1
00:00:00,299 --> 00:00:05,130
Khi đại dịch tiếp diễn, các biến chủng 
virus trở thành mối quan ngại mới nhất,

2
00:00:05,130 --> 00:00:07,823
với các mẫu đáng chú ý được
phát hiện tại Nam Phi,

3
00:00:07,823 --> 00:00:10,320
Brazil và châu Âu.

4
00:00:10,320 --> 00:00:12,943
Nhưng các biến chủng rất phức tạp.

5
00:00:12,943 --> 00:00:15,735
Mỗi loại được cấu thành
từ một tập hợp các đột biến,

6
00:00:15,735 --> 00:00:20,016
tất cả chúng đều có khả năng thay đổi
virus SARS-CoV2

7
00:00:20,016 --> 00:00:21,765
một cách không thể ngờ tới.

8
00:00:22,379 --> 00:00:26,030
Vậy các nhà khoa học có ý gì
khi nói về các biến chủng?

9
00:00:26,030 --> 00:00:29,735
Và điều có có thể có nghĩa gì 
với đại dịch trong tương lai?

10
00:00:30,854 --> 00:00:34,828
Virus nhân lên bằng cách sao chép bộ gene 
của chúng lặp đi lặp lại.

11
00:00:34,828 --> 00:00:38,953
Nhưng giống như một chiếc máy photo cũ
chúng không phải luôn luôn hoàn hảo.

12
00:00:38,953 --> 00:00:42,286
Mỗi bản sao không hoàn hảo là
một biến chủng.

13
00:00:43,120 --> 00:00:47,376
Thông thường sự không hoàn hảo của các
đột biến không thay đổi cách virus hoạt động

14
00:00:47,376 --> 00:00:50,869
và chúng thường làm virus thích nghi
kém hơn dòng virus gốc.

15
00:00:51,440 --> 00:00:54,541
Đôi khi rất hiếm, nhưng các đột biến
có thể thay đổi được virus

16
00:00:54,541 --> 00:00:56,431
bằng những cách rất đáng lưu ý.

17
00:00:56,431 --> 00:00:58,565
Chúng có thể trở nên lây nhiễm dễ hơn,

18
00:00:58,565 --> 00:01:01,742
hoặc tăng khả năng tránh né hệ miễn dịch.

19
00:01:03,109 --> 00:01:06,000
Càng nhiều virus được sao chép
không kiểm soát,

20
00:01:06,000 --> 00:01:09,987
càng nhiều cơ hội chúng tích lũy
các đột biến có lợi.

21
00:01:10,560 --> 00:01:12,065
Điều đó có thể xảy ra khi virus

22
00:01:12,065 --> 00:01:14,948
lan truyền nhanh chóng trong dân cư,

23
00:01:15,611 --> 00:01:18,554
hoặc nếu chúng gặp vật chủ
khả năng chống lại kém,

24
00:01:18,554 --> 00:01:22,287
như người với hệ miễn dịch suy giảm
do can thiệp điều trị

25
00:01:22,287 --> 00:01:24,597
hoặc bệnh nhân HIV.

26
00:01:24,597 --> 00:01:28,657
Nếu một chuỗi các đột biến
làm cho virus thích nghi tốt,

27
00:01:28,657 --> 00:01:31,096
nó có thể chiếm ưu thể hơn các chủng khác

28
00:01:31,096 --> 00:01:33,567
và đó là khi chúng cần được chú ý tới.

29
00:01:33,567 --> 00:01:37,803
Các nhà dịch tễ học có thể 
gán chúng là "Biến chủng đáng ngại",

30
00:01:37,803 --> 00:01:41,595
chẳng hạn như các mẫu được xác định là
Brazi, Nam Phi và châu Âu.

31
00:01:42,680 --> 00:01:45,562
Nhiều tháng qua, các nhà khoa học
đang nỗ lực để giải mã

32
00:01:45,562 --> 00:01:49,770
những gì đã thay đổi trong các biến chủng,
và chúng có ý nghĩa gì.

33
00:01:49,770 --> 00:01:52,883
Vì một biến chủng lan nhanh không nghĩa là

34
00:01:52,883 --> 00:01:55,229
chúng mang đột biến có lợi cho chúng.

35
00:01:55,990 --> 00:01:59,520
Ví dụ, một nhóm nhỏ người
có thể vô tình

36
00:01:59,520 --> 00:02:01,870
lan truyền biến chủng
từ vùng này sang vùng khác

37
00:02:01,870 --> 00:02:05,438
như du khách quay về từ
các địa điểm du lịch đông đúc.

38
00:02:06,040 --> 00:02:09,442
Điều này làm cho biến chủng đó
lây lan ở nơi mới.

39
00:02:09,442 --> 00:02:13,794
mặc dù không có biến đổi sinh học 
đáng kể trong virus.

40
00:02:13,794 --> 00:02:16,135
Điều này gọi là "Hiệu ứng người sáng lập"

41
00:02:17,010 --> 00:02:19,234
Hiểu tại sao một biến chủng nổi lên

42
00:02:19,234 --> 00:02:21,678
cần một loạt các nghiên cứu.

43
00:02:21,678 --> 00:02:25,119
Các nhà dịch tễ học có thể giúp điều tra
và truy vết biến chủng mới.

44
00:02:25,119 --> 00:02:28,076
và cảnh báo về mô thức truyền nhiễm 
mới đáng lo ngại.

45
00:02:28,574 --> 00:02:31,606
Trong khi đó các phòng thí nghiệm
có thể bắt đầu chỉ ra

46
00:02:31,606 --> 00:02:34,693
bằng cách nào đột biến đó làm thay đổi 
các đặc tính của virus.

47
00:02:35,849 --> 00:02:39,063
Và các nghiên cứu như vậy đang bắt đầu
để xác định các đột biến

48
00:02:39,062 --> 00:02:41,416
làm cho virus có nhiều lợi thế hơn.

49
00:02:41,416 --> 00:02:46,673
Vài biến chủng lan nhanh hơn và 
có chỉ báo rằng đột biến nhất định

50
00:02:46,673 --> 00:02:51,370
có thể làm suy yếu hoặc thậm chí vượt qua
miễn dich tự nhiên và miễn dịch từ vacxin

51
00:02:52,430 --> 00:02:56,150
Ví dụ, đột biến D614G 
các nhà virus học gọi là Doug

52
00:02:56,150 --> 00:02:59,634
lan rộng trong những ngày đầu của đại dịch

53
00:02:59,634 --> 00:03:02,590
và có thể tìm thấy trong
hầu hết các biến chủng

54
00:03:02,590 --> 00:03:04,662
Nó ảnh hưởng lên protein gai

55
00:03:04,662 --> 00:03:07,820
thứ mà virus dùng để xuyên qua tế bào.

56
00:03:07,820 --> 00:03:11,246
Một đột biến trong bộ gene thay đổi 
một amino axit này bằng một amino axit khác.

57
00:03:11,246 --> 00:03:15,194
và làm biến chủng này
dễ gây nhiễm hơn chủng gốc.

58
00:03:17,529 --> 00:03:22,374
N501Y còn gọi là Nelly là một
đột biến protein gia khác

59
00:03:22,374 --> 00:03:25,658
có vẻ liên quan đến 
gia tăng tính lan truyền

60
00:03:25,658 --> 00:03:30,508
Đột biến này được phát hiện trong
B.1.1.7, B.1.351

61
00:03:30,508 --> 00:03:34,190
và dòng P.1--
tất cả các biến chủng đều đáng lo ngại.

62
00:03:34,919 --> 00:03:38,370
Vấn đề đáng ngại của cái gọi là 
thoát khỏi miễn dịch cũng được gợi ý

63
00:03:38,370 --> 00:03:43,106
với một đột biến protein gai khác:
E484K hay là Eek.

64
00:03:43,610 --> 00:03:47,235
Eek được tìm thấy trong B.1.351 và P.1,

65
00:03:47,235 --> 00:03:50,020
các biến chủng được tìm thấy
ở Nam Phi và Brazil.

66
00:03:51,000 --> 00:03:55,238
Nghiên cứu đầu năm 2021 chỉ ra rằng
biến chủng này có thể thoát khỏi

67
00:03:55,238 --> 00:03:57,820
một vài loại kháng thể chặn virus.

68
00:03:57,820 --> 00:04:00,090
trong khi đó các thử nghiệm tại Nam Phi

69
00:04:00,090 --> 00:04:03,277
biến thể này làm giảm hiệu quả 
của vài loại vacxin.

70
00:04:04,380 --> 00:04:08,820
Bất chấp những lo ngại này, corona virus
thật ra đột biến rất chậm

71
00:04:08,820 --> 00:04:11,514
so với những virus khác như cúm

72
00:04:11,514 --> 00:04:14,079
và có vẻ các vacxin được phát triển
mức nào đó

73
00:04:14,079 --> 00:04:17,147
sẽ vẫn duy trì hiệu quả phần nào.

74
00:04:17,147 --> 00:04:21,774
Nhưng các nhà khoa học vẫn cẩn trọng
trước đe dọa của các biến chủng.

75
00:04:21,774 --> 00:04:24,786
Và có những điều có thể làm
để đối phó với nó.

76
00:04:25,779 --> 00:04:29,219
Đầu tiên, để làm bất kì điều gì,
các nhà khoa học cần dữ liệu.

77
00:04:29,890 --> 00:04:33,855
Theo dõi và truy vết sự nổi lên của
các biến chủng rất quan trọng

78
00:04:33,855 --> 00:04:35,858
và không đơn giản để làm điều này.

79
00:04:36,828 --> 00:04:41,938
Các tổ chức như COVID-19
Hiệp đoàn gene châu Âu, hay COG-UK

80
00:04:41,938 --> 00:04:45,116
nỗ lực để kêt hợp
việc giải trình tự nhanh

81
00:04:45,116 --> 00:04:47,307
với việc chia sẻ dữ liệu hiệu quả.

82
00:04:47,307 --> 00:04:52,190
COG-UK đã giải trình tự hơn
400,000 bộ gene SARS-CoV-2

83
00:04:53,700 --> 00:04:57,910
Tiêp đó, các nhà nghiên cứu cần
trông chờ xem virus đột biến

84
00:04:57,910 --> 00:05:00,777
có thể ảnh hưởng đến
nỗ lực tiêm chủng toàn cầu.

85
00:05:00,777 --> 00:05:03,415
Các vacxin hiện nay
có thể được điều chế lại

86
00:05:03,415 --> 00:05:06,617
và kết hợp vacxin đang được thử nghiệm

87
00:05:06,617 --> 00:05:10,353
nhưng có thể khó khăn để 
thực hiện các thử nghiệm lâm sàng

88
00:05:10,353 --> 00:05:12,925
giữa lúc các chương trình
tiêm chủng đang tiến hành.

89
00:05:14,290 --> 00:05:17,624
Ngay lúc này, công việc cần được
tiến hành ở cấp độ quốc gia.

90
00:05:17,967 --> 00:05:20,996
Các chính sách sức khỏe cộng đồng,
như theo dõi và truy vết,

91
00:05:21,046 --> 00:05:23,654
dãn cách xã hội và
giới thiệu các vacxin mới.

92
00:05:23,654 --> 00:05:26,620
là những giải pháp mạnh
để cắt đứt lây truyền.

93
00:05:26,620 --> 00:05:29,108
và theo dõi sát các biến chủng mới

94
00:05:30,729 --> 00:05:34,441
Sau tất cả, mỗi lần ngăn virus lan tràn,

95
00:05:34,441 --> 00:05:36,986
cũng là ngăn chúng đột biến

96
00:05:36,986 --> 00:05:41,525
chặn đứng các biến chủng từ đầu
trước khi chúng có cơ hội phát triển