0:00:00.299,0:00:05.130
Khi đại dịch tiếp diễn, các biến chủng [br]virus trở thành mối quan ngại mới nhất,

0:00:05.130,0:00:07.823
với các mẫu đáng chú ý được[br]phát hiện tại Nam Phi,

0:00:07.823,0:00:10.320
Brazil và châu Âu.

0:00:10.320,0:00:12.943
Nhưng các biến chủng rất phức tạp.

0:00:12.943,0:00:15.735
Mỗi loại được cấu thành[br]từ một tập hợp các đột biến,

0:00:15.735,0:00:20.016
tất cả chúng đều có khả năng thay đổi[br]virus SARS-CoV2

0:00:20.016,0:00:21.765
một cách không thể ngờ tới.

0:00:22.379,0:00:26.030
Vậy các nhà khoa học có ý gì[br]khi nói về các biến chủng?

0:00:26.030,0:00:29.735
Và điều có có thể có nghĩa gì [br]với đại dịch trong tương lai?

0:00:30.854,0:00:34.828
Virus nhân lên bằng cách sao chép bộ gene [br]của chúng lặp đi lặp lại.

0:00:34.828,0:00:38.953
Nhưng giống như một chiếc máy photo cũ[br]chúng không phải luôn luôn hoàn hảo.

0:00:38.953,0:00:42.286
Mỗi bản sao không hoàn hảo là[br]một biến chủng.

0:00:43.120,0:00:47.376
Thông thường sự không hoàn hảo của các[br]đột biến không thay đổi cách virus hoạt động

0:00:47.376,0:00:50.869
và chúng thường làm virus thích nghi[br]kém hơn dòng virus gốc.

0:00:51.440,0:00:54.541
Đôi khi rất hiếm, nhưng các đột biến[br]có thể thay đổi được virus

0:00:54.541,0:00:56.431
bằng những cách rất đáng lưu ý.

0:00:56.431,0:00:58.565
Chúng có thể trở nên lây nhiễm dễ hơn,

0:00:58.565,0:01:01.742
hoặc tăng khả năng tránh né hệ miễn dịch.

0:01:03.109,0:01:06.000
Càng nhiều virus được sao chép[br]không kiểm soát,

0:01:06.000,0:01:09.987
càng nhiều cơ hội chúng tích lũy[br]các đột biến có lợi.

0:01:10.560,0:01:12.065
Điều đó có thể xảy ra khi virus

0:01:12.065,0:01:14.948
lan truyền nhanh chóng trong dân cư,

0:01:15.611,0:01:18.554
hoặc nếu chúng gặp vật chủ[br]khả năng chống lại kém,

0:01:18.554,0:01:22.287
như người với hệ miễn dịch suy giảm[br]do can thiệp điều trị

0:01:22.287,0:01:24.597
hoặc bệnh nhân HIV.

0:01:24.597,0:01:28.657
Nếu một chuỗi các đột biến[br]làm cho virus thích nghi tốt,

0:01:28.657,0:01:31.096
nó có thể chiếm ưu thể hơn các chủng khác

0:01:31.096,0:01:33.567
và đó là khi chúng cần được chú ý tới.

0:01:33.567,0:01:37.803
Các nhà dịch tễ học có thể [br]gán chúng là "Biến chủng đáng ngại",

0:01:37.803,0:01:41.595
chẳng hạn như các mẫu được xác định là[br]Brazi, Nam Phi và châu Âu.

0:01:42.680,0:01:45.562
Nhiều tháng qua, các nhà khoa học[br]đang nỗ lực để giải mã

0:01:45.562,0:01:49.770
những gì đã thay đổi trong các biến chủng,[br]và chúng có ý nghĩa gì.

0:01:49.770,0:01:52.883
Vì một biến chủng lan nhanh không nghĩa là

0:01:52.883,0:01:55.229
chúng mang đột biến có lợi cho chúng.

0:01:55.990,0:01:59.520
Ví dụ, một nhóm nhỏ người[br]có thể vô tình

0:01:59.520,0:02:01.870
lan truyền biến chủng[br]từ vùng này sang vùng khác

0:02:01.870,0:02:05.438
như du khách quay về từ[br]các địa điểm du lịch đông đúc.

0:02:06.040,0:02:09.442
Điều này làm cho biến chủng đó[br]lây lan ở nơi mới.

0:02:09.442,0:02:13.794
mặc dù không có biến đổi sinh học [br]đáng kể trong virus.

0:02:13.794,0:02:16.135
Điều này gọi là "Hiệu ứng người sáng lập"

0:02:17.010,0:02:19.234
Hiểu tại sao một biến chủng nổi lên

0:02:19.234,0:02:21.678
cần một loạt các nghiên cứu.

0:02:21.678,0:02:25.119
Các nhà dịch tễ học có thể giúp điều tra[br]và truy vết biến chủng mới.

0:02:25.119,0:02:28.076
và cảnh báo về mô thức truyền nhiễm [br]mới đáng lo ngại.

0:02:28.574,0:02:31.606
Trong khi đó các phòng thí nghiệm[br]có thể bắt đầu chỉ ra

0:02:31.606,0:02:34.693
bằng cách nào đột biến đó làm thay đổi [br]các đặc tính của virus.

0:02:35.849,0:02:39.063
Và các nghiên cứu như vậy đang bắt đầu[br]để xác định các đột biến

0:02:39.062,0:02:41.416
làm cho virus có nhiều lợi thế hơn.

0:02:41.416,0:02:46.673
Vài biến chủng lan nhanh hơn và [br]có chỉ báo rằng đột biến nhất định

0:02:46.673,0:02:51.370
có thể làm suy yếu hoặc thậm chí vượt qua[br]miễn dich tự nhiên và miễn dịch từ vacxin

0:02:52.430,0:02:56.150
Ví dụ, đột biến D614G [br]các nhà virus học gọi là Doug

0:02:56.150,0:02:59.634
lan rộng trong những ngày đầu của đại dịch

0:02:59.634,0:03:02.590
và có thể tìm thấy trong[br]hầu hết các biến chủng

0:03:02.590,0:03:04.662
Nó ảnh hưởng lên protein gai

0:03:04.662,0:03:07.820
thứ mà virus dùng để xuyên qua tế bào.

0:03:07.820,0:03:11.246
Một đột biến trong bộ gene thay đổi [br]một amino axit này bằng một amino axit khác.

0:03:11.246,0:03:15.194
và làm biến chủng này[br]dễ gây nhiễm hơn chủng gốc.

0:03:17.529,0:03:22.374
N501Y còn gọi là Nelly là một[br]đột biến protein gia khác

0:03:22.374,0:03:25.658
có vẻ liên quan đến [br]gia tăng tính lan truyền

0:03:25.658,0:03:30.508
Đột biến này được phát hiện trong[br]B.1.1.7, B.1.351

0:03:30.508,0:03:34.190
và dòng P.1--[br]tất cả các biến chủng đều đáng lo ngại.

0:03:34.919,0:03:38.370
Vấn đề đáng ngại của cái gọi là [br]thoát khỏi miễn dịch cũng được gợi ý

0:03:38.370,0:03:43.106
với một đột biến protein gai khác:[br]E484K hay là Eek.

0:03:43.610,0:03:47.235
Eek được tìm thấy trong B.1.351 và P.1,

0:03:47.235,0:03:50.020
các biến chủng được tìm thấy[br]ở Nam Phi và Brazil.

0:03:51.000,0:03:55.238
Nghiên cứu đầu năm 2021 chỉ ra rằng[br]biến chủng này có thể thoát khỏi

0:03:55.238,0:03:57.820
một vài loại kháng thể chặn virus.

0:03:57.820,0:04:00.090
trong khi đó các thử nghiệm tại Nam Phi

0:04:00.090,0:04:03.277
biến thể này làm giảm hiệu quả [br]của vài loại vacxin.

0:04:04.380,0:04:08.820
Bất chấp những lo ngại này, corona virus[br]thật ra đột biến rất chậm

0:04:08.820,0:04:11.514
so với những virus khác như cúm

0:04:11.514,0:04:14.079
và có vẻ các vacxin được phát triển[br]mức nào đó

0:04:14.079,0:04:17.147
sẽ vẫn duy trì hiệu quả phần nào.

0:04:17.147,0:04:21.774
Nhưng các nhà khoa học vẫn cẩn trọng[br]trước đe dọa của các biến chủng.

0:04:21.774,0:04:24.786
Và có những điều có thể làm[br]để đối phó với nó.

0:04:25.779,0:04:29.219
Đầu tiên, để làm bất kì điều gì,[br]các nhà khoa học cần dữ liệu.

0:04:29.890,0:04:33.855
Theo dõi và truy vết sự nổi lên của[br]các biến chủng rất quan trọng

0:04:33.855,0:04:35.858
và không đơn giản để làm điều này.

0:04:36.828,0:04:41.938
Các tổ chức như COVID-19[br]Hiệp đoàn gene châu Âu, hay COG-UK

0:04:41.938,0:04:45.116
nỗ lực để kêt hợp[br]việc giải trình tự nhanh

0:04:45.116,0:04:47.307
với việc chia sẻ dữ liệu hiệu quả.

0:04:47.307,0:04:52.190
COG-UK đã giải trình tự hơn[br]400,000 bộ gene SARS-CoV-2

0:04:53.700,0:04:57.910
Tiêp đó, các nhà nghiên cứu cần[br]trông chờ xem virus đột biến

0:04:57.910,0:05:00.777
có thể ảnh hưởng đến[br]nỗ lực tiêm chủng toàn cầu.

0:05:00.777,0:05:03.415
Các vacxin hiện nay[br]có thể được điều chế lại

0:05:03.415,0:05:06.617
và kết hợp vacxin đang được thử nghiệm

0:05:06.617,0:05:10.353
nhưng có thể khó khăn để [br]thực hiện các thử nghiệm lâm sàng

0:05:10.353,0:05:12.925
giữa lúc các chương trình[br]tiêm chủng đang tiến hành.

0:05:14.290,0:05:17.624
Ngay lúc này, công việc cần được[br]tiến hành ở cấp độ quốc gia.

0:05:17.967,0:05:20.996
Các chính sách sức khỏe cộng đồng,[br]như theo dõi và truy vết,

0:05:21.046,0:05:23.654
dãn cách xã hội và[br]giới thiệu các vacxin mới.

0:05:23.654,0:05:26.620
là những giải pháp mạnh[br]để cắt đứt lây truyền.

0:05:26.620,0:05:29.108
và theo dõi sát các biến chủng mới

0:05:30.729,0:05:34.441
Sau tất cả, mỗi lần ngăn virus lan tràn,

0:05:34.441,0:05:36.986
cũng là ngăn chúng đột biến

0:05:36.986,0:05:41.525
chặn đứng các biến chủng từ đầu[br]trước khi chúng có cơ hội phát triển