WEBVTT 00:00:00.450 --> 00:00:02.550 W tym filmie chciałabym omówić kilka tematów, 00:00:02.550 --> 00:00:03.650 które są za sobą powiązane. 00:00:03.650 --> 00:00:05.850 Z jednej strony są naprawdę łatwe, ale z drugiej strony 00:00:05.850 --> 00:00:07.883 sprawiają wiele trudności. 00:00:07.883 --> 00:00:10.110 Miejmy więc zatem nadzieję, że zrobimy jakiś postęp. 00:00:10.110 --> 00:00:12.400 Na dobry początek wyobraźmy sobie, 00:00:12.400 --> 00:00:15.460 że mam tutaj pewien rodzaj naczynia. 00:00:15.460 --> 00:00:18.130 Powiedzmy, że to jest naczynie, w którym znajdują się 00:00:18.130 --> 00:00:21.430 cząsteczki wody. 00:00:21.430 --> 00:00:24.070 Cząsteczki te 00:00:24.070 --> 00:00:25.550 ocierają się o siebie. 00:00:25.550 --> 00:00:27.920 Jest to woda w stanie ciekłym. 00:00:27.920 --> 00:00:30.340 Pomiędzy nimi 00:00:30.340 --> 00:00:33.050 znajdują się cząsteczki cukru. 00:00:33.050 --> 00:00:35.790 Narysuję je kolorem różowym. 00:00:35.790 --> 00:00:40.690 Tutaj znajdują się cząsteczki cukru. 00:00:40.690 --> 00:00:43.040 Cząsteczek wody jest dużo więcej - 00:00:43.040 --> 00:00:44.290 chcę, by było to jasne. 00:00:49.420 --> 00:00:55.660 W takiej sytuacji mówimy, 00:00:55.660 --> 00:01:00.440 że jest więcej rozpuszczalnika. 00:01:00.440 --> 00:01:03.350 W tym przypadku jest więcej cząsteczek wody 00:01:03.350 --> 00:01:07.990 i słowo "więcej" może dosłownie oznaczać liczbę cząsteczek. 00:01:07.990 --> 00:01:10.010 Nie będę teraz omawiać moli, 00:01:10.010 --> 00:01:13.140 ponieważ mogliście jeszcze nie mieć do czynienia z tym tematem, 00:01:13.140 --> 00:01:15.670 ale wyobraźcie sobie, że to czego jest więcej 00:01:15.670 --> 00:01:17.740 będziemy nazywać rozpuszczalnikiem. 00:01:17.740 --> 00:01:24.630 W tym przypadku, rozpuszczalnikiem jest woda. 00:01:24.630 --> 00:01:30.030 To, czego jest mniej, w tym przypadku cukru, 00:01:30.030 --> 00:01:32.730 nazywamy substancją rozpuszczoną. 00:01:36.292 --> 00:01:37.640 To nie musi być cukier. 00:01:37.640 --> 00:01:40.320 Mogą to być inne cząsteczki, których jest mniej, 00:01:40.320 --> 00:01:41.570 w tym przypadku, w wodzie. 00:01:45.750 --> 00:01:49.620 Mówimy, że cukier został rozpuszczony w wodzie. 00:02:03.500 --> 00:02:06.420 To wszystko tutaj, to połączenie 00:02:06.420 --> 00:02:10.229 cząsteczek wody i cukru, 00:02:10.229 --> 00:02:14.140 nazywamy roztworem. 00:02:14.140 --> 00:02:16.870 Roztwór składa się z rozpuszczalnika i substancji rozpuszczonej. 00:02:16.870 --> 00:02:18.160 Rozpuszczalnikiem jest woda. 00:02:18.160 --> 00:02:21.110 To substancja, która rozpuszcza, a substancja 00:02:21.110 --> 00:02:23.220 rozpuszczona to cukier. 00:02:23.220 --> 00:02:24.290 To jest roztwór. 00:02:24.290 --> 00:02:27.950 To wszystko może być dla was powtórką , 00:02:27.950 --> 00:02:32.870 ale robię to celowo - chcę opowiedzieć o 00:02:32.870 --> 00:02:34.370 pojęciu dyfuzji. 00:02:39.960 --> 00:02:43.490 Pojęcie to jest właściwie całkiem proste. 00:02:43.490 --> 00:02:46.790 Powiedzmy, że mam to samo naczynie. 00:02:46.790 --> 00:02:49.600 Pozwólcie, że użyję trochę innego naczynia, 00:02:49.600 --> 00:02:50.640 by omówić dyfuzje. 00:02:50.640 --> 00:02:52.180 Powrócimy to do wody i cukru, 00:02:52.180 --> 00:02:54.070 a zwłaszcza do wody. 00:02:54.070 --> 00:02:58.570 Powiedzmy, że mamy naczynie w którym znajdują się 00:02:58.570 --> 00:03:00.830 cząstki powietrza. 00:03:00.830 --> 00:03:03.560 To może być cokolwiek - tlen lub dwutlenek węgla. 00:03:03.560 --> 00:03:07.880 Narysuję tu kilka cząstek powietrza. 00:03:07.880 --> 00:03:11.060 Powiedzmy, że jest to tlen 00:03:11.060 --> 00:03:12.590 w stanie gazowym. 00:03:12.590 --> 00:03:14.900 Każda cząstek to O2, prawda? 00:03:14.900 --> 00:03:16.900 Powiedzmy, że jest to obecny układ, 00:03:16.900 --> 00:03:19.710 że tu jest próżnia i że są tu różne 00:03:19.710 --> 00:03:20.220 temperatury. 00:03:20.220 --> 00:03:22.490 Te cząsteczki wody mają pewien 00:03:22.490 --> 00:03:25.280 rodzaj energii kinetycznej. 00:03:25.280 --> 00:03:29.620 Poruszają się w różnych kierunkach. 00:03:29.620 --> 00:03:34.760 Moje pytanie brzmi: co się wydarzy 00:03:34.760 --> 00:03:35.810 w takim naczyniu? 00:03:35.810 --> 00:03:38.710 Te cząsteczki będą się 00:03:38.710 --> 00:03:39.770 ze sobą zderzać. 00:03:39.770 --> 00:03:43.030 Będą raczej zderzać w kierunku dół-lewo, 00:03:43.030 --> 00:03:45.120 niż w kierunku góra-prawo. 00:03:45.120 --> 00:03:47.970 Więc jeśli ta cząsteczka przemieściłaby się w kierunku dół-lewo, 00:03:47.970 --> 00:03:50.110 to uderzyła by w inną i przemieściłaby się 00:03:50.110 --> 00:03:52.070 w kierunku góra-prawo. 00:03:52.070 --> 00:03:53.480 Ale przemieszczając się w kierunku góra-prawo 00:03:53.480 --> 00:03:55.040 nie ma w co uderzyć. 00:03:55.040 --> 00:03:57.990 Ogólnie rzecz biorąc, wszystko porusza się w różnych kierunkach, 00:03:57.990 --> 00:04:00.250 ale bardziej prawdopodobne jest poruszanie się 00:04:00.250 --> 00:04:01.000 w prawo. 00:04:01.000 --> 00:04:02.500 Kiedy cząsteczka porusza się w lewo istnieje większa szansa, 00:04:02.500 --> 00:04:04.130 że w coś uderzy. 00:04:04.130 --> 00:04:06.090 Chodzi tu o zdrowy rozsądek. 00:04:06.090 --> 00:04:09.550 Z czasem, ten system dojdzie to równowagi - 00:04:09.550 --> 00:04:11.580 nie będę teraz w chodzić w szczegóły 00:04:11.580 --> 00:04:12.340 znaczenia tego. 00:04:12.340 --> 00:04:14.340 Jeśli chcielibyście to zobaczyć, możecie obejrzeć 00:04:14.340 --> 00:04:15.470 filmy o termodynamice. 00:04:15.470 --> 00:04:18.000 W końcu zobaczycie, że naczynie wygląda 00:04:18.000 --> 00:04:19.140 w ten sposób. 00:04:19.140 --> 00:04:20.200 Nie mogę tego zagwarantować, 00:04:20.200 --> 00:04:22.500 Istnieje szansa, że będzie wyglądać tak, 00:04:22.500 --> 00:04:25.920 ale jest bardzo prawdopodobne, że te pięć cząstek 00:04:25.920 --> 00:04:27.970 się rozprzestrzeni. 00:04:27.970 --> 00:04:32.790 To jest dyfuzja i jest to rozprzestrzenianie się 00:04:32.790 --> 00:04:36.940 cząstek lub cząsteczek z obszarów wysokiego stężenia 00:04:36.940 --> 00:04:39.140 do obszarów niskiego stężenia, zgadza się? 00:04:39.140 --> 00:04:41.420 W tym przypadku, cząsteczki rozprzestrzenią się w tym kierunku 00:04:41.420 --> 00:04:43.780 z obszaru o wysokim stężeniu do obszaru 00:04:43.780 --> 00:04:45.130 o niskim stężeniu. 00:04:45.130 --> 00:04:47.920 Co to jest stężenie? 00:04:47.920 --> 00:04:51.060 Jest wiele sposobów mierzenia stężenia 00:04:51.060 --> 00:04:54.120 i molarności. 00:04:54.120 --> 00:04:57.830 Ale chodzi o to ile cząstek 00:04:57.830 --> 00:04:59.900 znajduje się w jednostce przestrzeni. 00:04:59.900 --> 00:05:02.780 Tutaj mamy wiele cząstek w jednostce przestrzeni, 00:05:02.780 --> 00:05:04.550 a tutaj mało. 00:05:05.850 --> 00:05:09.230 Więc tutaj mamy wysokie stężenie, 00:05:09.230 --> 00:05:09.970 a tutaj niskie. 00:05:09.970 --> 00:05:12.740 Moglibyście sobie wyobrazić inne eksperymenty tego rodzaju. 00:05:12.740 --> 00:05:17.000 Możecie wyobrazić sobie roztwór - 00:05:17.000 --> 00:05:18.250 zróbmy więc coś takiego. 00:05:21.570 --> 00:05:22.820 Powiedzmy, że mamy dwa naczynia. 00:05:25.440 --> 00:05:27.230 Powróćmy do sytuacji z rozpuszczaniem. 00:05:27.230 --> 00:05:29.720 To był gaz, ale zacząłem omawiać ten przykład, 00:05:29.720 --> 00:05:31.432 więc zostańmy przy nim. 00:05:31.432 --> 00:05:35.530 Powiedzmy, że znajdują się tu drzwi, które się większe 00:05:35.530 --> 00:05:38.370 niż cząsteczki wody albo cukru. 00:05:38.370 --> 00:05:41.305 Po jednej stronie mam grupę cząsteczek wody. 00:05:53.300 --> 00:05:55.650 Mam tutaj cząsteczki wody - wszystkie skaczą 00:05:55.650 --> 00:05:58.690 w różnych kierunkach - jedne przemieszczają się w tym kierunku, 00:05:58.690 --> 00:06:01.890 inne w tym kierunku, 00:06:01.890 --> 00:06:04.590 przy założeniu, że po po obu stronach 00:06:04.590 --> 00:06:06.570 jest ten sam poziom molekuł. W przeciwnym razie 00:06:06.570 --> 00:06:07.510 ciśnienia będą różne. 00:06:07.510 --> 00:06:10.070 Powiedzmy, że tu na górze jest takie samo ciśnienie 00:06:10.070 --> 00:06:11.170 jak tu na górze. 00:06:11.170 --> 00:06:12.730 Więc nie ma ciśnienia przemieszczającego się 00:06:12.730 --> 00:06:13.790 w jednym kierunku lub drugim. 00:06:13.790 --> 00:06:17.240 Jeśli z jakiegoś powody, więcej cząsteczek wody 00:06:17.240 --> 00:06:18.772 przemieszczałyby się w prawo, to nagle 00:06:18.772 --> 00:06:20.760 wypełniłoby się to wodą,ale wiemy 00:06:20.760 --> 00:06:22.620 że to się nie wydarzy. 00:06:22.620 --> 00:06:28.200 Więc mamy dwa naczynia z wodą. 00:06:28.200 --> 00:06:30.340 Dodajmy teraz jakąś substancję. 00:06:30.340 --> 00:06:33.230 Rozpuśćmy coś po 00:06:33.230 --> 00:06:35.630 lewej stronie. 00:06:35.630 --> 00:06:40.620 Dodajemy cząsteczki cukru po lewej stronie. 00:06:40.620 --> 00:06:42.910 Są one wystarczająco małe by przejść przez tą rurkę. 00:06:42.910 --> 00:06:44.280 Robię jedno założenie. 00:06:44.280 --> 00:06:45.120 Co się stanie? 00:06:45.120 --> 00:06:47.710 Te wszystkie cząstki mają pewien rodzaj energii kinetycznej 00:06:47.710 --> 00:06:52.630 i skaczą dookoła. 00:06:52.630 --> 00:06:56.250 Z czasem cząsteczki wody zaczynają się przemieszczać tam i z powrotem. 00:06:56.250 --> 00:06:57.600 Ta cząsteczka może przemieścić się w tym kierunku, 00:06:57.600 --> 00:07:00.040 a ta w tym, ale potrącają się. 00:07:00.040 --> 00:07:03.810 Z czasem jedna z tych dużych cząsteczek cukru 00:07:03.810 --> 00:07:06.520 będzie poruszać się we właściwym kierunku - może ta 00:07:06.520 --> 00:07:08.470 zamiast poruszać się w tym kierunku. 00:07:08.470 --> 00:07:10.380 zacznie poruszać się w tym kierunku. 00:07:10.380 --> 00:07:15.630 Przechodzi przez ten tunel łączący dwa 00:07:15.630 --> 00:07:18.050 naczynia i trafia tutaj. 00:07:18.050 --> 00:07:20.320 Ta cząsteczka będzie ciągle skakać. 00:07:20.320 --> 00:07:23.570 Istnieje możliwość, że wróci, 00:07:23.570 --> 00:07:25.420 ale jest tu ciągle więcej cząstek cukru niż tam. 00:07:25.420 --> 00:07:31.350 Istnieje większe prawdopodobieństwo, że jedna z tych cząstek 00:07:31.350 --> 00:07:33.350 przejdzie na tą stronę, niż że jedna z tych cząstek 00:07:33.350 --> 00:07:34.340 przejdzie na tą stronę. 00:07:34.340 --> 00:07:36.980 Można sobie wyobrazić, że jeśli robimy tak z milionami cząstek - 00:07:36.980 --> 00:07:40.650 ja robię to tylko z czterema - to z czasem, 00:07:40.650 --> 00:07:43.440 cząsteczki rozprzestrzenią się i ich stężenia 00:07:43.440 --> 00:07:44.550 będą mniej więcej takie same. 00:07:44.550 --> 00:07:46.950 Więc może tutaj po jakimś czasie będą dwie cząstki. 00:07:46.950 --> 00:07:49.430 Ale jeśli mamy do czynienia tylko z trzema, czterema lub pięcioma cząstkami, 00:07:49.430 --> 00:07:51.380 istnieje możliwość, że tak się nie stanie. 00:07:51.380 --> 00:07:53.240 Jednak jeśli mamy milionami bardzo małych cząstek 00:07:53.240 --> 00:07:56.810 prawdopodobieństwo jest bardzo, bardzo duże. 00:07:56.810 --> 00:07:59.590 W każdym razie, przemieściliśmy się z pojemnika 00:07:59.590 --> 00:08:02.460 o wysokim stężeniu do pojemnika o niskim 00:08:02.460 --> 00:08:06.080 stężeniu, a cząstki rozprzestrzeniły się 00:08:06.080 --> 00:08:08.530 z pojemnika o niskim stężeniu do pojemnika 00:08:08.530 --> 00:08:09.590 o wysokim stężeniu. 00:08:09.590 --> 00:08:11.130 Czyli rozproszyły się. 00:08:11.130 --> 00:08:12.820 To jest dyfuzja. 00:08:16.170 --> 00:08:18.880 Nauczyliśmy się paru słów, których używa się 00:08:18.880 --> 00:08:21.800 mówiąc o dyfuzji - kiedy zaczęliśmy 00:08:21.800 --> 00:08:24.260 tutaj stężenie było wyższe. 00:08:24.260 --> 00:08:26.715 W pojemniku po lewej stronie było wyższe stężenie. 00:08:33.110 --> 00:08:34.130 To wszystko jest względne, prawda? 00:08:34.130 --> 00:08:37.480 Jest wyższe niż tu. 00:08:37.480 --> 00:08:39.505 W tym po prawej stężenie jest niższe. 00:08:42.799 --> 00:08:44.450 Tak się to nazywa. 00:08:44.450 --> 00:08:47.650 Roztwór o wyższym stężeniu to 00:08:47.650 --> 00:08:50.330 roztwór hipertoniczny. 00:08:50.330 --> 00:08:51.730 Napiszę to kolorem żółtym. 00:08:58.330 --> 00:09:01.120 Hiper oznacza, że czegoś jest dużo, 00:09:01.120 --> 00:09:02.620 zbyt wiele. 00:09:02.620 --> 00:09:05.925 Ten o niższym stężeniu jest hipotoniczny. 00:09:13.720 --> 00:09:16.660 Może kiedyś słyszeliście, jak któryś z waszych krewnych 00:09:16.660 --> 00:09:20.730 powiedział, że ma hipoglikemię, bo nie zjadł posiłku. 00:09:20.730 --> 00:09:22.230 Oznacza to, że nie jadł i czuje się 00:09:22.230 --> 00:09:22.910 słabo. 00:09:22.910 --> 00:09:24.800 W jego krwiobiegu jest za mało cukru 00:09:24.800 --> 00:09:26.730 i nie chce zemdleć, więc musi coś zjeść. 00:09:26.730 --> 00:09:29.930 Jeśli właśnie zjadłeś batonika, być może masz hiperglikemie, 00:09:29.930 --> 00:09:32.930 a może w ogóle jesteś "hiper". 00:09:32.930 --> 00:09:35.580 Dobrze znać te przedrostki, 00:09:35.580 --> 00:09:38.650 ale hipertoniczny oznacza, że jest dużo substancji rozpuszczanej. 00:09:38.650 --> 00:09:40.510 Stężenie jest wysokie. 00:09:40.510 --> 00:09:44.500 W roztworze hipotonicznym substancji tej nie jest dużo, 00:09:44.500 --> 00:09:46.010 więc stężenie jest niskie. 00:09:46.010 --> 00:09:47.130 Dobrze jest znać te słowa. 00:09:47.130 --> 00:09:51.220 Ogólnie rzecz biorąc, jeśli nic nie stoi na przeszkodzie by doszło do dyfuzji, 00:09:51.220 --> 00:09:54.790 substancja rozpuszczana przemieści się 00:09:54.790 --> 00:09:58.820 z roztworu o wysokim stężeniu, czyli hipertonicznego 00:09:58.820 --> 00:10:03.490 do roztworu hipotonicznego 00:10:03.490 --> 00:10:05.520 o niższym stężeniu. 00:10:05.520 --> 00:10:08.480 Zróbmy teraz ciekawy eksperyment. 00:10:08.480 --> 00:10:10.930 Mówiliśmy o dyfuzji i do tej pory omawialiśmy 00:10:10.930 --> 00:10:14.530 dyfuzję substancji rozpuszczanej, prawda? 00:10:14.530 --> 00:10:17.770 Ogólnie rzecz biorąc - choć nie zawsze tak jest - 00:10:17.770 --> 00:10:19.780 substancji rozpuszczanej jest mniej, 00:10:19.780 --> 00:10:22.400 a rozpuszczalnika więcej. 00:10:22.400 --> 00:10:23.510 więcej. 00:10:23.510 --> 00:10:26.600 Najpowszechniejszym rozpuszczalnikiem jest woda, 00:10:26.600 --> 00:10:27.520 ale nie musi to być woda. 00:10:27.520 --> 00:10:28.870 Może to być alkohol, 00:10:28.870 --> 00:10:31.390 albo rtęć. 00:10:31.390 --> 00:10:34.880 Może to być zestaw cząsteczek, ale w większości 00:10:34.880 --> 00:10:38.130 układów biologicznych i chemicznych 00:10:38.130 --> 00:10:39.460 jest ona typowym rozpuszczalnikiem. 00:10:39.460 --> 00:10:41.920 Rozpuszcza się w niej inne substancje. 00:10:41.920 --> 00:10:46.380 Ale co się dzieje, jeśli cząsteczki substancji rozpuszczanej są za duże, 00:10:46.380 --> 00:10:51.060 a cząsteczki wody za małe by przejść przez tunel. 00:10:51.060 --> 00:10:55.370 Przeanalizujmy tą sytuację. 00:10:55.370 --> 00:10:57.090 W tym celu zrobię 00:10:57.090 --> 00:10:58.830 ciekawą rzecz. 00:10:58.830 --> 00:11:02.670 Powiedzmy, że mamy tu naczynie. 00:11:02.670 --> 00:11:03.950 Nie będę go rysować. 00:11:03.950 --> 00:11:07.190 Powiedzmy, że w środowisku zewnętrznym 00:11:07.190 --> 00:11:09.260 znajduje się woda. 00:11:09.260 --> 00:11:12.630 To jest środowisko zewnętrzne i mamy 00:11:12.630 --> 00:11:13.880 pewnie rodzaj 00:11:13.880 --> 00:11:19.400 błony. 00:11:19.400 --> 00:11:22.040 Woda może przez nią przenikać, 00:11:22.040 --> 00:11:23.190 więc jest półprzepuszczalna. 00:11:23.190 --> 00:11:26.520 Przepuszcza wodę, ale nie przepuszcza 00:11:26.520 --> 00:11:27.110 substancji rozpuszczanej. 00:11:27.110 --> 00:11:28.680 Powiedzmy, że ta substancja to cukier. 00:11:28.680 --> 00:11:33.060 Woda znajduje się po obu stronach 00:11:33.060 --> 00:11:36.126 błony. 00:11:36.126 --> 00:11:39.380 To są małe cząsteczki wody. 00:11:39.380 --> 00:11:43.950 To jest błona. 00:11:43.950 --> 00:11:46.520 Powiedzmy, że znowu mamy cząsteczki cukru. 00:11:46.520 --> 00:11:47.560 Wybrałem cukier, 00:11:47.560 --> 00:11:48.760 ale to może być cokolwiek, 00:11:48.760 --> 00:11:51.050 Więc tutaj mamy cząsteczki cukru, 00:11:51.050 --> 00:11:55.950 które są tylko trochę większe albo mogą być dużo większe. 00:11:55.950 --> 00:11:57.750 Właściwie, są one dużo większe niż cząsteczki wody. 00:11:57.750 --> 00:11:59.700 Narysuję tylko cztery, ale są ich 00:11:59.700 --> 00:12:01.210 miliony, prawda? 00:12:01.210 --> 00:12:03.470 Cząsteczek wody jest dużo więcej. 00:12:03.470 --> 00:12:05.325 Próbuję pokazać, że cząsteczek wody jest więcej 00:12:05.325 --> 00:12:06.290 niż cząsteczek cukru. 00:12:06.290 --> 00:12:07.645 Ta błona jest półprzepuszczalna. 00:12:13.140 --> 00:12:15.210 Jeśli coś jest przepuszczalne to substancje mogą przez to przenikać. 00:12:15.210 --> 00:12:18.070 Jeśli jest półprzepuszczalne to znaczy, że nie jest przepuszczalne całkowicie. 00:12:18.070 --> 00:12:20.650 W tej sytuacji woda 00:12:20.650 --> 00:12:22.440 może przenikać przez błonę. 00:12:22.440 --> 00:12:28.850 Cukier nie może przenikać, 00:12:28.850 --> 00:12:30.100 bo jego cząsteczki są za duże. 00:12:35.900 --> 00:12:39.220 Gdybyśmy zrobili powiększenie błony, 00:12:39.220 --> 00:12:40.580 mogłaby wyglądać tak. 00:12:40.580 --> 00:12:41.980 Powiększę ją. 00:12:44.530 --> 00:12:48.620 Znajdują się na niej takie małe otwory. 00:12:48.620 --> 00:12:51.270 I być może cząsteczki wody są mniej więcej takiego rozmiaru. 00:12:51.270 --> 00:12:53.820 Mogą więc przechodzić przez te otwory. 00:12:53.820 --> 00:12:56.250 Mogą poruszać się tam i z powrotem przez otwory, 00:12:56.250 --> 00:13:01.520 ale cząsteczki cukru mają mniej więcej taką wielkość. 00:13:01.520 --> 00:13:04.990 Nie mogą przejść przez ten otwór. 00:13:04.990 --> 00:13:07.280 Są zbyt duże by przejść przez ten otwór 00:13:07.280 --> 00:13:08.830 tam i z powrotem. 00:13:08.830 --> 00:13:12.680 Jak myślicie, co się stanie w tej sytuacji? 00:13:12.680 --> 00:13:14.330 Po pierwsze, użyjmy naszej terminologii. 00:13:14.330 --> 00:13:15.720 Pamiętajcie, cukier to nasz substancja rozpuszczana. 00:13:15.720 --> 00:13:17.120 Woda to nasz rozpuszczalnik. 00:13:17.120 --> 00:13:18.930 Półprzepuszczalna błona. 00:13:18.930 --> 00:13:21.400 Po której stronie błony znajduje się wyższe stężenie 00:13:21.400 --> 00:13:24.330 substancji rozpuszczanej? 00:13:24.330 --> 00:13:25.690 Wewnątrz. 00:13:25.690 --> 00:13:27.060 Wnętrze jest hipertoniczne. 00:13:32.370 --> 00:13:33.540 Na zewnątrz stężenie jest 00:13:33.540 --> 00:13:34.850 niższe, czyli roztwór jest hipotoniczny. 00:13:44.850 --> 00:13:47.680 Gdyby te otwory były wystarczająco duże, opierając się na tym 00:13:47.680 --> 00:13:51.330 o czym właśnie mówiliśmy - te cząsteczki skakałyby dookoła, 00:13:51.330 --> 00:13:53.700 woda przemieszczałaby się w jednym kierunku i z takim samym prawdopodobieństwem - 00:13:53.700 --> 00:13:56.520 może opowiem o tym 00:13:56.520 --> 00:13:58.360 za chwilę. 00:13:58.360 --> 00:14:01.660 Gdyby wszystko było otwarte na oścież, prawdopodobieństwo byłoby takie samo, 00:14:01.660 --> 00:14:03.780 cząsteczki przeskakiwałyby na tą stronę 00:14:03.780 --> 00:14:06.450 i w końcu stężenia byłyby 00:14:06.450 --> 00:14:08.500 takie same. 00:14:08.500 --> 00:14:10.710 Tradycyjna dyfuzja nastąpiłaby z miejsca, 00:14:10.710 --> 00:14:13.130 gdzie jest wysokie stężenie do miejsca, gdzie jest niskie stężenie 00:14:13.130 --> 00:14:14.530 substancji rozpuszczanej. 00:14:14.530 --> 00:14:17.350 W tym przypadku te cząsteczki 00:14:17.350 --> 00:14:18.330 nie mieszczą się w otworze. 00:14:18.330 --> 00:14:20.160 Tylko woda może przemieszczać się tam i z powrotem. 00:14:20.160 --> 00:14:25.180 Gdyby tych cząsteczek tu nie było, woda miałaby taką samą szansę 00:14:25.180 --> 00:14:28.780 przemieszczenia się w tym kierunku, podczas gdy one 00:14:28.780 --> 00:14:33.940 przemieszczałyby się w tym kierunku. 00:14:33.940 --> 00:14:40.090 Te cząsteczki są po prawej stronie, a właściwie 00:14:40.090 --> 00:14:42.290 w tym przypadku, wewnątrz naszej błony. 00:14:42.290 --> 00:14:47.000 To jest powiększone wnętrze błony - 00:14:47.000 --> 00:14:50.440 jest to mniej prawdopodobne ponieważ te cząsteczki zbliżają 00:14:50.440 --> 00:14:55.230 się do otworów - istnieje mniejsze prawdopodobieństwo, że woda 00:14:55.230 --> 00:14:58.110 zbliży się do otworów, więc jest bardziej prawdopodobne, 00:14:58.110 --> 00:15:02.720 że woda wejdzie do środka, niż że wyjdzie na zewnątrz. 00:15:02.720 --> 00:15:04.180 Chcę by było to jasne. 00:15:04.180 --> 00:15:07.150 Gdyby cząsteczek cukru tu nie było, 00:15:07.150 --> 00:15:09.830 woda mogłaby przemieszczać się w obu kierunkach. 00:15:09.830 --> 00:15:12.730 Cząsteczki cukru są tutaj i mogłyby być 00:15:12.730 --> 00:15:15.290 po prawej stronie. 00:15:15.290 --> 00:15:18.200 Mogą zablokować otwory - myślę, że najlepiej mówić o tym 00:15:18.200 --> 00:15:20.430 jako o blokowaniu dostępu do otworu. 00:15:20.430 --> 00:15:22.060 Same nigdy nie będą mogły przejść przez otwór 00:15:22.060 --> 00:15:24.490 i mogą nawet ich nie blokować, ale 00:15:24.490 --> 00:15:25.720 będą poruszać się w różnych kierunkach. 00:15:25.720 --> 00:15:29.580 Gdyby cząsteczka wody zbliżała się do otworu - jest to prawdopodobne 00:15:29.580 --> 00:15:31.360 i mamy do czynienia z milionami cząsteczek - 00:15:31.360 --> 00:15:34.610 jest bardziej prawdopodobne, że go zostanie zablokowana. 00:15:34.610 --> 00:15:35.360 na zewnątrz. 00:15:35.360 --> 00:15:37.620 Jeśli chodzi o cząsteczki wody z zewnątrz, nic ich nie blokuje, 00:15:37.620 --> 00:15:40.170 więc woda może wpłynąć 00:15:40.170 --> 00:15:41.480 do środka. 00:15:41.480 --> 00:15:44.310 W tej sytuacji, mając półprzepuszczalną błonę, 00:15:44.310 --> 00:15:45.700 woda się przez nią przedostanie. 00:15:45.700 --> 00:15:49.280 Woda dostanie się do środka. 00:15:49.280 --> 00:15:51.430 Jest to interesujące. 00:15:51.430 --> 00:15:56.900 Rozpuszczalnik z roztworu hipotonicznego przepływa 00:15:56.900 --> 00:15:59.600 do roztworu hipertonicznego. 00:16:07.650 --> 00:16:11.620 Jeśli w wodzie rozpuścimy cukier, 00:16:11.620 --> 00:16:15.290 to możemy powiedzieć że przechodzimy do wysokiego 00:16:15.290 --> 00:16:19.470 do niskiego stężenia wody. 00:16:19.470 --> 00:16:20.370 Nie chcę za bardzo tego komplikować. 00:16:20.370 --> 00:16:23.090 Często wprawia to ludzi w zakłopotanie, 00:16:23.090 --> 00:16:24.040 ale pomyślcie tylko co się dzieje. 00:16:24.040 --> 00:16:27.260 Niezależnie od sytuacji, roztwór robi 00:16:27.260 --> 00:16:30.000 co może, by wyrównać 00:16:30.000 --> 00:16:30.680 stężenie, 00:16:30.680 --> 00:16:32.080 aby było one jak najbardziej 00:16:32.080 --> 00:16:33.710 zbliżone po oby stronach. 00:16:33.710 --> 00:16:35.150 To nie jest magia. 00:16:36.160 --> 00:16:38.300 Jest to oparte na prawdopodobieństwie i skaczących dookoła cząsteczkach, 00:16:38.300 --> 00:16:41.050 ale w tej sytuacji istnieje większe prawdopodobieństwo, 00:16:41.050 --> 00:16:43.790 że woda przepłynie do naczynia. 00:16:43.790 --> 00:16:46.700 Płynie ona z roztworu hipertonicznego o niskim stężeniu 00:16:46.700 --> 00:16:50.460 do roztworu 00:16:50.460 --> 00:16:53.690 o wysokim stężeniu cukru, i jeśli 00:16:53.690 --> 00:16:57.320 błona jest rozciągliwa 00:16:57.320 --> 00:17:01.670 przepłynie przez nią więcej wody 00:17:01.670 --> 00:17:04.420 i wtedy się rozciągnie. 00:17:04.420 --> 00:17:08.420 Nie będę się wchodzić teraz w szczegóły, ale ta idea 00:17:08.420 --> 00:17:12.470 wody jako rozpuszczalnika, 00:17:12.470 --> 00:17:15.150 który przechodzi przez półprzepuszczalną błonę 00:17:15.150 --> 00:17:18.500 nazywa się osmozą. 00:17:22.569 --> 00:17:25.170 Prawdopodobnie słyszeliście o uczeniu się poprzez osmozę - jeśli położy się książkę 00:17:25.170 --> 00:17:27.200 pod głową, widza przesiąknie do mózgu. 00:17:27.200 --> 00:17:28.000 Tu chodzi o to samo. 00:17:28.000 --> 00:17:29.500 To własnie stąd pochodzi to słowo. 00:17:29.500 --> 00:17:33.570 Woda przedostająca się przez błony 00:17:33.570 --> 00:17:35.600 w celu wyrównania stężeń. 00:17:35.600 --> 00:17:38.370 Powiedzmy, że mam wysokie stężenie tutaj, 00:17:38.370 --> 00:17:39.490 a niskie tutaj. 00:17:39.490 --> 00:17:43.020 Gdyby nie było to błony, te duże cząsteczki mogłyby się przedostać, 00:17:43.020 --> 00:17:48.080 ale ponieważ znajduje się tu półprzepuszczalna błona, 00:17:48.080 --> 00:17:48.680 jest to niemożliwe. 00:17:48.680 --> 00:17:52.400 Nie ma tu magii - więcej wody przedostanie się 00:17:52.400 --> 00:17:56.090 by wyrównać 00:17:56.090 --> 00:17:57.160 stężenie. 00:17:57.160 --> 00:18:01.970 W końcu, jeśli znajdowałoby się tu kilka cząsteczek, 00:18:01.970 --> 00:18:06.440 a stężenie nie byłoby tak wysokie, jeśli wszystko mogłoby się w pełni odbyć, 00:18:06.440 --> 00:18:08.970 doszlibyśmy do momentu, 00:18:08.970 --> 00:18:11.120 w którym stężenie po tej stronie 00:18:11.120 --> 00:18:13.650 byłoby takie jak po prawej stronie, 00:18:13.650 --> 00:18:16.500 ponieważ prawa strona wypełni się wodą 00:18:16.500 --> 00:18:19.380 i prawdopodobnie zwiększy objętość. 00:18:19.380 --> 00:18:21.520 I znowu, prawdopodobieństwo przemieszczenia się cząsteczek wody 00:18:21.520 --> 00:18:23.600 na prawo i lewo będzie takie samo 00:18:23.600 --> 00:18:25.920 i otrzymamy pewną równowagę. 00:18:25.920 --> 00:18:29.910 Chcę by było to jasne - dyfuzja to przechodzenie cząstki 00:18:29.910 --> 00:18:33.130 z miejsca o wyższym stężeniu 00:18:33.130 --> 00:18:35.740 i rozprzestrzenianiu się w miejscu 00:18:35.740 --> 00:18:36.950 o niższym stężeniu. 00:18:36.950 --> 00:18:41.240 Osmoza to dyfuzja wody. 00:18:41.240 --> 00:18:44.210 Zazwyczaj mówimy o dyfuzji wody jako rozpuszczalniku 00:18:44.210 --> 00:18:47.010 i w kontekście półprzepuszczalnej błony, 00:18:47.010 --> 00:18:51.260 przez którą substancja rozpuszczana nie może 00:18:51.260 --> 00:18:53.530 przejść. 00:18:53.530 --> 00:18:55.800 W każdym razie, mam nadzieję, uznaliście ten film za przydatny 00:18:55.800 --> 00:18:57.880 i nie całkiem skomplikowany.