WEBVTT

00:00:07.414 --> 00:00:10.015
Sizin için bir dedikodum var.

00:00:12.442 --> 00:00:15.056
Eğer dedikodu yapmayı seviyorsanız
elinizi kaldırın.

00:00:15.056 --> 00:00:16.246
(Tezahüratlar)

00:00:16.663 --> 00:00:19.945
Evet, birkaç cesur insan görüyorum.

00:00:20.244 --> 00:00:21.437
Harika!

00:00:23.919 --> 00:00:28.048
Sizce dedikodu genelde anlamsız 
ve amaçsız konuşmalardan mı ibaret?

00:00:28.698 --> 00:00:30.550
Sizce dedikodu günah mı?


00:00:31.444 --> 00:00:35.326
Sizce dedikodu zararlı 
ve düşmanca bir şey mi?

00:00:35.921 --> 00:00:38.818
Sizce dedikodu genelde
ünlüler hakkında mı?

00:00:40.498 --> 00:00:43.085
Miley Cyrus hakkında ne düşünüyorsunuz?

00:00:43.403 --> 00:00:45.753
(Kahkahalar)

00:00:46.454 --> 00:00:48.482
Eğer ''Evet'' diye cevap verdiyseniz;

00:00:50.883 --> 00:00:55.772
birazdan dedikodu hakkındaki 
yaygın efsaneleri yok edeceğim.

00:00:57.056 --> 00:01:03.145
Biliyorum bütün büyük dinler dedikoduyu
yasaklamış ya da caydırmaya çalışmıştır.

00:01:03.755 --> 00:01:07.318
Herkesin dedikodu yapıyor olması ise
bir paradokstur.

00:01:08.182 --> 00:01:12.732
Neyse ki dedikodu, dedikodu yapan kişiye

00:01:13.040 --> 00:01:17.106
dinleyene, grup ve topluma fayda sağlıyor.

00:01:18.403 --> 00:01:20.806
Medya ve halkla ilişkiler kariyerimde

00:01:20.806 --> 00:01:23.196
dedikodunun değerini öğrendim.

00:01:24.026 --> 00:01:26.291
23 kitap yazdım,

00:01:26.296 --> 00:01:30.472
Webster'in ''Medya ve İletişim'in 
Yeni Dünya Sözlüğü'' dâhil.

00:01:31.436 --> 00:01:32.457
(Alkışlar)

00:01:32.457 --> 00:01:33.507
Teşekkür ederim.

00:01:33.517 --> 00:01:35.477
(Alkışlar)

00:01:36.448 --> 00:01:39.487
Ayrıca Stephen King adıyla da 
kitaplar yazıyorum.

00:01:39.491 --> 00:01:41.507
(Kahkahalar)

00:01:44.190 --> 00:01:47.540
Sözlükler genel olarak dedikoduyu;

00:01:47.540 --> 00:01:51.838
''gayriresmî konuşma''
olarak tanımlarlar.

00:01:51.838 --> 00:01:54.173
''Boş konuşma'', ''söylenti''

00:01:54.648 --> 00:01:57.007
''boş konuşma'' -- bu tanımı sevmiyorum.

00:01:57.861 --> 00:01:59.655
İşte benim tanımım:

00:02:00.427 --> 00:02:04.909
Dedikodu yazılı veya sözlü olarak

00:02:05.308 --> 00:02:08.495
başka insanların özel hayatı hakkında
yapılan konuşmadır.

00:02:08.495 --> 00:02:11.095
(Kahkahalar)

00:02:13.336 --> 00:02:15.387
Genellikle eleştirel olan dedikodu

00:02:15.805 --> 00:02:19.729
manevi bir barometre görevi görür.

00:02:21.001 --> 00:02:23.912
Birçok sözlük dedikodu ve söylentiyi
birbirine eş görür

00:02:24.133 --> 00:02:26.516
Ama büyük bir fark var.

00:02:27.978 --> 00:02:32.575
Dedikodunun genelde 
somut bir kaynağı vardır.

00:02:33.157 --> 00:02:34.961
Söylentilerin yoktur.

00:02:35.638 --> 00:02:38.950
Dedikodular genelde gerçeğe dayalıdır.

00:02:39.195 --> 00:02:41.590
Söylentiler ise genelde yanlıştır.

00:02:43.126 --> 00:02:46.342
Artık facebook ve bloglar üzerinden 
dedikodu yapan 1milyar insan,

00:02:46.342 --> 00:02:50.937
kendi aralarında dedikodu yapanlar,
konuşarak ve telefon veya sosyal medya

00:02:51.469 --> 00:02:57.305
aracılığı ile mesajlaşarak bunu yapanlar
bir dedikodu patlamasının içerisindeyiz.

00:03:00.025 --> 00:03:05.286
Dünya genelinde bilim adamları nasıl ve 
neden dedikodu yaptığımızı araştırıyorlar.

00:03:06.422 --> 00:03:10.980
Bloglar, TV'ler, gazete ve dergilerden çok
daha öncelerden beri dedikodu yapıyoruz.

00:03:11.747 --> 00:03:16.689
Mağara adamları hayatta kalmak için
dedikodu yapmak zorundaydı.

00:03:18.077 --> 00:03:21.549
Mağara adamları arkadaşlarını bulmak için,

00:03:22.099 --> 00:03:23.790
düşmanlardan kaçınmak için,

00:03:24.091 --> 00:03:29.221
yemek, avlanmak ve 
korunmak için en iyi yerleri bulmak için.

00:03:30.605 --> 00:03:33.460
''Yan mağaradaki kadının sorunu ne?''

00:03:34.911 --> 00:03:37.139
(Kahkahalar)

00:03:39.773 --> 00:03:42.387
Sosyal ağlar

00:03:43.037 --> 00:03:49.508
köylüler komşuları ile ortak ilgileri
paylaştıklarından beri vardı.

00:03:50.129 --> 00:03:53.313
Çevrim içi sosyal ağlar ise 
yeni kabileler.

00:03:54.787 --> 00:03:58.215
Berkeley'deki 
Kaliforniya Üniversitesi'nden

00:03:58.215 --> 00:04:02.715
dört psikolog dedikodu yapmanın 
büyük faydaları olduğunu bildirdi

00:04:03.801 --> 00:04:06.868
ve dünya medyası beğeni butonuna bastı.

00:04:07.477 --> 00:04:09.428
Deneylerde,

00:04:09.428 --> 00:04:12.698
öğrenciler dedikodunun etkilerini 
görmek için

00:04:12.698 --> 00:04:15.068
kalp ölçüm cihazlarına bağlandı.

00:04:15.843 --> 00:04:17.646
Bu baş sayfa haberlerindeydi,

00:04:17.646 --> 00:04:22.970
çünkü uzun zamandır inanılan 
'dedikodu kötüdür' inanca karşı çıkıyordu.

00:04:24.362 --> 00:04:26.198
Herkes dedikodu yapar.

00:04:26.584 --> 00:04:30.242
Bu o kadar doğal bir şey ki 
farkında bile değiliz.

00:04:30.243 --> 00:04:32.124
(Kahkahalar)

00:04:33.195 --> 00:04:38.809
Yaptığımız konuşmaların yarısı 
dedikodudan ibaret.

00:04:39.508 --> 00:04:41.248
Bundan kaçış yok.

00:04:42.254 --> 00:04:45.362
Genel olarak tanıdığımız insanların 
dedikodusunu yapıyoruz.

00:04:45.795 --> 00:04:51.495
Sadece küçük bir kısmı 
medyanın odaklandığı ünlüler hakkında.

00:04:52.398 --> 00:04:57.217
Yaptığımız dedikodunun çoğu
pozitif veya nötr.

00:04:57.820 --> 00:05:00.602
Ünlüler hakkındaki dedikodular ise
genellikle negatif.

00:05:02.529 --> 00:05:05.133
Dedikodu yapmak stersi azaltıyor,

00:05:06.219 --> 00:05:08.228
öz saygıyı arttırıyor,

00:05:08.395 --> 00:05:10.117
(Kahkahalar)

00:05:11.633 --> 00:05:13.627
arkadaşlığı güçlendiriyor

00:05:15.081 --> 00:05:17.899
(Kahkahalar)

00:05:18.391 --> 00:05:21.768
ve bütün bu bilgiler 
Kaliforniya Üniversitesi'ndeki

00:05:21.768 --> 00:05:25.110
psikologlardan geliyor 
bilimsel dergide yayın yapan psikologlar.

00:05:25.872 --> 00:05:28.077
Borsayı kamçılıyor,

00:05:28.491 --> 00:05:30.239
oyları etkiliyor,

00:05:31.375 --> 00:05:36.082
insanları nasıl gördüğümüzü ve insanların 
bizi nasıl gördüğünü değiştiriyor.

00:05:37.692 --> 00:05:42.043
6 aylık bebekler bile

00:05:42.508 --> 00:05:45.922
iyi ve kötü davranışı birbirinden 
ayırt edip karar verebiliyorlar.

00:05:46.535 --> 00:05:49.556
Konuşmayı öğrenir öğrenmez 
dedikodu yapmaya başlıyoruz.

00:05:51.059 --> 00:05:54.376
Bir aralar kadınlar 
dedikodu ile bağdaştırılmıştı.

00:05:55.699 --> 00:05:59.160
Erkeklerde en az kadınlar kadar 
dedikodu yaparlar.

00:05:59.835 --> 00:06:02.737
(Alkışlar)

00:06:05.278 --> 00:06:07.620
ama farklı şekiller ve farklı yerlerde.

00:06:08.302 --> 00:06:10.740
Erkekler,

00:06:10.740 --> 00:06:17.055
spor ve politika ile bağlantılı insanlar
ve seksle ilgili dedikodu yaparlar.

00:06:19.647 --> 00:06:23.083
Progesteron kadınlarda

00:06:23.623 --> 00:06:29.202
endişeyi azaltan ve arkadaşlığı
güçlendiren bir hormondur.

00:06:31.244 --> 00:06:33.056
Dedikodu yaparken

00:06:33.521 --> 00:06:39.522
dedikodu yapmayanlara göre biraz daha
fazla progesteron hormonu üretirler,

00:06:40.953 --> 00:06:43.126
bu yine bilimsel bir dergiden.

00:06:45.493 --> 00:06:51.843
Bilim adamları şimdi dedikodu yaparken
haz hormonlarındaki artışı

00:06:51.843 --> 00:06:53.438
ve beyinin dedikodu ile

00:06:53.939 --> 00:07:00.083
belli hormonlarla ilgili 
belirli kısımlarını

00:07:01.477 --> 00:07:03.764
tanımlamak için çalışıyorlar:

00:07:04.299 --> 00:07:08.470
dopamin, oksitosin, serotonin.

00:07:09.339 --> 00:07:16.051
Oksitosin memnuniyet, cömertlik, 
empati ve güven hissini arttırır.

00:07:16.564 --> 00:07:19.389
Yani dedikodunun bütün 
potansiyel bileşenlerini.

00:07:21.008 --> 00:07:26.717
Aktif dedikoducuların daha büyük 
beyinleri vardır, şaka yapmıyorum.

00:07:26.717 --> 00:07:27.887
(Kahkahalar)

00:07:29.117 --> 00:07:33.161
Kapsamlı sosyal ağları olan kişilerin,

00:07:33.581 --> 00:07:34.771
dedikoducuların,

00:07:35.651 --> 00:07:41.144
beyinlerinde biraz daha geniş 
bir prefrontal korteks alanları olur.

00:07:44.625 --> 00:07:49.346
Dedikodu küçük kasabalarda 
ve izole yerlerde daha gelişmiştir.

00:07:50.253 --> 00:07:56.356
Totaliter ülkelerde, dedikodular genelde 
hükûmet haberlerinden daha doğru olur.

00:07:57.722 --> 00:08:01.001
Bizim ülkemizde ise, 
dedikodu bir yaşam tarzı.

00:08:01.651 --> 00:08:04.551
üniversitelerde erkek öğrenci yurtları
kız öğrenci yurtları,

00:08:04.551 --> 00:08:05.711
askeri lojmanlar

00:08:05.711 --> 00:08:08.821
destekli yaşam tesisleri ve hapishaneler.

00:08:10.911 --> 00:08:17.091
Benzer yaşam tarzları ve ilgilere sahip 
insanlarla, komşularla, sporcularla,

00:08:17.481 --> 00:08:21.489
öğrenci ve çalışanlarla
kullanmak için kolay bir konuşma tarzı.

00:08:22.544 --> 00:08:26.105
Kişisel bilgileri doğru,

00:08:26.359 --> 00:08:29.604
etkili ve eğlenceli bir şekilde
yaymanın bir yöntemi.

00:08:31.683 --> 00:08:33.372
Size şaşırtıcı bir haberim var:

00:08:33.909 --> 00:08:38.258
bazı şirketler iş yerlerinde 
dedikoduyu yasaklıyor.

00:08:38.837 --> 00:08:40.665
Genelde küçük şirketler.

00:08:41.224 --> 00:08:47.380
Son çalışmalar dedikoduya karşı olan 
kuralların verdiği zararı gösteriyor.

00:08:49.204 --> 00:08:50.797
60 yıl kadar önce,

00:08:50.797 --> 00:08:54.307
Amerika'nın 1 numaralı dedikoducusu
Walter Winchell'di.

00:08:54.957 --> 00:08:58.409
Onun dedikodu köşesi 
binden fazla gazetede yer alıyordu.

00:08:59.217 --> 00:09:04.704
Onun radyo ve televizyon kitlesi şu andaki
bütün programlardan daha fazlaydı.

00:09:05.133 --> 00:09:10.407
Now, Paris Hilton, Gorka, TMX

00:09:11.823 --> 00:09:16.223
ve diğer dijital magazin medyaları

00:09:16.223 --> 00:09:19.098
gece ve gündüz, dünya genelinde.

00:09:19.661 --> 00:09:22.785
Ayrıca People, Star, Us

00:09:22.785 --> 00:09:26.466
ve diğer birçokları gibi
birçok magazin dergisi

00:09:27.245 --> 00:09:31.394
ve National Enquirer gibi gazete ekleri.

00:09:33.401 --> 00:09:35.440
Benim bugünkü görevim

00:09:35.440 --> 00:09:40.117
sizi dedikodunun birçok faydası
olduğuna ikna etmekti.

00:09:40.908 --> 00:09:44.929
Diğer hayvanlarında dedikodu yapıyor
olabilme olasılığı var;

00:09:45.483 --> 00:09:49.161
şempanzeler ve belki de yunuslar.

00:09:49.578 --> 00:09:51.253
Anlatmak istediğim 3 şey var.

00:09:51.813 --> 00:09:56.398
Birincisi; dedikodu güzel bir şey,
yani yapın gitsin.

00:09:56.643 --> 00:09:57.795
(Kahkahalar)

00:09:57.938 --> 00:10:01.121
İkincisi; bir dedikoducu olarak 
rahat olun.

00:10:01.126 --> 00:10:02.332
(Kahkahalar)

00:10:02.839 --> 00:10:05.698
Üçüncüsü; dedikoducuları eleştirmeyin.

00:10:05.698 --> 00:10:07.472
(Kahkahalar)

00:10:08.107 --> 00:10:10.860
(Alkışlar)

00:10:14.792 --> 00:10:16.377
Teşekkür ederim ve iyi geceler.

00:10:16.388 --> 00:10:17.722
(Kahkahalar)

00:10:22.594 --> 00:10:23.989
Dürüstçe, şimdi,

00:10:24.911 --> 00:10:27.499
eğer dedikodu yapmayı seviyorsanız
elinizi kaldırın.

00:10:27.836 --> 00:10:30.296
(Kahkahalar)

00:10:31.078 --> 00:10:34.349
Bence şu anda öncesine göre
daha fazla el görüyorum.

00:10:34.349 --> 00:10:35.841
(Kahkahalar)

00:10:36.897 --> 00:10:40.389
Bu arada şunu duydunuz mu...

00:10:41.779 --> 00:10:44.603
(Alkışlar)