Eng ko'ngilsiz voqea nima bo'lishi mumkin?

Bundan o'n yilcha oldin

o'ta sovuq ko'rik xonasida o'tirgandim.

Yangi onkolog shifokorim
bilan uchrashuvni kutardim.

Juda qattiq qo'rquvda edim.

Turmush o'rtog'im yonginamda 
o'tirishiga qaramasdan,

o'zimni o'ta yolg'iz his qilayotgan edim.

Bir necha daqiqa oldin menga ko'krak
saratoni tashxisi

qo'yilgan edi.
O'sha daqiqada menga

shunday tuyuldiki, o'ng o'pkam aks etgan
skanerdagi birgina yorug' nuqta saraton

tanam bo'ylab allaqachon
tarqalib bo'lganini anglatgandek edi.

Menda metastatik ko'krak raki aniqlandi.

Tibbiy davolanishni halicha boshlab
yubormagan edim

mabodo boshlaganimda ham, uning yakunini

bilardim: Bedavo ko'krak saratoni.

Shifosi yo'q ko'krak saratoni.

Men 27 yoshda edim,

tibbiy maktabga endigina qabul qilindim,
menda allaqachon

hayotimni so'nggi pallasiga yetib
keldimmi degan shubha paydo bo'ldi.

Yangi onkolog shifokorimni raxmdil 
inson deb bo'lmasdi,

Eng mahoratli shifokorlar kabi

u ham yolg'iz faktlar bilan cheklanar edi.

"Bizning tanamiz hujayralardan tashkil 
topgan," u o'z nutqini shunday boshladi.

Men uning gapini bo'lib,

"Men yaqinda tibbiy maktabga boraman.

Bulardan xabardorman"

U bunga ahamiyat bermay

o'z so'zida davom etdi.

U saratonni nazorat qilish uchun 
kimyoterapiya

zarur ekanligini aytdi.

U dori va uning nojo'ya ta'sirlari, uning
qo'llanish vaqti haqida so'zlay

boshladi. Men
unga o'pkam-

-dagi o'sha yorug' nuqtani aniqlash
uchun hali biopsiya ham olinmaganligini

eslatdim va bu haqiqatan ham rak 
ekanligiga ishonchi komilmi deb so'radim.

Savolimdan xafsalasi pir bo'lgani esimda,

Ehtimol, u aytganlarimga ergashmayapti,
yoki bundan ham yomoni,

inkor qilyapti deb o'ylagandir.

Yakunlovchi xulosasini isbotlash
uchun biopsiya olish shunchaki

rasmiyatchilikdan iborat narsa
emasligini tushuntirmoqchi edim, xolos.

U eng tubimdagi bir qismni yuzaga 
chiqarish uchun

va men so'rashni istamagan savolga 
javob beruvchi

teri, muskullar va suyakdan 
o'tuvchi tig'li igna edi.

Biopsiya olinishidan ilgari men metatistik
ko’krak raki mavjud bo’lishi mumkin

bo'lgan, metatistik ko’krak raki 
ehtimol mavjud bo'lgan

27 yoshli ayol bo’lishim mumkin edi.

Bular o’rtasida jiddiy farq bor,

biroq bunga eng oliy darajali onkologik 
xizmatda ko’p ham urg’u berilmaydi.

Aksincha, mening davolanishim

bir necha haftaga ortga surildi

Birinchi tashrifimdan so’ng juda 
ko’p narsalar bo’lib o’tdi.

Buni qarangki, biopsiya olish shunchaki 
rasmiyatchilik emas ekan.

Mening oldingi shifokorim rost aytibdi.

(Kulgu)

Menda saraton aniqlandi,

biroq u umuman boshqa turdagi 
o’pka saraton edi,

va bu qanchalik ahmoqona eshitilmasin,

bu ajoyib yangilik edi.

Menda metatistik ko’krak 
saratoni bo’lmagan.

Menda bir-biridan farq
qiluvchi 2 xil saraton

bo'lgan, biroq ularning
joylashuvi ham turlicha edi.

Ularning alohida joylashuvi
esa ularni olib

tashlash imkoniyatini berardi.

Shunday qilib, o’pka jarrohligi bilan 
boshlangan davo muolajalari

kimyoterapiya bilan davom ettirildi

28 yoshga to’lishimdan biroz o'tib 
ko’krak jarohligi bilan yakunlandi.

Ikki haftadan keyin, maktabdagi

o’qishlarimni boshlab oldim.
Ham faktlarni,

ham ularning ahamiyatini yaxshiroq
tushuntiruvchi

(Kulgu)

yangi shifokorim tibbiy maktabga borishni

1 yilga kechiktirishimni,

dam olish, sog’ayish uchun

biroz vaqt ajratishimni maslahat berdi.

Uning maslahatlariga amal qildim.

Kuchli kimyoterapiya meni holdan toydirdi.

Dekanga murojat qildim.

Vaziyatimni izohlashim bilan

arizam tezlik bilan qanoatlantirildi.

Kimyoterapiya yakunlandi-yu,

endi 1 yil nima qilaman, degan 
savol meni o’ylantira boshladi.

Sohilga borsammikan?

(Kulgu)

Sohilda yurgan inson emasdim.

(Kulgu)

Nima bo’lganda ham, qancha vaqtim qoldi?

Tibbiy ilmgohga borishni judayam
xohlagandim.

U qalbimdagi kemtik joyni to’ldirishi
mumkindek tuyuldi.

Bir qarorga kelishni ortga surish o’rniga,
o'zimga "Eng ko'ngilsiz voqea

nima bo'lishi mumkin? 
degan savolni berdim.

Xo’sh, vazifalarni bajarishga o’ta zaiflik
yoki o’ta kasallik qilishim mumkin.

Hissiy mashaqqat bo’lib tuyilishi mumkin.

O’qishdan chetlatilishim mumkin.

Biroq, bu narsa hayotimda 
o’sha yil yuz bergan eng qo'rqinchli narsa

bo’la olmasligini esga oldim.

Unda boshlashga nima xalaqit beryapti?

O’zim xohlagandek hayotni qurishni 
davom ettirishgachi?

Men buni epladim.
Eng chiroyli

sirg’alarimni va eng yoqtirgan

ko'ylaklarimni sochsiz va ozg’in 
bo’lsam ham kiydim

va boshladim.

O’zimni ularning qatoridagidek tutdim

va bo’la boshladim.

Bu qanchalik qiyin kechganligini tasvirlab
bera olmayman.

Ba’zi kunlar bu imkonsizdek tuyuldi.
O'zimni xuddi

kelajak uchun hech qanday ahamiyatsiz
narsalarni bajarayotgandek his qildim.

Biroq, har kuni o’zimga “Bu senga hali
ham yoqadimi?” deya savol berardim.

Hali hanuz yoqtirgan ishingni qilyapsanmi?

Javob esa har kuni “ha”,

ba’zida a’lo darajali “ha”,

lekin ha.

Vaziyat o’nglashib,

o’qishdan chetlatilish xayoli
tarqalayotgan bir paytda

bundan ham qayg’uli xabarni eshitdim.
Vujudimda TP53,

qisqacha p53 deb nomlangan gen mutatsiya
uchraganligi haqida xabar topdim.

Genlar va ularning mutatsiyasi 
qo’riqchisi sifatida

ma’lum bo’lgan p53

DNK larimizning tiklanishini nazorat 
qilish uchun javobgar. Ushbu genning

mutatsiyaga uchrashi esa bu jarayonda 
xatoliklar kelib chiqadi degani.

Bu normal hujayralarning saratonga uchrash
xavfi yuqori darajadaligini anglatadi.

Bular haqida bilganim zahotiyoq,

barcha boshdan kechirganlarim
ahamiyatsizdek tuyuldi.

Men 7 yoshligimda bolalarda uchraydigan 
saratonga, rabdomyosarkomaga chalingandim.

U o’smirlik davrimda qaytalandi.

Va bu p53ning aniqlanishidan ancha 
oldin edi.

Undan keyin katta yoshlilar ko’krak va 
o’pka saratoni bilan kurashdim.

Ushbu mutatsiya haqidagi 
bilimlarim tufayli

kelajakda uchrashim mumkin 
bo’lgan saratonlarning,

ehtimol, son-sanog’i yo’qdek tuyuldi.

Shunga qaramasdan,

radiatsion onkolog bo’lishga qaror qildim.

(Kulgu)

Metin bardosh,

afzallik evaziga,

terapiya tufayli, shifokor hamkasblarim,

oilam va o’qituvchilarim yordami 
bilan genetik

tashxislar ortga chekinmaslikka

undashi zarurligi sababli 
o’qishni bir necha

oy ichida tugallab, 
yangi shaharga ko’chish

va shifokor hamda tadqiqotchi sifatida 
dastlabki faoliyatimni

boshlashga umid bog’ladim.

Bu 2020 yilga kelib ham mo'jiza yoki

tibbiyot yutuqlari shifo berishini 
anglatmaydi.

Bunday bedavo dard

noaniqlik bilan yashashni o’rgana 
boshlaysiz degani.

Bu sizga qo’yilgan tashxislar 
eng daxshatli

voqelik emasligini anglaysiz degani.

Mavhumlik bilan yashashni o’rganish ham

go’zallik, ham qiyinchiliklarga 
to’la hayot tomon

odim qadamlashni anglatadi.
Bu o'simta hikoyangizning

bir qismi ekanligini o’zingiz 
uchun kashf qilishingiz demakdir.

Bu hayotingizdagi eng daxshatli 
voqelik bo’lmasligi

mumkin va bo’lganda ham, hech qisi yo’q.

Unga e’tiroz bildirishingiz
yoki qabul qilishingiz

mumkin, biroq bu boshqa birov tomondan
yozib berilmagan, muallifi siz va siz-

-ning muallifligingiz ostidagi
hikoya bo’lishiga qo’yib bering.

Qo’lingizda akademik ta’til xatini o’z 
talablaringiz doirasida ishlating.

Davolanish bosqichlarim
yakuniga yetib borar ekan,

shunday vaziyatni qayta-qayta 
tasavvur qilaman:

Bemorda o’simta aniqlandi.

Bir necha tanlovlar mavjud.

Bularning barchasi tuzalish va 
hayotning yaxshilanishi o’rtasidagi,

azobdan qutulish imkoniyati va azob 
tortishga sababchi bo’lish o’rtasidagi

turlicha muvozanatni taklif etadi.

Onkologist tanlovlarni taqdim etadi,

biroq munozaraning qaysidir qismida
vaziyat chigallashib boradi.

O’sha tanlov ko’proq shunga o’xshashib

ketadi, “Siz nimadir qila olishni

yoki hech narsa qilmaslikni tanlay olasiz.

Yo biz kuch ishlatib o’simtangizni 
davolaymiz,

yoki buni kuzatib turamiz.

10 martadan 9,9 martasida be’morlar

“Qo’limdan kelgan barcha ishni qilishni
istayman.” deyishadi.

Albatta

Kim ham hamma narsaga urinib
ko’rishni istamaydi?

Biroq hamma narsa nima?

Hamma narsa, bu uyingizdagi deraza 
oldida o’zingizni oftobga tutib,

oilangiz qo’ynida o’tirish qobiliyatimi?

Hamma narsa, bu kimyoterapiya 
tufayli uvushib qolmagan

barmoqlaringiz va tovonlaringizni
his qila olishmi?

Biz onkologlarning hamma narsasi 
saratonni davolash.

Bular radiatsiya, jarrohlik, kimyo-
terapiya va yangicha davolash amaliyoti.

Va biz uchun eng daxshatli voqelik,

bu haqda onkologlardan bir necha 
bor eshitgandim

eng daxshatli voqelik,

bu bemorda metastatik kasallikning 
rivojlanishi yoki eng

daxshatli narsa, bu besh yildan 
so’ng saratonning o’sishda davom etishi va

bemorga ko’proq radiatsiya
berishga majbur bo’lishim, deyishgani.

Bemor va onkolog sifatida

bularning ko’ngilsiz oqibat emasligi
to’g’risida hech qachon baxslashmayman.

Biroq, eng yomoni shularmi?

Saraton fikrlarimiz diqqat markazida

har doim bo’lishi kerakmi?

Mendagi saraton va gen mutatsiyasi 
tufayli so'zlashga til ojizlik

qiladigan ko‘plab og‘riq va 
shafqatsizlikni boshdan kechirdim.

Shunga qaramasdan, o’zimni 
omadli deb hisoblayman, sababi yuz berishi

mumkin bo’lgan eng qo’rqinchli 
narsa aslo yuz bermadi,

sababi g’am-anduh va mavhumlikni 
men bilan bir stolda, biroq uning

qaysidir bir chekkasida 
o’tirishiga ruxsat berdim.

Menda metastatik saraton 
aniqlanganidan so’ng,

ikkinchi tahlil uchun Bostonga yo’l oldim,
sababi nimani ham yo’qotardim?

Shifokorim judayam yaxshi va xavfsiz va

odatdagi maslahat berganida,

saraton muolajasida
bo’lishimga

qaramasdan tibbiy ilmgohdagi
o’qishlarimni boshlab yubordim.

Saratonga chalingan bemorlardan
o’zimni olib qochish o’rniga,

radiatsion onkologist shifokorga aylandim.

Va o’zimga o’xshash bemorlar bilan

har kuni ishlayman.

Saratondan vafot etganimda
bo'lajak turmush o'rtog'imga

yetkazadigan aziyatni
tasavvur qilish

o'rniga, ajoyib inson bilan turmush
qurdim. Chunki,

yuz berishi mumkin bo’lgan 
eng qo’rqinchli

narsa har doim ziddiyatlar 
ketma-ketligidan iborat bo’ladi.

Bularning bari hayot bilan to'ldirilishi

lozim bo’lgan bo’sh satrlardir.

Mana shunday o’ta mavhum vaziyatda 
asosiy suyanchig’im nima edi?

Bu Uiliyam.

U men uchratgan eng quvnoq inson,

bir yildan oshiqroq vaqt ichida u dunyoni 
eng yaxshi manzilga allaqachon aylantirdi.

Onkologlar sifatida,
biz bemorlar bilan sodir bo'lishi

mumkin bo’lgan eng yomon 
vaziyat, ya'ni

ularning saratoni qaytalanishi 
yoki tarqalishi

mumkinligi yoki u tufayli vafot 
etishi mumkindek suhbatlashamiz.

Bemor sifatida, bularning o’ta
muhim ekanligini bilaman.

Biroq, bu boradagi fikrlarimiz

va bemorlarimiz bilan suhbatimizni 
o’zgartirishni istayman.

Bemorlarga

yuz berishi mumkin bo’lgan eng yomon 
narsa, saraton uning o’zligidan,

biror narsani bajarish

va mehr-muhabbatni tuyish

imkoniyatidan mahrum etishidir.

Bu ro’y beradi.

Hech bo’lmaganda vaqtincha davom etadi.

Biroq, hayotdagi bu yo'qotishlarni 
kamaytirish,

mana bu mashaqqatliroq, va menimcha, 
onkologistning chin vazifasi:

bizda mavjud vositalarni olish va 
bemorning butun hayotiga

tadbiq etishdan iborat;

Iztiroblariga munosabatida yo'l 
ko'rsatuvchi bo'lish,

uni tub-tubdan anglatish, biroq bo'lajak

iztiroblari qo'rquvi keyingi sayohatining 
hikoyasiga aylanishiga yo'l qo'ymaslik.

Ustozlarimdan biri tibbiyot qismi 
osonligini hamisha ta'kidlaydi.

Yosh shifokorga aslo bunday tuyulmaydi,

biroq uning doirasi chegaralangan.

Bizga yo'l ko'rsatuvchi ko'plab 
tadqiqotlarni ilm dargohlarida o'rganamiz.

Har bir bemorning betobligidan 
yuzaga keluvchi dardlarni

yengillatishni o'rganish og'irroqdir.

Ortga boqsam hayotim o'ralgan qadoqqa

o'xshashini eslab kulgim keladi.

Xuddi har bir zafarli qadamimni 
reja asosida bosganga o'xshayman

va ehtimol saraton hayotimdagi yaxshi 
narsalarga eltgandir.

Ilk qadam: tibbiyot maktabiga topshirish

Ikkinchi qadam: saratonning aniqlanishi 
va muolajasi

Va uchinchi qadam: kasb va oila,

ularning barchasiga erishish

Biroq, sizga shuni ayta olamanki,

o'ta noaniqlik sharoitiga qaramasdan,

har bir bosqichning asosida 
ishonch yotardi.

Har bir bemorimga

mana shu jasoratni taqdim 
etishga urinaman.

Saraton va muolaja borasidagi 
qarorlarning, mutatsiyalarning tibbiyotga

oid ilmiy jihatlariga e'tibor qaratishim

kerakligiga qaramasdan

taqdim etishga

harakat qilaman.

Ular nima istashini

va ularga nima kerakligini,

niyatlari, xavotirlari,

orzulari,
saraton muolajasining

hunuk jarayonlaridan oldin 
ularni yashashga undagan

va undan keyin davom etishga undagan 
narsalarni bilishga urinaman.

Bu aslida ko'p vaqtni talab etmaydi.

Bu maqsadli parvarishni talab etuvchi

bir yerga yo'nalgan, bir necha sokin 
daqiqalarni oladi.

Bu hamkorlik

va bu ahamiyatga molik,

chunki eng yomon voqelik

saratonni davolash uchun jamiki --

jamiki -- ishni qila turib, 
o'z hayotingizda

yashashingizga ko'mak berish uchun

hech narsa qilmaydigan 
onkologistning bo'lishidir.

Rahmat.

(Qarsaklar)