1
00:00:00,784 --> 00:00:03,412
Ola, o meu nome é Refik
e son artista multimedia.
2
00:00:03,683 --> 00:00:05,658
O meu pigmento son os datos
3
00:00:05,682 --> 00:00:07,572
e pinto co pincel do pensamento
4
00:00:07,596 --> 00:00:10,455
asistido por unha intelixencia artificial.
5
00:00:11,128 --> 00:00:13,876
Uso espazos arquitectónicos
no canto de lenzos,
6
00:00:13,900 --> 00:00:15,694
colaboro con máquinas
7
00:00:15,718 --> 00:00:18,661
para que os edificios soñen e alucinen.
8
00:00:18,685 --> 00:00:21,400
Preguntarédesvos,
que quere dicir todo isto?
9
00:00:21,424 --> 00:00:25,089
Permitídeme que vos introduza
no meu traballo e no meu mundo.
10
00:00:25,851 --> 00:00:29,590
Fun testemuña do poder
da imaxinación con 8 anos,
11
00:00:29,614 --> 00:00:31,956
en Istambul, cando era neno.
12
00:00:31,980 --> 00:00:35,371
Un día, miña nai levou para a casa
unha cinta de vídeo
13
00:00:35,395 --> 00:00:38,078
do filme de ciencia ficción
Blade Runner.
14
00:00:38,102 --> 00:00:41,077
Lembro con claridade estar fascinado
15
00:00:41,101 --> 00:00:46,010
pola incrible visión arquitectónica
de Los Ángeles do futuro,
16
00:00:46,034 --> 00:00:48,586
un lugar que eu non vira nunca.
17
00:00:48,610 --> 00:00:53,522
Esa visión converteuse na base
do meu soñar esperto.
18
00:00:54,031 --> 00:00:56,793
Cando cheguei a Los Ángeles en 2012
19
00:00:56,817 --> 00:00:59,237
para estudar un posgrao
en Deseño e Artes Dixitais,
20
00:00:59,261 --> 00:01:01,651
aluguei un coche e fun ó centro da cidade
21
00:01:01,965 --> 00:01:05,011
para ver ese marabilloso mundo
do futuro próximo.
22
00:01:05,482 --> 00:01:07,128
Lembro que había unha escena
23
00:01:07,152 --> 00:01:10,221
que se repetía na miña cabeza
unha e outra vez:
24
00:01:10,245 --> 00:01:12,340
aquela na que Rachael, o androide,
25
00:01:12,364 --> 00:01:16,079
se decata de que as súas lembranzas
en verdade non son súas,
26
00:01:16,103 --> 00:01:20,754
e Deckard lle di que
son lembranzas doutra persoa.
27
00:01:20,778 --> 00:01:22,011
Dende ese instante,
28
00:01:22,035 --> 00:01:24,915
unha das miñas inspiracións
foi esta pregunta.
29
00:01:25,561 --> 00:01:29,633
Que pode facer unha máquina
cos recordos doutra persoa?
30
00:01:29,924 --> 00:01:32,627
Ou, por dicilo doutro xeito,
31
00:01:32,651 --> 00:01:36,402
que significa ser unha IA no século XXI?
32
00:01:37,441 --> 00:01:39,538
Calquera androide
ou intelixencia artificial
33
00:01:39,562 --> 00:01:42,679
é intelixente sempre e cando
colaboremos con ela.
34
00:01:43,327 --> 00:01:44,792
Pode construír cousas
35
00:01:44,816 --> 00:01:48,072
que a intelixencia humana
aspira a producir
36
00:01:48,096 --> 00:01:50,238
pero que non ten a capacidade de lograr.
37
00:01:51,373 --> 00:01:54,727
Pensade nas vosas actividades
e redes sociais, por exemplo.
38
00:01:55,208 --> 00:01:58,756
Canto máis interactuades con elas,
máis intelixentes son.
39
00:01:58,780 --> 00:02:03,249
Se as máquinas poden aprender
ou procesar lembranzas,
40
00:02:03,273 --> 00:02:05,134
poden tamén soñar?
41
00:02:05,158 --> 00:02:06,644
Alucinar?
42
00:02:06,668 --> 00:02:09,082
Ter recordos involuntarios,
43
00:02:09,106 --> 00:02:13,059
ou facer conexións
entre os soños de varias persoas?
44
00:02:13,083 --> 00:02:19,276
Ser unha IA no século XXI
significa non esquecer nada?
45
00:02:20,365 --> 00:02:21,548
E, se é así,
46
00:02:21,572 --> 00:02:25,826
non é a experiencia máis revolucionaria
de todas as que vivimos
47
00:02:25,850 --> 00:02:30,762
tras séculos de esforzos para inmortalizar
a historia de diferentes formas?
48
00:02:31,406 --> 00:02:32,740
Dito doutro xeito,
49
00:02:32,764 --> 00:02:36,217
Canto avanzamos dende
o Blade Runner de Ridley Scott?
50
00:02:36,678 --> 00:02:40,165
Abrín o meu estudio en 2014
51
00:02:40,189 --> 00:02:41,990
e convidei a arquitectos,
52
00:02:42,114 --> 00:02:44,596
analistas de datos, informáticos,
neurocientíficos,
53
00:02:44,620 --> 00:02:47,467
músicos e mesmo contacontos
54
00:02:47,491 --> 00:02:50,232
para que se unisen a min
para cumprir os meus soños.
55
00:02:51,001 --> 00:02:53,835
Poden os datos ser un pigmento?
56
00:02:53,859 --> 00:02:56,446
Esa foi a primeira pregunta que fixemos
57
00:02:56,470 --> 00:03:01,017
cando comezamos a viaxe de integrar
as artes dixitais na arquitectura,
58
00:03:01,041 --> 00:03:03,699
e unir os mundos físico e virtual.
59
00:03:04,555 --> 00:03:09,294
Comezamos imaxinando
o que eu chamo a "poesía dos datos".
60
00:03:10,124 --> 00:03:12,841
Un dos primeiros proxectos,
"Representacións Virtuais",
61
00:03:12,865 --> 00:03:14,964
era unha escultura de datos públicos
62
00:03:14,988 --> 00:03:17,688
encargada pola cidade de San Francisco.
63
00:03:17,712 --> 00:03:19,918
O traballo invita ó público
64
00:03:19,942 --> 00:03:23,157
a participar nunha experiencia
artística extraordinaria
65
00:03:23,181 --> 00:03:24,820
nun espazo urbano vivo
66
00:03:24,844 --> 00:03:30,415
coa representación dunha rede
de conexións fluídas da propia cidade.
67
00:03:30,439 --> 00:03:33,162
Tamén é un recordatorio
68
00:03:33,186 --> 00:03:36,546
de como os datos invisibles
do noso día a día,
69
00:03:36,570 --> 00:03:39,736
coma os fíos de Twitter
representados aquí,
70
00:03:39,760 --> 00:03:41,888
poden facerse visibles
71
00:03:41,912 --> 00:03:47,609
e transformarse en coñecemento sensorial
que se pode experimentar colectivamente.
72
00:03:48,619 --> 00:03:53,519
De feito, os datos só se converten
en coñecemento cando os experimentamos,
73
00:03:53,543 --> 00:03:57,519
e o coñecemento e a experiencia
poden tomar moitas formas.
74
00:03:57,543 --> 00:03:59,303
Ó explorar estas conexións
75
00:03:59,327 --> 00:04:03,281
mediante o potencial
da intelixencia das máquinas,
76
00:04:03,857 --> 00:04:08,666
tamén reflexionamos sobre a conexión
entre os sentidos humanos
77
00:04:09,096 --> 00:04:12,419
e a capacidade das máquinas
para simular a natureza.
78
00:04:12,771 --> 00:04:17,603
Esta investigación xurdiu ó traballarmos
en pinturas baseadas en datos eólicos.
79
00:04:17,795 --> 00:04:20,640
Adoptaron a forma de poemas visualizados
80
00:04:20,779 --> 00:04:25,251
baseados en conxuntos de datos ocultos
que recollemos dos sensores eólicos.
81
00:04:25,617 --> 00:04:28,430
Empregamos algoritmos xerativos
82
00:04:28,454 --> 00:04:32,645
para transformar a velocidade do vento,
os refachos e a dirección
83
00:04:32,669 --> 00:04:35,303
nun pigmento de datos etéreos.
84
00:04:36,387 --> 00:04:40,418
O resultado foi unha experiencia
meditativa e especulativa á vez.
85
00:04:41,349 --> 00:04:44,212
Esta escultura de datos cinéticos,
titulada Bósforo,
86
00:04:44,236 --> 00:04:48,553
era un intento similar de cuestionar
a nosa capacidade de reimaxinar
87
00:04:48,577 --> 00:04:49,982
os fenómenos naturais.
88
00:04:51,299 --> 00:04:55,736
Cos datos do radar de alta frecuencia
do mar de Mármara,
89
00:04:55,760 --> 00:04:57,990
recollimos datos da superficie do mar
90
00:04:58,014 --> 00:05:01,195
e proxectamos o movemento dinámico
coa Intelixencia das Máquinas.
91
00:05:01,874 --> 00:05:03,972
Creamos unha sensación de inmersión
92
00:05:03,996 --> 00:05:08,175
nunhas vistas artificiais do mar
tranquilizadoras e sempre cambiantes.
93
00:05:09,524 --> 00:05:13,612
Chamámoslle imaxinación
a "ver co cerebro"
94
00:05:13,636 --> 00:05:15,940
e, para mi, imaxinar arquitectura
95
00:05:15,964 --> 00:05:19,845
vai alén do cristal, do metal
ou do formigón,
96
00:05:19,869 --> 00:05:24,370
e chega até a experimentación
coas opcións máis remotas da inmersión
97
00:05:24,394 --> 00:05:28,119
e cos xeitos de mellorar
a percepción dos espazos construídos.
98
00:05:28,531 --> 00:05:32,184
Os estudos sobre intelixencia artificial
aumentan cada día,
99
00:05:32,208 --> 00:05:35,779
e déixannos coa sensación
de estar enchufados a un sistema
100
00:05:36,110 --> 00:05:38,404
que é meirande e ten máis coñecementos
101
00:05:38,708 --> 00:05:39,880
ca nós mesmos.
102
00:05:40,328 --> 00:05:43,508
En 2017, descubrimos
unha biblioteca de acceso aberto
103
00:05:43,532 --> 00:05:46,174
con documentos culturais de Istanbul
104
00:05:46,198 --> 00:05:49,403
e comezamos a traballar
no "Arquivo Soñado",
105
00:05:49,682 --> 00:05:53,976
unha das primeiras instalacións públicas
do mundo impulsada por unha IA
106
00:05:54,000 --> 00:06:00,975
que explora case 1,7 millóns de documentos
que comprenden 270 anos de historia.
107
00:06:01,788 --> 00:06:04,630
Unha das nosas inspiracións
durante este proceso
108
00:06:04,654 --> 00:06:08,081
foi un relato breve chamado
"A biblioteca de Babel"
109
00:06:08,105 --> 00:06:11,312
do arxentino Jorge Luis Borges.
110
00:06:11,336 --> 00:06:17,065
Na historia, o autor imaxina
un universo con forma de gran biblioteca
111
00:06:17,089 --> 00:06:23,000
que contén tódolos libros de 410 páxinas
cun formato e caracteres concretos.
112
00:06:23,024 --> 00:06:24,493
Mediante esta visión,
113
00:06:24,517 --> 00:06:29,247
ideamos un xeito de explorar fisicamente
os vastos arquivos do coñecemento
114
00:06:29,271 --> 00:06:31,762
na era da intelixencia das máquinas.
115
00:06:31,786 --> 00:06:33,844
O resultado, como podedes ver,
116
00:06:33,868 --> 00:06:36,491
foi un espazo inmersivo
impulsado polos usuarios.
117
00:06:36,515 --> 00:06:41,390
O "Arquivo soñado" transformou totalmente
a experiencia dunha biblioteca
118
00:06:41,414 --> 00:06:44,163
na era da intelixencia das máquinas.
119
00:06:44,187 --> 00:06:48,255
"Alucinación das Máquinas"
é un estudo do tempo e do espazo
120
00:06:48,279 --> 00:06:52,732
baseado nós arquivos fotográficos públicos
da cidade de Nova York.
121
00:06:52,756 --> 00:06:55,382
Para este proxecto inmersivo único,
122
00:06:55,406 --> 00:06:58,070
empregamos algoritmos
de aprendizaxe automática
123
00:06:58,094 --> 00:07:02,256
para atopar e procesar máis de 100 millóns
de fotografías da cidade.
124
00:07:03,008 --> 00:07:06,090
Deseñamos un sistema narrativo innovador
125
00:07:06,114 --> 00:07:12,317
para empregar a intelixencia artificial
para predicir ou alucinar novas imaxes,
126
00:07:12,341 --> 00:07:16,264
permitindo que o espectador
entre nunha fusión onírica
127
00:07:16,288 --> 00:07:18,412
do pasado e do futuro de Nova York.
128
00:07:19,832 --> 00:07:21,651
Canto máis afondan os nosos proxectos
129
00:07:21,675 --> 00:07:25,351
en lembrar e transmitir coñecementos,
130
00:07:25,375 --> 00:07:30,333
pensamos máis sobre como as lembranzas
non son recordos estáticos,
131
00:07:30,357 --> 00:07:33,718
senón interpretacións de feitos pasados
que cambian constantemente.
132
00:07:34,269 --> 00:07:36,350
Consideramos de que xeito as máquinas
133
00:07:36,374 --> 00:07:40,404
poden simular feitos inconscientes
e subconscientes,
134
00:07:40,428 --> 00:07:44,340
como os soños,
os recordos e as alucinacións.
135
00:07:45,356 --> 00:07:48,260
Por iso creamos Fundindo Recordos
136
00:07:48,284 --> 00:07:50,705
para visualizar o momento de lembrar.
137
00:07:51,824 --> 00:07:54,491
A inspiración veu do momento tráxico
138
00:07:54,515 --> 00:07:58,026
no que lle diagnosticaron
alzhéimer a meu tío.
139
00:07:59,602 --> 00:08:02,023
Naquel momento eu só podía pensar
140
00:08:02,047 --> 00:08:07,110
en atopar un xeito de celebrar
o que lembramos e como o lembramos
141
00:08:07,134 --> 00:08:09,128
cando aínda temos a capacidade de facelo.
142
00:08:09,152 --> 00:08:13,232
Comecei a pensar nos recordos
non como elementos que esvaecen
143
00:08:13,256 --> 00:08:16,168
senón como elementos que se funden
ou cambian de forma.
144
00:08:16,192 --> 00:08:18,253
Coa axuda da intelixencia das máquinas,
145
00:08:18,277 --> 00:08:21,740
traballamos cos científicos
do Laboratorio Neuroscape
146
00:08:21,764 --> 00:08:23,603
na Universidade de California,
147
00:08:23,627 --> 00:08:26,918
que nos ensinaron a ler
os sinais cerebrais
148
00:08:26,918 --> 00:08:28,904
durante a creación de recordos.
149
00:08:29,446 --> 00:08:33,976
Malia que o meu propio tío estaba a perder
a capacidade de procesar recordos,
150
00:08:34,335 --> 00:08:37,858
a obra de arte creada
cos datos dos encefalogramas
151
00:08:37,882 --> 00:08:40,785
exploraba a materialidade dos recordos
152
00:08:41,647 --> 00:08:45,588
e servía como tributo a aquilo
que meu tío xa perdera.
153
00:08:48,533 --> 00:08:51,487
Case nada do Los Ángeles contemporáneo
154
00:08:51,511 --> 00:08:55,272
coincidía coas miñas expectativas
de infancia sobre a cidade,
155
00:08:55,296 --> 00:08:58,062
a excepción dun edificio incrible:
156
00:08:58,652 --> 00:09:01,799
o Walt Disney Concert Hall (WDCH),
deseñado por Frank Gehry,
157
00:09:01,823 --> 00:09:03,738
un dos meus heroes.
158
00:09:04,475 --> 00:09:07,565
En 2018, recibín unha chamada
da Filharmónica de Los Ángeles
159
00:09:07,589 --> 00:09:09,500
que quería unha instalación
160
00:09:09,524 --> 00:09:13,614
para celebrar o centenario
desta célebre Sinfónica.
161
00:09:13,638 --> 00:09:17,010
Para isto, fixemos a seguinte pregunta:
162
00:09:17,034 --> 00:09:19,974
"Pode aprender un edificio? Pode soñar?"
163
00:09:20,614 --> 00:09:21,791
Para responder,
164
00:09:21,815 --> 00:09:27,646
decidimos recompilar todas as gravacións
dos arquivos da Filharmónica e do WDCH.
165
00:09:27,670 --> 00:09:32,018
Para ser exactos, 77 terabytes
de recordos arquivados dixitalmente.
166
00:09:32,808 --> 00:09:34,726
Empregando a intelixencia das máquinas,
167
00:09:34,750 --> 00:09:38,166
o arquivo enteiro,
que se remonta 100 anos,
168
00:09:38,190 --> 00:09:41,195
converteuse en proxeccións
na fachada do edificio.
169
00:09:41,219 --> 00:09:45,163
42 proxectores para conseguir
esta experiencia futurista pública
170
00:09:45,187 --> 00:09:47,362
no corazón de Los Ángeles,
171
00:09:47,386 --> 00:09:51,369
e achegármonos un pouquiño máis
ao Los Ángeles de Blade Runner.
172
00:09:52,146 --> 00:09:54,660
Se algunha vez un edificio puido soñar,
173
00:09:54,684 --> 00:09:56,361
foi neste momento.
174
00:09:59,703 --> 00:10:04,449
Agora, invítovos a unha última viaxe
polo cerebro dunha máquina.
175
00:10:05,877 --> 00:10:09,241
Neste intre, estamos totalmente inmersos
no universo dos datos
176
00:10:09,265 --> 00:10:13,813
de tódalas Charlas TED
dos últimos 30 anos.
177
00:10:13,837 --> 00:10:20,439
Iso quere dicir que este conxunto de datos
inclúe 7.705 charlas dos escenarios TED.
178
00:10:21,094 --> 00:10:25,635
Esas charlas foron convertidas
en 7,4 millóns de segundos,
179
00:10:25,659 --> 00:10:29,754
e cada segundo está representado
neste universo de datos.
180
00:10:29,778 --> 00:10:31,849
Cada imaxe que vedes aquí
181
00:10:31,873 --> 00:10:34,945
representa un momento único desas charlas.
182
00:10:34,969 --> 00:10:36,842
Empregando a intelixencia das máquinas,
183
00:10:36,866 --> 00:10:41,167
procesamos un total de 487.000 frases
184
00:10:41,191 --> 00:10:45,580
de 330 grupos de temas únicos
como a natureza, as emisións globais,
185
00:10:45,604 --> 00:10:48,890
a extinción, os temas raciais,
a informática,
186
00:10:48,914 --> 00:10:52,454
a confianza, as emocións,
a auga e os refuxiados.
187
00:10:52,478 --> 00:10:55,327
Estes grupos conéctanse entre eles
188
00:10:55,351 --> 00:10:56,613
mediante un algoritmo,
189
00:10:56,637 --> 00:11:00,479
que xera 113 millóns segmentos de liña,
190
00:11:00,503 --> 00:11:03,606
que revelan novas relacións conceptuais.
191
00:11:03,630 --> 00:11:06,971
Non sería incrible poder lembrar
192
00:11:06,995 --> 00:11:10,064
tódalas preguntas
que se fixeron neste escenario?
193
00:11:11,507 --> 00:11:12,946
Aquí estou,
194
00:11:12,970 --> 00:11:15,832
dentro da mente de incontables pensadores,
195
00:11:15,856 --> 00:11:19,579
e dunha máquina,
interactuando con varios sentimentos
196
00:11:19,603 --> 00:11:21,968
atribuídos ó aprender,
197
00:11:21,992 --> 00:11:24,228
lembrar, cuestionar
198
00:11:24,252 --> 00:11:27,619
e imaxinar todo ó mesmo tempo,
199
00:11:27,643 --> 00:11:29,918
expandindo o poder da mente.
200
00:11:31,034 --> 00:11:33,431
Para min, estar aquí
201
00:11:33,455 --> 00:11:37,407
é precisamente o que significa ser unha
intelixencia artificial no século XXI,
202
00:11:38,184 --> 00:11:40,477
Está nas nosas mans, humanos,
203
00:11:40,501 --> 00:11:44,017
adestrar esta mente
para que aprenda e lembre
204
00:11:44,041 --> 00:11:46,134
o que nós só podemos soñar.
205
00:11:47,258 --> 00:11:48,408
Grazas.