WEBVTT

00:00:00.784 --> 00:00:03.412
Ola, o meu nome é Refik
e son artista multimedia.

00:00:03.683 --> 00:00:05.658
O meu pigmento son os datos

00:00:05.682 --> 00:00:07.572
e pinto co pincel do pensamento

00:00:07.596 --> 00:00:10.455
asistido por unha intelixencia artificial.

00:00:11.128 --> 00:00:13.876
Uso espazos arquitectónicos
no canto de lenzos,

00:00:13.900 --> 00:00:15.694
colaboro con máquinas

00:00:15.718 --> 00:00:18.661
para que os edificios soñen e alucinen.

00:00:18.685 --> 00:00:21.400
Preguntarédesvos,
que quere dicir todo isto?

00:00:21.424 --> 00:00:25.089
Permitídeme que vos introduza
no meu traballo e no meu mundo.

NOTE Paragraph

00:00:25.851 --> 00:00:29.590
Fun testemuña do poder
da imaxinación con 8 anos,

00:00:29.614 --> 00:00:31.956
en Istambul, cando era neno.

00:00:31.980 --> 00:00:35.371
Un día, miña nai levou para a casa
unha cinta de vídeo

00:00:35.395 --> 00:00:38.078
do filme de ciencia ficción
<i>Blade Runner</i>.

00:00:38.102 --> 00:00:41.077
Lembro con claridade estar fascinado

00:00:41.101 --> 00:00:46.010
pola incrible visión arquitectónica
de Los Ángeles do futuro,

00:00:46.034 --> 00:00:48.586
un lugar que eu non vira nunca.

00:00:48.610 --> 00:00:53.522
Esa visión converteuse na base
do meu soñar esperto.

NOTE Paragraph

00:00:54.031 --> 00:00:56.793
Cando cheguei a Los Ángeles en 2012

00:00:56.817 --> 00:00:59.237
para estudar un posgrao
en Deseño e Artes Dixitais,

00:00:59.261 --> 00:01:01.651
aluguei un coche e fun ó centro da cidade

00:01:01.965 --> 00:01:05.011
para ver ese marabilloso mundo
do futuro próximo.

00:01:05.482 --> 00:01:07.128
Lembro que había unha escena

00:01:07.152 --> 00:01:10.221
que se repetía na miña cabeza
unha e outra vez:

00:01:10.245 --> 00:01:12.340
aquela na que Rachael, o androide,

00:01:12.364 --> 00:01:16.079
se decata de que as súas lembranzas
en verdade non son súas,

00:01:16.103 --> 00:01:20.754
e Deckard lle di que
son lembranzas doutra persoa.

00:01:20.778 --> 00:01:22.011
Dende ese instante,

00:01:22.035 --> 00:01:24.915
unha das miñas inspiracións
foi esta pregunta.

00:01:25.561 --> 00:01:29.633
Que pode facer unha máquina
cos recordos doutra persoa?

00:01:29.924 --> 00:01:32.627
Ou, por dicilo doutro xeito,

00:01:32.651 --> 00:01:36.402
que significa ser unha IA no século XXI?

NOTE Paragraph

00:01:37.441 --> 00:01:39.538
Calquera androide
ou intelixencia artificial

00:01:39.562 --> 00:01:42.679
é intelixente sempre e cando
colaboremos con ela.

00:01:43.327 --> 00:01:44.792
Pode construír cousas

00:01:44.816 --> 00:01:48.072
que a intelixencia humana
aspira a producir

00:01:48.096 --> 00:01:50.238
pero que non ten a capacidade de lograr.

00:01:51.373 --> 00:01:54.727
Pensade nas vosas actividades
e redes sociais, por exemplo.

00:01:55.208 --> 00:01:58.756
Canto máis interactuades con elas,
máis intelixentes son.

00:01:58.780 --> 00:02:03.249
Se as máquinas poden aprender
ou procesar lembranzas,

00:02:03.273 --> 00:02:05.134
poden tamén soñar?

00:02:05.158 --> 00:02:06.644
Alucinar?

00:02:06.668 --> 00:02:09.082
Ter recordos involuntarios,

00:02:09.106 --> 00:02:13.059
ou facer conexións
entre os soños de varias persoas?

00:02:13.083 --> 00:02:19.276
Ser unha IA no século XXI
significa non esquecer nada?

00:02:20.365 --> 00:02:21.548
E, se é así,

00:02:21.572 --> 00:02:25.826
non é a experiencia máis revolucionaria
de todas as que vivimos

00:02:25.850 --> 00:02:30.762
tras séculos de esforzos para inmortalizar
a historia de diferentes formas?

00:02:31.406 --> 00:02:32.740
Dito doutro xeito,

00:02:32.764 --> 00:02:36.217
Canto avanzamos dende
o <i>Blade Runner</i> de Ridley Scott?

NOTE Paragraph

00:02:36.678 --> 00:02:40.165
Abrín o meu estudio en 2014

00:02:40.189 --> 00:02:41.990
e convidei a arquitectos,

00:02:42.114 --> 00:02:44.596
analistas de datos, informáticos,
neurocientíficos,

00:02:44.620 --> 00:02:47.467
músicos e mesmo contacontos

00:02:47.491 --> 00:02:50.232
para que se unisen a min
para cumprir os meus soños.

00:02:51.001 --> 00:02:53.835
Poden os datos ser un pigmento?

00:02:53.859 --> 00:02:56.446
Esa foi a primeira pregunta que fixemos

00:02:56.470 --> 00:03:01.017
cando comezamos a viaxe de integrar
as artes dixitais na arquitectura,

00:03:01.041 --> 00:03:03.699
e unir os mundos físico e virtual.

00:03:04.555 --> 00:03:09.294
Comezamos imaxinando
o que eu chamo a "poesía dos datos".

NOTE Paragraph

00:03:10.124 --> 00:03:12.841
Un dos primeiros proxectos,
"Representacións Virtuais",

00:03:12.865 --> 00:03:14.964
era unha escultura de datos públicos

00:03:14.988 --> 00:03:17.688
encargada pola cidade de San Francisco.

00:03:17.712 --> 00:03:19.918
O traballo invita ó público

00:03:19.942 --> 00:03:23.157
a participar nunha experiencia
artística extraordinaria

00:03:23.181 --> 00:03:24.820
nun espazo urbano vivo

00:03:24.844 --> 00:03:30.415
coa representación dunha rede
de conexións fluídas da propia cidade.

00:03:30.439 --> 00:03:33.162
Tamén é un recordatorio

00:03:33.186 --> 00:03:36.546
de como os datos invisibles
do noso día a día,

00:03:36.570 --> 00:03:39.736
coma os fíos de Twitter
representados aquí,

00:03:39.760 --> 00:03:41.888
poden facerse visibles

00:03:41.912 --> 00:03:47.609
e transformarse en coñecemento sensorial
que se pode experimentar colectivamente.

NOTE Paragraph

00:03:48.619 --> 00:03:53.519
De feito, os datos só se converten
en coñecemento cando os experimentamos,

00:03:53.543 --> 00:03:57.519
e o coñecemento e a experiencia
poden tomar moitas formas.

00:03:57.543 --> 00:03:59.303
Ó explorar estas conexións

00:03:59.327 --> 00:04:03.281
mediante o potencial
da intelixencia das máquinas,

00:04:03.857 --> 00:04:08.666
tamén reflexionamos sobre a conexión
entre os sentidos humanos

00:04:09.096 --> 00:04:12.419
e a capacidade das máquinas
para simular a natureza.

NOTE Paragraph

00:04:12.771 --> 00:04:17.603
Esta investigación xurdiu ó traballarmos
en pinturas baseadas en datos eólicos.

00:04:17.795 --> 00:04:20.640
Adoptaron a forma de poemas visualizados

00:04:20.779 --> 00:04:25.251
baseados en conxuntos de datos ocultos
que recollemos dos sensores eólicos.

00:04:25.617 --> 00:04:28.430
Empregamos algoritmos xerativos

00:04:28.454 --> 00:04:32.645
para transformar a velocidade do vento,
os refachos e a dirección

00:04:32.669 --> 00:04:35.303
nun pigmento de datos etéreos.

00:04:36.387 --> 00:04:40.418
O resultado foi unha experiencia
meditativa e especulativa á vez.

00:04:41.349 --> 00:04:44.212
Esta escultura de datos cinéticos,
titulada <i>Bósforo</i>,

00:04:44.236 --> 00:04:48.553
era un intento similar de cuestionar
a nosa capacidade de reimaxinar

00:04:48.577 --> 00:04:49.982
os fenómenos naturais.

00:04:51.299 --> 00:04:55.736
Cos datos do radar de alta frecuencia
do mar de Mármara,

00:04:55.760 --> 00:04:57.990
recollimos datos da superficie do mar

00:04:58.014 --> 00:05:01.195
e proxectamos o movemento dinámico
coa Intelixencia das Máquinas.

00:05:01.874 --> 00:05:03.972
Creamos unha sensación de inmersión

00:05:03.996 --> 00:05:08.175
nunhas vistas artificiais do mar 
tranquilizadoras e sempre cambiantes.

NOTE Paragraph

00:05:09.524 --> 00:05:13.612
Chamámoslle imaxinación
a "ver co cerebro"

00:05:13.636 --> 00:05:15.940
e, para mi, imaxinar arquitectura

00:05:15.964 --> 00:05:19.845
vai alén do cristal, do metal
ou do formigón,

00:05:19.869 --> 00:05:24.370
e chega até a experimentación
coas opcións máis remotas da inmersión

00:05:24.394 --> 00:05:28.119
e cos xeitos de mellorar
a percepción dos espazos construídos.

NOTE Paragraph

00:05:28.531 --> 00:05:32.184
Os estudos sobre intelixencia artificial
aumentan cada día,

00:05:32.208 --> 00:05:35.779
e déixannos coa sensación
de estar enchufados a un sistema

00:05:36.110 --> 00:05:38.404
que é meirande e ten máis coñecementos

00:05:38.708 --> 00:05:39.880
ca nós mesmos.

NOTE Paragraph

00:05:40.328 --> 00:05:43.508
En 2017, descubrimos
unha biblioteca de acceso aberto

00:05:43.532 --> 00:05:46.174
con documentos culturais de Istanbul

00:05:46.198 --> 00:05:49.403
e comezamos a traballar
no "Arquivo Soñado",

00:05:49.682 --> 00:05:53.976
unha das primeiras instalacións públicas
do mundo impulsada por unha IA

00:05:54.000 --> 00:06:00.975
que explora case 1,7 millóns de documentos
que comprenden 270 anos de historia.

00:06:01.788 --> 00:06:04.630
Unha das nosas inspiracións
durante este proceso

00:06:04.654 --> 00:06:08.081
foi un relato breve chamado
"A biblioteca de Babel"

00:06:08.105 --> 00:06:11.312
do arxentino Jorge Luis Borges.

00:06:11.336 --> 00:06:17.065
Na historia, o autor imaxina
un universo con forma de gran biblioteca

00:06:17.089 --> 00:06:23.000
que contén tódolos libros de 410 páxinas
cun formato e caracteres concretos.

00:06:23.024 --> 00:06:24.493
Mediante esta visión,

00:06:24.517 --> 00:06:29.247
ideamos un xeito de explorar fisicamente
os vastos arquivos do coñecemento

00:06:29.271 --> 00:06:31.762
na era da intelixencia das máquinas.

00:06:31.786 --> 00:06:33.844
O resultado, como podedes ver,

00:06:33.868 --> 00:06:36.491
foi un espazo inmersivo
impulsado polos usuarios.

00:06:36.515 --> 00:06:41.390
O "Arquivo soñado" transformou totalmente
a experiencia dunha biblioteca

00:06:41.414 --> 00:06:44.163
na era da intelixencia das máquinas.

NOTE Paragraph

00:06:44.187 --> 00:06:48.255
"Alucinación das Máquinas"
é un estudo do tempo e do espazo

00:06:48.279 --> 00:06:52.732
baseado nós arquivos fotográficos públicos
da cidade de Nova York.

00:06:52.756 --> 00:06:55.382
Para este proxecto inmersivo único,

00:06:55.406 --> 00:06:58.070
empregamos algoritmos
de aprendizaxe automática

00:06:58.094 --> 00:07:02.256
para atopar e procesar máis de 100 millóns
de fotografías da cidade.

00:07:03.008 --> 00:07:06.090
Deseñamos un sistema narrativo innovador

00:07:06.114 --> 00:07:12.317
para empregar a intelixencia artificial
para predicir ou alucinar novas imaxes,

00:07:12.341 --> 00:07:16.264
permitindo que o espectador
entre nunha fusión onírica

00:07:16.288 --> 00:07:18.412
do pasado e do futuro de Nova York.

NOTE Paragraph

00:07:19.832 --> 00:07:21.651
Canto máis afondan os nosos proxectos

00:07:21.675 --> 00:07:25.351
en lembrar e transmitir coñecementos,

00:07:25.375 --> 00:07:30.333
pensamos máis sobre como as lembranzas
non son recordos estáticos,

00:07:30.357 --> 00:07:33.718
senón interpretacións de feitos pasados
que cambian constantemente.

00:07:34.269 --> 00:07:36.350
Consideramos de que xeito as máquinas

00:07:36.374 --> 00:07:40.404
poden simular feitos inconscientes
e subconscientes,

00:07:40.428 --> 00:07:44.340
como os soños,
os recordos e as alucinacións.

00:07:45.356 --> 00:07:48.260
Por iso creamos <i>Fundindo Recordos</i>

00:07:48.284 --> 00:07:50.705
para visualizar o momento de lembrar.

NOTE Paragraph

00:07:51.824 --> 00:07:54.491
A inspiración veu do momento tráxico

00:07:54.515 --> 00:07:58.026
no que lle diagnosticaron
alzhéimer a meu tío.

00:07:59.602 --> 00:08:02.023
Naquel momento eu só podía pensar

00:08:02.047 --> 00:08:07.110
en atopar un xeito de celebrar
o que lembramos e como o lembramos

00:08:07.134 --> 00:08:09.128
cando aínda temos a capacidade de facelo.

00:08:09.152 --> 00:08:13.232
Comecei a pensar nos recordos 
non como elementos que esvaecen

00:08:13.256 --> 00:08:16.168
senón como elementos que se funden
ou cambian de forma.

00:08:16.192 --> 00:08:18.253
Coa axuda da intelixencia das máquinas,

00:08:18.277 --> 00:08:21.740
traballamos cos científicos 
do Laboratorio Neuroscape

00:08:21.764 --> 00:08:23.603
na Universidade de California,

00:08:23.627 --> 00:08:26.918
que nos ensinaron a ler 
os sinais cerebrais

00:08:26.918 --> 00:08:28.904
durante a creación de recordos.

00:08:29.446 --> 00:08:33.976
Malia que o meu propio tío estaba a perder
a capacidade de procesar recordos,

00:08:34.335 --> 00:08:37.858
a obra de arte creada
cos datos dos encefalogramas

00:08:37.882 --> 00:08:40.785
exploraba a materialidade dos recordos

00:08:41.647 --> 00:08:45.588
e servía como tributo a aquilo
que meu tío xa perdera.

NOTE Paragraph

00:08:48.533 --> 00:08:51.487
Case nada do Los Ángeles contemporáneo

00:08:51.511 --> 00:08:55.272
coincidía coas miñas expectativas
de infancia sobre a cidade,

00:08:55.296 --> 00:08:58.062
a excepción dun edificio incrible:

00:08:58.652 --> 00:09:01.799
o Walt Disney Concert Hall (WDCH),
deseñado por Frank Gehry,

00:09:01.823 --> 00:09:03.738
un dos meus heroes.

00:09:04.475 --> 00:09:07.565
En 2018, recibín unha chamada
da Filharmónica de Los Ángeles

00:09:07.589 --> 00:09:09.500
que quería unha instalación

00:09:09.524 --> 00:09:13.614
para celebrar o centenario
desta célebre Sinfónica.

00:09:13.638 --> 00:09:17.010
Para isto, fixemos a seguinte pregunta:

00:09:17.034 --> 00:09:19.974
"Pode aprender un edificio? Pode soñar?"

00:09:20.614 --> 00:09:21.791
Para responder,

00:09:21.815 --> 00:09:27.646
decidimos recompilar todas as gravacións
dos arquivos da Filharmónica e do WDCH.

00:09:27.670 --> 00:09:32.018
Para ser exactos, 77 terabytes
de recordos arquivados dixitalmente.

00:09:32.808 --> 00:09:34.726
Empregando a intelixencia das máquinas,

00:09:34.750 --> 00:09:38.166
o arquivo enteiro,
que se remonta 100 anos,

00:09:38.190 --> 00:09:41.195
converteuse en proxeccións
na fachada do edificio.

00:09:41.219 --> 00:09:45.163
42 proxectores para conseguir
esta experiencia futurista pública

00:09:45.187 --> 00:09:47.362
no corazón de Los Ángeles,

00:09:47.386 --> 00:09:51.369
e achegármonos un pouquiño máis
ao Los Ángeles de <i>Blade Runner</i>.

00:09:52.146 --> 00:09:54.660
Se algunha vez un edificio puido soñar,

00:09:54.684 --> 00:09:56.361
foi neste momento.

NOTE Paragraph

00:09:59.703 --> 00:10:04.449
Agora, invítovos a unha última viaxe
polo cerebro dunha máquina.

00:10:05.877 --> 00:10:09.241
Neste intre, estamos totalmente inmersos
no universo dos datos

00:10:09.265 --> 00:10:13.813
de tódalas Charlas TED
dos últimos 30 anos.

00:10:13.837 --> 00:10:20.439
Iso quere dicir que este conxunto de datos
inclúe 7.705 charlas dos escenarios TED.

00:10:21.094 --> 00:10:25.635
Esas charlas foron convertidas
en 7,4 millóns de segundos,

00:10:25.659 --> 00:10:29.754
e cada segundo está representado
neste universo de datos.

00:10:29.778 --> 00:10:31.849
Cada imaxe que vedes aquí

00:10:31.873 --> 00:10:34.945
representa un momento único desas charlas.

00:10:34.969 --> 00:10:36.842
Empregando a intelixencia das máquinas,

00:10:36.866 --> 00:10:41.167
procesamos un total de 487.000 frases

00:10:41.191 --> 00:10:45.580
de 330 grupos de temas únicos
como a natureza, as emisións globais,

00:10:45.604 --> 00:10:48.890
a extinción, os temas raciais,
a informática,

00:10:48.914 --> 00:10:52.454
a confianza, as emocións,
a auga e os refuxiados.

00:10:52.478 --> 00:10:55.327
Estes grupos conéctanse entre eles

00:10:55.351 --> 00:10:56.613
mediante un algoritmo,

00:10:56.637 --> 00:11:00.479
que xera 113 millóns segmentos de liña,

00:11:00.503 --> 00:11:03.606
que revelan novas relacións conceptuais.

00:11:03.630 --> 00:11:06.971
Non sería incrible poder lembrar

00:11:06.995 --> 00:11:10.064
tódalas preguntas
que se fixeron neste escenario?

NOTE Paragraph

00:11:11.507 --> 00:11:12.946
Aquí estou,

00:11:12.970 --> 00:11:15.832
dentro da mente de incontables pensadores,

00:11:15.856 --> 00:11:19.579
e dunha máquina, 
interactuando con varios sentimentos

00:11:19.603 --> 00:11:21.968
atribuídos ó aprender,

00:11:21.992 --> 00:11:24.228
lembrar, cuestionar

00:11:24.252 --> 00:11:27.619
e imaxinar todo ó mesmo tempo,

00:11:27.643 --> 00:11:29.918
expandindo o poder da mente.

NOTE Paragraph

00:11:31.034 --> 00:11:33.431
Para min, estar aquí

00:11:33.455 --> 00:11:37.407
é precisamente o que significa ser unha
intelixencia artificial no século XXI,

00:11:38.184 --> 00:11:40.477
Está nas nosas mans, humanos,

00:11:40.501 --> 00:11:44.017
adestrar esta mente 
para que aprenda e lembre

00:11:44.041 --> 00:11:46.134
o que nós só podemos soñar.

NOTE Paragraph

00:11:47.258 --> 00:11:48.408
Grazas.