:00:37.000 --> 00:00:40.000
i koje možda tražimo jedni od drugih.

00:00:40.000 --> 00:00:42.000
Vjerujem u slučajne događaje,

00:00:42.000 --> 00:00:44.000
a jedan od razloga zašto to vjerujem

00:00:44.000 --> 00:00:47.000
jest taj što sam ja slučajno postao diplomat.

00:00:47.000 --> 00:00:49.000
Daltonist sam.

00:00:49.000 --> 00:00:51.000
Rođen sam s manom neraspoznavanja većine boja.

00:00:51.000 --> 00:00:54.000
Zato uglavnom nosim sivo i crno

00:00:54.000 --> 00:00:56.000
i moram sa sobom voditi suprugu

00:00:56.000 --> 00:00:59.000
kada biram odjeću.

NOTE Paragraph

00:00:59.000 --> 00:01:02.000
Dok sam bio malen, uvijek sam želio biti vojni pilot.

00:01:02.000 --> 00:01:04.000
Obožavao sam gledati avione kako prelijeću

00:01:04.000 --> 00:01:07.000
našu vikendicu na selu.

00:01:07.000 --> 00:01:10.000
I dječački mi je san bio da postanem vojni pilot.

00:01:10.000 --> 00:01:13.000
Išao sam na testiranja za pilota u Kraljevskim zračnim snagama,

00:01:13.000 --> 00:01:15.000
i, naravno, pao sam.

00:01:15.000 --> 00:01:17.000
Nisam vidio bljeskanje različitih svjetala

00:01:17.000 --> 00:01:19.000
i nisam razlikovao boje.

00:01:19.000 --> 00:01:21.000
Zato sam morao odabrati drugo zanimanje,

00:01:21.000 --> 00:01:24.000
što mi je zapravo bilo relativno lako,

00:01:24.000 --> 00:01:27.000
jer sam imao veliku strast kroz cijelo djetinjstvo,

00:01:27.000 --> 00:01:29.000
a to su bili međunarodni odnosi.

00:01:29.000 --> 00:01:31.000
Kao dijete,

00:01:31.000 --> 00:01:34.000
pažljivo sam čitao novine.

00:01:34.000 --> 00:01:36.000
Fascinirao me Hladni rat,

00:01:36.000 --> 00:01:38.000
pregovori oko naoružanja

00:01:38.000 --> 00:01:41.000
nuklearnim projektilima srednjeg dometa,

00:01:41.000 --> 00:01:44.000
posrednički rat između Sovjetskog Saveza i SAD-a

00:01:44.000 --> 00:01:47.000
u Angoli i Afganistanu.

00:01:47.000 --> 00:01:50.000
Te su me stvarno zaista zanimale.

00:01:50.000 --> 00:01:52.000
I tako sam vrlo mlad odlučio

00:01:52.000 --> 00:01:54.000
da želim biti diplomat.

00:01:54.000 --> 00:01:57.000
I jednog sam dana to rekao svojim roditeljima --

00:01:57.000 --> 00:01:59.000
a moj otac do danas poriče ovu priču --

00:01:59.000 --> 00:02:01.000
rekao sam: "Tata, ja želim biti diplomat."

00:02:01.000 --> 00:02:03.000
A on se okrenuo prema meni i rekao:

00:02:03.000 --> 00:02:05.000
"Carne, moraš biti vrlo pametan da bi bio diplomat."

00:02:05.000 --> 00:02:07.000
(Smijeh)

00:02:07.000 --> 00:02:10.000
Time je moja ambicija bila zapečaćena.

NOTE Paragraph

00:02:10.000 --> 00:02:12.000
1989. godine

00:02:12.000 --> 00:02:15.000
zaposlio sam se u britanskom Ministarstvu vanjskih poslova.

00:02:15.000 --> 00:02:17.000
Te se godine 5.000 ljudi prijavilo da postanu diplomati,

00:02:17.000 --> 00:02:20.000
a uspjelo nas je 20.

00:02:20.000 --> 00:02:23.000
Kako možete zaključiti iz tih brojeva,

00:02:23.000 --> 00:02:26.000
uveden sam u elitni,

00:02:26.000 --> 00:02:29.000
fascinantan i uzbudljiv svijet.

00:02:30.000 --> 00:02:32.000
Zanimanje diplomata, i tada i danas,

00:02:32.000 --> 00:02:35.000
nevjerojatan je posao i uživao sam u svakom trenutku.

00:02:35.000 --> 00:02:37.000
Uživao sam u statusu koji on nosi.

00:02:37.000 --> 00:02:40.000
Kupio sam si fino odijelo i nosio cipele s kožnim potplatima

00:02:40.000 --> 00:02:42.000
i uživao sam

00:02:42.000 --> 00:02:45.000
u nevjerojatnom pristupu događanjima u svijetu.

00:02:45.000 --> 00:02:47.000
Putovao sam u pojas Gaze.

00:02:47.000 --> 00:02:49.000
Bio sam na čelu Odjela za mirovni proces na Bliskom istoku

00:02:49.000 --> 00:02:51.000
u britanskom Ministarstvu vanjskih poslova.

00:02:51.000 --> 00:02:53.000
Pisao sam govore

00:02:53.000 --> 00:02:55.000
za britanskog ministra vanjskih poslova.

00:02:55.000 --> 00:02:57.000
Upoznao sam Yassera Arafata.

00:02:57.000 --> 00:02:59.000
Pregovarao sam

00:02:59.000 --> 00:03:02.000
sa Saddamovim diplomatima u UN-u.

00:03:02.000 --> 00:03:04.000
Kasnije sam putovao u Kabul

00:03:04.000 --> 00:03:07.000
i služio u Afganistanu nakon pada talibana.

00:03:07.000 --> 00:03:09.000
Putovao sam

00:03:09.000 --> 00:03:12.000
vojnim teretnim avionom C-130

00:03:12.000 --> 00:03:14.000
i posjećivao gerilske vojne zapovjednike

00:03:14.000 --> 00:03:16.000
u planinskim skloništima

00:03:16.000 --> 00:03:18.000
i s njima pregovarao

00:03:18.000 --> 00:03:21.000
kako ćemo iskorijeniti Al-Qa'idu iz Afganistana.

00:03:21.000 --> 00:03:24.000
Bio sam okružen svojom pratnjom iz posebnih postrojbi

00:03:24.000 --> 00:03:27.000
koji su pak morali biti u pratnji odreda kraljevskih marinaca

00:03:27.000 --> 00:03:29.000
jer to je bilo tako opasno.

00:03:29.000 --> 00:03:32.000
I bilo je uzbudljivo. Bilo je zabavno.

00:03:32.000 --> 00:03:34.000
Bilo je stvarno zanimljivo.

00:03:34.000 --> 00:03:36.000
To je odličan kadar,

00:03:36.000 --> 00:03:39.000
nevjerojatno povezana zajednica ljudi.

NOTE Paragraph

00:03:39.000 --> 00:03:42.000
To je bio i vrhunac moje karijere, što sam shvatio kasnije,

00:03:42.000 --> 00:03:45.000
kad sam raspoređen na službu u New Yorku.

00:03:45.000 --> 00:03:47.000
Prije toga radio sam u Njemačkoj, Norveškoj,

00:03:47.000 --> 00:03:49.000
i raznim drugim mjestima,

00:03:49.000 --> 00:03:51.000
ali poslan sam u New York

00:03:51.000 --> 00:03:54.000
kako bih radio u britanskoj delegaciji u Vijeću sigurnosti u UN-u.

00:03:54.000 --> 00:03:56.000
Bio sam odgovoran za Bliski istok,

00:03:56.000 --> 00:03:58.000
koji je bio moja specijalnost.

00:03:58.000 --> 00:04:00.000
Na tom sam se položaju bavio stvarima

00:04:00.000 --> 00:04:02.000
kao što je mirovni proces na Bliskom istoku,

00:04:02.000 --> 00:04:04.000
ili slučaj Lockerbie --

00:04:04.000 --> 00:04:07.000
o tome možemo razgovarati ako želite --

00:04:07.000 --> 00:04:09.000
ali najviše od svega, moja odgovornost bio je Irak

00:04:09.000 --> 00:04:11.000
i oružja za masovno uništenje koja ondje postoje

00:04:11.000 --> 00:04:13.000
i sankcije koje smo nametnuli Iraku

00:04:13.000 --> 00:04:16.000
kako bismo ga prisilili na uklanjanje tog oružja.

00:04:17.000 --> 00:04:19.000
Bio sam glavni britanski pregovarač

00:04:19.000 --> 00:04:21.000
za to pitanje

00:04:21.000 --> 00:04:24.000
i bio sam potpuno posvećem tom problemu.

00:04:24.000 --> 00:04:27.000
Uglavnom,

00:04:27.000 --> 00:04:30.000
moj put -- bilo je to na neki način vrlo uzbudljivo.

00:04:30.000 --> 00:04:33.000
Mislim, radilo se o vrlo dramatičnoj diplomaciji.

00:04:33.000 --> 00:04:35.000
Prošli smo kroz nekoliko ratova

00:04:35.000 --> 00:04:38.000
za vrijeme dok sam radio u New Yorku.

00:04:38.000 --> 00:04:40.000
Zastupao sam svoju zemlju

00:04:40.000 --> 00:04:42.000
u rezoluciji u Vijeću sigurnosti

00:04:42.000 --> 00:04:44.000
donesenoj 12. rujna 2001. godine

00:04:44.000 --> 00:04:47.000
kojom su se osudili napadi prethodnog dana,

00:04:47.000 --> 00:04:49.000
koji su, naravno, bili bolno stvarni nama

00:04:49.000 --> 00:04:52.000
koji smo u to vrijeme živjeli u New Yorku.

00:04:52.000 --> 00:04:54.000
Tako da je to na neki način bilo

00:04:54.000 --> 00:04:56.000
i slatko i gorko iskustvo.

00:04:56.000 --> 00:04:58.000
Živio sam ugodnim životom.

00:04:58.000 --> 00:05:00.000
Iako sam mnogo radio,

00:05:00.000 --> 00:05:02.000
živio sam u luksuznom stanu na Union Squareu.

00:05:02.000 --> 00:05:05.000
Bio sam britanski diplomat, bez partnerice, u New Yorku;

00:05:05.000 --> 00:05:07.000
možete misliti što je to značilo.

00:05:07.000 --> 00:05:10.000
(Smijeh)

00:05:10.000 --> 00:05:12.000
Uživao sam.

NOTE Paragraph

00:05:12.000 --> 00:05:14.000
Ali 2002. godine,

00:05:14.000 --> 00:05:17.000
kad je mojem mandatu došao kraj,

00:05:17.000 --> 00:05:20.000
odučio sam da se neću vratiti

00:05:20.000 --> 00:05:22.000
poslu koji me čekao u Londonu.

00:05:22.000 --> 00:05:24.000
Odlučio sam da odem na dopust

00:05:24.000 --> 00:05:26.000
u New School, Bruce.

00:05:27.000 --> 00:05:30.000
Na neki nedefiniran, nejasan način,

00:05:30.000 --> 00:05:32.000
shvatio sam da nešto nije u redu

00:05:32.000 --> 00:05:34.000
s mojim poslom, sa mnom.

00:05:34.000 --> 00:05:36.000
Bio sam iscrpljen,

00:05:36.000 --> 00:05:38.000
i bio sam također i razočaran

00:05:38.000 --> 00:05:40.000
na način koji nisam točno znao objasniti.

00:05:40.000 --> 00:05:43.000
Zato sam odlučio otići na odmor od posla.

00:05:43.000 --> 00:05:45.000
Ministarstvo vanjskih poslova bilo je vrlo velikodušno.

00:05:45.000 --> 00:05:47.000
Mogao sam uzeti poseban neplaćen dopust, kako su oni to zvali,

00:05:47.000 --> 00:05:50.000
a ipak ostati dio diplomatskog zbora, a da ne radim nikakav posao.

00:05:50.000 --> 00:05:52.000
To je bilo lijepo.

00:05:52.000 --> 00:05:54.000
Na kraju sam odlučio

00:05:54.000 --> 00:05:57.000
uzeti premještaj kako bih se priključio UN-u na Kosovu,

00:05:59.000 --> 00:06:02.000
koje je bilo pod upravom UN-a.

NOTE Paragraph

00:06:02.000 --> 00:06:04.000
Dvije su se stvari dogodile na Kosovu,

00:06:04.000 --> 00:06:06.000
koje na neki način, i opet,

00:06:06.000 --> 00:06:08.000
ilustriraju slučajnosti u životu,

00:06:08.000 --> 00:06:10.000
jer te su se stvari pokazale

00:06:10.000 --> 00:06:12.000
ključnim točkama u mojem životu

00:06:12.000 --> 00:06:15.000
i pomogle mi da dođem do iduće faze.

00:06:15.000 --> 00:06:17.000
Ali to su bile slučajne stvari.

00:06:17.000 --> 00:06:20.000
Prva je bila to što je, u ljeto 2004. godine,

00:06:20.000 --> 00:06:22.000
britanska vlada, pomalo nerado,

00:06:22.000 --> 00:06:24.000
odlučila provesti službeno ispitivanje

00:06:24.000 --> 00:06:26.000
korištenja informacija o oružju za masovno uništenje

00:06:26.000 --> 00:06:29.000
u vrijeme prije iračkog rata --

00:06:29.000 --> 00:06:31.000
vrlo uska tema.

00:06:31.000 --> 00:06:34.000
I ja sam u tajnosti dao iskaz za to ispitivanje.

00:06:34.000 --> 00:06:37.000
Bio sam dobro informiran o Iraku

00:06:37.000 --> 00:06:39.000
i njihovom oružju za masovno uništenje

00:06:39.000 --> 00:06:42.000
i moja je izjava sadržavala tri točke:

00:06:42.000 --> 00:06:45.000
da je vlada pretjerivala u izvještajima,

00:06:45.000 --> 00:06:48.000
što je bilo vrlo jasno svih godina dok sam ih čitao.

00:06:48.000 --> 00:06:51.000
I stvarno, naše unutarnje procjene jasno su otkrile

00:06:51.000 --> 00:06:53.000
da oružje za masovno uništenje u Iraku

00:06:53.000 --> 00:06:56.000
nije predstavljalo prijetnju njihovim susjedima, a kamoli nama.

00:06:56.000 --> 00:06:59.000
Drugo, vlada je ignorirala moguće alternative ratu,

00:06:59.000 --> 00:07:01.000
što je, na neki način,

00:07:01.000 --> 00:07:04.000
još više smanjivalo njezin kredibilitet.

00:07:04.000 --> 00:07:06.000
U treću stavku neću ulaziti.

00:07:06.000 --> 00:07:08.000
Ali u svakom slučaju, dao sam iskaz

00:07:08.000 --> 00:07:10.000
i to me dovelo do krize.

00:07:10.000 --> 00:07:12.000
Što da radim?

00:07:12.000 --> 00:07:15.000
U iskazu sam ozbiljno kritizirao svoje kolege,

00:07:15.000 --> 00:07:17.000
svoje ministre, koji su, po meni,

00:07:17.000 --> 00:07:20.000
krenuli u rat na temelju lažnih pretpostavki.

NOTE Paragraph

00:07:20.000 --> 00:07:22.000
I tako sam bio u krizi.

00:07:22.000 --> 00:07:24.000
A to nije bilo ugodno.

00:07:24.000 --> 00:07:26.000
Žalio sam se na to, oklijevao sam,

00:07:26.000 --> 00:07:29.000
neprestano sam jadikovao svojoj sirotoj supruzi,

00:07:30.000 --> 00:07:33.000
i na kraju sam odlučio da dam otkaz u britanskom Ministarstvu vanjskih poslova.

00:07:33.000 --> 00:07:37.000
Osjećao sam se -- kao u sceni iz filma Al Pacina "The Insider", možda ga znate,

00:07:37.000 --> 00:07:39.000
gdje on odlazi na televiziju CBS

00:07:39.000 --> 00:07:42.000
nakon što su mu uskratili potporu u slučaju s proizvođačem cigareta

00:07:42.000 --> 00:07:45.000
i on kaže "Znate, ja ne mogu više. Nešto nije kako treba."

00:07:45.000 --> 00:07:47.000
Tako je bilo i meni. Obožavam taj film.

00:07:47.000 --> 00:07:49.000
Samo sam osjetio da nešto nije kako treba.

00:07:49.000 --> 00:07:51.000
Ne mogu više samo sjediti s ministrom vanjskih poslova

00:07:51.000 --> 00:07:53.000
ili premijerom, s osmjehom na licu

00:07:53.000 --> 00:07:56.000
i raditi što sam prije rado radio za njih.

00:07:56.000 --> 00:07:59.000
Zato sam se zatrčao

00:07:59.000 --> 00:08:02.000
i skočio s ruba litice.

NOTE Paragraph

00:08:02.000 --> 00:08:06.000
Bio je to vrlo, vrlo neugodan osjećaj.

00:08:06.000 --> 00:08:08.000
I počeo sam padati.

00:08:08.000 --> 00:08:11.000
I taj pad do danas nije prestao;

00:08:11.000 --> 00:08:13.000
još uvijek padam.

00:08:13.000 --> 00:08:16.000
Ali na neki sam se način privikao na taj osjećaj.

00:08:16.000 --> 00:08:18.000
I na neki način,

00:08:18.000 --> 00:08:20.000
taj mi se osjećaj mnogo više sviđa

00:08:20.000 --> 00:08:22.000
nego stajanje na vrhu litice

00:08:22.000 --> 00:08:24.000
i smišljanje što da radim.

00:08:24.000 --> 00:08:26.000
Druga se stvar dogodila na Kosovo.

00:08:26.000 --> 00:08:29.000
I ona je -- trebam popiti malo vode, ispričavam se.

00:08:31.000 --> 00:08:33.000
Druga se stvar dogodila na Kosovu,

00:08:33.000 --> 00:08:35.000
i donijela je odgovor na pitanje,

00:08:35.000 --> 00:08:38.000
do kojeg ja nisam mogao doći,

00:08:38.000 --> 00:08:41.000
a to je: "Što da radim sa svojim životom?"

00:08:42.000 --> 00:08:44.000
Volim diplomaciju.

00:08:44.000 --> 00:08:46.000
Nemam karijere.

00:08:46.000 --> 00:08:49.000
Očekivao sam da ću cijeli život biti diplomat, da ću služiti svojoj zemlji.

00:08:49.000 --> 00:08:51.000
Htio sam biti veleposlanik.

00:08:51.000 --> 00:08:53.000
a svoje mentore, svoje heroje,

00:08:53.000 --> 00:08:55.000
ljude koji su bili najbolji u mojem zanimanju,

00:08:55.000 --> 00:08:57.000
sve sam to sada odbacivao.

00:08:57.000 --> 00:08:59.000
Mnogi moji prijatelji još uvijek su bili u tom poslu.

00:08:59.000 --> 00:09:01.000
Moja mirovina je ovisila o tom poslu.

00:09:01.000 --> 00:09:03.000
A ja sam odustao od njega.

00:09:03.000 --> 00:09:05.000
I što da radim?

NOTE Paragraph

00:09:05.000 --> 00:09:07.000
Te godine, na Kosovu,

00:09:07.000 --> 00:09:10.000
dogodila se strašna, strašna stvar, a ja sam je vidio.

00:09:10.000 --> 00:09:12.000
U ožujku 2004. godine došlo je do strašnih pobuna

00:09:12.000 --> 00:09:15.000
u cijeloj pokrajini -- što je ono tada i bilo -- Kosovo.

00:09:15.000 --> 00:09:17.000
Ubijeno je 18 ljudi.

00:09:17.000 --> 00:09:19.000
Bila je to anarhija.

00:09:19.000 --> 00:09:21.000
Bilo je zastrašujuće vidjeti anarhiju,

00:09:21.000 --> 00:09:23.000
znati da policija i vojska --

00:09:23.000 --> 00:09:25.000
bilo je prisutno mnogo vojske --

00:09:25.000 --> 00:09:27.000
zapravo ne mogu zaustaviti podivljalu svjetinu

00:09:27.000 --> 00:09:29.000
koja dolazi ulicom.

00:09:29.000 --> 00:09:32.000
Jedini način da se ta podivljala svjetina koja dolazi niz ulicu zaustavi

00:09:32.000 --> 00:09:34.000
jest da sami odluče prestati

00:09:34.000 --> 00:09:36.000
kad im bude dovoljno paljenja i ubijanja.

00:09:36.000 --> 00:09:39.000
To nije naročito lijepo za vidjeti, a ja sam to vidio.

00:09:39.000 --> 00:09:42.000
I prošao sam to. Probijao sam se kroz rulju.

00:09:42.000 --> 00:09:45.000
Sa svojim albanskim prijateljima, pokušali smo ih zaustaviti, ali nismo uspjeli.

00:09:45.000 --> 00:09:48.000
Ta me pobuna naučila nešto,

00:09:48.000 --> 00:09:51.000
što nije odmah vidljivo i radi se o pomalo kompliciranoj priči.

NOTE Paragraph

00:09:51.000 --> 00:09:53.000
Ali jedan od razloga te pobune --

00:09:53.000 --> 00:09:55.000
tih pobuna, koje su trajale nekoliko dana --

00:09:55.000 --> 00:09:57.000
bio je taj što Kosovari

00:09:57.000 --> 00:10:00.000
nisu imali utjecaja na vlastitu budućnost.

00:10:01.000 --> 00:10:04.000
U to su se vrijeme odvijali diplomatski pregovori

00:10:04.000 --> 00:10:06.000
o budućnosti Kosova,

00:10:06.000 --> 00:10:08.000
a ni vlada Kosova, a kamoli kosovski narod,

00:10:08.000 --> 00:10:10.000
nisu zapravo

00:10:10.000 --> 00:10:12.000
sudjelovali u tim pregovorima.

00:10:12.000 --> 00:10:15.000
Postojao je cijeli fini diplomatski sustav,

00:10:15.000 --> 00:10:18.000
taj proces pregovora o budućnosti Kosova,

00:10:18.000 --> 00:10:20.000
a Kosovari nisu sudjelovali u tome.

00:10:20.000 --> 00:10:23.000
I, tko bi rekao, to ih je frustriralo.

00:10:23.000 --> 00:10:26.000
Pobune su bile način ispoljavanja te frustracije.

00:10:26.000 --> 00:10:28.000
To nije bio jedini razlog,

00:10:28.000 --> 00:10:30.000
jer život nije jednostavna, jednosmjerna priča.

00:10:30.000 --> 00:10:32.000
Bilo je komplicirano,

00:10:32.000 --> 00:10:34.000
i ne činim to jednostavnijim nego što je bilo.

00:10:34.000 --> 00:10:36.000
Ali to je bio jedan od razloga.

NOTE Paragraph

00:10:36.000 --> 00:10:38.000
A to me, recimo, inspiriralo --

00:10:38.000 --> 00:10:40.000
ili, da budem precizniji,

00:10:40.000 --> 00:10:42.000
inspiriralo je moju suprugu.

00:10:42.000 --> 00:10:45.000
Rekla je: "Zašto ti ne bi bio savjetnik Kosovarima?

00:10:45.000 --> 00:10:48.000
Zašto ne bi savjetovao njihovu vladu ili njihove diplomate?"

00:10:48.000 --> 00:10:50.000
A Kosovari nisu smjeli imati diplomatsku službu.

00:10:50.000 --> 00:10:52.000
Nisu smjeli imati diplomate.

00:10:52.000 --> 00:10:54.000
Nisu smjeli imati ministarstvo vanjskih poslova

00:10:54.000 --> 00:10:57.000
koje bi im pomoglo u tom vrlo kompliciranom procesu,

00:10:57.000 --> 00:11:00.000
koji je kasnije bio poznat kao Proces za konačni status Kosova.

00:11:00.000 --> 00:11:02.000
To je, dakle, bila ideja.

00:11:02.000 --> 00:11:04.000
Tako je nastao Nezavisni diplomat,

00:11:04.000 --> 00:11:07.000
prva diplomatska savjetnička grupa na svijetu,

00:11:07.000 --> 00:11:09.000
i to neprofitna.

00:11:09.000 --> 00:11:12.000
Sve je počelo kad sam se vratio iz Londona

00:11:12.000 --> 00:11:15.000
nakon što sam boravio s UN-om na Kosovu.

00:11:15.000 --> 00:11:18.000
Vratio sam se i otišao na večeru s kosovskim premijerom i rekao sam mu:

00:11:18.000 --> 00:11:21.000
"Predlažem da vas dođem savjetovati o diplomaciji.

00:11:21.000 --> 00:11:24.000
Razumijem se u te stvari. Time se bavim. Zašto vam ne bih pomogao?"

00:11:24.000 --> 00:11:26.000
Podigao je svoju čašu rakije i rekao:

00:11:26.000 --> 00:11:28.000
"Da, Carne. Dođi."

NOTE Paragraph

00:11:28.000 --> 00:11:30.000
I tako sam došao na Kosovo

00:11:30.000 --> 00:11:32.000
i savjetovao kosovsku vladu.

00:11:32.000 --> 00:11:35.000
Nezavisni diplomat na kraju je savjetovao tri kosovska premijera za redom

00:11:35.000 --> 00:11:38.000
i višestranački kosovski pregovarački tim.

00:11:38.000 --> 00:11:41.000
I tako je Kosovo postalo nezavisno.

00:11:41.000 --> 00:11:44.000
Nezavisni diplomat sada je osnovan

00:11:44.000 --> 00:11:46.000
u pet diplomatskih centara u svijetu,

00:11:46.000 --> 00:11:48.000
a savjetujemo sedam ili osam

00:11:48.000 --> 00:11:51.000
različitih zemalja ili političkih skupina,

00:11:51.000 --> 00:11:53.000
ovisi kako ih želite definirati --

00:11:53.000 --> 00:11:55.000
ali meni definicije nisu naročito bitne.

00:11:55.000 --> 00:11:58.000
Savjetujemo Sjeverne Ciprane kako da ujedine svoj otok.

00:11:58.000 --> 00:12:00.000
Savjetujemo burmansku opoziciju,

00:12:00.000 --> 00:12:02.000
vladu Južnog Sudana,

00:12:02.000 --> 00:12:04.000
koja će -- ovdje to čujete prvi put --

00:12:04.000 --> 00:12:06.000
postati nova zemlja u sljedećih nekoliko godina.

00:12:08.000 --> 00:12:11.000
Savjetujemo Front Polisario u zapadnoj Sahari,

00:12:11.000 --> 00:12:13.000
koji se bore da oslobode svoju zemlju

00:12:13.000 --> 00:12:15.000
od marokanske okupacije

00:12:15.000 --> 00:12:18.000
nakon 34 godine otuđenja.

00:12:18.000 --> 00:12:21.000
Savjetujemo razne otočke zemlje u pregovorima o promjeni klime,

00:12:21.000 --> 00:12:23.000
koji bi trebali kulminirati

00:12:23.000 --> 00:12:25.000
u Kopenhagenu.

NOTE Paragraph

00:12:26.000 --> 00:12:28.000
I ovdje postoji doza slučajnosti

00:12:28.000 --> 00:12:30.000
jer, kad sam tek počinjao s Nezavisnim diplomatom,

00:12:30.000 --> 00:12:32.000
otišao sam na zabavu u Domu lordova,

00:12:32.000 --> 00:12:34.000
što je presmiješno,

00:12:34.000 --> 00:12:36.000
ali držao sam svoje piće ovako, i zaletio sam se

00:12:36.000 --> 00:12:38.000
u tipa koji je stajao iza mene.

00:12:38.000 --> 00:12:40.000
Tako smo počeli razgovarati i on je rekao --

00:12:40.000 --> 00:12:42.000
ispričao sam mu čime se bavim,

00:12:42.000 --> 00:12:44.000
i rekao sam mu prilično pompozno

00:12:44.000 --> 00:12:46.000
da namjeravam osnovati Nezavisnog diplomata u New Yorku.

00:12:46.000 --> 00:12:48.000
U to vrijeme samo sam ja bio u tome,

00:12:48.000 --> 00:12:50.000
i selio sam se sa suprugom natrag u New York.

00:12:50.000 --> 00:12:53.000
A on je rekao: "Zašto ne odete do mojih kolega u New Yorku?"

00:12:53.000 --> 00:12:55.000
Ispalo je da

00:12:55.000 --> 00:12:57.000
on radi za tvrtku za inovacije koja se zove ?What If! (?Što Ako!),

00:12:57.000 --> 00:12:59.000
za koju su neki od vas možda čuli.

00:12:59.000 --> 00:13:01.000
I tako, spletom okolnosti,

00:13:01.000 --> 00:13:03.000
dobio sam stol

00:13:03.000 --> 00:13:05.000
u tvrtki ?What If! u New Yorku,

00:13:05.000 --> 00:13:07.000
kad sam započinjao s Nezavisnim diplomatom.

00:13:07.000 --> 00:13:09.000
A gledanje kako ?What If!

00:13:09.000 --> 00:13:11.000
stvara nove okuse žvakaćih guma Wrigley

00:13:11.000 --> 00:13:13.000
ili nove okuse Coca-Cole

00:13:13.000 --> 00:13:15.000
zapravo mi je pomoglo u smišljanju

00:13:15.000 --> 00:13:17.000
novih inovativnih strategija za Kosovare

00:13:17.000 --> 00:13:20.000
i Saharavije iz Zapadne Sahare.

00:13:20.000 --> 00:13:23.000
Počeo sam shvaćati da postoje drugačiji načini bavljenja diplomacijom,

00:13:23.000 --> 00:13:25.000
da je diplomacija, kao bilo koji posao,

00:13:25.000 --> 00:13:27.000
posao rješavanja problema,

00:13:27.000 --> 00:13:30.000
a riječ inovacija ipak ne postoji u diplomaciji;

00:13:30.000 --> 00:13:33.000
to je sve igra nulte sume i realpolitike

00:13:33.000 --> 00:13:36.000
i starih institucija koje postoje već generacijama

00:13:36.000 --> 00:13:39.000
i sve rade na isti način kao što su to oduvijek radili.

NOTE Paragraph

00:13:39.000 --> 00:13:41.000
A Nezavisni diplomat danas

00:13:41.000 --> 00:13:44.000
pokušava ukopiti neke od stvari koje sam naučio u ?What If!.

00:13:44.000 --> 00:13:47.000
Svi sjedimo u uredu i dovikujemo se jedni s drugima.

00:13:47.000 --> 00:13:50.000
Svi radimo na malim laptopima i nastojimo pomicati stolove da bismo promijenili način razmišljanja.

00:13:50.000 --> 00:13:52.000
Angažiramo naivne stručnjake

00:13:52.000 --> 00:13:55.000
koji možda ne znaju ništa o zemljama kojima se bavimo,

00:13:55.000 --> 00:13:57.000
ali možda znaju nešto o nečem drugom,

00:13:57.000 --> 00:13:59.000
što bi moglo ubaciti novi način razmišljanja

00:13:59.000 --> 00:14:01.000
o problemima

00:14:01.000 --> 00:14:03.000
koje se trudimo riješiti za naše klijente.

00:14:03.000 --> 00:14:05.000
To nije lako jer naši su klijenti, po prirodi stvari,

00:14:05.000 --> 00:14:08.000
u teškoj situaciji, diplomatski gledano.

NOTE Paragraph

00:14:10.000 --> 00:14:12.000
Postoji, ne znam,

00:14:12.000 --> 00:14:15.000
nekoliko pouka u svemu ovome,

00:14:15.000 --> 00:14:17.000
osobnih i političkih --

00:14:17.000 --> 00:14:20.000
i, na neki način, one su sve ista stvar.

00:14:20.000 --> 00:14:22.000
Osobna je pouka

00:14:22.000 --> 00:14:24.000
to da je padanje s litice

00:14:24.000 --> 00:14:27.000
zapravo dobra stvar, i preporučam je.

00:14:28.000 --> 00:14:30.000
I dobro je barem jednom u životu

00:14:30.000 --> 00:14:33.000
jednostavno raskinuti sa svime i skočiti.

00:14:34.000 --> 00:14:37.000
Druga stvar je veća pouka o današnjem svijetu.

00:14:37.000 --> 00:14:40.000
Nezavisni diplomat dio je trenda

00:14:40.000 --> 00:14:43.000
koji se tek pojavljuje i primjetan je u cijelom svijetu,

00:14:43.000 --> 00:14:46.000
a to je da se svijet cijepa.

00:14:46.000 --> 00:14:49.000
Države imaju manje značenje nego prije,

00:14:49.000 --> 00:14:51.000
a moć države sve je manja.

00:14:51.000 --> 00:14:53.000
To znači da se povećava moć drugih stvari.

00:14:53.000 --> 00:14:55.000
Te se stvari zovu nedržavni faktori.

00:14:55.000 --> 00:14:57.000
To mogu biti korporacije,

00:14:57.000 --> 00:15:00.000
mogu biti mafijaši, mogu biti fine nevladine organizacije,

00:15:00.000 --> 00:15:02.000
to može biti bilo tko,

00:15:02.000 --> 00:15:04.000
bilo kakva organizacija.

00:15:04.000 --> 00:15:07.000
Živimo u sve kompliciranijem i rascjepanijem svijetu.

00:15:07.000 --> 00:15:09.000
Ako vlade su vlade manje sposobne

00:15:09.000 --> 00:15:11.000
utjecati na probleme u svijetu

00:15:11.000 --> 00:15:14.000
koji utječu na nas,

00:15:14.000 --> 00:15:17.000
onda to znači - tko je ostao da ih rješava.

00:15:17.000 --> 00:15:19.000
tko mora preuzeti veliku odgovornost da ih rješava?

00:15:19.000 --> 00:15:21.000
Mi.

00:15:21.000 --> 00:15:24.000
Ako oni to ne mogu, tko je preostao da ih riješi?

00:15:24.000 --> 00:15:27.000
Nemamo drugog izbora osim da prihvatimo tu stvarnost.

NOTE Paragraph

00:15:27.000 --> 00:15:29.000
A to znači

00:15:29.000 --> 00:15:32.000
da više nije dovoljno

00:15:32.000 --> 00:15:35.000
da kažemo da međunarodni odnosi, ili svjetski problemi,

00:15:35.000 --> 00:15:37.000
ili kaos u Somaliji,

00:15:37.000 --> 00:15:40.000
ili ono što se događa u Burmi nije naš problem.

00:15:40.000 --> 00:15:43.000
i da možete ostaviti vladama da se time bave.

00:15:43.000 --> 00:15:45.000
Svakoga od vas mogu

00:15:45.000 --> 00:15:47.000
preko šest stupnjeva udaljenosti

00:15:47.000 --> 00:15:50.000
povezati s paravojskom Al-Shabaab u Somaliji.

00:15:50.000 --> 00:15:54.000
Pitajte me poslije kako, ako jedete ribu, zanimljivo,

00:15:54.000 --> 00:15:56.000
ali ta veza postoji.

00:15:56.000 --> 00:15:58.000
Blisko smo povezani.

00:15:58.000 --> 00:16:00.000
I ne radi se tu samo o Tomu Friedmanu,

00:16:00.000 --> 00:16:03.000
to je zapravo dokazivo u svakom novom slučaju.

00:16:03.000 --> 00:16:06.000
A to znači da, umjesto da tražite političare da obavljaju stvari,

00:16:06.000 --> 00:16:09.000
morate sami odlučiti obavljati stvari.

00:16:09.000 --> 00:16:11.000
Nezavisni diplomat je primjer toga,

00:16:11.000 --> 00:16:13.000
na neki širok način.

NOTE Paragraph

00:16:13.000 --> 00:16:16.000
Ne postoje savršeni primjeri, ali evo jednog:

00:16:16.000 --> 00:16:18.000
način na koji se svijet mijenja

00:16:18.000 --> 00:16:20.000
utjelovljen je u situaciji na mjestu gdje sam nekad radio,

00:16:20.000 --> 00:16:22.000
u Vijeću sigurnosti UN-a.

00:16:22.000 --> 00:16:25.000
UN je osnovan 1945. godine.

00:16:25.000 --> 00:16:27.000
UN je izvorno zamišljen

00:16:27.000 --> 00:16:29.000
kako bi zaustavio sukobe između zemalja --

00:16:29.000 --> 00:16:31.000
međudržavne sukobe.

00:16:31.000 --> 00:16:33.000
Danas se 80% predmeta na dnevnom redu

00:16:33.000 --> 00:16:35.000
Vijeća sigurnosti UN-a

00:16:35.000 --> 00:16:37.000
odnosi na sukobe unutar država,

00:16:37.000 --> 00:16:39.000
koji uključuju nedržavne aktere --

00:16:39.000 --> 00:16:41.000
gerilce, separatiste,

00:16:41.000 --> 00:16:43.000
teroriste, ako ih hoćete tako nazvati,

00:16:43.000 --> 00:16:46.000
ljude koji nisu dio uobičajenih vlada, uobičajenih država.

00:16:46.000 --> 00:16:49.000
Takvo je danas stanje svijeta.

00:16:49.000 --> 00:16:51.000
Kad sam to shvatio,

00:16:51.000 --> 00:16:54.000
i kad razmišljam o vremenu provedenom u Vijeću sigurnosti

00:16:54.000 --> 00:16:56.000
i o onome što se dogodilo Kosovarima,

00:16:56.000 --> 00:16:58.000
shvaćam da često

00:16:58.000 --> 00:17:00.000
ljudi na koje je najizravnije utjecalo

00:17:00.000 --> 00:17:02.000
ono što smo radili mi u Vijeću sigurnosti

00:17:02.000 --> 00:17:04.000
nisu uopće bili prisutni, nisu bili pozvani

00:17:04.000 --> 00:17:06.000
da iznesu svoja stajališta pred Vijećem sigurnosti.

00:17:06.000 --> 00:17:08.000
Mislio sam da to nije u redu.

00:17:08.000 --> 00:17:10.000
Nešto se mora učiniti u vezi toga.

NOTE Paragraph

00:17:10.000 --> 00:17:13.000
Zato sam počeo tradicionalnim putem.

00:17:13.000 --> 00:17:15.000
Ja i moji kolege u Nezavisnom diplomatu

00:17:15.000 --> 00:17:17.000
išli smo po cijelom Vijeću sigurnosti.

00:17:17.000 --> 00:17:19.000
Obišli smo 70 zemalja članica UN-a --

00:17:19.000 --> 00:17:21.000
Kazahstance, Etiopljanje, Izraelce --

00:17:21.000 --> 00:17:23.000
sve smo ih posjetili --

00:17:23.000 --> 00:17:25.000
glavnog tajnika, sve.

00:17:25.000 --> 00:17:27.000
I rekao sam: "Sve je ovo pogrešno.

00:17:27.000 --> 00:17:29.000
Strašno je da ne konzultirate ljude na koje sve ovo utječe.

00:17:29.000 --> 00:17:31.000
Morate institucionalizirati sustav

00:17:31.000 --> 00:17:33.000
u kojem ćete pozvati Kosovare

00:17:33.000 --> 00:17:35.000
da dođu i kažu vam što misle.

00:17:35.000 --> 00:17:37.000
Tako ćete mi moći reći -- moći ćete njima reći što vi mislite.

00:17:37.000 --> 00:17:39.000
Bit će sjajno. Možete imati razmjenu.

00:17:39.000 --> 00:17:42.000
Možete uključiti stajališta tih ljudi u svoje odluke,

00:17:42.000 --> 00:17:44.000
što znači da će vaše odluke biti učinkovitije i trajnije."

00:17:47.000 --> 00:17:49.000
Super-logično, pomislili biste.

00:17:49.000 --> 00:17:51.000
Mislim, nevjerojatno logično. Tako očito, svi to mogu.

00:17:51.000 --> 00:17:54.000
Naravno, svi su shvatili što želim. Rekli su: "Da, naravno, u potpunosti si u pravu.

00:17:54.000 --> 00:17:56.000
Dođi ponovno

00:17:56.000 --> 00:17:58.000
možda za nekih šest mjeseci."

00:17:58.000 --> 00:18:01.000
Naravno, ništa se nije dogodilo. Nitko ništa nije učinio.

00:18:01.000 --> 00:18:03.000
Vijeće sigurnosti danas djeluje

00:18:03.000 --> 00:18:05.000
na potpuno isti način

00:18:05.000 --> 00:18:08.000
kao i prije X godina,

00:18:08.000 --> 00:18:11.000
kad sam ondje bio prije 10 godina.

NOTE Paragraph

00:18:11.000 --> 00:18:13.000
Zato smo analizirali

00:18:13.000 --> 00:18:15.000
taj naš, u biti, neuspjeh

00:18:15.000 --> 00:18:17.000
i razmislili što tu možemo učiniti.

00:18:17.000 --> 00:18:19.000
Pomislio sam da sam nadrapao

00:18:19.000 --> 00:18:21.000
ako namjeravam provesti ostatak života

00:18:21.000 --> 00:18:23.000
lobirajući da te beskorisne vlade

00:18:23.000 --> 00:18:25.000
naprave što se treba napraviti.

00:18:25.000 --> 00:18:27.000
Dakle, ono što ćemo učiniti

00:18:27.000 --> 00:18:29.000
jest da sami dogovorimo te sastanke.

00:18:29.000 --> 00:18:31.000
Sada je Nezavisni diplomat

00:18:31.000 --> 00:18:33.000
u procesu dogovaranja sastanaka

00:18:33.000 --> 00:18:35.000
između Vijeća sigurnosti UN-a

00:18:35.000 --> 00:18:37.000
i sudionika sukoba

00:18:37.000 --> 00:18:40.000
koji su na dnevnom redu Vijeća sigurnosti.

00:18:40.000 --> 00:18:42.000
Tako ćemo dovesti

00:18:42.000 --> 00:18:45.000
pobunjeničke skupine iz Darfura,

00:18:45.000 --> 00:18:48.000
Sjeverne Ciprane i Južne Ciprane,

00:18:49.000 --> 00:18:52.000
pobunjenike iz Aceha,

00:18:52.000 --> 00:18:54.000
i užasno dug popis

00:18:54.000 --> 00:18:57.000
kaotičnih sukoba u cijelom svijetu.

00:18:57.000 --> 00:19:00.000
Pokušat ćemo dovesti sve njih u New York

00:19:00.000 --> 00:19:02.000
da sjednu u tihu prostoriju

00:19:02.000 --> 00:19:04.000
u intimnom okruženju, bez novinara

00:19:04.000 --> 00:19:06.000
te da objasne što žele

00:19:06.000 --> 00:19:08.000
pred članovima Vijeća sigurnosti,

00:19:08.000 --> 00:19:10.000
a da članovi Vijeća sigurnosti

00:19:10.000 --> 00:19:12.000
njima objasne što oni žele.

00:19:12.000 --> 00:19:14.000
To će, dakle, biti razgovor

00:19:14.000 --> 00:19:16.000
kakvog još nikad nije bilo.

00:19:16.000 --> 00:19:19.000
I, naravno, dok ovo opisujem,

00:19:19.000 --> 00:19:22.000
svi vi koji se razumijete u politiku mislit ćete kako je to vrlo teško

00:19:22.000 --> 00:19:24.000
i ja se u potpunosti slažem s vama.

00:19:24.000 --> 00:19:27.000
Vrlo su velike šanse za neuspjeh,

00:19:27.000 --> 00:19:29.000
ali svakako se ništa neće dogoditi

00:19:29.000 --> 00:19:32.000
ako se za to ne potrudimo.

NOTE Paragraph

00:19:32.000 --> 00:19:35.000
Moja se politika iz temelja promijenila

00:19:35.000 --> 00:19:37.000
otkad sam bio diplomat do ovoga što sam danas

00:19:37.000 --> 00:19:40.000
i mislim da su bitni rezultati, a ne proces,

00:19:40.000 --> 00:19:43.000
niti, iskreno, tehnologija.

00:19:43.000 --> 00:19:45.000
Propovjedajte o tehnologiji

00:19:45.000 --> 00:19:48.000
svim sudionicama prosvjeda u Iranu koji su na Twitteru,

00:19:48.000 --> 00:19:51.000
i koji su sad u političkom zatvoru u Teheranu,

00:19:51.000 --> 00:19:53.000
gdje je Ahmadinedžad i dalje na vlasti.

00:19:53.000 --> 00:19:56.000
Tehnologija nije donijela političke promjene u Iranu.

00:19:57.000 --> 00:20:00.000
Morate gledati rezultate, i morate reći sami sebi:

00:20:00.000 --> 00:20:02.000
"Što mogu učiniti da dobijem takav i takav rezultat?"

00:20:02.000 --> 00:20:05.000
To je politika 21. stoljeća.

00:20:05.000 --> 00:20:07.000
Nezavisni diplomat, na neki način,

00:20:07.000 --> 00:20:10.000
utjelovljuje to cijepanje, tu promjenu

00:20:10.000 --> 00:20:13.000
koja se događa svima nama.

NOTE Paragraph

00:20:14.000 --> 00:20:16.000
To je moja priča. Hvala.