WEBVTT

00:00:00.943 --> 00:00:01.710
Efendim?

00:00:01.710 --> 00:00:03.696
Alo? Jackie konuşuyor.

00:00:05.589 --> 00:00:08.250
Merhaba, ben Tony ve "Her Kare Bir Resim" desiniz.

00:00:08.690 --> 00:00:11.517
Bazı film yapıcıları aksiyonu bazıları ise komediyi iyi yapar.

00:00:11.517 --> 00:00:14.517
Ama 40 yıldır ikisini birleştirmenin ustası Jackie Chan olmuştur.

00:00:14.905 --> 00:00:17.472
Günümüzde komedi sahnelerini

00:00:19.832 --> 00:00:21.724
aksiyon sahneleriyle birleştiren bir sürü film var.

00:00:21.724 --> 00:00:24.848
Ama film güzel olduğunda bile komedi ve
aksiyon iki farklı yönetmenden

00:00:24.848 --> 00:00:26.508
iki farklı tarzda çıkmış gibi durur.

00:00:26.508 --> 00:00:28.344
Ve bu yüzden Jackie çok ilginç.

00:00:28.344 --> 00:00:30.480
Onun tarzında aksiyon, komedidir.

00:00:30.480 --> 00:00:33.073
Ve yapıtları,güldürmeye de karizmatik
görünmeye de çalışsanız

00:00:33.073 --> 00:00:35.498
aynı prensiplerin kullanıldığını göstermiştir.

00:00:37.356 --> 00:00:38.524
O zaman konuya dalalım.

00:00:38.524 --> 00:00:41.827
Eğer bahsettiğim filmlerin isimlerini görmek istiyorsanız
aşağıdaki [CC] butonuna tıklayınız.

00:00:42.322 --> 00:00:43.514
Hazır mısınız? Hadi başlayalım.

00:00:46.636 --> 00:00:49.683
Peki,Jackie komik de olan aksiyonu nasıl yapıyor?

00:00:49.683 --> 00:00:52.357
Öncelikle kendine bir dezavantaj veriyor.

00:00:52.357 --> 00:00:55.501
Hangi film olursa olsun Jackie her zaman
düşmanlarının altında başlar.

00:00:55.501 --> 00:00:56.749
Ayakkabısı yoktur,

00:00:56.749 --> 00:00:58.015
elleri kelepçelidir,

00:00:58.015 --> 00:00:59.131
ağzında bir bomba vardır.

00:00:59.635 --> 00:01:02.276
Buradan en aşağıdan en yukarıya kadar dövüşmelidir.

00:01:03.404 --> 00:01:06.079
Her etki mantıksal bir tepki yaratır

00:01:07.807 --> 00:01:09.702
ve mantığı takip ederek

00:01:10.053 --> 00:01:11.515
bir espri kazanırız.

00:01:11.515 --> 00:01:15.791
Filmlerde bu komedi türü Chaplin,Llyod ve Keaton
gibi sessiz palyaçolara kadar gider.

00:01:16.085 --> 00:01:18.821
ama bence Jackie bunu daha basit bir hale sadeleştirdi.

00:01:18.821 --> 00:01:21.314
"Lütfen! sorun istemiyorum dedim!"

00:01:21.684 --> 00:01:24.259
Ezilen kişi olduğu için Jackie yaratıcı olmak zorundadır.

00:01:24.259 --> 00:01:27.308
Bu bizi ikince maddeye getiriyor:Etrafındaki herşeyi kullanır.

00:01:27.308 --> 00:01:29.513
Bu onun tarzının en ünlü özelliğidir.

00:01:29.513 --> 00:01:31.935
Alışılmış bir şeyi al, alışılmamış bir şekilde kullan.

00:01:31.935 --> 00:01:33.655
Dövüşlerinde sandalyeleri,

00:01:34.656 --> 00:01:35.803
elbiseleri,

00:01:36.298 --> 00:01:37.420
çubukları,

00:01:37.955 --> 00:01:39.161
klavyeleri,

00:01:39.708 --> 00:01:40.662
legoları,

00:01:41.487 --> 00:01:42.922
buzdolaplarını,

00:01:43.985 --> 00:01:45.691
ve tabiki de bunu gördüm.

00:01:48.272 --> 00:01:51.088
Bu her dövüşü doğal ve yerel yapmakla kalmayıp

00:01:51.088 --> 00:01:53.346
aynı zamanda başka yerlerde oluşamayacak şakalar verir.

00:01:57.769 --> 00:02:00.144
Üçüncü madde:Jackie berraklığı sever.

00:02:00.144 --> 00:02:03.133
Her rengin maviye doğrulandığı karanlık sahneler yapmaz.

00:02:03.133 --> 00:02:05.194
Eğer rakibi siyah giyerse,beyaz giyer.

00:02:05.194 --> 00:02:07.170
Eğer rakibi beyaz giymişse,renkli giyer.

00:02:08.421 --> 00:02:12.078
Çerçevelemesi o kadar açıktır ki her çekimde
aksiyonun bir sonraki parçasını hazırlar.

00:02:12.083 --> 00:02:15.668
Burada dublörü izliyor olsak da karenin
üçte biri merdivendir.

00:02:16.104 --> 00:02:17.932
Birkaç saniye sonra nedenini görürüz.

00:02:22.539 --> 00:02:26.126
Oynak açılı ve hareketli çekimleri nadiren
kullanarak herşeyi açık tutar.

00:02:26.517 --> 00:02:29.598
"Amerikan fimlerinde çok hareket görürsünüz.

00:02:29.798 --> 00:02:34.314
Eğer kamera çok hareket ediyorsa bu, oyuncular
dövüşmeyi bilmiyor demektir."

00:02:34.900 --> 00:02:38.207
Ağır çekimde bakarsanız kameramanların 
darbeleri daha sert göstermek

00:02:38.207 --> 00:02:40.030
için çekimi salladıklarını görürsünüz.

00:02:40.030 --> 00:02:41.703
Ama Jackie dövüşebiliği için...

00:02:47.366 --> 00:02:48.979
"Kameramı asla hareket ettirmem.

00:02:49.172 --> 00:02:51.724
Her zaman sabit,geniş bir açıda tutarım.

00:02:51.724 --> 00:02:55.885
Koştuğumu, takla attığımı, düştüğümü gösteririm."

00:02:56.442 --> 00:02:58.713
Böyle çekim yapıldığında her şey daha etkileyici gözükür

00:02:58.713 --> 00:03:00.996
çünkü etki ve tepki aynı karededir.

00:03:01.400 --> 00:03:04.578
Jackie'yi arabayı ve duvarı her zaman nasıl 
aynı karede gördüğünüze dikkat edin.

00:03:09.278 --> 00:03:13.292
Ama "Rush Hour 3" teki benzer bir numara
herşeyi aynı karede tutmaz

00:03:13.292 --> 00:03:14.776
ve bu yüzden işe yaramaz.

00:03:15.098 --> 00:03:16.888
Aynı prensipler komedide de kullanılır.

00:03:18.781 --> 00:03:20.415
Sammo Hung tarafından yönetilen bu çekim

00:03:20.568 --> 00:03:23.238
yumruğu, kötü adamın yüzünü, ve 
Jackie'nin yüzünü birlikte gösterir.

00:03:23.688 --> 00:03:25.448
Aynı şakaya "Shanghai Noon" da bakın.

00:03:28.028 --> 00:03:30.348
Burada etki ve tepki farklı çekimlerdir.

00:03:30.820 --> 00:03:33.006
Biraz etkili olsa bile diğeri kadar iyi olmamış.

00:03:33.225 --> 00:03:35.071
Neden yönetmenler bunu daha fazla yapmıyor?

00:03:35.858 --> 00:03:38.200
Beşinci madde yüzünden: Yeterince zamanları yok.

00:03:38.459 --> 00:03:41.818
Jackie gerektiği kadar çekim yapmaya 
hazır bir mükemmeliyetçi.

00:03:41.818 --> 00:03:44.128
Ve Hong Kong'da stüdyo tarafından destekleniyor.

00:03:44.128 --> 00:03:45.989
Böylece bir dövüşü çekmek için aylar harcayabiliyor.

00:03:45.989 --> 00:03:51.239
"En zor şey ise yelpazeyi atmam ve geri dönmesi.

00:03:51.592 --> 00:03:54.136
120 kez çektim bu sahneyi.

00:03:54.136 --> 00:03:56.117
Bu tarz sahneler 'Jackie bu çok güzel!'

00:03:56.117 --> 00:03:57.859
Güzel değil.Sen de yapabilirsin.

00:03:57.859 --> 00:03:59.919
Ama yapmaya sabrın var mı?"

00:03:59.919 --> 00:04:03.710
Yapıtlarını tekrar izlediğimde en çok da bu 
küçük şeyler beni etkiliyor.

00:04:04.079 --> 00:04:06.459
Yapmak zorunda değil ve bolca para gidiyor

00:04:06.459 --> 00:04:08.662
ama yine de yapıyor çünkü yapmak istiyor.

00:04:08.662 --> 00:04:11.617
İşte böyle gerekenden fazlasını yapmasına 
saygı duyup hayran kalıyorum.

00:04:12.052 --> 00:04:14.368
"Ama Amerika'da bunu yapmana izin vermezler

00:04:14.368 --> 00:04:15.502
çünkü para."

00:04:16.697 --> 00:04:18.710
Ve onun Amerikan yapıtlarında bir şey daha eksik.

00:04:18.710 --> 00:04:22.803
"Çekimlerinde ve kurgularında bir ritim de var

00:04:23.763 --> 00:04:26.247
ve Jackie bunun hakkında çok ilginç bir şey söylüyor:

00:04:26.247 --> 00:04:29.556
İzleyici, kaybolana kadar ritmin varlığını bile farketmiyor.

00:04:29.950 --> 00:04:34.285
Jackie'nin dövüş sahnelerinde belirgin bir müzikal ritim,
oyuncularla sette belirlediği bir zamanlaması var.

00:04:34.408 --> 00:04:35.771
Hazır,başla.

00:04:35.955 --> 00:04:36.785
Olduğun yerde kal!


00:04:36.785 --> 00:04:38.503
Olduğun yerde kal,
beni takip etme.

00:04:41.267 --> 00:04:42.954
Gördün mü? Herkes iyi gözüküyor.

00:04:43.182 --> 00:04:45.822
Tecrübeli dövüşçüler bile ayak uydurmakta sorun yaşıyor.

00:04:48.408 --> 00:04:51.963
İlk fimlerinde zamanlamayı Yuen Heping'den 
öğrendiğini görebilirsiniz.

00:04:51.963 --> 00:04:53.903
Ve Çin operasına çok benziyor.

00:04:53.903 --> 00:04:56.157
Ama seksenlerde kendi akrobasi ekibiyle çalıştığında

00:04:59.996 --> 00:05:01.812
bambaşka bir şey elde etti.

00:05:01.812 --> 00:05:05.511
Ama Amerika'daki yönetmenlerin ve kurgucuların 
çoğu bu zamanlamayı anlamıyorlar

00:05:05.511 --> 00:05:08.204
ve her darbede keserek mahvediyorlar.

00:05:08.776 --> 00:05:13.655
Ama Hong Kong'da yönetmenler,izleyici ritmi hissetsin
diye çekimlerini çok daha uzun tutuyorlar.

00:05:18.228 --> 00:05:20.900
"En önemli kısım kurgulama.

00:05:21.411 --> 00:05:24.295
Yönetmenlerin çoğu kurgulamayı bilmiyorlar.

00:05:24.295 --> 00:05:27.172
Akrobasi koordinatörleri bile nasıl kurgulanacağını bilmiyorlar."

00:05:27.564 --> 00:05:30.510
Jackie ve Sammo gibi Hong Kong'lu yönetmenler
farklı bir şekilde kesim yaparlar

00:05:30.942 --> 00:05:33.141
İlk çekimde rakibe vuruşu genişten çekersin.

00:05:33.141 --> 00:05:34.967
İkince çekimde yakından çekersin.

00:05:35.287 --> 00:05:37.638
Ama çekimleri birleştirince devamlılık olmaz.

00:05:37.936 --> 00:05:39.826
Birinci çekimin sonunda dirsek burada.

00:05:40.132 --> 00:05:42.132
İkinci çekimin başında ise burada.

00:05:42.494 --> 00:05:45.836
Bu üç kare izleyicinin gözü yeni çekime alışsın diye.

00:05:46.089 --> 00:05:47.722
Fark buradan geliyor.

00:05:48.074 --> 00:05:51.151
"Buradan ve buradan başlıyorum.
Ama iki çekim birleştiğinde

00:05:52.931 --> 00:05:54.205
işte güç bu."

00:05:54.502 --> 00:05:56.190
Başka bir deyişle, iki kez göster

00:05:56.190 --> 00:05:59.095
böylece izleyicinin beyni bunu daha güçlü
olan tek bir darbe yapar.

00:06:02.443 --> 00:06:05.950
Günümüzün Amerikan kurgusu bunun zıttını 
yapıp darbeyi göstermiyor bile.

00:06:05.950 --> 00:06:08.006
Birinci çekimin sonunda bacak burada.

00:06:08.009 --> 00:06:10.506
İkinci çekimin başında aynı yerde ama geri dönüyor.

00:06:10.767 --> 00:06:13.448
Ama tam darbenin olduğu kareyi kestikleri için

00:06:15.398 --> 00:06:17.039
darbe gibi hissettirmiyor.

00:06:17.039 --> 00:06:20.156
Birçok kişi bunun filmi 13 Yaş ve Üzeri tutabilmek
için yapıldığını sanıyor.

00:06:20.156 --> 00:06:22.336
Ama artık bunu 18 Yaş ve Üzeri filmler bile yapıyor.

00:06:22.950 --> 00:06:25.405
Ellerini kollarını rastgele savuran insanlara benziyorlar.

00:06:25.405 --> 00:06:27.493
Zarar gören insanlara benzemektense.

00:06:32.965 --> 00:06:34.699
Bu bizi sekizinci maddeye getiriyor: Acı.

00:06:34.699 --> 00:06:37.607
Yenilmez gözükmeye çalışan bir çok aksiyon yıldızlarının aksine

00:06:40.437 --> 00:06:42.577
Jackie yaralanıyor.

00:06:44.354 --> 00:06:45.884
Çok yaralanıyor.

00:06:45.884 --> 00:06:49.223
Yapıtlarında eğlencesinin yarısı akrobasilerin 
etkileyici olmasıyla beraber

00:06:54.194 --> 00:06:56.532
her zaman bir şakaya yer olmasından geliyor.

00:06:56.532 --> 00:06:59.737
Acı onu insanlaştırıyor.Çünkü 
ne kadar yetenekli olursa olsun

00:07:05.065 --> 00:07:07.135
yine de yüzüne yumruğu yiyor.

00:07:07.998 --> 00:07:10.544
Aslında Jackie'nin yüzü onun en önemli özelliği olabilir.

00:07:10.544 --> 00:07:13.389
Çoğu zaman yaptığı yüz ifadesi espiriyi tamamlamaya yetiyor.

00:07:13.389 --> 00:07:15.704
Mesela bütün bir dövüşü elinde tavuk tutarak yaptığında.

00:07:16.335 --> 00:07:18.244
Ya da Chun-li gibi giyindiğinde.

00:07:20.534 --> 00:07:24.168
Ve son olarak da,Jackie'nin tarzı 
her zaman izleyiciyi doyuran bir final sunuyor.

00:07:24.168 --> 00:07:27.755
En dipten en tepeye dövüşerek çıktığı için
muhteşem bir finali hak ediyor.

00:07:34.541 --> 00:07:38.029
Daha iyi bir dövüşçü olduğu için değil
pes etmediği için kazanıyor.

00:07:38.029 --> 00:07:42.117
Bu amansızlığı finallerini çok etkileyici ve komik yapıyor.

00:07:45.938 --> 00:07:51.060
Ve bu kötü adamların vurularak yenildiği
Amerikan yapıtlarının tam zıttı.

00:07:57.900 --> 00:08:00.776
Ama en önemlisi,Bence Jackie'nin tarzı bir şeyi kanıtlıyor.

00:08:00.776 --> 00:08:02.919
Aksiyon ve komedi o kadar da farklı değil.

00:08:02.919 --> 00:08:05.420
İki türde de en iyi oyuncuları görmek istiyoruz.

00:08:05.420 --> 00:08:08.448
Ve bence günümüzde aksiyon yönetmenleri
işlerini doğru yapamıyorlar.

00:08:08.448 --> 00:08:11.686
Bu oyuncular yetenekli sanatçılar,
bazıları dünyanın en iyileri.

00:08:12.028 --> 00:08:13.994
Yönetmenler neden bu kadar yeteneksiz?

00:08:14.385 --> 00:08:16.879
Aksiyonu görmemek için neden para ödüyorum?

00:08:17.402 --> 00:08:20.990
"Ne yaparsan yap yapabildiğinin en iyisini yap
çünkü film sonsuza dek yaşar.

00:08:21.501 --> 00:08:25.966
'Ama yağmur yağıyor, oyuncular sıkıntı, zaman yok.'

00:08:26.240 --> 00:08:30.247
Sinema sinema gezip izleyicilere bunu diyecek misin?Hayır.

00:08:30.598 --> 00:08:34.030
Seyirciler sinemeda görüyor: İyi film,kötü film bu kadar."

00:08:34.030 --> 00:08:36.675
Aynen öyle.Bu yapıt daha yaşayacak.

00:08:37.189 --> 00:08:40.825
Ve bununla beraber sizi sinema tarihindeki
en iyi ölüm ile bırakıyorum.

00:08:47.794 --> 00:09:01.428
Çeviri: Mehmet Akif Çalışkan