1
00:00:01,234 --> 00:00:03,859
Hoe denk je dat het woord 'TED'
eruit gezien zou hebben

2
00:00:03,859 --> 00:00:06,113
als het had bestaan in het Romeinse Rijk?

3
00:00:08,387 --> 00:00:10,503
Ik denk dat het zoiets als dit zou zijn.

4
00:00:11,596 --> 00:00:17,057
Een handwerker zou het uit steen 
gebeiteld hebben, dagen lang,

5
00:00:17,057 --> 00:00:19,006
in de brandende zon.

6
00:00:19,006 --> 00:00:20,711
En in de Middeleeuwen?

7
00:00:23,038 --> 00:00:26,922
Een monnik, opgesloten in zijn kamer,

8
00:00:26,922 --> 00:00:32,429
zou toen met zijn veer
T-E-D geschreven hebben.

9
00:00:33,587 --> 00:00:35,644
Minder ver terug in de tijd,

10
00:00:35,644 --> 00:00:38,088
hoe zouden de letters
zijn geweest in de jaren 80?

11
00:00:41,374 --> 00:00:46,262
Ze zouden elektrische kleuren hebben, 
raar zijn, net als onze haarmode.

12
00:00:46,262 --> 00:00:48,132
(Gelach)

13
00:00:48,640 --> 00:00:51,175
Als dit evenement over kinderen zou gaan,

14
00:00:52,692 --> 00:00:54,726
dan zou ik de letters zo gevormd hebben,

15
00:00:55,559 --> 00:00:58,613
alsof het blokken zijn om mee te bouwen,

16
00:00:58,613 --> 00:01:00,610
in felle kleuren.

17
00:01:00,610 --> 00:01:03,589
En als het over superhelden zou gaan,

18
00:01:04,478 --> 00:01:06,021
dan zou ik ze zo maken,

19
00:01:06,021 --> 00:01:09,688
geïnspireerd door de, naar mijn mening, 
geweldigste van allemaal:

20
00:01:09,688 --> 00:01:11,606
Superman.

21
00:01:11,606 --> 00:01:13,082
(Gelach)

22
00:01:13,082 --> 00:01:16,428
De vormen van deze letters spreken.

23
00:01:17,269 --> 00:01:20,698
En ze vertellen meer 
dan alleen wat ze schrijven.

24
00:01:21,778 --> 00:01:25,790
Ze verwijzen naar tijdperken, 
ze brengen waarden over,

25
00:01:25,790 --> 00:01:28,335
ze vertellen verhalen.

26
00:01:30,452 --> 00:01:33,678
Als je erover nadenkt, 
is iedere dag vol met letters.

27
00:01:33,678 --> 00:01:37,929
We zien ze op de zijkant van de bus,
op de gevel van de bakker,

28
00:01:37,929 --> 00:01:39,895
op het toetsenbord waarmee we schrijven,

29
00:01:39,895 --> 00:01:41,562
op onze mobiele telefoon -

30
00:01:41,562 --> 00:01:43,154
overal.

31
00:01:44,553 --> 00:01:46,252
Vanaf het begin der dagen

32
00:01:46,252 --> 00:01:49,405
vonden mensen het nodig
om taal een beeltenis te geven.

33
00:01:49,405 --> 00:01:50,950
En ze hadden gelijk,

34
00:01:51,104 --> 00:01:54,922
want taal is ons belangrijkste
instrument om te communiceren.

35
00:01:56,985 --> 00:01:59,470
Zonder te begrijpen 
wat een woord betekent,

36
00:01:59,470 --> 00:02:02,110
kunnen we iets zien 
van wat het overdraagt.

37
00:02:03,583 --> 00:02:05,916
Er zijn letters die vertellen 
dat iets modern is,

38
00:02:05,916 --> 00:02:08,544
ten minste in de jaren 70.

39
00:02:10,645 --> 00:02:12,828
Letters die de grootsheid
van iets bevestigen

40
00:02:12,828 --> 00:02:15,161
en de monumentale waarde van een plek.

41
00:02:15,161 --> 00:02:17,379
Dat vertellen ze in hoofdletters.

42
00:02:17,379 --> 00:02:20,275
Er zijn letters die niet gemaakt zijn 
om lang mee te gaan,

43
00:02:20,275 --> 00:02:23,703
net zo min als de aanbieding 
die zij communiceren.

44
00:02:24,142 --> 00:02:27,502
En letters van de hand 
van een ondeskundige,

45
00:02:27,502 --> 00:02:31,775
die, bewust of niet, laten zien
wat je van die plek kan verwachten.

46
00:02:33,458 --> 00:02:36,885
Toen ik naar Berlijn verhuisde,
zag ik met eigen ogen

47
00:02:36,885 --> 00:02:41,252
hoeveel impact getekende letters 
hebben in ons dagelijks leven.

48
00:02:42,614 --> 00:02:45,876
Ik kwam aan in de nieuwe stad
en alles was spannend en nieuw.

49
00:02:46,275 --> 00:02:50,104
Het omgaan met een nieuwe taal

50
00:02:50,104 --> 00:02:54,337
was soms heel frustrerend 
en ongemakkelijk.

51
00:02:54,337 --> 00:02:56,790
Ik was regelmatig op feestjes,

52
00:02:56,790 --> 00:02:59,115
me vastklampend aan mijn glas wijn,

53
00:02:59,129 --> 00:03:03,804
zonder dat ik een woord verstond 
van wat er gezegd werd.

54
00:03:05,222 --> 00:03:08,470
En ik lachte natuurlijk vriendelijk
alsof ik alles begreep.

55
00:03:10,371 --> 00:03:13,964
Ik voelde me beperkt
door niet te kunnen zeggen wat ik dacht,

56
00:03:15,255 --> 00:03:16,420
voelde,

57
00:03:17,835 --> 00:03:18,993
of geloofde.

58
00:03:21,326 --> 00:03:23,493
Niet alleen begreep ik de gesprekken niet,

59
00:03:23,497 --> 00:03:28,277
ook de straat was vol borden
en teksten die ik niet kon lezen.

60
00:03:29,446 --> 00:03:34,102
Toch gaf de tekening
van de letters me hints,

61
00:03:34,102 --> 00:03:38,343
een inkijkje om die kleine
verhaaltjes te begrijpen

62
00:03:38,343 --> 00:03:40,369
die besloten liggen in de vorm.

63
00:03:42,392 --> 00:03:45,458
Ik herkende de plekken 
waar tradities belangrijk waren.

64
00:03:47,714 --> 00:03:50,649
Ik begreep wanneer iemand me
een waarschuwing wilde geven

65
00:03:50,649 --> 00:03:53,438
en voelde aan dat hier geen doorgang was.

66
00:03:54,557 --> 00:03:57,798
Ik zag wanneer iets
gemaakt was voor altijd.

67
00:03:57,798 --> 00:04:01,110
De lettervormen hielpen me
mijn omgeving beter te begrijpen

68
00:04:01,110 --> 00:04:03,357
en mijn weg te vinden in de stad.

69
00:04:03,357 --> 00:04:05,550
Laatst was ik in Parijs


70
00:04:05,550 --> 00:04:07,456
en daar gebeurde iets vergelijkbaars.

71
00:04:07,624 --> 00:04:09,654
Na een paar dagen in de stad

72
00:04:09,654 --> 00:04:13,064
zocht ik iets lekkers
om mee te nemen naar huis.

73
00:04:13,522 --> 00:04:15,272
Ik liep en liep en liep

74
00:04:15,272 --> 00:04:18,501
tot ik de perfecte bakkerij vond.

75
00:04:19,048 --> 00:04:20,528
Het bord sprak boekdelen.

76
00:04:20,528 --> 00:04:22,216
[Bakkerij]

77
00:04:22,216 --> 00:04:23,360
Ik zie levendig voor me

78
00:04:23,360 --> 00:04:27,415
hoe de bakker aan ieder brood
net zoveel tijd besteedt

79
00:04:27,415 --> 00:04:31,206
als de kunstenaar
aan iedere letter van dit woord.

80
00:04:32,326 --> 00:04:33,871
Ik zie het brood voor me,

81
00:04:33,871 --> 00:04:38,651
alle benodigde ingrediënten
zacht en voorzichtig gekneed,

82
00:04:38,651 --> 00:04:42,076
zoals de kunstenaar
de uiteinden van de letters tekende

83
00:04:42,076 --> 00:04:45,320
met zachte en precieze rondingen.

84
00:04:46,536 --> 00:04:51,606
Ik zie de bakker de broodjes
op een dun laagje meel plaatsen,

85
00:04:51,606 --> 00:04:53,574
zodat ze niet aanbakken.

86
00:04:53,574 --> 00:04:58,152
Ik bedenk hoe de kunstenaar
de mozaïeken in de oven legt,

87
00:04:58,632 --> 00:05:00,898
voorzichtig, zodat de verf niet uitloopt.

88
00:05:02,585 --> 00:05:05,145
De liefde voor detail van de bakker

89
00:05:05,995 --> 00:05:10,408
zie je terug in de aandacht 
die gegeven is aan dit bord.

90
00:05:11,670 --> 00:05:15,470
Zonder het brood geproefd te hebben,
weten we al dat het goed smaakt.

91
00:05:15,950 --> 00:05:18,981
Geloof me, het was heerlijk.

92
00:05:21,291 --> 00:05:25,716
Ik ben 'letteraar', en dat is mijn werk,
het tekenen van letters.

93
00:05:27,256 --> 00:05:30,882
Zoals het bakken van brood
zorg nodig heeft bij de bereiding,

94
00:05:31,252 --> 00:05:33,827
precieze afweging van de ingrediënten

95
00:05:33,827 --> 00:05:35,736
en liefde voor de details.

96
00:05:36,416 --> 00:05:40,488
Ons alfabet is mijn grondstof
en tegelijkertijd mijn beperking.

97
00:05:41,018 --> 00:05:44,445
De structuur van de letters
is een speelveld voor mij

98
00:05:44,445 --> 00:05:46,082
met als enige regel

99
00:05:46,082 --> 00:05:50,366
dat de lezer het bericht
uiteindelijk moet kunnen lezen.

100
00:05:52,082 --> 00:05:54,562
Ik zal laten zien hoe ik werk,

101
00:05:54,562 --> 00:05:56,485
hoe ik mijn brooddeeg kneed.

102
00:05:58,085 --> 00:06:02,844
Een tijdje terug kreeg ik de opdracht 
voor de boekomslag van een klassieker:

103
00:06:02,844 --> 00:06:05,043
'Alice in Wonderland'.

104
00:06:06,013 --> 00:06:07,551
Alice viel in een hol

105
00:06:07,551 --> 00:06:11,885
en begon een absurde reis
in een fantasiewereld, weet je nog?

106
00:06:12,457 --> 00:06:17,142
In dit geval is de titel
van het sprookje mijn grondstof.

107
00:06:19,142 --> 00:06:21,665
Sommige dingen zijn minder belangrijk

108
00:06:22,175 --> 00:06:23,944
en die kunnen in een kleiner formaat.

109
00:06:23,944 --> 00:06:28,281
Bijvoorbeeld de 'in' wordt heel klein.

110
00:06:28,891 --> 00:06:30,730
Daarna probeer ik wat ideeën.

111
00:06:31,070 --> 00:06:33,594
Hoe wordt het als ik 
voor het concept van 'wonder'

112
00:06:33,594 --> 00:06:36,749
mijn schrift in zijn beste vorm gebruik,

113
00:06:36,749 --> 00:06:40,035
met veel krullen
en versiersels hier en daar?

114
00:06:40,685 --> 00:06:44,462
Of wat als ik het baseer 
op het klassieke boek,

115
00:06:44,462 --> 00:06:47,862
en bekendere letters en vormen gebruik,

116
00:06:47,862 --> 00:06:51,500
zodat alles er wat meer stijfjes
en serieus uitziet,

117
00:06:51,980 --> 00:06:55,109
als een encyclopedie of een oud boek?

118
00:06:56,742 --> 00:07:01,122
Of hoe wordt het als ik, wetende
dat dit boek zo vol rariteiten staat,

119
00:07:01,632 --> 00:07:05,491
beide werelden combineer 
in één compositie --

120
00:07:06,411 --> 00:07:11,764
strakke en zachte letters
samen in dezelfde structuur?

121
00:07:13,228 --> 00:07:16,320
Dat vind ik een leuk idee
en ik ga het verder uitwerken.

122
00:07:17,919 --> 00:07:21,897
Ik pak een nieuw blad
om makkelijker te werken,

123
00:07:22,427 --> 00:07:24,295
zet wat richtlijnen,

124
00:07:24,735 --> 00:07:28,659
en zo bepaal ik de de structuur
van waar de woorden komen.

125
00:07:29,607 --> 00:07:32,331
Nu kan ik iedere letter vorm gaan geven.

126
00:07:32,331 --> 00:07:34,283
Ik ga voorzichtig te werk.

127
00:07:34,663 --> 00:07:38,497
Ik maak tijd voor elke letter
zonder het geheel te vergeten.

128
00:07:39,667 --> 00:07:42,787
Ik teken de uiteinden
van de letters met aandacht.

129
00:07:43,367 --> 00:07:45,982
Zijn ze vierkant of rond?

130
00:07:46,826 --> 00:07:50,076
Zijn ze spits of dik en zacht?

131
00:07:52,056 --> 00:07:54,192
Ik maak altijd verschillende schetsen

132
00:07:54,192 --> 00:07:57,705
om ideeën te proberen
en onderdelen te veranderen.

133
00:07:58,345 --> 00:08:02,493
Er komt een punt dat de tekening
zich vertaalt in precieze vormen,

134
00:08:02,493 --> 00:08:07,041
met kleuren, volumes
en decoratieve elementen.

135
00:08:07,781 --> 00:08:11,054
Alice, de 'celebrity' komt vooraan,

136
00:08:11,054 --> 00:08:12,632
met volume in de letters.

137
00:08:13,562 --> 00:08:16,566
Veel punten en lijnen op de achtergrond

138
00:08:16,566 --> 00:08:20,058
helpen me te vertellen
dat er veel gebeurt in het verhaal

139
00:08:20,678 --> 00:08:22,885
en verbeelden het gevoel dat het oproept:

140
00:08:22,885 --> 00:08:25,883
alsof je met je hoofd in de wolken loopt.


141
00:08:26,623 --> 00:08:33,403
En natuurlijk is daar Alice 
die naar haar wonderland kijkt.

142
00:08:35,213 --> 00:08:41,061
Al tekenend boots ik
het gevoel van het verhaal na;

143
00:08:41,551 --> 00:08:45,607
laat ik de lezer het verhaal zien
door het sleutelgat van de deur.

144
00:08:46,677 --> 00:08:52,069
Hiervoor gebruikte ik concepten
en ideeën die we al in ons hoofd hebben:

145
00:08:52,069 --> 00:08:57,932
het idee van dromen, chaos,
het concept van verwondering.

146
00:09:00,172 --> 00:09:04,829
De typografie en de vorm van letters
werkt een beetje zoals gebaren

147
00:09:04,829 --> 00:09:06,367
en de toon van de stem.

148
00:09:06,837 --> 00:09:08,780
Het is niet hetzelfde als je zegt:

149
00:09:09,480 --> 00:09:12,870
(Ongeïnteresseerd) "Het publiek
van TEDxRíodelaPlata is enorm"

150
00:09:13,130 --> 00:09:18,996
of (Geanimeerd) "Het publiek
van TEDxRíodelaPlata is enorm."

151
00:09:19,596 --> 00:09:24,164
De gebaren en toon
zijn onderdeel van het bericht.

152
00:09:24,744 --> 00:09:26,506
Door de letters vorm te geven

153
00:09:26,506 --> 00:09:30,458
kan ik preciezer beslissen
wat ik wil zeggen en hoe,

154
00:09:30,458 --> 00:09:33,023
meer dan alleen de letterlijke tekst.

155
00:09:35,056 --> 00:09:39,744
Ik kan mijn favoriete scheldwoord
heel bloemig maken,

156
00:09:41,694 --> 00:09:44,989
of heel truttig zijn 
als het over de liefde gaat.

157
00:09:46,520 --> 00:09:50,133
Ik kan praten met luide
en indrukwekkende stem,

158
00:09:51,786 --> 00:09:55,543
of met zachte, poëtische stem.

159
00:09:57,395 --> 00:10:01,206
En ik kan de verschillen vertellen
tussen Buenos Aires

160
00:10:03,355 --> 00:10:05,505
en Berlijn,

161
00:10:06,425 --> 00:10:09,468
twee steden die ik goed ken.

162
00:10:10,901 --> 00:10:12,860
Het was juist in Berlijn

163
00:10:12,860 --> 00:10:15,237
waar mijn werk kleurrijker werd,

164
00:10:15,757 --> 00:10:17,178
expressiever,

165
00:10:17,978 --> 00:10:20,826
preciezer in het vertellen van verhalen.

166
00:10:21,295 --> 00:10:24,056
Alles wat ik niet kon zijn op dat feestje,

167
00:10:24,056 --> 00:10:26,595
geremd, vasthoudend aan mijn glas wijn,

168
00:10:26,595 --> 00:10:30,602
explodeerde in vormen
en kleuren op papier.

169
00:10:32,242 --> 00:10:35,423
Zonder het te merken
werd die beperking in de taal

170
00:10:35,860 --> 00:10:38,840
de motor die me stimuleerde

171
00:10:38,840 --> 00:10:42,597
om de instrumenten te perfectioneren
waarmee ik mij wel kon uitdrukken.

172
00:10:43,705 --> 00:10:46,188
Als ik het niet kon zeggen,

173
00:10:46,188 --> 00:10:50,578
dan was dit mijn manier
om de wereld verhalen te vertellen.

174
00:10:53,208 --> 00:10:57,504
Toen begon mijn zoektocht
naar mijn eigen stem,

175
00:10:57,504 --> 00:11:03,300
om verhalen te kunnen vertellen
met mijn eigen toon en gebaar.

176
00:11:03,790 --> 00:11:06,157
Niet meer en niet minder.

177
00:11:07,695 --> 00:11:12,265
Daarom combineer ik kleuren, teksturen,

178
00:11:12,865 --> 00:11:17,417
en natuurlijk letters, die de basis zijn.

179
00:11:19,016 --> 00:11:23,522
Daarom wil ik altijd
dat ze echt mooie vormen hebben,

180
00:11:24,432 --> 00:11:26,134
dat ze prachtig zijn.

181
00:11:26,684 --> 00:11:29,634
Verhalen vertellen
door letters te tekenen --

182
00:11:29,634 --> 00:11:31,561
dat is mijn werk.

183
00:11:32,311 --> 00:11:34,686
Daarmee zoek ik een reactie van de lezer,

184
00:11:34,686 --> 00:11:36,992
probeer hem wakker te schudden,

185
00:11:36,992 --> 00:11:40,307
te laten dromen, te emotioneren.

186
00:11:42,117 --> 00:11:44,930
Ik geloof dat
als het bericht belangrijk is,

187
00:11:44,930 --> 00:11:47,821
het ambachtelijk werk vereist.

188
00:11:48,181 --> 00:11:51,021
En als de lezer belangrijk is,

189
00:11:51,021 --> 00:11:55,533
verdient hij schoonheid en fantasie.

190
00:11:55,533 --> 00:11:59,133
(Applaus)