WEBVTT

00:00:13.817 --> 00:00:15.572
Goedenavond!

00:00:15.572 --> 00:00:16.854
Wat is er?

00:00:16.854 --> 00:00:19.166
Ben je bang voor vampieren?

00:00:19.166 --> 00:00:21.283
Maak je geen zorgen.

00:00:21.283 --> 00:00:23.123
Ik blijf niet eten.

00:00:23.123 --> 00:00:24.368
Haha.

00:00:24.368 --> 00:00:26.514
Ik zal je in het kort iets vertellen

00:00:26.519 --> 00:00:28.415
over de geschiedenis van vampieren,

00:00:28.415 --> 00:00:30.993
en te laten zien
hoe ons beeld is veranderd

00:00:30.993 --> 00:00:33.233
van een waggelend lijk

00:00:33.233 --> 00:00:36.301
tot de knappe jongeman
die je hier ziet.

00:00:36.301 --> 00:00:39.975
Vampieren zijn bijna
zo oud als de mensheid.

00:00:39.975 --> 00:00:41.921
Verhalen over ons, ondoden,

00:00:41.921 --> 00:00:43.626
verschijnen in culturen

00:00:43.626 --> 00:00:46.668
en gaan zelfs terug tot in de prehistorie.

00:00:46.668 --> 00:00:49.664
Maar toen werden we geen vampieren genoemd

00:00:49.664 --> 00:00:52.109
en zagen we er niet uit

00:00:52.109 --> 00:00:54.730
zoals vampieren er vandaag de dag uitzien,

00:00:54.730 --> 00:00:56.588
helemaal niet!

00:00:56.588 --> 00:00:59.258
De Mesopotamische Lamashtu bijvoorbeeld

00:00:59.258 --> 00:01:01.823
was een schepsel met een leeuwenkop

00:01:01.823 --> 00:01:03.753
en het lichaam van een ezel,

00:01:03.753 --> 00:01:05.325
en de oude Griekse striges

00:01:05.325 --> 00:01:09.804
werden eenvoudigweg
als bloeddorstige vogels omschreven.

00:01:09.804 --> 00:01:11.837
Sommigen waren nog vreemder.

00:01:11.837 --> 00:01:15.915
De Filipijnse manananggal
scheidde haar bovenlichaam van elkaar

00:01:15.915 --> 00:01:19.641
en enorme, vleermuis-achtige vleugels
ontsproten uit haar lichaam.

00:01:19.641 --> 00:01:23.459
De Maleisische penanggalan was
een vrouwelijk mensenhoofd

00:01:23.459 --> 00:01:25.501
met daaraan bungelende ingewanden.

00:01:25.501 --> 00:01:26.697
Haha.

00:01:26.697 --> 00:01:29.207
En de Australische yara-ma-yha-who

00:01:29.207 --> 00:01:32.034
was een klein rood wezen met een grote kop,

00:01:32.034 --> 00:01:33.340
een grote mond,

00:01:33.340 --> 00:01:36.944
en bloedzuigers op zijn handen en voeten.

00:01:36.944 --> 00:01:40.200
En laten we niet vergeten
de Caraïbische sukuyan,

00:01:40.200 --> 00:01:42.133
de West-Afrikaanse obayifo

00:01:42.133 --> 00:01:44.677
en de Mexicaanse Thahuelpuchi.

00:01:44.677 --> 00:01:47.474
Charmant, vind je niet?

00:01:47.474 --> 00:01:50.645
Hoewel ze heel verschillend lijken

00:01:50.645 --> 00:01:54.832
hebben al deze wezens toch
een gemeenschappelijk kenmerk:

00:01:54.832 --> 00:01:58.925
ze houden zichzelf in leven
door de levenskracht

00:01:58.925 --> 00:02:01.899
van een levend wezen te consumeren.

00:02:01.899 --> 00:02:06.243
Deze gedeelde eigenschap
definieert een vampier--

00:02:06.243 --> 00:02:09.417
alle andere eigenschappen
veranderen met de getijden.

00:02:09.417 --> 00:02:11.076
Hoe komen we nu

00:02:11.076 --> 00:02:14.414
bij die gereanimeerde kerel
die je nu voor je ziet?

00:02:14.414 --> 00:02:16.407
Ons moderne ideaal rijst op

00:02:16.407 --> 00:02:18.800
in het 18e eeuwse Oost-Europa.

00:02:18.800 --> 00:02:23.446
Door de dramatische toename
van het bijgeloof in vampieren,

00:02:23.446 --> 00:02:27.424
worden verhalen over bloedzuigers,
schimmige wezens

00:02:27.424 --> 00:02:29.994
complete nachtmerries.

00:02:29.994 --> 00:02:31.388
En populaire folklore,

00:02:31.388 --> 00:02:33.885
zoals de moroi bij het Roma-volk

00:02:33.885 --> 00:02:35.636
en de lugat in Albanië,

00:02:35.636 --> 00:02:39.548
bepalen de meest gebruikelijke
vampierenkenmerken van vandaag,

00:02:39.548 --> 00:02:42.104
zoals vampieren die ondood zijn,

00:02:42.104 --> 00:02:45.559
nachtwezens en die van 
gedaantes verwisselen.

00:02:45.559 --> 00:02:48.488
Zie je, Oost-Europa was in de 18e eeuw

00:02:48.488 --> 00:02:51.913
een vrij duister gebied

00:02:51.913 --> 00:02:53.680
waar veel mensen doodgingen

00:02:53.680 --> 00:02:57.195
aan onbekende ziektes en plagen.

00:02:57.195 --> 00:02:59.073
Zonder medische verklaringen

00:02:59.073 --> 00:03:02.335
zochten mensen
naar bovennatuurlijke oorzaken

00:03:02.335 --> 00:03:04.706
en ze vonden wat leek op bewijs

00:03:04.706 --> 00:03:07.950
in de lichamen van de slachtoffers.

00:03:07.950 --> 00:03:09.779
Als dorpelingen lichamen opgroeven

00:03:09.779 --> 00:03:12.780
om de oorzaken van een mysterieuze
dood te bespeuren,

00:03:12.780 --> 00:03:15.245
vonden ze vaak de kadavers

00:03:15.245 --> 00:03:17.918
die nog levend leken --

00:03:17.918 --> 00:03:20.418
langer haar en langere vingernagels,

00:03:20.418 --> 00:03:21.888
opgeblazen buiken,

00:03:21.888 --> 00:03:25.584
en bloed in de mondhoeken.

00:03:25.584 --> 00:03:30.119
He, deze mensen waren
duidelijk niet echt dood.

00:03:30.119 --> 00:03:32.342
Dit waren vampieren!

00:03:32.342 --> 00:03:33.840
En ze verlieten hun graven

00:03:33.840 --> 00:03:37.555
om te genieten van de levenden.

00:03:38.462 --> 00:03:41.326
De doodsbange dorpelingen zouden snel

00:03:41.326 --> 00:03:43.873
een ritueel uitvoeren om de ondoden
te vermoorden.

00:03:43.873 --> 00:03:45.930
De gebruiken verschilden per gebied,

00:03:45.930 --> 00:03:48.791
maar omvatten vaak onthoofdingen,

00:03:48.791 --> 00:03:50.084
verbrandingen,

00:03:50.084 --> 00:03:52.707
en het vastpinnen van 
het lichaam aan de grafkist,

00:03:52.707 --> 00:03:55.595
zodat het niet meer kon opstaan.

00:03:55.595 --> 00:03:58.247
Griezelig niet?

00:03:58.247 --> 00:04:03.348
Maar wat de dorpelingen interpreteerden
als goddeloze reanimatie,

00:04:03.348 --> 00:04:07.210
waren eigenlijk de normale symptomen
van de dood.

00:04:07.210 --> 00:04:08.774
Als het lichaam zich ontbindt,

00:04:08.774 --> 00:04:10.667
ontwatert de huid,

00:04:10.667 --> 00:04:14.418
en dat zorgt ervoor dat
haar en vingernagels verlengen.

00:04:14.418 --> 00:04:16.964
Bacteriën in de maag zorgen voor gassen

00:04:16.964 --> 00:04:18.572
waarmee de buik wordt gevuld,

00:04:18.572 --> 00:04:22.160
dat weer zorgt voor bloed
en spul uit de mond.

00:04:22.160 --> 00:04:26.075
Helaas was men toen nog
niet op de hoogte van deze wetenschap

00:04:26.075 --> 00:04:29.434
en de dorpelingen bleven graven.

00:04:29.434 --> 00:04:32.584
In feite werden
zoveel lichamen opgegraven

00:04:32.584 --> 00:04:34.421
dat de keizerin van Oostenrijk

00:04:34.421 --> 00:04:38.501
haar arts erop afstuurde
om de vampierenverhalen te weerleggen.

00:04:38.501 --> 00:04:41.104
Ze bracht zelfs een wet tot stand

00:04:41.104 --> 00:04:43.815
die geknoei aan graven verbood.

00:04:43.815 --> 00:04:47.531
Zelfs nadat de jacht op vampieren afnam,

00:04:47.531 --> 00:04:49.681
overwonnen de legendes

00:04:49.681 --> 00:04:52.249
in het lokale bijgeloof.

00:04:52.249 --> 00:04:54.403
Dit leidde tot literaire werken

00:04:54.403 --> 00:04:56.497
zoals 'De vampier' van Polidori,

00:04:56.497 --> 00:04:58.662
de Gotische roman 'Carmilla'

00:04:58.662 --> 00:05:03.635
en het beroemde 'Dracula'
van Bram Stoker.

00:05:03.635 --> 00:05:06.721
Hoewel Stoker historisch materiaal gebruikte

00:05:06.721 --> 00:05:09.941
zoals de maagdelijke bloedbaden
van Elizabeth Bathory

00:05:09.941 --> 00:05:13.463
en de brute executies door Vlad Dracul,

00:05:13.463 --> 00:05:15.747
waren het deze lokale mythen

00:05:15.747 --> 00:05:18.999
die de hoofdelementen
van het verhaal inspireerden:

00:05:18.999 --> 00:05:21.255
De omgeving in Transsylvanië,

00:05:21.255 --> 00:05:23.855
het gebruik van knoflook ter verdediging,

00:05:23.855 --> 00:05:27.070
en het doorsteken van het hart.

00:05:27.070 --> 00:05:30.586
Terwijl deze eigenschappen
ons zeker bekend klinken,

00:05:30.586 --> 00:05:33.200
kennen wij ook nog

00:05:33.200 --> 00:05:35.920
de elementen die hij zelf verzonnen heeft:

00:05:35.920 --> 00:05:37.692
de angst voor kruizen,

00:05:37.692 --> 00:05:39.757
zwakte in zonlicht,

00:05:39.757 --> 00:05:41.541
en het onvermogen van de vampier

00:05:41.541 --> 00:05:43.919
om zijn eigen weerspiegeling
te kunnen zien.

00:05:43.919 --> 00:05:45.704
Door deze nieuwe karaktertrekken

00:05:45.704 --> 00:05:49.893
maakte Stoker perfect gebruik 
van de eeuwenoude traditie

00:05:49.893 --> 00:05:52.769
om voort te bouwen op 
en het uitbreiden van

00:05:52.769 --> 00:05:54.380
de vampierenmythes.

00:05:54.380 --> 00:05:55.670
Zoals we al zagen,

00:05:55.670 --> 00:05:57.500
misschien ontmoette je mijn familie,

00:05:57.500 --> 00:06:00.847
is er een enorme variëteit aan wezens
die je 's nachts belaagt

00:06:00.847 --> 00:06:03.175
vóór Dracula,

00:06:03.175 --> 00:06:05.177
en veel meer nog zullen

00:06:05.177 --> 00:06:07.624
door je nachtmerries blijven sluipen.

00:06:07.624 --> 00:06:09.641
Zo lang als ze blijven bestaan

00:06:09.641 --> 00:06:12.652
uit de levenskracht van een levend wezen,

00:06:12.652 --> 00:06:15.289
zijn ze deel van mijn stam.

00:06:15.289 --> 00:06:18.730
Zelfs sprankelende vampieren
horen daarbij.

00:06:18.730 --> 00:06:21.983
Het telkens vertellen van verhalen

00:06:21.983 --> 00:06:24.933
en het opnieuw fantaseren
over de vampierenlegende

00:06:24.933 --> 00:06:27.858
stelt ons tenslotte in staat
om echt door te leven,

00:06:27.858 --> 00:06:29.412
voor altijd.

00:06:29.412 --> 00:06:32.245
Haha!