0:00:00.784,0:00:03.412
Ola, o meu nome é Refik[br]e son artista multimedia.

0:00:03.683,0:00:05.658
O meu pigmento son os datos

0:00:05.682,0:00:07.572
e pinto co pincel do pensamento

0:00:07.596,0:00:10.455
asistido por unha intelixencia artificial.

0:00:11.128,0:00:13.876
Uso espazos arquitectónicos[br]no canto de lenzos,

0:00:13.900,0:00:15.694
colaboro con máquinas

0:00:15.718,0:00:18.661
para que os edificios soñen e alucinen.

0:00:18.685,0:00:21.400
Preguntarédesvos,[br]que quere dicir todo isto?

0:00:21.424,0:00:25.089
Permitídeme que vos introduza[br]no meu traballo e no meu mundo.

0:00:25.851,0:00:29.590
Fun testemuña do poder[br]da imaxinación con 8 anos,

0:00:29.614,0:00:31.956
en Istambul, cando era neno.

0:00:31.980,0:00:35.371
Un día, miña nai levou para a casa[br]unha cinta de vídeo

0:00:35.395,0:00:38.078
do filme de ciencia ficción[br]<i>Blade Runner</i>.

0:00:38.102,0:00:41.077
Lembro con claridade estar fascinado

0:00:41.101,0:00:46.010
pola incrible visión arquitectónica[br]de Los Ángeles do futuro,

0:00:46.034,0:00:48.586
un lugar que eu non vira nunca.

0:00:48.610,0:00:53.522
Esa visión converteuse na base[br]do meu soñar esperto.

0:00:54.031,0:00:56.793
Cando cheguei a Los Ángeles en 2012

0:00:56.817,0:00:59.237
para estudar un posgrao[br]en Deseño e Artes Dixitais,

0:00:59.261,0:01:01.651
aluguei un coche e fun ó centro da cidade

0:01:01.965,0:01:05.011
para ver ese marabilloso mundo[br]do futuro próximo.

0:01:05.482,0:01:07.128
Lembro que había unha escena

0:01:07.152,0:01:10.221
que se repetía na miña cabeza[br]unha e outra vez:

0:01:10.245,0:01:12.340
aquela na que Rachael, o androide,

0:01:12.364,0:01:16.079
se decata de que as súas lembranzas[br]en verdade non son súas,

0:01:16.103,0:01:20.754
e Deckard lle di que[br]son lembranzas doutra persoa.

0:01:20.778,0:01:22.011
Dende ese instante,

0:01:22.035,0:01:24.915
unha das miñas inspiracións[br]foi esta pregunta.

0:01:25.561,0:01:29.633
Que pode facer unha máquina[br]cos recordos doutra persoa?

0:01:29.924,0:01:32.627
Ou, por dicilo doutro xeito,

0:01:32.651,0:01:36.402
que significa ser unha IA no século XXI?

0:01:37.441,0:01:39.538
Calquera androide[br]ou intelixencia artificial

0:01:39.562,0:01:42.679
é intelixente sempre e cando[br]colaboremos con ela.

0:01:43.327,0:01:44.792
Pode construír cousas

0:01:44.816,0:01:48.072
que a intelixencia humana[br]aspira a producir

0:01:48.096,0:01:50.238
pero que non ten a capacidade de lograr.

0:01:51.373,0:01:54.727
Pensade nas vosas actividades[br]e redes sociais, por exemplo.

0:01:55.208,0:01:58.756
Canto máis interactuades con elas,[br]máis intelixentes son.

0:01:58.780,0:02:03.249
Se as máquinas poden aprender[br]ou procesar lembranzas,

0:02:03.273,0:02:05.134
poden tamén soñar?

0:02:05.158,0:02:06.644
Alucinar?

0:02:06.668,0:02:09.082
Ter recordos involuntarios,

0:02:09.106,0:02:13.059
ou facer conexións[br]entre os soños de varias persoas?

0:02:13.083,0:02:19.276
Ser unha IA no século XXI[br]significa non esquecer nada?

0:02:20.365,0:02:21.548
E, se é así,

0:02:21.572,0:02:25.826
non é a experiencia máis revolucionaria[br]de todas as que vivimos

0:02:25.850,0:02:30.762
tras séculos de esforzos para inmortalizar[br]a historia de diferentes formas?

0:02:31.406,0:02:32.740
Dito doutro xeito,

0:02:32.764,0:02:36.217
Canto avanzamos dende[br]o <i>Blade Runner</i> de Ridley Scott?

0:02:36.678,0:02:40.165
Abrín o meu estudio en 2014

0:02:40.189,0:02:41.990
e convidei a arquitectos,

0:02:42.114,0:02:44.596
analistas de datos, informáticos,[br]neurocientíficos,

0:02:44.620,0:02:47.467
músicos e mesmo contacontos

0:02:47.491,0:02:50.232
para que se unisen a min[br]para cumprir os meus soños.

0:02:51.001,0:02:53.835
Poden os datos ser un pigmento?

0:02:53.859,0:02:56.446
Esa foi a primeira pregunta que fixemos

0:02:56.470,0:03:01.017
cando comezamos a viaxe de integrar[br]as artes dixitais na arquitectura,

0:03:01.041,0:03:03.699
e unir os mundos físico e virtual.

0:03:04.555,0:03:09.294
Comezamos imaxinando[br]o que eu chamo a "poesía dos datos".

0:03:10.124,0:03:12.841
Un dos primeiros proxectos,[br]"Representacións Virtuais",

0:03:12.865,0:03:14.964
era unha escultura de datos públicos

0:03:14.988,0:03:17.688
encargada pola cidade de San Francisco.

0:03:17.712,0:03:19.918
O traballo invita ó público

0:03:19.942,0:03:23.157
a participar nunha experiencia[br]artística extraordinaria

0:03:23.181,0:03:24.820
nun espazo urbano vivo

0:03:24.844,0:03:30.415
coa representación dunha rede[br]de conexións fluídas da propia cidade.

0:03:30.439,0:03:33.162
Tamén é un recordatorio

0:03:33.186,0:03:36.546
de como os datos invisibles[br]do noso día a día,

0:03:36.570,0:03:39.736
coma os fíos de Twitter[br]representados aquí,

0:03:39.760,0:03:41.888
poden facerse visibles

0:03:41.912,0:03:47.609
e transformarse en coñecemento sensorial[br]que se pode experimentar colectivamente.

0:03:48.619,0:03:53.519
De feito, os datos só se converten[br]en coñecemento cando os experimentamos,

0:03:53.543,0:03:57.519
e o coñecemento e a experiencia[br]poden tomar moitas formas.

0:03:57.543,0:03:59.303
Ó explorar estas conexións

0:03:59.327,0:04:03.281
mediante o potencial[br]da intelixencia das máquinas,

0:04:03.857,0:04:08.666
tamén reflexionamos sobre a conexión[br]entre os sentidos humanos

0:04:09.096,0:04:12.419
e a capacidade das máquinas[br]para simular a natureza.

0:04:12.771,0:04:17.603
Esta investigación xurdiu ó traballarmos[br]en pinturas baseadas en datos eólicos.

0:04:17.795,0:04:20.640
Adoptaron a forma de poemas visualizados

0:04:20.779,0:04:25.251
baseados en conxuntos de datos ocultos[br]que recollemos dos sensores eólicos.

0:04:25.617,0:04:28.430
Empregamos algoritmos xerativos

0:04:28.454,0:04:32.645
para transformar a velocidade do vento,[br]os refachos e a dirección

0:04:32.669,0:04:35.303
nun pigmento de datos etéreos.

0:04:36.387,0:04:40.418
O resultado foi unha experiencia[br]meditativa e especulativa á vez.

0:04:41.349,0:04:44.212
Esta escultura de datos cinéticos,[br]titulada <i>Bósforo</i>,

0:04:44.236,0:04:48.553
era un intento similar de cuestionar[br]a nosa capacidade de reimaxinar

0:04:48.577,0:04:49.982
os fenómenos naturais.

0:04:51.299,0:04:55.736
Cos datos do radar de alta frecuencia[br]do mar de Mármara,

0:04:55.760,0:04:57.990
recollimos datos da superficie do mar

0:04:58.014,0:05:01.195
e proxectamos o movemento dinámico[br]coa Intelixencia das Máquinas.

0:05:01.874,0:05:03.972
Creamos unha sensación de inmersión

0:05:03.996,0:05:08.175
nunhas vistas artificiais do mar [br]tranquilizadoras e sempre cambiantes.

0:05:09.524,0:05:13.612
Chamámoslle imaxinación[br]a "ver co cerebro"

0:05:13.636,0:05:15.940
e, para mi, imaxinar arquitectura

0:05:15.964,0:05:19.845
vai alén do cristal, do metal[br]ou do formigón,

0:05:19.869,0:05:24.370
e chega até a experimentación[br]coas opcións máis remotas da inmersión

0:05:24.394,0:05:28.119
e cos xeitos de mellorar[br]a percepción dos espazos construídos.

0:05:28.531,0:05:32.184
Os estudos sobre intelixencia artificial[br]aumentan cada día,

0:05:32.208,0:05:35.779
e déixannos coa sensación[br]de estar enchufados a un sistema

0:05:36.110,0:05:38.404
que é meirande e ten máis coñecementos

0:05:38.708,0:05:39.880
ca nós mesmos.

0:05:40.328,0:05:43.508
En 2017, descubrimos[br]unha biblioteca de acceso aberto

0:05:43.532,0:05:46.174
con documentos culturais de Istanbul

0:05:46.198,0:05:49.403
e comezamos a traballar[br]no "Arquivo Soñado",

0:05:49.682,0:05:53.976
unha das primeiras instalacións públicas[br]do mundo impulsada por unha IA

0:05:54.000,0:06:00.975
que explora case 1,7 millóns de documentos[br]que comprenden 270 anos de historia.

0:06:01.788,0:06:04.630
Unha das nosas inspiracións[br]durante este proceso

0:06:04.654,0:06:08.081
foi un relato breve chamado[br]"A biblioteca de Babel"

0:06:08.105,0:06:11.312
do arxentino Jorge Luis Borges.

0:06:11.336,0:06:17.065
Na historia, o autor imaxina[br]un universo con forma de gran biblioteca

0:06:17.089,0:06:23.000
que contén tódolos libros de 410 páxinas[br]cun formato e caracteres concretos.

0:06:23.024,0:06:24.493
Mediante esta visión,

0:06:24.517,0:06:29.247
ideamos un xeito de explorar fisicamente[br]os vastos arquivos do coñecemento

0:06:29.271,0:06:31.762
na era da intelixencia das máquinas.

0:06:31.786,0:06:33.844
O resultado, como podedes ver,

0:06:33.868,0:06:36.491
foi un espazo inmersivo[br]impulsado polos usuarios.

0:06:36.515,0:06:41.390
O "Arquivo soñado" transformou totalmente[br]a experiencia dunha biblioteca

0:06:41.414,0:06:44.163
na era da intelixencia das máquinas.

0:06:44.187,0:06:48.255
"Alucinación das Máquinas"[br]é un estudo do tempo e do espazo

0:06:48.279,0:06:52.732
baseado nós arquivos fotográficos públicos[br]da cidade de Nova York.

0:06:52.756,0:06:55.382
Para este proxecto inmersivo único,

0:06:55.406,0:06:58.070
empregamos algoritmos[br]de aprendizaxe automática

0:06:58.094,0:07:02.256
para atopar e procesar máis de 100 millóns[br]de fotografías da cidade.

0:07:03.008,0:07:06.090
Deseñamos un sistema narrativo innovador

0:07:06.114,0:07:12.317
para empregar a intelixencia artificial[br]para predicir ou alucinar novas imaxes,

0:07:12.341,0:07:16.264
permitindo que o espectador[br]entre nunha fusión onírica

0:07:16.288,0:07:18.412
do pasado e do futuro de Nova York.

0:07:19.832,0:07:21.651
Canto máis afondan os nosos proxectos

0:07:21.675,0:07:25.351
en lembrar e transmitir coñecementos,

0:07:25.375,0:07:30.333
pensamos máis sobre como as lembranzas[br]non son recordos estáticos,

0:07:30.357,0:07:33.718
senón interpretacións de feitos pasados[br]que cambian constantemente.

0:07:34.269,0:07:36.350
Consideramos de que xeito as máquinas

0:07:36.374,0:07:40.404
poden simular feitos inconscientes[br]e subconscientes,

0:07:40.428,0:07:44.340
como os soños,[br]os recordos e as alucinacións.

0:07:45.356,0:07:48.260
Por iso creamos <i>Fundindo Recordos</i>

0:07:48.284,0:07:50.705
para visualizar o momento de lembrar.

0:07:51.824,0:07:54.491
A inspiración veu do momento tráxico

0:07:54.515,0:07:58.026
no que lle diagnosticaron[br]alzhéimer a meu tío.

0:07:59.602,0:08:02.023
Naquel momento eu só podía pensar

0:08:02.047,0:08:07.110
en atopar un xeito de celebrar[br]o que lembramos e como o lembramos

0:08:07.134,0:08:09.128
cando aínda temos a capacidade de facelo.

0:08:09.152,0:08:13.232
Comecei a pensar nos recordos [br]non como elementos que esvaecen

0:08:13.256,0:08:16.168
senón como elementos que se funden[br]ou cambian de forma.

0:08:16.192,0:08:18.253
Coa axuda da intelixencia das máquinas,

0:08:18.277,0:08:21.740
traballamos cos científicos [br]do Laboratorio Neuroscape

0:08:21.764,0:08:23.603
na Universidade de California,

0:08:23.627,0:08:26.918
que nos ensinaron a ler [br]os sinais cerebrais

0:08:26.918,0:08:28.904
durante a creación de recordos.

0:08:29.446,0:08:33.976
Malia que o meu propio tío estaba a perder[br]a capacidade de procesar recordos,

0:08:34.335,0:08:37.858
a obra de arte creada[br]cos datos dos encefalogramas

0:08:37.882,0:08:40.785
exploraba a materialidade dos recordos

0:08:41.647,0:08:45.588
e servía como tributo a aquilo[br]que meu tío xa perdera.

0:08:48.533,0:08:51.487
Case nada do Los Ángeles contemporáneo

0:08:51.511,0:08:55.272
coincidía coas miñas expectativas[br]de infancia sobre a cidade,

0:08:55.296,0:08:58.062
a excepción dun edificio incrible:

0:08:58.652,0:09:01.799
o Walt Disney Concert Hall (WDCH),[br]deseñado por Frank Gehry,

0:09:01.823,0:09:03.738
un dos meus heroes.

0:09:04.475,0:09:07.565
En 2018, recibín unha chamada[br]da Filharmónica de Los Ángeles

0:09:07.589,0:09:09.500
que quería unha instalación

0:09:09.524,0:09:13.614
para celebrar o centenario[br]desta célebre Sinfónica.

0:09:13.638,0:09:17.010
Para isto, fixemos a seguinte pregunta:

0:09:17.034,0:09:19.974
"Pode aprender un edificio? Pode soñar?"

0:09:20.614,0:09:21.791
Para responder,

0:09:21.815,0:09:27.646
decidimos recompilar todas as gravacións[br]dos arquivos da Filharmónica e do WDCH.

0:09:27.670,0:09:32.018
Para ser exactos, 77 terabytes[br]de recordos arquivados dixitalmente.

0:09:32.808,0:09:34.726
Empregando a intelixencia das máquinas,

0:09:34.750,0:09:38.166
o arquivo enteiro,[br]que se remonta 100 anos,

0:09:38.190,0:09:41.195
converteuse en proxeccións[br]na fachada do edificio.

0:09:41.219,0:09:45.163
42 proxectores para conseguir[br]esta experiencia futurista pública

0:09:45.187,0:09:47.362
no corazón de Los Ángeles,

0:09:47.386,0:09:51.369
e achegármonos un pouquiño máis[br]ao Los Ángeles de <i>Blade Runner</i>.

0:09:52.146,0:09:54.660
Se algunha vez un edificio puido soñar,

0:09:54.684,0:09:56.361
foi neste momento.

0:09:59.703,0:10:04.449
Agora, invítovos a unha última viaxe[br]polo cerebro dunha máquina.

0:10:05.877,0:10:09.241
Neste intre, estamos totalmente inmersos[br]no universo dos datos

0:10:09.265,0:10:13.813
de tódalas Charlas TED[br]dos últimos 30 anos.

0:10:13.837,0:10:20.439
Iso quere dicir que este conxunto de datos[br]inclúe 7.705 charlas dos escenarios TED.

0:10:21.094,0:10:25.635
Esas charlas foron convertidas[br]en 7,4 millóns de segundos,

0:10:25.659,0:10:29.754
e cada segundo está representado[br]neste universo de datos.

0:10:29.778,0:10:31.849
Cada imaxe que vedes aquí

0:10:31.873,0:10:34.945
representa un momento único desas charlas.

0:10:34.969,0:10:36.842
Empregando a intelixencia das máquinas,

0:10:36.866,0:10:41.167
procesamos un total de 487.000 frases

0:10:41.191,0:10:45.580
de 330 grupos de temas únicos[br]como a natureza, as emisións globais,

0:10:45.604,0:10:48.890
a extinción, os temas raciais,[br]a informática,

0:10:48.914,0:10:52.454
a confianza, as emocións,[br]a auga e os refuxiados.

0:10:52.478,0:10:55.327
Estes grupos conéctanse entre eles

0:10:55.351,0:10:56.613
mediante un algoritmo,

0:10:56.637,0:11:00.479
que xera 113 millóns segmentos de liña,

0:11:00.503,0:11:03.606
que revelan novas relacións conceptuais.

0:11:03.630,0:11:06.971
Non sería incrible poder lembrar

0:11:06.995,0:11:10.064
tódalas preguntas[br]que se fixeron neste escenario?

0:11:11.507,0:11:12.946
Aquí estou,

0:11:12.970,0:11:15.832
dentro da mente de incontables pensadores,

0:11:15.856,0:11:19.579
e dunha máquina, [br]interactuando con varios sentimentos

0:11:19.603,0:11:21.968
atribuídos ó aprender,

0:11:21.992,0:11:24.228
lembrar, cuestionar

0:11:24.252,0:11:27.619
e imaxinar todo ó mesmo tempo,

0:11:27.643,0:11:29.918
expandindo o poder da mente.

0:11:31.034,0:11:33.431
Para min, estar aquí

0:11:33.455,0:11:37.407
é precisamente o que significa ser unha[br]intelixencia artificial no século XXI,

0:11:38.184,0:11:40.477
Está nas nosas mans, humanos,

0:11:40.501,0:11:44.017
adestrar esta mente [br]para que aprenda e lembre

0:11:44.041,0:11:46.134
o que nós só podemos soñar.

0:11:47.258,0:11:48.408
Grazas.