Khi đại dịch tiếp diễn, các biến chủng
virus trở thành mối quan ngại mới nhất,
với các mẫu đáng chú ý được
phát hiện tại Nam Phi,
Brazil và châu Âu.
Nhưng các biến chủng rất phức tạp.
Mỗi loại được cấu thành
từ một tập hợp các đột biến,
tất cả chúng đều có khả năng thay đổi
virus SARS-CoV2
một cách không thể ngờ tới.
Vậy các nhà khoa học có ý gì
khi nói về các biến chủng?
Và điều có có thể có nghĩa gì
với đại dịch trong tương lai?
Virus nhân lên bằng cách sao chép bộ gene
của chúng lặp đi lặp lại.
Nhưng giống như một chiếc máy photo cũ
chúng không phải luôn luôn hoàn hảo.
Mỗi bản sao không hoàn hảo là
một biến chủng.
Thông thường sự không hoàn hảo của các
đột biến không thay đổi cách virus hoạt động
và chúng thường làm virus thích nghi
kém hơn dòng virus gốc.
Đôi khi rất hiếm, nhưng các đột biến
có thể thay đổi được virus
bằng những cách rất đáng lưu ý.
Chúng có thể trở nên lây nhiễm dễ hơn,
hoặc tăng khả năng tránh né hệ miễn dịch.
Càng nhiều virus được sao chép
không kiểm soát,
càng nhiều cơ hội chúng tích lũy
các đột biến có lợi.
Điều đó có thể xảy ra khi virus
lan truyền nhanh chóng trong dân cư,
hoặc nếu chúng gặp vật chủ
khả năng chống lại kém,
như người với hệ miễn dịch suy giảm
do can thiệp điều trị
hoặc bệnh nhân HIV.
Nếu một chuỗi các đột biến
làm cho virus thích nghi tốt,
nó có thể chiếm ưu thể hơn các chủng khác
và đó là khi chúng cần được chú ý tới.
Các nhà dịch tễ học có thể
gán chúng là "Biến chủng đáng ngại",
chẳng hạn như các mẫu được xác định là
Brazi, Nam Phi và châu Âu.
Nhiều tháng qua, các nhà khoa học
đang nỗ lực để giải mã
những gì đã thay đổi trong các biến chủng,
và chúng có ý nghĩa gì.
Vì một biến chủng lan nhanh không nghĩa là
chúng mang đột biến có lợi cho chúng.
Ví dụ, một nhóm nhỏ người
có thể vô tình
lan truyền biến chủng
từ vùng này sang vùng khác
như du khách quay về từ
các địa điểm du lịch đông đúc.
Điều này làm cho biến chủng đó
lây lan ở nơi mới.
mặc dù không có biến đổi sinh học
đáng kể trong virus.
Điều này gọi là "Hiệu ứng người sáng lập"
Hiểu tại sao một biến chủng nổi lên
cần một loạt các nghiên cứu.
Các nhà dịch tễ học có thể giúp điều tra
và truy vết biến chủng mới.
và cảnh báo về mô thức truyền nhiễm
mới đáng lo ngại.
Trong khi đó các phòng thí nghiệm
có thể bắt đầu chỉ ra
bằng cách nào đột biến đó làm thay đổi
các đặc tính của virus.
Và các nghiên cứu như vậy đang bắt đầu
để xác định các đột biến
làm cho virus có nhiều lợi thế hơn.
Vài biến chủng lan nhanh hơn và
có chỉ báo rằng đột biến nhất định
có thể làm suy yếu hoặc thậm chí vượt qua
miễn dich tự nhiên và miễn dịch từ vacxin
Ví dụ, đột biến D614G
các nhà virus học gọi là Doug
lan rộng trong những ngày đầu của đại dịch
và có thể tìm thấy trong
hầu hết các biến chủng
Nó ảnh hưởng lên protein gai
thứ mà virus dùng để xuyên qua tế bào.
Một đột biến trong bộ gene thay đổi
một amino axit này bằng một amino axit khác.
và làm biến chủng này
dễ gây nhiễm hơn chủng gốc.
N501Y còn gọi là Nelly là một
đột biến protein gia khác
có vẻ liên quan đến
gia tăng tính lan truyền
Đột biến này được phát hiện trong
B.1.1.7, B.1.351
và dòng P.1--
tất cả các biến chủng đều đáng lo ngại.
Vấn đề đáng ngại của cái gọi là
thoát khỏi miễn dịch cũng được gợi ý
với một đột biến protein gai khác:
E484K hay là Eek.
Eek được tìm thấy trong B.1.351 và P.1,
các biến chủng được tìm thấy
ở Nam Phi và Brazil.
Nghiên cứu đầu năm 2021 chỉ ra rằng
biến chủng này có thể thoát khỏi
một vài loại kháng thể chặn virus.
trong khi đó các thử nghiệm tại Nam Phi
biến thể này làm giảm hiệu quả
của vài loại vacxin.
Bất chấp những lo ngại này, corona virus
thật ra đột biến rất chậm
so với những virus khác như cúm
và có vẻ các vacxin được phát triển
mức nào đó
sẽ vẫn duy trì hiệu quả phần nào.
Nhưng các nhà khoa học vẫn cẩn trọng
trước đe dọa của các biến chủng.
Và có những điều có thể làm
để đối phó với nó.
Đầu tiên, để làm bất kì điều gì,
các nhà khoa học cần dữ liệu.
Theo dõi và truy vết sự nổi lên của
các biến chủng rất quan trọng
và không đơn giản để làm điều này.
Các tổ chức như COVID-19
Hiệp đoàn gene châu Âu, hay COG-UK
nỗ lực để kêt hợp
việc giải trình tự nhanh
với việc chia sẻ dữ liệu hiệu quả.
COG-UK đã giải trình tự hơn
400,000 bộ gene SARS-CoV-2
Tiêp đó, các nhà nghiên cứu cần
trông chờ xem virus đột biến
có thể ảnh hưởng đến
nỗ lực tiêm chủng toàn cầu.
Các vacxin hiện nay
có thể được điều chế lại
và kết hợp vacxin đang được thử nghiệm
nhưng có thể khó khăn để
thực hiện các thử nghiệm lâm sàng
giữa lúc các chương trình
tiêm chủng đang tiến hành.
Ngay lúc này, công việc cần được
tiến hành ở cấp độ quốc gia.
Các chính sách sức khỏe cộng đồng,
như theo dõi và truy vết,
dãn cách xã hội và
giới thiệu các vacxin mới.
là những giải pháp mạnh
để cắt đứt lây truyền.
và theo dõi sát các biến chủng mới
Sau tất cả, mỗi lần ngăn virus lan tràn,
cũng là ngăn chúng đột biến
chặn đứng các biến chủng từ đầu
trước khi chúng có cơ hội phát triển