1
00:00:00,100 --> 00:00:12,334
Çeviri&Senkronizasyon:
Umutcan ÖNER
@redlinetheturk

2
00:00:12,584 --> 00:00:18,188
Telif haklarý, sansür, devlet
gözetimi, özgür yazýlým

3
00:00:18,213 --> 00:00:24,024
ve benzeri konular için:
korsanparti.org , @korsanparti

4
00:00:24,329 --> 00:00:26,529
Adil olmayan yasalar mevcuttur;

5
00:00:26,645 --> 00:00:28,845
Onlara itaat etmekle mi yetinelim,

6
00:00:28,800 --> 00:00:34,000
Deđiţtirmek için mücadele edip,
deđiţene dek itaat mi edelim,

7
00:00:34,005 --> 00:00:39,405
yoksa bir an evvel ihlal mi edelim?

8
00:00:49,954 --> 00:00:55,672
Sosyal bir haber ve eđlence sitesi Reddit'in kurucularýndan
biri ölü bulundu.

9
00:00:57,619 --> 00:01:01,482
Kendini öyle görmüyor da olsa,
kesinlikle bir dahi idi.

10
00:01:01,824 --> 00:01:07,669
Ýţ kurmak ve para kazanmak onu hiç heyecanlandýrmazdý.

11
00:01:10,045 --> 00:01:14,373
Aaron Swartz'ýn dođduđu kasaba
Highland Park'a derin bir yas hakim.

12
00:01:14,398 --> 00:01:19,146
Ýnternet'in en parlak ýţýklarýndan
birine sevenleri son bir veda etmekte.

13
00:01:18,425 --> 00:01:21,876
...ve bilgisayar aktivistleri matem tutmakta...

14
00:01:22,120 --> 00:01:24,805
...tanýyanlarýn ifadesiyle "Ţaţýrtýcý bir deha"...

15
00:01:24,825 --> 00:01:29,426
O'nu devlet öldürdü. MIT ise temel prensiplerinin
tamamýna ihanet etti.

16
00:01:29,635 --> 00:01:31,135
...Ýbret olsun diye O'nu cezalandýrdýlar...

17
00:01:35,189 --> 00:01:38,932
Devletlerin doymak bilmeyen bir
kontrol iţtahý vardýr.

18
00:01:39,498 --> 00:01:43,214
35 yýl hapis ve bir milyon dolarlýk
bir ceza ile karţý karţýyaydý.

19
00:01:44,198 --> 00:01:49,475
Savcýlýđýn tutumu hevesli hatta
görevi suistimal etmekte.

20
00:01:49,500 --> 00:01:53,593
Konuyu inceleyip bir
sonuca varabildiniz mi?

21
00:01:57,660 --> 00:02:01,313
Büyürken farkettim ki, etrafýmýzda
vuku bulan ţeylerin dođal

22
00:02:01,338 --> 00:02:05,530
olduđunun, insanlarýn dođaldýr, hep
bu ţekilde olacaktýr yaklaţýmýnýn

23
00:02:05,682 --> 00:02:08,533
yanlýţ olduđunu, dođal falan olmadýđýný,
bazý ţeylerin deđiţebileceđini;

24
00:02:08,559 --> 00:02:10,941
daha önemlisi bazý yanlýţ ţeylerin
deđiţmesi gerekliliđiydi.

25
00:02:11,525 --> 00:02:14,353
Bu farkýndalýđýn geri dönüţü yoktu.

26
00:02:24,206 --> 00:02:27,853
Hikaye anlatma saatine hoţgeldiniz.

27
00:02:28,527 --> 00:02:32,149
Kitabýn adý "Paddington at the Fair"

28
00:02:33,567 --> 00:02:36,903
[Babasý] Aaron, Higland Park'ta
dođdu ve burada büyüdü.

29
00:02:36,928 --> 00:02:39,608
Her biri sýradýţý zeki
üç kardeţten biriydi.

30
00:02:44,205 --> 00:02:51,520
Hiç birimiz o uslu çocuklardan deđildik. Sürekli
koţuţturan yaramaz üç ođlan çocuđu.

31
00:02:56,034 --> 00:03:00,706
Ama farkediyorum ki, Aaron, öđrenmeyi
çok genç yaţta öđrenmiţti.

32
00:03:01,424 --> 00:03:06,562
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10.

33
00:03:06,518 --> 00:03:12,135
-Tak tak. -Kim o? -Aaron.
-Hangi Aaron? -Aaron Komikadam

34
00:03:12,613 --> 00:03:16,488
Ne istediđini hep bilirdi. Ýstediđini hep yapmalýydý. Ýstediđini
hep yapardý.

35
00:03:18,451 --> 00:03:24,988
Meraký, sýnýrsýzdý. ...Burada
da gezegenleri gösteren

36
00:03:25,013 --> 00:03:32,034
küçük bir resim var. Her bir
gezegenin sembolleri var...

37
00:03:32,999 --> 00:03:37,370
Bir keresinde Susan'a ţehir merkezindeki parkta
ücretsiz aile ţenliđinin ne olduđunu sordu.

38
00:03:40,608 --> 00:03:44,729
O sýrada üç yaţýndaydý.
Susan neyden bahsettiđini

39
00:03:44,754 --> 00:03:49,615
anlamayýnca "Bak iţte buzdolabýnýn
üzerinde yazýyor" dedi.

40
00:03:50,005 --> 00:03:54,405
Susan, O'nun okuyabildiđini farkedince dumur olmuţtu.

41
00:03:54,635 --> 00:03:59,052
...Kitabýn adý "My Family Seder"...

42
00:04:04,898 --> 00:04:08,479
Chicago Üniversitesi'nin kütüphaneside olduđumuz günü anýmsýyorum.

43
00:04:10,172 --> 00:04:12,900
Raftan 1900'lü yýllardan
kalma bir kitap çýkarttým

44
00:04:12,925 --> 00:04:15,758
ve dedim ki, burasý ilahi
derecede sýradýţý bir yer.

45
00:04:15,968 --> 00:04:21,826
Hepimiz meraklý çocuklardýk, ama Aaron hem öđrenmeyi
hem de öđretmeyi çok seviyordu.

46
00:04:22,645 --> 00:04:27,053
...Ţimdi de alfabeyi tersten okumayý öđreneceđiz...

47
00:04:31,990 --> 00:04:34,453
Ýlk matematik dersini gördüđü gün evdeki halini
anýmsýyorum.

48
00:04:35,541 --> 00:04:42,752
Noah, dur sana matematik öđreteyim diyordu.
Bense matematik ne diyordum. Hep öyle biriydi.

49
00:04:43,662 --> 00:04:48,725
...ţimdi de klik tuţuna basalým. Ýţte oldu.

50
00:04:52,331 --> 00:04:55,766
Ýki, üç yaţýndayken Bob O'nu
bilgisayarla tanýţtýrdý.

51
00:04:55,791 --> 00:04:58,588
O noktadan sonra kendi
baţýný alýp götürdü.

52
00:05:03,415 --> 00:05:08,413
Hepimizde bilgisayar vardý, ama Aaron gerçekten
kendini adadý. Ýnternet'e adadý.

53
00:05:09,802 --> 00:05:15,382
-Bilgisayar baţýnda mýsýn? -Yoo... Anne neden
hiçbirţey çalýţmýyor?

54
00:05:15,886 --> 00:05:17,578
Programlamaya çok erken bir yaţta baţladý.

55
00:05:17,828 --> 00:05:21,211
Benimle birlikte yazdýđý ilk program BASIC dilindeydi.

56
00:05:21,461 --> 00:05:29,414
Star Wars ile ilgili bir bilmece oyunuydu.
Bodrumda bilgisayarýn baţýna geçerdik.

57
00:05:30,197 --> 00:05:33,756
Saatlerce bu oyunu programlardýk.

58
00:05:34,686 --> 00:05:40,467
Benim sorunum yapacak daha fazla
bir ţey olmadýđýný düţünmemdi.

59
00:05:40,492 --> 00:05:47,332
Oysa o her zaman programlamayla daha
fazla ţey yapýlabileceđine inanýyordu.

60
00:05:46,704 --> 00:05:50,147
Aaron, programlamayý büyü gibi görürdü.
Bu yolla normal

61
00:05:50,172 --> 00:05:53,860
insanlarýn baţaramayacađý ţeyleri
yapabileceđini düţünürdü.

62
00:05:54,265 --> 00:05:57,527
Aaron, karton ve Macintosh ile bir ATM yapmýţtý.

63
00:05:57,777 --> 00:06:01,677
Bir keresinde cadýlar bayramýna ne giyeceđimi bilememiţtim.

64
00:06:01,927 --> 00:06:08,192
O aralar en sevdiđi bilgisayar iMac kýlýđýna girmemin
çok havalý olacađýný düţümüţtü.

65
00:06:09,706 --> 00:06:12,629
Kendisi cadýlar bayramý kýyafeti
giymekten tiksinirdi, ama

66
00:06:12,654 --> 00:06:15,775
diđer insanlarý sevdiđi ţeyleri
giymeye ikna etmeye bayýlýrdý.

67
00:06:24,275 --> 00:06:29,376
The Info adýnda bir web sitesi yapmýţtý.
Ýnsanlar içerisine bilgi ekleyebileceklerdi.

68
00:06:31,508 --> 00:06:34,040
Mesela birileri altýn üzerine
kapsamlý bilgi sahibi

69
00:06:34,065 --> 00:06:36,645
olabilirdi, neden gelip bu
bilgiyi paylaţmasýndý ki?

70
00:06:36,871 --> 00:06:41,138
Sonra baţka insanlar gelip
bu bilgiyi okuyup, gerekli

71
00:06:41,163 --> 00:06:46,061
düzenlemeleri yapabilirdi.
Wikipedia'dan çok da farklý deđil.

72
00:06:46,287 --> 00:06:49,319
Ve bu olay, Wikipedia
baţlamadan önce olmuţtu.

73
00:06:49,344 --> 00:06:53,150
Ve 12 yaţýndaki bir çocuk
tarafýndan odasýnda üretilmiţti.

74
00:06:53,376 --> 00:06:58,285
Küçük bir sunucuda, çok eski
teknoloji üzerinde çalýţýyordu.

75
00:06:58,535 --> 00:07:02,847
Öđretmenlerden birisi ţu tepkiyi
verdi; "Çok kötü bir fikir.

76
00:07:02,872 --> 00:07:06,901
Herhangi birinin ansiklopedi
yazmasýna izin veremezsin.

77
00:07:07,127 --> 00:07:10,354
Bilim adamlarýnýn var olmasýnýn tek
sebebi bize bu kitaplarý yazmalarý.

78
00:07:10,379 --> 00:07:12,484
Nasýl bu kadar kötü bir
fikir üretebilirsin?"

79
00:07:12,710 --> 00:07:19,338
Ben ve kardeţim, "Hee, Wikipedia hoţ ama
bizim evde beţ yýldýr var." derdik.

80
00:07:21,660 --> 00:07:26,993
Aaron'ýn sitesi TheInfo.org,
Cambridge asýllý ArsDigita'nýn

81
00:07:27,018 --> 00:07:31,373
düzenlediđi okul müsabakasýnda
birinci gelmiţti.

82
00:07:34,222 --> 00:07:36,809
Ödülü almak için hep beraber
Cambridge'e gitmiţtik.

83
00:07:36,834 --> 00:07:39,371
Aaron'ýn ne yaptýđýna dair
hiç bir fikrimiz yoktu.

84
00:07:39,597 --> 00:07:43,637
Ödülün çok mühim olduđu ortadaydý.

85
00:07:44,192 --> 00:07:47,279
Aaron, bir süre sonra online programlama
topluluklarýyla içli dýţlý olmaya baţlamýţtý

86
00:07:47,529 --> 00:07:51,125
...sonra da, web için çok önemli
yeni bir aracýn üretim sürecinde.

87
00:07:52,085 --> 00:07:55,070
Sonra yanýma gelip ţunu
söyledi, "Ben, acayip süper

88
00:07:55,095 --> 00:07:57,677
bir ţey üzerinde
çalýţýyorum, duyman lazým."

89
00:07:57,903 --> 00:08:00,802
"Neymiţ?" diye sordum.
"RSS denilen bir ţey" dedi.

90
00:08:03,285 --> 00:08:06,250
RSS'in ne olduđunu açýklamaya baţladý.
"Bunun nesi

91
00:08:06,275 --> 00:08:09,123
kullanýţlý, kullanan bir
site var mý ki?" dedim.

92
00:08:09,349 --> 00:08:10,941
"Niye bunu kullanmak isteyeyim ki?"

93
00:08:11,191 --> 00:08:13,833
RSS üzerinde çalýţan
kiţilerin yazýţtýđý bir mail

94
00:08:13,858 --> 00:08:16,341
listesi vardý, hatta genel
olarak XML üzerine.

95
00:08:16,567 --> 00:08:19,671
Aaron Swartz isminde bir
üye de vardý, diţli fakat

96
00:08:19,696 --> 00:08:22,738
oldukça zeki biri. Bir çok
iyi fikri vardý fakat,

97
00:08:25,109 --> 00:08:32,234
Yüz yüze görüţmelerimize gelmezdi. Bu görüţmelere
ne zaman geleceđini sorduđumuzda

98
00:08:32,484 --> 00:08:38,207
"Annemin izin vereceđini sanmýyorum, 14'üme
yeni girdim." dedi. Ýlk tepkimiz

99
00:08:38,457 --> 00:08:46,421
bir yýldýr çalýţtýđýmýz bu kiţi, bu iţ arkadaţý
13 yaţýndaymýţ ve henüz 14'üne girmiţ

100
00:08:46,671 --> 00:08:50,772
ve ikinci tepkimiz ise "O'nunla tanýţmamýz lazým.
Ne kadar sýradýţý bir durum." oldu.

101
00:08:50,298 --> 00:08:52,489
RSS'in taslađýný hazýrlayan komitedeydi.

102
00:08:52,607 --> 00:08:58,936
Yaptýđý ţey, modern bir hypertext sürümünün
tesisatýný döţemeye yardýmcý olmaktý.

103
00:08:59,186 --> 00:09:03,447
Ve O'nun üzerinde çalýţtýđý
parça, diđer web

104
00:09:03,472 --> 00:09:08,205
sayfalarýnda olan bitenin
özetini çýkaran aletti.

105
00:09:08,431 --> 00:09:11,818
Bunu daha çok bloglarda
kullanýrsýnýz. Okumak

106
00:09:11,843 --> 00:09:15,302
istediđiniz 10,20 kiţinin
RSS feedlerini alýr,

107
00:09:15,528 --> 00:09:21,805
ve o esnada neler döndüđünün özetini
tek bir liste halinde görürsünüz.

108
00:09:22,055 --> 00:09:25,774
Aaron çok gençti, fakat
teknolojiyi anlýyordu ve mükemmel

109
00:09:25,799 --> 00:09:29,517
olmadýđýný görüp daha iyi hale
getirecek yollar arýyordu.

110
00:09:36,592 --> 00:09:39,771
Annesi Chicago'da uçađa bindirirdi, biz de onu San Fransisco'da alýrdýk

111
00:09:39,771 --> 00:09:43,238
Tartýţabileceđi ilginç
insanlarla tanýţtýrýrdýk. Bu

112
00:09:43,263 --> 00:09:46,904
esnada korkunç beslenme
alýţkanlýklarýný gözlemlerdik.

113
00:09:46,014 --> 00:09:49,926
Haţlanmýţ pirinç gibi sadece
beyaz ţeyler tüketirdi. Kýzarmýţ

114
00:09:49,951 --> 00:09:54,178
pirinç yemezdi zira yeterince beyaz
deđildi, beyaz ekmek vesaire.

115
00:09:54,634 --> 00:10:00,281
Tartýţmalarda bu küçük çocuđun ađzýndan çýkan
argümanlarýn kalitesine hayret ederdik.

116
00:10:00,306 --> 00:10:04,638
Ýskorbütten ölmezse bu çocuk bir
yerlere gelecek diye düţünürdük.

117
00:10:04,768 --> 00:10:08,782
-Aaron sýra sende. -Bana
kalýrsa aradaki fark, artýk

118
00:10:08,807 --> 00:10:12,796
internetten, telefondan köpek
mamasý satan ţirketler

119
00:10:12,821 --> 00:10:17,328
kuramazsýn. Ancak hala bir çok
yenilik oluyor. Yenilikleri

120
00:10:17,353 --> 00:10:21,478
görmüyorsanýz belki de kafanýz
kuma gömülü kalmýţtýr.

121
00:10:21,932 --> 00:10:28,900
Alfa nerd kiţiliđine bürünüp "Senden daha
zekiyim. Bu yüzden senden daha iyiyim.

122
00:10:28,925 --> 00:10:32,863
Bu yüzden de sana ne yapman gerektiđini
söyleyebilirim" kafasýna girerdi.

123
00:10:32,888 --> 00:10:35,228
Çok bilmiţ velet tarafýnýn
bir uzantýsýydý.

124
00:10:35,252 --> 00:10:38,929
"...bir çok bilgisayarý bir araya
getirip farklý problemler üzerinde

125
00:10:38,954 --> 00:10:43,483
uđraţabiliyorsunuz. Mesela uzaylýlarý aramak
ya da kanserin tedavisini bulmak gibi."

126
00:10:44,317 --> 00:10:49,289
[WWW'nin mucidi] IRC üzerinde tanýţmýţtýk.
Sadece yazan tiplerden deđildi,

127
00:10:49,314 --> 00:10:54,128
sorularýyla insanlarý heyecanlandýran,
birbirine bađlayan biriydi. Özgür

128
00:10:54,153 --> 00:10:58,758
Kültür Hareketi onun enerjisinden
bir hayli faydalandý. Bence Aaron,

129
00:10:58,783 --> 00:11:03,788
dünyayý çalýţýr bir hale getirmeye
çalýţýyordu, onu tamir etmek istiyordu.

130
00:11:03,812 --> 00:11:10,449
Oldukça güçlü bir kiţiliđi vardý. Zaman
zaman baţkalarýnýn tekerine çomak sokardý.

131
00:11:10,474 --> 00:11:15,590
Yani dünyayla karţýlýklý olarak
iyi geçinememe sýkýntýsý vardý.

132
00:11:18,860 --> 00:11:22,553
Aaron liseye girdikten sonra
bir hayli sýkýlmýţtý.

133
00:11:22,578 --> 00:11:26,173
Verilen dersleri, öđretmenleri
pek sevememiţti. O

134
00:11:26,198 --> 00:11:29,951
zaten bilgiye nasýl ulaţacađýný
biliyordu."Geometri

135
00:11:29,976 --> 00:11:33,631
öđrenmek için okula gitmeme
gerek yok ki, geometri

136
00:11:33,656 --> 00:11:37,566
kitabýný okusam kafi. Amerikan
tarihini onlarýn bakýţ

137
00:11:37,591 --> 00:11:41,331
açýsýyla öđrenmek istemiyorum,
bak burada üç farklý

138
00:11:41,356 --> 00:11:44,903
tarih cildi var, onlarý
okurum daha iyi. Onlarla

139
00:11:44,928 --> 00:11:49,054
ilgilenmiyorum, ben Web ile
ilgileniyorum" kafasýndaydý.

140
00:11:49,078 --> 00:11:53,307
"Okuldan bayađý bunalmýţtým.
Öđretmenler ne anlattýklarýný

141
00:11:53,332 --> 00:11:56,748
bilmiyordu. Otoriter ve
kontrolcü bir tavýrlarý

142
00:11:56,773 --> 00:12:00,344
vardý. Ödevler öylesine veriliyordu.
Zaman geçsin

143
00:12:00,369 --> 00:12:03,701
diye iţ yapýlýyordu. Ben
de eđitimin tarihiyle

144
00:12:03,726 --> 00:12:07,256
ilgili kitaplar okumaya
baţladým; ţimdiki sistem

145
00:12:07,281 --> 00:12:10,859
nasýl geliţtirilmiţti,
alternatifleri neydi, ayný

146
00:12:10,884 --> 00:12:14,197
bilgileri geviţ getirmektense
nasýl gerçekten

147
00:12:14,222 --> 00:12:17,823
öđrenebilirlerdi. Bu da
beni sorgulamalara itti."

148
00:12:17,847 --> 00:12:23,347
..."Bulunduđum okulu sorgulayýnca, onu inţa
eden toplumu da sorgulamaya baţladým. Böyle

149
00:12:23,372 --> 00:12:28,621
bir eđitimle girilen ţirketleri sorguladým.
Tüm bu yapýyý kuran devleti sorguladým."

150
00:12:28,645 --> 00:12:31,608
En tutkulu olduđu konulardan biri de telif haklarýydý,
özellikle ilk baţlarda.

151
00:12:31,632 --> 00:12:39,295
Telif haklarý, yayýmcýlýk ve okuyucular
için hep bir yük olmuţtur. Gerçi, aţýrý

152
00:12:39,320 --> 00:12:46,407
bir yük deđildir. Ýnsanlarýn cebine
para girmesi için makul bir oluţumdu.

153
00:12:46,431 --> 00:12:53,839
Aaron'ýn neslinin maruz kaldýđý sýkýntý ise
bu antik telif sistemi ve inţa ettiđimiz

154
00:12:53,864 --> 00:13:01,270
bu muhteţem ţey, Ýnternet'in çarpýţmasýydý.
Bu çarpýţmadan bize kalan da kaos oldu.

155
00:13:01,929 --> 00:13:04,687
Sonrasýnda Harvard'da hukuk
profesörü olan Lawrence

156
00:13:04,712 --> 00:13:07,286
Lessig ile tanýţtý. Kendisi
o sýralar anayasa mahkemesinde

157
00:13:07,311 --> 00:13:10,175
telif haklarýna karţý mücadele
etmekteydi. Genç Aaron

158
00:13:10,200 --> 00:13:12,851
bu duruţmayý dinlemek üzere
Washington'a uçmuţtu.

159
00:13:12,875 --> 00:13:19,455
"Ben Aaron Swartz. Buraya
Eldred* argümanýna tanýk olmaya

160
00:13:19,480 --> 00:13:25,808
geldim." "Neden ta Chicago'dan
argüman dinlemeye buraya

161
00:13:25,833 --> 00:13:33,268
geldin?" "Bu zor bir soru. Çünkü..
bilmem... anayasa mahkemesini

162
00:13:33,293 --> 00:13:39,469
ve bu kadar meţhur bir davayý
canlý izlemek istedim."

163
00:13:42,195 --> 00:13:45,825
Lessig, ayný zamanda telif
haklarýnýn internete yansýmasýnda

164
00:13:45,850 --> 00:13:49,062
yeni bir yol da açmaktaydý.
Ýsmi Creative Commons idi.

165
00:13:49,086 --> 00:13:53,943
Creative Commons'ýn ardýnda çok basit bir fikir
var. Yaratýcýlara, eserlerine imza atarken

166
00:13:53,968 --> 00:13:56,636
kendilerinin de sahip
olduđu özgürlük fikirlerine

167
00:13:56,661 --> 00:13:58,954
özen gösterebilecekleri
bir yöntem vermek.

168
00:13:58,978 --> 00:14:02,597
Yani telif hakký, "bütün
haklarý saklýdýr" derken,

169
00:14:02,622 --> 00:14:05,932
CC "bazý haklarý saklýdýr" ţiarýdýr.
"Eserimle

170
00:14:05,957 --> 00:14:09,117
ţunlarý ţunlarý yapabilirsin,
ama bazýlarýný

171
00:14:09,142 --> 00:14:12,792
yaparken izin almalýsýn"
demenin basit bir yoludur.

172
00:14:12,816 --> 00:14:18,597
Aaron'ýn rolü de bilgisayar kýsmýydý,
lisanslarý nasýl makinelerin

173
00:14:18,622 --> 00:14:23,539
üzerinde iţlem yapabileceđi
basitliđe indirgeyebilirdik.

174
00:14:23,563 --> 00:14:26,541
Ýnsanlar "Neden spesifikasyonlarý
15 yaţýnda bir

175
00:14:26,566 --> 00:14:29,459
çocuđa yazdýrýyorsunuz,
bu büyük bir hata" gibi

176
00:14:29,484 --> 00:14:35,076
tepkiler verdi. O ise yapýlacak en büyük hatanýn
o çocuđa aldýrmamak olacađý kanaatindeydi.

177
00:14:35,760 --> 00:14:41,023
Gövdesinin kürsüden görünebileceđi uzunlukta
bile deđildi. Ţu hareketli kürsülerden

178
00:14:41,048 --> 00:14:46,378
de olmadýđý için ekraný açtýđýnda yüzünün
görünmediđi gülünç bir hale gelmiţti.

179
00:14:46,402 --> 00:14:51,399
"Web sitemize girdiđinizde Lisans
Seç'e týklýyorsunuz. Size seçenekler

180
00:14:51,424 --> 00:14:56,044
sunuyor, ne anlama geldiklerini açýklýyor.
Üç basit soru soruyor;

181
00:14:56,069 --> 00:15:00,924
Atýf gerekliliđi istiyor musun?
Ticari kullanýma izin veriyor musun?

182
00:15:00,949 --> 00:15:05,241
Eserinin üzerinde deđiţiklik
yapýlmasýna izin veriyor musun?

183
00:15:05,265 --> 00:15:12,257
Yetiţkinlerin, O'na da yetiţkin gibi davrandýđýný
gördüđümde ţoke olmuţtum. Aaron, bir

184
00:15:12,282 --> 00:15:19,491
salon dolusu seyircinin karţýsýna geçip Creative
Commons için oluţturduđu bir platformdan

185
00:15:19,516 --> 00:15:26,026
bahsetmeye baţlamýţtý. Ve hepsi ađzýnýn
içine bakýyordu. Arkada oturup küçük bir

186
00:15:26,051 --> 00:15:32,721
çocuđu neden dinlediklerini sorguluyordum.
Sanýrým ne olup bittiđini anlamamýţtým.

187
00:15:32,745 --> 00:15:36,265
Eleţtirmenler, sanatçýlarýn para
kazanmasý adýna pek faydasý

188
00:15:36,290 --> 00:15:39,842
olmadýđýný söyleseler de, Creative
Commons bir hayli baţarýlý

189
00:15:39,867 --> 00:15:43,155
oldu. Sadece Flickr'da bile
200 milyonun üzerinde insan,

190
00:15:43,180 --> 00:15:46,814
eserlerinde Creative Commons
lisanlarýndan birini kullanmakta.

191
00:15:46,838 --> 00:15:52,095
Teknik yetilerini kullanarak
katký yapmýţ olsa da,

192
00:15:52,120 --> 00:15:56,860
bu onun için sadece teknik
bir mesele deđildi.

193
00:15:57,157 --> 00:16:01,204
Aaron, kiţisel blogunda açýk bir
ţekilde sýk sýk dile getirirdi.

194
00:16:01,229 --> 00:16:04,567
"Bir çok ţey üzerine derin
düţünürüm, ve diđerlerinin

195
00:16:04,592 --> 00:16:08,067
de bunu yapmasýný isterim." .
.."Fikirler için çalýţýr,

196
00:16:08,092 --> 00:16:11,914
insanlardan öđrenirim. Ýnsanlarý dýţlamam.
Mükemmelliyetçiyim,

197
00:16:11,939 --> 00:16:15,379
fakat bunun yayýmlamanýn önüne
geçmesine müsade etmem.

198
00:16:15,404 --> 00:16:19,131
Eđitim ve eđlence haricinde
benim üzerimde etkisi olmayacak

199
00:16:19,156 --> 00:16:22,283
ţeylerle vakit kaybetmem.
Herkesle arkadaţ olmaya

200
00:16:22,308 --> 00:16:25,871
çalýţýrým, fakat beni ciddiye
almadýđýnýzda öfkelenirim.

201
00:16:25,895 --> 00:16:30,932
Kin tutmam çünkü yapýcý olmaz.
Fakat tecrübelerimden öđrenirim.

202
00:16:30,957 --> 00:16:35,048
Dünyayý daha iyi bir yer
haline getirmek istiyorum."

203
00:16:40,681 --> 00:16:45,621
2004 yýlýnda Swartz Highland Park'tan ayrýlýr ve Stanford Üniversitesi'ne girer.

204
00:16:45,645 --> 00:16:52,622
Ülseratif Kolit hastalýđýndan muzdaripti.
Ýlaçlarýný düzgün almamasýndan endiţe ediyorduk.

205
00:16:52,646 --> 00:16:58,552
Hastaneye kaldýrýlýrdý ve her gün hap kokteyli
içmesi gerekirdi. O haplardan biri steroid

206
00:16:58,577 --> 00:17:04,021
idi, bu da büyümesini durdurdu. Bu yüzden
kendini diđerlerinden farklý hissediyordu.

207
00:17:04,046 --> 00:17:09,477
Aaron, Stanford'a bilim insaný olmak
üzere girdi ve karţýsýnda çok

208
00:17:09,502 --> 00:17:14,664
baţarýlý lise öđrencileri için
çocuk bakýcýlýđý yapýlan bir

209
00:17:14,689 --> 00:17:20,240
program buldu. Bu kiţiler dört yýl
sonra endüstriye önderlik edecek

210
00:17:20,265 --> 00:17:25,655
kimselerdi, %1'lik kýsým yani. Ve
bana kalýrsa bu onu delirtmiţti.

211
00:17:25,679 --> 00:17:31,390
2005 yýlýnda, sadece bir yýl sonra,
Aaron'a bir iţ teklifi geldi. Paul

212
00:17:31,415 --> 00:17:36,794
Graham öncülüđündeki Y Combinator
isminde bir giriţim ţirketiydi.

213
00:17:36,818 --> 00:17:41,178
Bir web sitesi fikrim var demiţti, ve
Paul Graham O'nu "Tabi neden olmasýn"

214
00:17:41,203 --> 00:17:46,276
diyecek kadar sevmiţti. Okulu sallayýp
yeni bir apartman dairesine taţýndý.

215
00:17:46,300 --> 00:17:52,289
Burasý, Aaron'ýn dairesiydi. Babamýn
evi ayarlamanýn ne kadar zor

216
00:17:52,314 --> 00:17:58,630
olduđundan bahsettiđini anýmsýyorum,
zira kredisi yoktu ve üniversite terkti.

217
00:17:58,654 --> 00:18:04,195
Aaron ţu an salon olan yerde kalýyordu.
Duvardaki posterlerden bazýlarý

218
00:18:04,220 --> 00:18:09,529
ondan kalma, kütüphane de öyle. Baţka
kitaplar da var, çođu Aaron'ýn.

219
00:18:11,878 --> 00:18:15,326
Aaron'ýn Y-Combinator sitesinin
ismi infogami idi. Ýnternet sitesi

220
00:18:15,351 --> 00:18:18,671
yapmak için kullanýlacak bir araç.
Fakat site kullanýcý bulmakta

221
00:18:18,696 --> 00:18:21,938
güçlük çekiyordu. Nihayetinde
Aaron, sitesini, yardýma ihtiyaç

222
00:18:21,963 --> 00:18:25,101
duyan bir baţka Y-Combinator
projesi ile birleţtirdi.

223
00:18:25,125 --> 00:18:30,825
reddit ismindeki projeye Steve Huffman ve
Alexis Ohanian öncülük etmekteydi.

224
00:18:30,949 --> 00:18:33,563
"...Her ţeye sýfýrdan baţlamýţtýk.
Kullanýcýsý, parasý

225
00:18:33,588 --> 00:18:35,986
ya da kodu yoktu. Gün be
gün büyüyerek çok popüler

226
00:18:36,011 --> 00:18:38,672
bir site haline geldi. Yavaţlama
eđilimi göstermiyordu.

227
00:18:38,697 --> 00:18:40,976
Baţta bin kullanýcýmýz
vardý, sonra onbin oldu.

228
00:18:41,000 --> 00:18:43,274
20 bin derken aldý baţýný gitti.

229
00:18:43,889 --> 00:18:50,961
reddit devasa bir hal aldý, internette geek bir köţe oldu.

230
00:18:52,443 --> 00:19:00,007
Bol miktarda mizah ve sanat vardý.
Kullanýcýlar siteye üţüţmeye baţlamýţtý,

231
00:19:00,032 --> 00:19:07,694
ve bir çođu sabah bilgisayarýný açtýđýnda
haberleri okuduđu ilk yer yapmýţtý.

232
00:19:07,718 --> 00:19:12,474
Bazý noktalarda reddit kaosun
sýnýrýnda diyebiliriz.

233
00:19:12,499 --> 00:19:16,332
Bir yanda insanlarýn
siyaset, teknoloji ve

234
00:19:16,357 --> 00:19:20,799
haberleri tartýţtýđý bir
mecrayken diđer yanda iţ

235
00:19:20,824 --> 00:19:25,443
yerine uygun olmayan,
saldýrgan materyallere de sahip.

236
00:19:25,467 --> 00:19:30,891
Troller'e ev sahipliđi yapan bazý
subreddit'ler de var. Bu yüzden bazý

237
00:19:30,916 --> 00:19:36,645
tartýţmalara da meydan veren bir yer
diyebiliriz. Kaosun kýyýsýnda duruyor.

238
00:19:36,669 --> 00:19:39,606
reddit, bir süre sonra
kurumsal dergi devi Conde

239
00:19:39,631 --> 00:19:42,747
Nast'ýn gözüne takýlýr.
Siteyi satýn almak isterler.

240
00:19:42,771 --> 00:19:47,098
Miktarýn ne kadar olduđunu soruyorsanýz,
babamýn "Bu kadar çok parayý nerede

241
00:19:47,123 --> 00:19:51,201
tutmalýyým?" gibi sorulara maruz
kalacađý kadar diyelim. -Çok para yani?

242
00:19:51,226 --> 00:19:53,333
-Bi'hayli çok.

243
00:19:54,248 --> 00:20:00,128
Büyük ihtimalle, bir milyon dolardan fazla.
Ama tam olarak bilmiyorum.

244
00:20:00,152 --> 00:20:03,414
O esnada kaç yaţýnda?
-19,20

245
00:20:05,284 --> 00:20:09,023
Bu dairedeydi. Bundan
önceki koltuklarda oturup,

246
00:20:09,048 --> 00:20:12,761
reddit ile uđraţýyorlardý.
reddit'i sattýklarýnda

247
00:20:12,786 --> 00:20:16,711
devasa bir parti verdiler,
ertesi gün California'ya

248
00:20:16,736 --> 00:20:19,980
uçtular ve anahtarlarý
da bana býraktýlar.

249
00:20:24,297 --> 00:20:27,089
Ţimdi düţününce biraz komik.
Çünkü ţirketini satmýţtý

250
00:20:27,114 --> 00:20:29,985
ve aramýzdaki en zenginin o
olduđunu varsayýyorduk. Ama

251
00:20:30,010 --> 00:20:32,776
O ayakkabý kutusu boyutlarýnda
bir odayý tercih etti

252
00:20:32,801 --> 00:20:35,565
ve bu kadarý yeterli dedi.
Bir gardoptan halliceydi.

253
00:20:35,589 --> 00:20:42,067
Pahalý ývýr zývýra para harcamasý imkansýzdý.

254
00:20:42,091 --> 00:20:47,851
"Apartman dairesinde yaţamayý seviyorum,
ţatafatlý bir malikaneye niye para harcayayýmki"

255
00:20:47,876 --> 00:20:51,106
demiţti, "Kot, T-shirt
giymeyi seviyorum bu yüzden

256
00:20:51,131 --> 00:20:54,107
yeni kýyafetlere de para
harcamaya gerek yok."

257
00:20:55,307 --> 00:20:59,471
Swartz için önemli olan ţey, internet trafiđinin akýţýydý. Dikkatimizi yöneten ţey neydi?

258
00:21:00,095 --> 00:21:04,588
Yayýnlamanýn eski yöntemlerinde hava
dalgalarýndaki limitle sýnýrlýydýnýz. Anten ile

259
00:21:04,613 --> 00:21:08,922
en fazla 10 T.V kanalýna yayýn verebilirdiniz.
Kablolu ile dahi 500 kadar yeriniz

260
00:21:08,947 --> 00:21:13,533
olurdu. Oysa internette herkesin kendine ait
bir kanalý vardýr, isteyen herkes kendine

261
00:21:13,558 --> 00:21:17,802
blog, Myspace sayfasý açabilir. Herkesin
kendini ifade edebileceđi bir yer olur.

262
00:21:17,826 --> 00:21:20,321
Bu yüzden artýk problem
kimin hava dalgalarýna

263
00:21:20,346 --> 00:21:22,923
eriţimi olduđu deđildir;
problem insanlarý bulma

264
00:21:22,948 --> 00:21:25,469
yöntemlerine kimin hükmettiđidir.
Gücün, Google

265
00:21:25,494 --> 00:21:27,884
gibi sitelerin tekeline
geçtiđini görürsünüz.

266
00:21:27,908 --> 00:21:31,629
Ýnternet üzerinde nereye gitmek
istediđinizi söyleyen bekçilerdir bunlar.

267
00:21:31,654 --> 00:21:34,193
Haberleri ve bilgiyi nereden
temin edebileceđinizi

268
00:21:34,218 --> 00:21:37,738
gösterirler. Yani artýk belli bir
zümrenin konuţma ayrýcalýđý yoktur,

269
00:21:37,763 --> 00:21:41,080
herkes bu ayrýcalýđa sahiptir.
Sorun, kimin sesinin duyulduđudur.

270
00:21:45,248 --> 00:21:48,597
Böylece Conde Nast'te çalýţmak
üzre San Fransisco'ya geldi.

271
00:21:48,622 --> 00:21:51,945
Ofise girdiđinde, içine bir
sürü bok püsürün yüklendiđi bir

272
00:21:51,970 --> 00:21:55,597
bilgisayar verirler. Üzerine baţka
bir ţey yükleyemezsin derler,

273
00:21:55,622 --> 00:21:59,024
ki geliţtiriciler için rezaletin
bayrak tutaný bir durumdur.

274
00:21:59,048 --> 00:22:02,936
Ýlk günden itibaren bu ţeylerden dert yanmaya baţladý.

275
00:22:05,518 --> 00:22:09,031
Gri duvarlar, gri masalar, gri ses.
Geldiđim ilk günden itibaren

276
00:22:09,056 --> 00:22:12,760
katlanmasý güç bir yerdi. Öđle
yemeđinde kendimi tuvalete kilitleyip

277
00:22:12,785 --> 00:22:16,323
ađlamaya baţladým. Býrak iţ yapmayý,
kulađýmda výzýldayýp duran

278
00:22:16,348 --> 00:22:20,266
birileri olduđu sürece akýl sađlýđýmý
koruyabileceđimi dahi sanmýyorum.

279
00:22:21,621 --> 00:22:25,681
Ýţini bitirebilen baţka kimse de yok gibi.
Herkes sürekli bizim odamýza gelip takýlýyor,

280
00:22:25,706 --> 00:22:29,720
sohbet ediyor ya da Wired incelemesi için
kurulan oyun sistemini denemeye davet ediyor.

281
00:22:32,959 --> 00:22:40,876
O'nun siyasi tatta farklý tutkularý vardý.
Silikon Vadisi'nde ise

282
00:22:40,901 --> 00:22:47,693
teknik aktiviteyi, siyasi amaçlar
için kullanmak gibi bir kültür yoktu.

283
00:22:47,900 --> 00:22:49,713
Aaron kurumsal bir firmada
çalýţmaktan nefret ediyordu. Hepsi

284
00:22:49,737 --> 00:22:53,977
böyle hissediyordu, ama Aaron
katlanmayan tek kiţi oldu.

285
00:22:54,002 --> 00:22:57,943
Böylece Aaron hiç iţe
uđramayarak kendini kovdurdu.

286
00:23:01,413 --> 00:23:05,327
Söylenene göre sýkýntýlý bir ayrýlýktý.
Hem Steve Huffman

287
00:23:05,352 --> 00:23:09,062
hem de Alexis Ohanian belgesel
için röportajý reddetti.

288
00:23:09,364 --> 00:23:20,470
Ýţ dünyasýný reddetti. Bu seçimle ilgili
hatýrlamamýz gereken önemli ţeylerden biri de,

289
00:23:20,495 --> 00:23:25,900
giriţimcilik kültürünü býraktýđýnda,
O'nu meţhur eden, sevdiren

290
00:23:25,925 --> 00:23:31,498
ţeyleri hayranlarýný hayal kýrýklýđýna
uđratmak pahasýna býraktý.

291
00:23:31,522 --> 00:23:37,360
Olmasý gereken yere varmýţtý.
Bok dađýna týrmanýp gül

292
00:23:37,385 --> 00:23:43,306
dikerken, koku alma duyusunu
yitirdiđini itiraf edecek

293
00:23:43,331 --> 00:23:49,709
kadar özfarkýndalýđa sahipti.
Orada oturup göründüđü kadar

294
00:23:49,734 --> 00:23:55,570
kötü olmadýđýný iddia
etmektense tekrar aţađýya indi.

295
00:23:55,594 --> 00:23:57,594
Bu çok iyi birţeydi.

296
00:23:58,020 --> 00:24:06,680
Aaron programlamayý hep büyü gibi gördü, normal
insanlarýn yapamayacađý ţeyleri yapmaktý.

297
00:24:06,705 --> 00:24:14,980
Büyülü güçlerin olsaydý onlarý iyilik için
mi kullanýrdýn, yoksa dađlar kadar para mý?

298
00:24:15,425 --> 00:24:18,701
Swartz, çocukluđunda
tanýţtýđý bir vizyonerden,

299
00:24:18,726 --> 00:24:22,113
WWW'in mucidi Tim
Berners-Lee'den ilham alýyordu.

300
00:24:22,137 --> 00:24:28,934
90'lý yýllarda, Berners-Lee 20.Yüzyýl'ýn
en karlý icatlarýndan birinin üzerinde

301
00:24:28,959 --> 00:24:35,501
oturmaktaydý. Fakat bu icattan para
kazanmak dururken, bunu ücretsiz dađýttý.

302
00:24:36,290 --> 00:24:40,940
WWW'in bugünkü varlýđýnýn tek sebebi budur.

303
00:24:41,458 --> 00:24:48,777
Aaron, kesinlikle, Tim'den derinden etkilenmiţti.
Tim internetin ilk yýllarýndaki en seçkin

304
00:24:48,802 --> 00:24:55,960
dehalarýndan biriydi, ve asla satýp gitmedi.
Milyarlarca dolar kazanmakla hiç ilgilenmedi.

305
00:24:55,984 --> 00:25:02,108
Özgür býrakýlmasaydý, bugün kocaman
tek bir web yerine bir çok küçük web

306
00:25:02,133 --> 00:25:08,424
olurdu; bu ţekilde iţleyemezdi çünkü
bir web'den diđerine geçiţ yapamazdýn.

307
00:25:10,095 --> 00:25:14,007
Düzgün çalýţmasý için
kritik kütleye ulaţmasý

308
00:25:14,032 --> 00:25:17,942
gerekliydi, yani tüm
gezegen olmadan olamazdý.

309
00:25:17,774 --> 00:25:20,374
(sakallý olan Richard M. Stallman reis)

310
00:25:22,627 --> 00:25:28,917
Dünya'yý olduđu gibi kabullenmemenin çok
önemli olduđunu düţünüyorum. Sana verilene

311
00:25:28,942 --> 00:25:35,805
eyvallah demek, yetiţkinlerin, ailenin
söylediklerine uymak yerine her zaman sorgulamalýsýn

312
00:25:35,830 --> 00:25:42,158
bence. Her ţeyi sorgularým, bilimsel yöntemle
yaklaţýrým, öđrendiklerin geçicidir ve

313
00:25:42,183 --> 00:25:45,830
deđiţime açýktýr; yeni
bulgularla çürütülebilir.

314
00:25:45,855 --> 00:25:49,105
Bence ayný yöntem topluma
da uygulanabilir.

315
00:25:49,129 --> 00:25:54,365
Temelinde gerçekten ciddi
sorunlar olduđunu gördüđümde,

316
00:25:54,390 --> 00:25:58,596
görmezden gelmenin mümkün
olmadýđýný anladým.

317
00:26:02,966 --> 00:26:13,483
Birlikte çok vakit geçirmeye baţladýk, arkadaţçaydý.
Saatlerce sohbet ederdik.

318
00:26:14,356 --> 00:26:19,255
Bakýnca, benimle flört ettiđini anlamýţ
olmam gerekliydi diyorum. Galiba

319
00:26:19,280 --> 00:26:24,044
"Bu kötü bir fikir ve imkansýz" diye
düţünüp olmuyormuţ gibi davrandým.

320
00:26:25,216 --> 00:26:32,695
Evliliđim dađýlýyordu, gidecek yerim yoktu;
böylece ev arkadaţý olduk. Kýzýmý da götürdüm.

321
00:26:32,720 --> 00:26:36,624
Taţýndýk ve evi döţedik,
son derece huzurluydu.

322
00:26:36,649 --> 00:26:40,715
Uzun süredir huzurum yoktu,
buna ihtiyacým vardý.

323
00:26:46,384 --> 00:26:55,925
Çok ama çok yakýndýk. Romantik
iliţkimizin baţlangýcýndan itibaren

324
00:26:55,950 --> 00:27:04,066
sürekli temas halindeydik. Ama
ikimiz de zor insanlardýk.

325
00:27:04,806 --> 00:27:07,949
Ally Mcbeal vari bir
tartýţmada bir fon ţarkýsý

326
00:27:07,974 --> 00:27:10,788
olduđunu itiraf etti.
Onu çalmaya zorladým.

327
00:27:12,301 --> 00:27:20,412
Fiona Apple'dan Extraordinary Machine'miţ.
Sanýrým ţarkýnýn

328
00:27:20,437 --> 00:27:28,141
sýkýţmýţlýđýyla birlikte umut
da barýndýran havasýndandý.

329
00:27:36,870 --> 00:27:44,053
Bir çok açýdan, Aaron hayata
muazzam bir iyimserlikle bakardý.

330
00:27:44,078 --> 00:27:48,295
Öyle hissetmese bile
öyle davranýrdý.

331
00:27:52,955 --> 00:27:59,115
-Napýyorsun? -Flickr'da artýk video da var.

332
00:27:59,930 --> 00:28:04,743
Swartz, enerjisini, kamusal bilgiye eriţime
dair bir çok yeni projeye harcýyordu.

333
00:28:04,768 --> 00:28:08,426
Bunlardan biri de hesap sorulabilirlik
sitesi Watchdog.net idi.

334
00:28:08,451 --> 00:28:10,622
Bir de Open Library
(Açýk Kütüphane).

335
00:28:10,646 --> 00:28:16,596
Açýk Kütüphane projesine openlibrary.org üzerinden
eriţebilirsiniz. Altýndaki fikir de, her

336
00:28:16,621 --> 00:28:22,288
kitaba ait bir wiki, düzenlenebilir bir sayfa,
adamak. Böylece ţu ana kadar yayýnlanmýţ

337
00:28:22,313 --> 00:28:28,069
bütün kitaplar için, içinde yayýmcý, satan
yerler, bulunduđu kütüphaneler gibi bilgilere

338
00:28:28,094 --> 00:28:31,197
eriţip satýn almak, ödünç
almak ya da incelemek

339
00:28:31,222 --> 00:28:34,107
için kullanabileceđiniz
linkler koyulabilir.

340
00:28:34,131 --> 00:28:37,830
Kütüphaneleri çok severim.
Yeni bir ţehre geldiđinde

341
00:28:37,855 --> 00:28:42,297
kütüphaneleri araţtýran o adam benim.
Açýk Kütüphane'nin hayali

342
00:28:42,322 --> 00:28:46,148
de bu, kitaptan kitaba, insana,
yazara, oradan konuya,

343
00:28:46,173 --> 00:28:50,253
fikre sýçrayabileceđiniz,
kütüphanelerde gömülüp kayýplara

344
00:28:50,278 --> 00:28:54,117
karýţmýţ bu bilgi zenginliđine
kolayca ulaţabilmek. Bu

345
00:28:54,142 --> 00:28:57,955
çok önemli çünkü kitaplar
kültürel mirasýmýz. Kitaplar

346
00:28:57,980 --> 00:29:01,957
insanlarýn yazýmda kullandýđý
ţeyler; ve tüm bunlarý bir

347
00:29:01,982 --> 00:29:05,819
ţirketin tekeline býrakamayýz.
Korkutucu bir durum bu.

348
00:29:07,092 --> 00:29:13,688
Kamu alanýna, kamusal eriţimi nasýl
getirebilirsiniz? Kulađa basit gelebilir ama

349
00:29:13,713 --> 00:29:20,447
kamusal alana kamunun eriţimi yoktur. Kamusal
alan, herkes tarafýndan eriţilebilir

350
00:29:20,472 --> 00:29:26,498
olmalýdýr, fakat kilit altýndadýr.
Birileri gelip keyfini çýkartmak ister

351
00:29:26,523 --> 00:29:33,362
ihtimaline karţý etrafý makinalý tüfekler
ve siperlerle çevrilmiţ bir park gibidir.

352
00:29:33,386 --> 00:29:37,984
Aaron'ýn özellikle ilgilendiđi
konulardan biri de, kamusal alana

353
00:29:38,009 --> 00:29:42,748
kamusal eriţim getirmekti. Onu bu
kadar çok belaya sokan ţey buydu.

354
00:29:46,574 --> 00:29:53,790
A.B.D'de Federal Mahkeme kayýtlarýna ulaţmaya çalýţýyordum.

355
00:29:54,777 --> 00:29:58,333
Anlaţýlmaz bir sistemle
karţý karţýya kaldým.

356
00:29:58,358 --> 00:30:01,966
Açýlýmý Elektronik Mahkeme
Kayýtlarýna Kamusal

357
00:30:01,991 --> 00:30:08,870
Eriţim olan PACER diye bir sistemdi. Google'da
arama yaparken Carl Malamud'a denk geldim.

358
00:30:08,894 --> 00:30:15,920
ABD'de yasal materyallere eriţim, yýllýk 10
milyar dolarlýk bir ticaret. PACER, inanýlmaz

359
00:30:15,945 --> 00:30:19,601
menfur bir devlet hizmeti.
Sayfa baţý 10 sent,

360
00:30:19,626 --> 00:30:23,180
görüp görebileceđiniz en ölü kod.
Hiç bir ţey

361
00:30:23,205 --> 00:30:30,071
arayamazsýn, sýk kullanýlanlara atamazsýn,
kredi kartýn olmalýdýr ve bunlar kamuya ait

362
00:30:30,096 --> 00:30:33,568
kayýtlardýr. Amerikan
yerel mahkemeleri çok

363
00:30:33,593 --> 00:30:37,592
önemlidir, dava takiplerimizin
çođu burada baţlar.

364
00:30:37,616 --> 00:30:42,331
Telif davalarý, patent davalarý, bin
bir türlüsü. Öđrenciler, gazeteciler,

365
00:30:42,356 --> 00:30:47,234
vatandaţlar, avukatlar; hepsi PACER
sistemine eriţmek durumundadýr, ve sistem

366
00:30:47,259 --> 00:30:51,754
her adýmda onlarla kavga eder. Sýradan
insanlar, altýn American Express

367
00:30:51,779 --> 00:30:56,460
kartý olanlar kadar rahat eriţemezler,
adalete eriţimde bir nevi vergidir.

368
00:30:58,260 --> 00:31:02,646
Yasalar, demokrasimizin
iţletim sistemidir, ve görmek

369
00:31:02,671 --> 00:31:07,032
için para vermen gerekmesi?
Bu pek demokrasi sayýlmaz.

370
00:31:07,056 --> 00:31:12,027
Yýlda yaklaţýk 120 milyon
dolar kazanýyorlar. Ve kendi

371
00:31:12,052 --> 00:31:16,389
kayýtlarýna göre maliyeti
buna yakýn bile deđil.

372
00:31:16,413 --> 00:31:23,583
Hatta, yasadýţý. 2002 yýlýnýn
e-devlet kanununa göre, mahkemeler

373
00:31:23,608 --> 00:31:31,439
maliyeti karţýlamak üzre yalnýzca
gerektiđi miktarda ücret alabilirler.

374
00:31:34,941 --> 00:31:39,086
Public.Resource.Org'un kurucusu
Malamud, PACER ücretlerine

375
00:31:39,111 --> 00:31:42,739
protesto etmek istedi. PACER
Geri Dönüţüm Projesini

376
00:31:42,764 --> 00:31:46,698
baţlattý. Böylece insanlar,
ücretini verip indirdikleri

377
00:31:46,723 --> 00:31:50,867
dökümanlarý bu ücretsiz
veritabanýnda paylaţabileceklerdi.

378
00:31:50,891 --> 00:31:55,709
Meclis, PACER iţletmecilerini kamu
eriţimi üzerinden topa tutuyordu.

379
00:31:55,734 --> 00:31:59,270
Bunun üzerine ülke çapýnda
17 kütüphanede, PACER'a

380
00:31:59,295 --> 00:32:03,274
ücretsiz eriţim sađlayan bir
sistem kurdular. Her 57.000

381
00:32:03,299 --> 00:32:07,557
kilometre kareye bir kütüphane yani.
Pek kullanýţlý deđildi.

382
00:32:07,756 --> 00:32:14,829
"Herkesi Flash Bellek Kuvvetleri'ne katýlmaya
davet ediyorum. Kütüphanelerdeki veritabanýný

383
00:32:14,854 --> 00:32:21,057
indirin ve PACER Geri Dönüţüm Projesi'ne
yükleyin." Ýnsanlar kütüphanelere gidip

384
00:32:21,082 --> 00:32:27,578
dökümanlarý belleklere yüklediler ve bana
yolladýlar. Aslýnda bu bir geyikti, sitede

385
00:32:27,603 --> 00:32:34,175
Flash Bellek Kuvvetleri linkine týkladýđýnýzda
Oz Büyücüsünden bir sahne açýlýyordu."

386
00:32:35,352 --> 00:32:41,138
Ama tabiki Steve Schultze ve Aaron beni
arayýp, Flash Bellek Kuvvetleri'ne

387
00:32:41,163 --> 00:32:47,236
katýlmak istiyoruz dediler. O sýralarda
bir konferansta Aaron'la karţýlaţtým.

388
00:32:47,261 --> 00:32:52,577
"Bu, bir çok farklý kiţinin el
birliđiyle yapmasý gereken bir ţey."

389
00:32:52,602 --> 00:32:57,995
Ben de ona yaklaţtým ve PACER sorununa
müdahale etmemiz gerek dedim.

390
00:33:00,388 --> 00:33:04,510
Schultze, kütüphanelerdeki sistemden
otomatik olarak veri çekebilen

391
00:33:04,535 --> 00:33:08,087
bir program geliţtirmiţti bile.
Swartz da göz atmak istedi.

392
00:33:08,111 --> 00:33:12,709
Ben de ona kodu gösterdim,
ne olacađýný bilmiyordum.

393
00:33:12,734 --> 00:33:16,179
Sonradan anlaţýldýki,
Aaron konferansýn

394
00:33:16,204 --> 00:33:23,467
son bir kaç saati boyunca çekildiđi köţede
kodu geliţtiriyormuţ. Ayný zamanda da bu

395
00:33:23,492 --> 00:33:30,953
kütüphanelerden birinin yakýnýnda oturan bir
arkadaţýný, programýn düzenlenmiţ halini

396
00:33:30,978 --> 00:33:38,611
test etmeye ikna etmiţ. Tabi mahkemedeki bazý
insanlar bir problem olduđunu anlamýţlar.

397
00:33:38,635 --> 00:33:43,686
"...Veriler akmaya baţlamýţtý.
Kýsa bir zamanda 760gb

398
00:33:43,711 --> 00:33:48,012
boyutunda 20 milyon sayfa
PACER dökümaný birikti."

399
00:33:48,934 --> 00:33:52,643
Deneme kütüphanelerinden
elde ettiđi bilgilerle,

400
00:33:52,668 --> 00:33:56,049
Swartz bu devasa arţivi
paralel yüklemelerle

401
00:33:56,074 --> 00:33:59,706
kaydetmeye baţladý.
Yaklaţýk 2.7 milyon mahkeme

402
00:33:59,731 --> 00:34:03,968
belgesini elde etmiţti,
neredeyse 20 milyon sayfa yazý.

403
00:34:03,992 --> 00:34:08,780
Pilot eriţim projesini yöneten
insanlarýn 20 milyon gibi bir rakam

404
00:34:08,804 --> 00:34:14,449
beklemediklerini kabul ediyorum. Ama bir
bürokratý ţaţýrtmak yasadýţý deđildir.

405
00:34:14,473 --> 00:34:20,489
"Aaron ve Carl, olan biteni New York Times'a
anlatmaya karar verdi." Ayný zamanda FBI'ýn da

406
00:34:20,514 --> 00:34:26,333
dikkatini çekmiţlerdi. Swartz'ýn ailesinin
Ilinois'deki evini gözetlemeye baţlamýţlardý.

407
00:34:26,358 --> 00:34:33,647
...sonra annesinden "ARA BENÝ" yazan bir
tweet geldi. Ne olduđunu anlamadým.

408
00:34:33,672 --> 00:34:39,730
Nihayet Aaron'a ulaţtým. Annesi
"FBI FBI FBI" diye sayýklýyordu.

409
00:34:40,204 --> 00:34:46,478
Bir FBI ajaný evimizin yolundan
arabayla geçerken Aaron odasýnda mý

410
00:34:46,504 --> 00:34:52,754
diye kolaçan eder. O gün evdeydim
ve o adamýn evimizin yolundan bir

411
00:34:52,779 --> 00:34:59,007
aţađý bir yukarý gidiţini garipsediđimi
anýmsýyorum. Beţ yýl sonra

412
00:34:59,032 --> 00:35:05,445
bir FBI dosyasýný okurken anladým
ki evimin yolundaki o adam ajandý.

413
00:35:05,469 --> 00:35:09,144
Dehţete düţmüţtü.
Gerçekten korkuyordu.

414
00:35:09,614 --> 00:35:16,913
FBI O'nu arayýp, yanýnda avukatý olmadan bir
kafede buluţmasý için kandýrmaya çalýţtýđýnda

415
00:35:16,938 --> 00:35:24,236
daha da çok korkmuţtu. Eve gidip yatađýna
uzandýđýnda zangýr zangýr titrediđini söylemiţti.

416
00:35:25,894 --> 00:35:29,349
Ýndirmeler, mahkemlerin
devasa gizlilik ihlallerini

417
00:35:29,374 --> 00:35:32,671
de açýđa çýkarmýţtý. Sonuç
olarak mahkemeler bazý

418
00:35:32,696 --> 00:35:35,985
politikalarýný deđiţtirmek
zorunda kaldý. FBI ise

419
00:35:36,010 --> 00:35:39,430
soruţturmayý dava açmaksýzýn
kapatmaya karar verdi.

420
00:35:39,902 --> 00:35:45,812
Bugün bile ţaţýrdýđým bir konu var.
Herhangi bir insanýn, en ýrak köydeki

421
00:35:45,837 --> 00:35:51,643
bir ofiste çalýţan bir FBI ajanýnýn
bile, halkýn vergisini hukuku kamuya

422
00:35:51,668 --> 00:35:57,856
açan birine hýrsýzlýk suçlamasý için
harcamasýný aklým almýyor. Hukuku kamuya

423
00:35:57,881 --> 00:36:03,671
açan birisiyle uđraţan hangi insan
kendini kanun adamý olarak görebilir?

424
00:36:03,695 --> 00:36:09,398
Aaron, davasý için kendini tehlikeye atmýţtý.

425
00:36:09,422 --> 00:36:12,947
Gelir dađýlýmýndaki uçurumdan rahatsýz
olduđu için, sýrf teknolojiyle

426
00:36:12,972 --> 00:36:16,043
yetinmedi; farklý siyasi davalara
da kendini adamaya baţladý.

427
00:36:16,067 --> 00:36:19,684
[Arkadaţý] Ben meclise
girmiţtim, O'nu da yanýmýzda

428
00:36:19,709 --> 00:36:23,649
takýlmasý, staj yapmasý için davet ettim.
Böylece siyasi

429
00:36:23,674 --> 00:36:27,326
iţleyiţi öđrenebilirdi.
...yeni bir topluluđu, yeni

430
00:36:27,351 --> 00:36:30,861
maharetleri öđrenip siyaseti
hacklemek istiyordu.

431
00:36:30,885 --> 00:36:35,222
Ben evde televizyon izleyip
para kazanýrken, bir

432
00:36:35,247 --> 00:36:39,825
madencinin kan ter içinde
çukur kazmasý; kazmazsa o

433
00:36:39,850 --> 00:36:44,932
akţam evine ekmek götüremeyecek
olmasý çok saçma geliyor.

434
00:36:44,957 --> 00:36:48,636
Ama açýkça ortada ki
dünya saçma bir yer.

435
00:36:48,660 --> 00:36:53,515
Yenilikçi Deđiţim Mücadelesi Komitesi adlý
bir grubun kuruluţunda yer aldým. Yenilikçi

436
00:36:53,540 --> 00:36:57,812
siyaseti benimseyen ve ülkeye daha
yenilikçi bir yol açmak isteyen insanlarý

437
00:36:57,837 --> 00:37:02,161
organize edip, mail listelerimize ve
kampanyalarýmýza dahil ettiđimiz böylece

438
00:37:02,186 --> 00:37:06,399
seçimlerde yenilikçi adaylarýn seçilmesine
yardýmcý olduđumuz bir sistemdi.

439
00:37:06,423 --> 00:37:09,936
Elizabeth Warren'ýn senatoya
girmesini sađlayan kampanyanýn

440
00:37:09,961 --> 00:37:13,624
arkasýnda bu grup vardý. Halihazýrda
sistemin aptalca olduđunu

441
00:37:13,649 --> 00:37:17,601
düţünüyordu, fakat geldi ve sistemi
öđrenmem gerekli dedi. Zira bu

442
00:37:17,626 --> 00:37:21,459
sistem de herhangi bir sosyal
sistem gibi manipule edilebilirdi.

443
00:37:21,483 --> 00:37:26,452
Ayný zamanda kütüphane ve öđrenme
tutkusunu da bir kenara býrakmamýţtý.

444
00:37:26,477 --> 00:37:31,030
Akademik makaleleri yayýnlayan
kurumlarý da incelemeye baţlamýţtý.

445
00:37:31,208 --> 00:37:36,186
Amerika'nýn büyük üniversitelerinden
birinde olduđunuza göre geniţ

446
00:37:36,211 --> 00:37:41,164
bir bilimsel yayýn arţivine
eriţiminizin olduđunu varsayýyorum. Bu

447
00:37:41,189 --> 00:37:46,350
büyük üniversitelerin hemen hemen
hepsi JSTOR, Thomson gibi firmalara

448
00:37:46,375 --> 00:37:50,945
eriţim için ücretler öderken,
dünyanýn geri kalaný göremiyor bile.

449
00:37:50,969 --> 00:37:55,196
Bu akademik yayýnlar ve makaleler,
insanlýđýn tüm bilgi birikiminin

450
00:37:55,221 --> 00:37:59,797
depolandýđý online bir kütüphane. Ve
çođu, vatandaţlarýn vergisiyle ya da

451
00:37:59,822 --> 00:38:04,391
devletin ayýrdýđý bütçeyle ortaya çýkan
ţeyler. Fakat bunlarý okuyabilmek

452
00:38:04,416 --> 00:38:09,045
için Elsevier gibi yaýmcýlara çođu zaman
tekrardan ödeme yapmanýz gerekir.

453
00:38:09,069 --> 00:38:15,008
Lisans ücretleri o kadar yüksek ki, Amerika
yerine Hindistan'da okuyan kiţiler

454
00:38:15,033 --> 00:38:20,495
bu eriţime sahip deđiller. Bilimsel
mirasýmýzýn tamamýndan mahrumlar. Bu

455
00:38:20,520 --> 00:38:26,420
dökümanlardan bazýlarý Aydýnlanma Dönemi'nden
kalma. Birisi akademik bir yayýn

456
00:38:26,445 --> 00:38:32,194
ortaya çýkarttýđýnda taranýrlar ve dijital
bir ţekilde koleksiyona girerler.

457
00:38:32,218 --> 00:38:38,274
Bu, bize ilginç ve bilimsel iţler ortaya
çýkaran insanlardan kalan bir miras.

458
00:38:38,299 --> 00:38:42,156
Halka ait, ulaţýlabilir olmasý gereken bir miras.
Fakat bunun

459
00:38:42,181 --> 00:38:47,305
yerine kilitlenip, kar amacý güden
ţirketler tarafýndan internete

460
00:38:47,330 --> 00:38:52,608
koyulurlar ve onlar da edebilecekleri en
yüksek karý elde etmeye çalýţýrlar.

461
00:38:53,676 --> 00:39:00,250
Üniversite ya da halk tarafýndan parasý ödenen
bir araţtýrmacý, makale hazýrlar. Bütün iţ

462
00:39:00,275 --> 00:39:03,696
bittikten sonra, yani
asýl araţtýrma, düţünme,

463
00:39:03,721 --> 00:39:07,409
deney gibi süreçlerin tamamý
bittikten sonraki son

464
00:39:07,434 --> 00:39:11,285
aţamada araţtýrmacý telif
hakkýný bu milyar dolarlýk

465
00:39:11,310 --> 00:39:14,628
ţirkete teslim etmek zorundadýr.
Hasta durum.

466
00:39:14,653 --> 00:39:18,199
Tamamen gönüllü emek üzerine
kurulmuţ bir ekonomidir,

467
00:39:18,224 --> 00:39:21,506
en tepede yayýmcý ţirket
oturur ve kaymađý yer.

468
00:39:22,830 --> 00:39:26,468
Dolandýrýcýlýđýn dik alasý.
Ýngiltere'deki yayýmcýlardan

469
00:39:26,493 --> 00:39:30,194
biri geçen yýl 3 milyar dolar kar etti.
Ne vurgun ama.

470
00:39:30,218 --> 00:39:41,018
JSTOR, hikayede çok küçük bir rolde aslen. Her
nedense, Aaron hedef olarak JSTOR'u seçti.

471
00:39:41,131 --> 00:39:47,001
[Arkadaţý] Açýk eriţim ve açýk yayým
üzerine bir konferansa gitmiţti.

472
00:39:47,026 --> 00:39:51,110
JSTOR'dan, kim bilmiyorum,
birisine veritabanýný

473
00:39:51,135 --> 00:39:56,207
ebediyen açmanýn ne kadara
malolacađýný sormuţtu. 200 milyon

474
00:39:56,232 --> 00:40:00,970
dolar gibi Aaron'ýn da saçma
bulduđu bir rakam verdiler.

475
00:40:01,053 --> 00:40:04,164
Harvard'da bursla çalýţtýđýndan,
yan komţusu MIT'deki

476
00:40:04,189 --> 00:40:06,986
kullanýcýlarýn açýk ve
hýzlý ađýndan haberdardý,

477
00:40:07,011 --> 00:40:12,251
ki yakýn zamanda JSTOR'un zengin arţivine eriţim
izni de verilmiţti. Swartz, fýrsatý gördü.

478
00:40:12,275 --> 00:40:16,756
O kapýlarýn anahtarý elinizdeydi.
Biraz Shell Script (~kabuk

479
00:40:16,781 --> 00:40:20,746
betiđi) sihriyle yayýnlanmýţ
makaleleri alabilirdiniz.

480
00:40:20,770 --> 00:40:28,171
24 Eylül 2010'da, Swartz yeni alýnmýţ
bir laptop'ý Gary Host adýyla MIT ađýna

481
00:40:28,196 --> 00:40:35,122
kaydetti. Ýstemci adý olarak da
GHost_laptop kullanýldý. (Hayalet_laptop)

482
00:40:35,146 --> 00:40:39,493
JSTOR'u geleneksel kullanýmýyla
hackledi diyemeyiz. JSTOR

483
00:40:39,518 --> 00:40:43,914
veritabaný düzenliydi, bütün
dökümanlarý indirmek için çok

484
00:40:43,939 --> 00:40:48,322
uđraţmak gerekmiyordu; sadece
numaralar atanmýţtý. Örneđin

485
00:40:48,347 --> 00:40:52,506
///makale444024, makale444025
gibi gibi ilerlemekteydi.

486
00:40:52,530 --> 00:40:55,384
Turtayý Durmadan Al
adýnda bir python betiđi

487
00:40:55,409 --> 00:40:58,515
hazýrlamýţtýk, ardý ardýna
makaleleri topluyordu.

488
00:40:58,539 --> 00:41:02,224
Ertesi gün Hayalet_laptop
makaleleri almaya baţlar.

489
00:41:02,249 --> 00:41:06,193
Fakat kýsa zamanda bilgisayarýn I.P.
adresi engellenir.

490
00:41:06,218 --> 00:41:09,723
Tabi bu Swartz için çantada kekliktir.
Hemen I.P.

491
00:41:09,748 --> 00:41:12,902
adresini deđiţtirir ve
indirmeye devam eder.

492
00:41:12,926 --> 00:41:19,898
JSTOR ve MIT bu olayý durdurmak için farklý
adýmlar atarlar. Hafif tedbirler iţe

493
00:41:19,923 --> 00:41:27,386
yaramadýđýnda, JSTOR, MIT'nin tamamýný engeller.
Baktýđýnýz zaman, JSTOR veritabanýnýn

494
00:41:27,411 --> 00:41:34,595
etrafýnda geçen bir kedi fare oyunu gibidir.
Kedinin Aaron olduđunu söyleyebiliriz,

495
00:41:34,620 --> 00:41:41,119
çünkü JSTOR'daki teknisyenlerden
daha yetenekli olduđu ortada.

496
00:41:42,143 --> 00:41:49,255
Sonunda, Wi-Fi üzerinden uđraţmaktansa,
kilitlenmemiţ bir malzeme dolabýna girdi ve ađa

497
00:41:49,280 --> 00:41:56,552
direk kabloyla bađlandý. Laptop'ýný harici bir
disk ile birlikte makale indirmeye býraktý.

498
00:41:56,576 --> 00:42:02,618
Swarz bilmiyordu, fakat bilgisayarý
yetkililer tarafýndan bulunmuţtu.

499
00:42:02,643 --> 00:42:08,425
Ýndirmeyi durdurmaktansa, içeriye
güvenlik kamerasý yerleţtirdiler.

500
00:42:10,549 --> 00:42:16,489
Bilgisayarý, MIT binasýnýn bodrumunda
bir odada buldular. Fiţini

501
00:42:16,514 --> 00:42:23,435
çekebilirlerdi, gelmesini bekleyip
kimsin nesin durdur ţunu diyebilirlerdi.

502
00:42:23,460 --> 00:42:30,444
Ama bunlarý yapmadýlar. Bunun yerine
delil oluţturmak için düzenek kurdular.

503
00:42:30,469 --> 00:42:35,638
Böyle bir ţeyi videoya almanýn
tek sebebi bu olabilirdi.

504
00:42:38,351 --> 00:42:47,521
Ýlk görüntülerde görünen tek ţey, boţ ţiţeleri odada zulalayan bir adamdý.

505
00:42:53,624 --> 00:42:58,712
Fakat günler sonra Swartz'u da görüntülediler.

506
00:43:06,113 --> 00:43:11,490
Swartz, hard diski deđiţtiriyor.
Beţ dakika kadar

507
00:43:11,515 --> 00:43:16,031
karenin dýţýnda kalýyor,
sonra terkediyor.

508
00:43:37,549 --> 00:43:44,659
Bir gün MIT'den bisikletle evine
geçerken, polisler yolunu

509
00:43:44,684 --> 00:43:50,926
deđiţtirir ve peţine takýlýr.
Saldýrgan bir ţekilde

510
00:43:50,951 --> 00:43:57,519
yere yapýţtýrýldýđýný anlatmýţtý.
Sanki polis deđil de

511
00:43:57,544 --> 00:44:04,350
saldýrmak için gelen kimseler
gibi dövdüklerini söyledi.

512
00:44:08,876 --> 00:44:13,673
Yýkýlmýţtýk. Ailemizdeki
herhangi birinin adli takibi o

513
00:44:13,698 --> 00:44:18,322
kadar uzak ve anlaţýlmazdýki,
ne yapacađýmý bilemedim.

514
00:44:18,346 --> 00:44:26,849
Ellerindeki arama emrinde Cambridge'deki
apartman dairesi ve Harvard'daki ofisi vardý.

515
00:44:27,968 --> 00:44:32,654
Tutuklamadan iki gün evvel, soruţturma
JSTOR ve Cambridge'in yerel

516
00:44:32,679 --> 00:44:36,920
polisini aţmýţtý bile. Amerikan
Gizli Servisi görevi almýţtý.

517
00:44:36,944 --> 00:44:41,879
Gizli servis bilgisayar ve kredi kartý sahteciliđi
gibi ţeyleri soruţturmaya 1984 yýlýnda

518
00:44:41,904 --> 00:44:46,400
baţlamýţtý. Fakat 11 Eylül saldýrýlarýndan
altý hafta sonra görev alaný geniţledi.

519
00:44:49,391 --> 00:44:52,488
Baţkan Bush, Patriot
Yasasý'ndan faydalanarak

520
00:44:52,513 --> 00:44:55,744
Elektronik Suçlar Görev
Kuvvetleri'ni oluţturdu.

521
00:44:55,768 --> 00:44:58,898
"...Ţu an önümde bulunan yasa
tasarýsý modern teröristlerin

522
00:44:58,923 --> 00:45:01,426
ortaya çýkardýđý tehlikeleri
de hesaba katýyor."

523
00:45:01,450 --> 00:45:06,226
Gizli Servis'in kendi söylemine göre temel
görevleri ţunlardý: Ekonomik etkiye sebep

524
00:45:06,251 --> 00:45:10,767
aktiviteler. Organize suç örgütleri.
Yeni teknolojileri kullanan komplolar.

525
00:45:10,791 --> 00:45:15,761
Gizli Servis, soruţturmayý Boston savcýlýđýna teslim eder.

526
00:45:15,785 --> 00:45:21,256
"Bilgisayar Suçlarý Görev Ekipleri Amiri"
gibi bir unvaný olan bir adam vardý

527
00:45:21,281 --> 00:45:26,306
savcýlýkta. Baţka ne iţle meţguldü
bilemem ama, soruţturacak bilgisayar

528
00:45:26,331 --> 00:45:31,195
suçu bulamazsa manasýz bir unvan
olacađý kesin. O da balýklama atladý

529
00:45:31,220 --> 00:45:36,336
dosyaya, baţkasýný dahil etmedi ve
kendine sakladý. Ýţte Stephen Heymann.

530
00:45:36,360 --> 00:45:39,482
Savcý Stephen Heymann, Aaron
Swartz'ýn tutuklanmasýndan

531
00:45:39,507 --> 00:45:42,436
bu yana gözlerden uzak duruyor.
Fakat American Greed

532
00:45:42,461 --> 00:45:45,928
adlý televizyon programýnda yaptýđý
röportajda görebilirsiniz,

533
00:45:45,953 --> 00:45:48,679
bölüm Aaron'ýn tutuklandýđý
sýralarda çekilmiţti.

534
00:45:48,703 --> 00:45:53,990
Önceki soruţturmasý meţhur hacker Albert
Gonzalez davasýydý. Bu dava basýnýn

535
00:45:54,015 --> 00:45:59,208
ilgisini bi hayli çekmiţti ve övgüye
bođulmuţtu. Gonzalez, 100 milyon kadar

536
00:45:59,233 --> 00:46:04,893
kredi ve banka kartý numarasýný ele geçirmiţti,
ki bu tarihin en büyük vurgunuydu.

537
00:46:04,918 --> 00:46:09,623
Burada Heymann, Gonzalez'i ve genel
hacker zihin yapýsýný açýklýyor.

538
00:46:10,288 --> 00:46:17,344
"...Böyle kiţileri teţvik eden ţeyler bizimkilerle
hemen hemen ayný. Egolarý var. Zorlukla

539
00:46:17,369 --> 00:46:21,205
mücadeleyi severler. Ve
elbette, parayý severler;

540
00:46:21,230 --> 00:46:24,759
tabi parayla elde
edebileceđiniz ţeyleri de."

541
00:46:25,394 --> 00:46:30,872
Soruţturma kapsamýndaki ţüphelilerden biri de,
genç hacker Jonathan James idi. Gonzalez'in

542
00:46:30,897 --> 00:46:35,893
suçlarý kendi üzerine yýkýlacađýna inanan
James, soruţturma esnasýnda intihar etti.

543
00:46:35,917 --> 00:46:40,207
Devletin, Aaron Swartz davasýndaki
duruţunu açýklayan eski bir

544
00:46:40,232 --> 00:46:44,156
basýn açýklamasýnda Heymann'ýn
patronu savcý Carmen Ortiz

545
00:46:44,181 --> 00:46:48,538
ţunlarý söylemiţti: "Hýrsýzlýk,
hýrsýzlýktýr. Bilgisayar komutu

546
00:46:48,563 --> 00:46:52,851
ya da levye ile; döküman, veri
ya da dolar almak ayný ţeydir."

547
00:46:52,875 --> 00:47:04,470
Tabiki de dođru deđil. Zararsýz olduđunu
söylemiyorum, bilgi çalmak suç kapsamýnda olmasýn

548
00:47:04,495 --> 00:47:14,815
da demiyorum. Fakat hangi zararýn gerçekten
zararlý olduđunu iyi irdelemelisiniz.

549
00:47:14,839 --> 00:47:20,731
Mesela, levye ile herhangi bir yere
girdiđimde ţüphesiz her seferinde

550
00:47:20,756 --> 00:47:26,455
hasar veririm. Fakat Aaron saniyede
100 defa "Ýndir. Ýndir. Ýndir."

551
00:47:26,480 --> 00:47:32,580
diyen bir betik hazýrladýđýnda, kimseye
bir zararý yoktur. Hele akademik

552
00:47:32,605 --> 00:47:38,119
araţtýrma için arţivi indirdiđinde,
kimseye hiç bir zararý olmaz.

553
00:47:38,143 --> 00:47:42,656
Elde ettiklerini çalmýyor,
satmýyor ya da dađýtmýyordu.

554
00:47:42,681 --> 00:47:45,743
Bence meramýný anlatmak
için yapmýţtý.

555
00:47:45,767 --> 00:47:47,767
Tutuklama, Aaron'ý bitkin düţürmüţtü.

556
00:47:47,791 --> 00:47:52,317
Bu konuda konuţmazdý. Bi hayli gergindi.
Düţünsene,

557
00:47:52,342 --> 00:47:56,931
FBI kapýnýn önünde bitmek
için fýrsat kolluyor, sýrf

558
00:47:56,956 --> 00:48:01,351
kapýyý kilitlemeyi unuttuđun
için çamaţýr yýkamaya

559
00:48:05,376 --> 00:48:07,453
çýktýđýnda evine giriyorlar
Ben bayađý gerilirdim. Bu

560
00:48:07,578 --> 00:48:11,384
yüzden son zamanlarda Aaron
hep ekţi bir ruh halindeydi.

561
00:48:18,799 --> 00:48:28,006
O sýralarda konumunu belli edecek hiç bir
bilgi paylaţmadý. FBI gelir diye korkuyordu.

562
00:48:31,426 --> 00:48:36,877
Daha önce görülmemiţ çapta sosyal ve politik
aktivizmin baţ gösterdiđi bir dönemdi.

563
00:48:36,902 --> 00:48:41,444
Hatta Time dergisi, 2011 yýlýnýn
kiţisi olarak "Gösterici"yi seçmiţti.

564
00:48:41,468 --> 00:48:47,203
Her yer hacker eylemlerinin
yuvasý haline bürünmüţtü.

565
00:48:47,228 --> 00:48:53,681
Wikileaks, sandýk dolusu diplomatik
mesajlaţma ifţa etmiţti.

566
00:48:53,706 --> 00:49:01,230
Manning, sýzýntýnýn kaynađý olduđu
kesinleţmediđi halde tutuklanmýţtý.

567
00:49:01,255 --> 00:49:05,681
Anonymous, kadrosunda
bir çok hackerýn da

568
00:49:05,706 --> 00:49:12,050
olduđu bir online protesto grubu
ayaklanmýţtý. Tüm bunlarýn

569
00:49:12,075 --> 00:49:17,972
olduđu bir zamanda O'nun
davasý manasýzdý, JSTOR ve MIT

570
00:49:17,997 --> 00:49:24,129
kendi aralarýnda halletmeliydi.
Ceza sisteminin dikkatini

571
00:49:24,154 --> 00:49:30,391
ayýrmamýţ olmasý gereken bir konuydu.
Oraya ait deđildi...

572
00:49:36,764 --> 00:49:40,737
Dava açýlmadan önce bir
anlaţma teklif edilmiţti; üç

573
00:49:40,762 --> 00:49:44,561
ay hapis, rehabilitasyon
evinde bir süre konaklama

574
00:49:44,586 --> 00:49:49,113
ve bir yýl ev hapsi. Hepsinde
bilgisayardan mahrum olacaktý.

575
00:49:49,138 --> 00:49:52,032
Tek ţart suçlamalarý
kabul etmesiydi.

576
00:49:52,056 --> 00:49:58,347
Bulunduđumuz nokta ţöyleydi; devletin elindeki
deliller, iddianame ne derece kuvvetli

577
00:49:58,372 --> 00:50:04,858
bilmiyorduk. Çok zor bir karar vermek
durumundaydýk, avukatýmýz kabul etmemiz için baský

578
00:50:04,883 --> 00:50:11,138
yapýyordu. Devlet pazarlýksýz bir talepte
bulunmuţtu. Bize söylenene göre galip gelme

579
00:50:11,163 --> 00:50:17,416
ihtimalimiz düţüktü. Suçlu olsan da olmasan
da, en hayýrlýsý anlaţmayý kabul etmekti.

580
00:50:18,896 --> 00:50:27,392
Boston'ýn kendine ait bir Bilgisayar Suçlarý
Bölümü vardý. Ýhtiyaçlarýndan çok daha fazla

581
00:50:27,417 --> 00:50:35,510
sayýda avukatlarý da mevcuttu. Bu durumu
anlamak mümkün, zira zaman zaman karţýlarýna

582
00:50:35,535 --> 00:50:43,702
saati 500-700 dolar olan avukatlara sahip
ţirketler, Rus hackerlar çýkardý. Bir de bir

583
00:50:43,727 --> 00:50:48,232
ţeyler yaptýđýný ispatlamanýn
çok basit olduđu,

584
00:50:48,257 --> 00:50:52,456
FBI'ýn gözetlediđi çocuđun
tekiyle bir dava.

585
00:50:52,480 --> 00:50:57,787
Neden elinden geldiđince kuvvetli
saldýrmayasýn ki? Memleketin

586
00:50:57,812 --> 00:51:02,192
de hayrýna, zira o teröristlerle
mücadele ediyorsun.

587
00:51:02,216 --> 00:51:09,990
Çok korkmuţtum. Bilgisayarýma el koymalarýndan
korkuyordum. Hapse girmekten korkuyordum.

588
00:51:10,015 --> 00:51:17,676
Laptop'ýmýn içinde önceki iţimden kalma gizli
kaynaklarým duruyordu. En büyük önceliđim

589
00:51:17,701 --> 00:51:24,982
kaynaklarýmý güvende tutmaktý. Ada'nýn
baţýna geleceklerden korkuyordum. Aaron, bir

590
00:51:25,007 --> 00:51:32,350
anlaţma teklif ettiklerini söylemiţti. Eđer
ben istersem kabul edeceđini söylemiţti.

591
00:51:32,374 --> 00:51:42,089
Kabul et demeye çok yaklaţmýţtým.
Giriţimcilik olaylarýný býraktýđýndan

592
00:51:42,114 --> 00:51:51,804
bu yana çok ciddi siyasi tutkular
edinmiţti. Bu politik yaţama sabýkalý

593
00:51:51,829 --> 00:52:00,936
biri olarak devam edemezdi. Bir gün
Beyaz Saray'ýn önünden geçerken

594
00:52:00,961 --> 00:52:09,933
"Biliyor musun, burada sabýkasý
olanlarý iţe almýyorlar." demiţti.

595
00:52:18,208 --> 00:52:21,341
Hayatýnýn o ţekilde olmasýný içten arzuluyordu.

596
00:52:22,633 --> 00:52:31,681
Kimseyi öldürmedi. Kimseye zarar vermedi.
Para çalmadý. Suçlu gösterecek hiç bir

597
00:52:31,706 --> 00:52:40,505
ţey yapmadý. Sabýkalý biri olup oy verme
hakkýný elinden almanýn hiç bir tutar

598
00:52:40,530 --> 00:52:49,521
yaný yoktu. Rezil bir durum, para cezasýna
çarptýrýlmasý ya da MIT'ye girmesinin

599
00:52:49,546 --> 00:52:58,425
yasaklanmasý gibi ţeyler olsa anlarým.
Ama bir suçlu kabul edilip hapsedilmesi?

600
00:53:01,728 --> 00:53:04,061
Swartz, anlaţma teklifini reddetti.

601
00:53:04,085 --> 00:53:12,497
"Heymann iki misli efor sarfetmeye baţladý. Bize her seviyede baský yapmaya baţladý."

602
00:53:12,521 --> 00:53:16,831
Aaron'ýn laptopýnda ele
geçirilen fiziksel delillere

603
00:53:16,856 --> 00:53:20,409
rađmen, davacýlarýn,
Aaron'ýn niyetine dair

604
00:53:20,434 --> 00:53:24,537
de delile ihtiyaçlarý vardý.
Aaron neden JSTOR'dan

605
00:53:24,562 --> 00:53:28,020
makale indiriyordu?
Bunlarla ne yapacaktý?

606
00:53:29,287 --> 00:53:37,059
Devlet, bunlarý yayýmlayacađýný iddia ediyordu.
Gerçek niyeti bu muydu bilmiyoruz, zira

607
00:53:37,084 --> 00:53:41,313
Aaron'ýn eskiden beri dev
makale setlerini analiz

608
00:53:41,338 --> 00:53:45,119
etme huyu vardý. Ýlginç
çýkartýmlarý olurdu.

609
00:53:45,143 --> 00:53:49,472
Bunun en iyi kanýtý da ţudur;
Stanford'da okuduđu dönemde

610
00:53:49,497 --> 00:53:53,547
Westlaw'ýn hukuk veritabanýnýn
tamamýný indirmiţti.

611
00:53:53,905 --> 00:53:56,599
Stanford hukuk öđrencilerinin
bir projesinde, Swartz

612
00:53:56,624 --> 00:53:59,089
Westlaw'ýn hukuk veritabanýný
indirmiţti. Hukuki

613
00:53:59,114 --> 00:54:01,668
araţtýrmalara fon sađlayanlarla,
çýkarlarýna uygun

614
00:54:01,693 --> 00:54:04,222
sonuçlar arasýnda rahatsýz
edici bir bađ bulmuţtu.

615
00:54:04,246 --> 00:54:08,212
Hukuk profesörlerine para veren
kar amacý güden ţirketler üzerine

616
00:54:08,237 --> 00:54:11,817
müthiţ bir analiz yapmýţlardý.
Bu profesörler de Exxon gibi

617
00:54:11,842 --> 00:54:16,134
ţirketlerin zor zamanlarýnda iţine
yarayacak makaleler hazýrlýyorlardý.

618
00:54:16,159 --> 00:54:19,556
Ýţe yaramaz araţtýrmalardan
ibaret yozlaţmýţ bir sistem.

619
00:54:19,580 --> 00:54:26,566
Swartz, Westlaw dökümanlarýný ifţa etmemiţti.
Teoride JSTOR veritabanýyla da ayný

620
00:54:26,591 --> 00:54:33,892
ţeyi yapýyor olabilirdi. Bu gayet olađan
karţýlanýrdý. Fakat JSTOR'a rakip bir sistem

621
00:54:33,917 --> 00:54:40,859
kurup ücret karţýlýđý dađýtacak olsaydý,
yaptýđý yasadýţý; elindekiler ile haksýz

622
00:54:40,884 --> 00:54:47,655
kazanç sađlýyor derdik. Fakat böyle bir
niyetinin olduđunu düţünmek bile saçma.

623
00:54:48,661 --> 00:54:53,113
Bir de arada kalan bir ihtimal var.
Ya geliţmekte olan ülkeler için

624
00:54:53,138 --> 00:54:57,761
özgürleţtirdiyse? Bu ihtimale
baktýđýmýzda, yargý organýnýn farklý bir

625
00:54:57,786 --> 00:55:02,519
yaklaţým oluţturmasý gerekirdi. Devletse
davayý yalnýzca ticari istismar

626
00:55:02,544 --> 00:55:06,992
kapsamýnda deđerlendirmekteydi, kredi
kartý numarasý çalmýţ gibiydi.

627
00:55:07,016 --> 00:55:10,913
Veritabanýyla ne yapacaktý bilmiyorum.
Fakat Aaron'ýn bir arkadaţýnýn

628
00:55:10,938 --> 00:55:14,865
anlattýđý kadarýyla, verileri analiz
edecekti. Böylece ţirketlerin fon

629
00:55:14,890 --> 00:55:18,979
sađladýđý taraflý araţtýrmalarýn Ýklim
Deđiţimi konusunda çarpýk sonuçlar

630
00:55:19,004 --> 00:55:22,650
çýkardýđýna dair kanýtlar elde edecekti.
Buna kesinlikle inandým.

631
00:55:25,542 --> 00:55:32,112
Steve'in benimle konuţmak istediđini
söylediler. Beni bu durumdan kurtaracak bir

632
00:55:32,137 --> 00:55:38,764
ţeydir diye düţündüm. Bilgisayarýma el
konulacak korkusuyla yaţamak istemiyordum.

633
00:55:38,789 --> 00:55:44,997
Bilgisayarýmýn ţifresini çözmeye ikna
ettikten sonra beni hapse atmalarýndan

634
00:55:45,022 --> 00:55:52,196
korkuyordum. Steve'in benimle konuţmak istediđini
söylediklerinde kulađa makul gelmiţti.

635
00:55:53,206 --> 00:55:56,921
Norton'a Bir Günlük Kraliçe
mektubu teklif ettiler.

636
00:55:56,946 --> 00:56:00,278
Bu, davacýlarýn dava
hakkýnda soru sormalarýna

637
00:56:00,303 --> 00:56:06,445
imkan sađlýyordu; Norton'ýn bu esnada verdiđi
bilgilere dair dokunulmazlýđý olacaktý.

638
00:56:06,469 --> 00:56:10,746
Sevmedim. Bir bit yeniđi varmýţ gibiydi.
Dokunulmazlýk

639
00:56:10,771 --> 00:56:14,012
istemiyordum, ihtiyacým da yoktu.
Bir ţey

640
00:56:14,037 --> 00:56:17,887
yapmamýţtým. Ama avukatlarým
dokunulmazlýđý kabul

641
00:56:17,912 --> 00:56:21,991
etmeden onlarla görüţmemem
konusunda çok katýydýlar.

642
00:56:22,015 --> 00:56:27,098
-Emin olmak için soruyorum, bu Bir
Günlük Kraliçe teklifiydi deđil mi?

643
00:56:27,123 --> 00:56:31,466
- Evet -Yani dokunulmazlýk
karţýlýđýnda bilgi verdin. -Bilgi

644
00:56:31,491 --> 00:56:36,324
vermek deđildi, en azýndan ben öyle
görmüyordum. Söyleţi, tartýţma

645
00:56:36,349 --> 00:56:41,109
kývamýnda bir ţeydi.-Sonra sana
sorular sormaya baţladýlar. -Evet

646
00:56:41,133 --> 00:56:46,297
-Ve ne öđrendikleri ţeylerle seni
yargýlayamayacaklardý. -Öyle.

647
00:56:46,322 --> 00:56:50,897
Ben de inatla çýplak girmeye çalýţtým.
Defalarca teklifi

648
00:56:50,922 --> 00:56:56,413
reddetmeye çalýţtým. Hastaydým,
avukatlarýmýn baskýsý altýndaydým,

649
00:56:56,438 --> 00:57:01,354
kafam karýţýktý. Bu noktada
kendimi pek iyi hissetmiyordum.

650
00:57:01,378 --> 00:57:07,557
Karamsardým, korkmuţtum. Neyin içinde
olduđumu anlayamamýţtým. Niye bu durumda

651
00:57:07,582 --> 00:57:13,682
olduđumu da anlayamamýţtým. Býrakýn
hatalýyý, ilginç bir ţey bile yapmamýţtým.

652
00:57:13,706 --> 00:57:18,920
Aklýmýzý kaybettik. Aaron buna çok ţaţýrmýţtý,
avukatlarý çok ţaţýrmýţtý, hepimiz

653
00:57:18,945 --> 00:57:23,523
çok ţaţýrmýţtýk. Quinn'i avukatlarýný
deđiţtirmeye ikna etmeye çalýţtýk.

654
00:57:23,547 --> 00:57:30,615
Silahlý, kocaman adamlarla bir dolu bir odada
tutulmaya alýţkýn deđildim. Sürekli "Yalan

655
00:57:30,640 --> 00:57:37,922
söylüyorsun" diyorlardý, bir ţeyler yapmýţ
olmalýydým. Yargýladýklarý ţeyin suç olmadýđýný,

656
00:57:37,947 --> 00:57:44,897
tarihin yanlýţ tarafýnda durduklarýný söyledim.
Aynen bu kelimeleri kullandým, "Tarihin

657
00:57:44,922 --> 00:57:52,265
yanlýţ tarafýndasýnýz." Sýkýlmýţlardý. Kýzgýn
falan deđillerdi, bildiđin canlarý sýkýlmýţtý.

658
00:57:52,831 --> 00:57:57,229
Sonradan anladým ki ayný diyalođu
sürdürmüyormuţuz. Onlara

659
00:57:57,254 --> 00:58:01,180
insanlarýn neden akademik
makale indirebileceklerini

660
00:58:01,205 --> 00:58:05,788
açýklýyordum, arada ne olduđunu
anýmsamýyorum ama bir notkada

661
00:58:05,813 --> 00:58:10,174
O'nun bir blog yazýsýndan
bahsettim, "Gerilla Açýk Eriţim Manifestosu"

662
00:58:12,995 --> 00:58:18,127
Bu, Gerilla Açýk Eriţim Manifestosu, Temmuz 2008'de
Ýtalya'da yazýlmýţ. [I.Barýţ Fidaner'in çevirisidir] Bilgi güçtür. Fakat her

663
00:58:18,152 --> 00:58:23,099
zaman olduđu gibi bu gücü kendine saklamak
isteyenler var. Yüzyýllarca dünyanýn her yanýnda,

664
00:58:23,124 --> 00:58:27,977
kitaplar ve dergilerde yayýnlanmýţ bütün bilimsel
ve kültürel mirasýn giderek daha fazlasý

665
00:58:28,002 --> 00:58:33,524
sayýsallaţtýrýyor ve bir avuç özel ţirket tarafýndan
kilit altýna alýnýyor. Dýţarýda býrakýlanlar, bu

666
00:58:33,549 --> 00:58:36,002
sýrada siz de boţ durmuyordunuz.
Çatlaklardan

667
00:58:36,027 --> 00:58:39,041
gözlüyordunuz, çitlerden
týrmanýyordunuz ve yayýncýlarýn

668
00:58:39,066 --> 00:58:41,506
kilit altýna aldýđý
bilgileri özgürleţtirerek

669
00:58:41,531 --> 00:58:43,999
arkadaţlarýnýzla paylaţýyordunuz.
Ama bütün bu

670
00:58:44,024 --> 00:58:46,316
eylemler karanlýkta,
yeraltýnda gizlenerek

671
00:58:46,341 --> 00:58:49,302
ilerliyordu.Hýrsýzlýk veya
korsanlýk denildi, sanki bir

672
00:58:49,327 --> 00:58:51,673
bilgi hazinesini paylaţmak
bir gemiyi soyup

673
00:58:51,698 --> 00:58:54,362
mürettebatý öldürmek ile
ahlaken eţdeđermiţ gibi.

674
00:58:54,386 --> 00:58:59,172
Fakat paylaţmak ahlaken yanlýţ deđildir, aksine
ahlaki bir buyruktur. Yalnýz açgözlülükten

675
00:58:59,197 --> 00:59:03,221
gözü dönmüţ birisi arkadaţýna istediđi
kopyayý vermez. Adil olmayan yasalarý

676
00:59:03,246 --> 00:59:07,637
izlemek adaletli olamaz. Aydýnlýđa çýkmanýn,
büyük sivil itaatsizlik geleneđimizle,

677
00:59:07,662 --> 00:59:11,999
kamusal kültürümüzün ţahsi gaspýna karţý
olduđumuzu ilan etmenin zamaný gelmiţtir.

678
00:59:12,023 --> 00:59:16,824
Ýddialara göre, manifesto aslýnda dört
farklý kiţi tarafýndan yazýlmýţtý

679
00:59:16,849 --> 00:59:21,362
ve Norton tarafýndan düzenlenmiţti.
Fakat altýna Swartz imza atmýţtý.

680
00:59:21,386 --> 00:59:26,232
Bittiđinde hemen Aaron'ýn
yanýna koţtum ve olan

681
00:59:26,257 --> 00:59:30,598
biten ne hatýrlýyorsam anlattým.
Çok sinirlenmiţti.

682
00:59:35,051 --> 00:59:40,223
Yaptýklarýmýn toplamý böyle
çýkmamalýydý. Yanlýţ

683
00:59:40,248 --> 00:59:45,103
bir ţey yapmamýţtým, ama
her ţey yanlýţ gitti.

684
00:59:48,149 --> 00:59:49,149
Ama hiç...

685
00:59:57,437 --> 01:00:04,194
Hala kýzgýným. Bu insanlarla dođru muhattap
olmak için elinden geleni yaparsýn,

686
01:00:04,219 --> 01:00:10,975
ama onlar herţeyi aleyhine çevirirler ve
incitebilecekleri her ţeyi kullanýrlar.

687
01:00:15,218 --> 01:00:20,375
Ve o anda, söylediđim
ţeyden dolayý piţman oldum.

688
01:00:20,400 --> 01:00:25,120
Ama en büyük piţmanlýđým
buna razý olmamýzdý.

689
01:00:25,145 --> 01:00:30,393
Kabul etmemizdi. Ýnsanlara
tuzak kurup hayatlarýný

690
01:00:30,418 --> 01:00:35,126
mahveden bu adalet
sistemini kabul etmemizdi.

691
01:00:35,151 --> 01:00:41,236
Bu yüzden, evet, keţke söylememiţ olsaydým.
Ama asýl öfkem

692
01:00:41,261 --> 01:00:46,727
olduđum yeredir. Buna razý
olan bir halk olmamýzdýr.

693
01:00:48,696 --> 01:00:54,137
Aaron'ý zor durumda býrakacak
bilgiler edinebilmek için kýzcađýza

694
01:00:54,162 --> 01:00:59,354
hayal edebildikleri bütün fenalýklarý
yaptýklarýný düţünüyorum.

695
01:00:59,378 --> 01:01:06,641
Ama, devlete koz verebilecek bir bilgiye sahip olduđunu düţünmüyorum.

696
01:01:08,447 --> 01:01:13,089
Swartz'ýn ailesi ve arkadaţlarý, korkunç
iddianameyi beklerken aylar geçer. Bu

697
01:01:13,114 --> 01:01:17,613
esnada, Swartz internetle ilgili sorunlarda
aranan bir uzman haline gelmiţti.

698
01:01:17,637 --> 01:01:23,512
... siz internetin bir insan hakký olduđunu
ve devletin buna engel olmamasý gerektiđini

699
01:01:23,537 --> 01:01:28,853
düţünüyor musunuz? - Evet, kesinlikle.
Ulusal güvenlik, interneti kapatmak için

700
01:01:28,878 --> 01:01:34,251
bahane edilemez. Mýsýr, Suriye ve diđer
ülkelerde duyduđumuzla ayný ţey. Dođru,

701
01:01:34,276 --> 01:01:40,050
Wikileaks gibi siteler Amerika'nýn yaptýđý
utanç verici ţeyleri internete koyacaktýr,

702
01:01:40,074 --> 01:01:44,827
insanlar protesto etmek için
toplanacaklardýr. Ama bu güzel bir ţey.

703
01:01:44,852 --> 01:01:47,444
Anayasanýn birinci
maddesindeki ifade

704
01:01:47,469 --> 01:01:51,291
özgürlüđünün esprisi de budur zaten.
Bunlarý engellemek

705
01:01:51,316 --> 01:01:55,068
ve kapatmak Amerika'nýn temel
prensiplerine aykýrýdýr.

706
01:01:55,092 --> 01:01:59,571
Kurucu atalarýmýzýn zamanýnda
internet olsaydý, anayasaya posta

707
01:01:59,596 --> 01:02:03,654
teţkilatý yerine internet servis
sađlayýcýlarý koyarlardý.

708
01:02:05,742 --> 01:02:10,023
Swartz, aktivist Taren Stinebrickner-Kauffman
ile tanýţýr ve çýkmaya baţlarlar.

709
01:02:10,048 --> 01:02:12,967
[Online Organizatörlerin
Ađzýndan Çýkanlar videosundan]

710
01:02:12,991 --> 01:02:15,239
-Küresel çapta yaygara
koparmamýz lazým. -Böyle

711
01:02:15,264 --> 01:02:17,487
bir ţeye gerek yok, bir
ţey deđiţtirmeyecek ki.

712
01:02:17,512 --> 01:02:20,350
-Bence bu ţehirden dört kiţi
küresel yaygarayý tetiklemeli.

713
01:02:20,375 --> 01:02:22,219
-Bence dilekçe
imzalatacak biri lazým.

714
01:02:22,243 --> 01:02:27,635
Ne olduđunu çaktýrmadan, bazý olaylara karýţtýđýndan "Kötü Olay" ţeklinde bahsetmiţti.

715
01:02:27,659 --> 01:02:32,428
Benim aklýma da delice
tahminler geliyordu, Elizabeth

716
01:02:32,453 --> 01:02:37,108
Warren ile gayrýmeţru iliţki gibi ţeyler.
Ya Hillary

717
01:02:37,133 --> 01:02:41,625
Clinton idi ya da Elizabeth Warren.
Temmuz'un sonu

718
01:02:41,650 --> 01:02:46,381
gibi bana telefon açtý ve
"Kötü Olay" yarýn haberlere

719
01:02:46,406 --> 01:02:50,887
çýkabilir dedi. "Ben mi
anlatayým yoksa haberlerde

720
01:02:50,912 --> 01:02:55,105
mi izlersin?" diye sordu.
Tabiki ondan dinlemek

721
01:02:55,130 --> 01:02:59,874
istedim. Çok fazla sayýda
akademik makale indirdiđini

722
01:02:59,899 --> 01:03:04,115
söyledi, ve O'nu ibret
olsun diye yakacaklardý.

723
01:03:04,139 --> 01:03:08,968
"Bu mu yani?" dedim, "bunca
keţmekeţ sýrf bunun için miydi?".

724
01:03:08,993 --> 01:03:11,484
Büyütülecek bir ţey yok gibiydi.

725
01:03:11,508 --> 01:03:18,111
14 Temmuz 2011'de makamlar, Swartz'ý
dört farklý maddeyle suçlarlar.

726
01:03:18,136 --> 01:03:23,183
Davanýn açýldýđý gün,
Ýngiltere'de lulzsec üyesi iki

727
01:03:23,208 --> 01:03:29,093
kiţi ve bir kaç ciddi hacker tutuklanýr.
Aaron da hacker gibi

728
01:03:29,118 --> 01:03:35,097
gözüktüđünden kellesini mýzrađa
geçirip surlara dikeceklerdir.

729
01:03:35,121 --> 01:03:41,443
Aaron teslim olmaya gittiđinde O'nu
tutukladýlar. Çýplak arama yaptýlar, ayakkabý

730
01:03:41,468 --> 01:03:47,404
bađcýklarýna el koydular, kemerini de
aldýlar ve tecrit hücresine kapattýlar.

731
01:03:50,402 --> 01:03:54,411
Massachusetts Savcýlýđý'nýn
basýn açýklamasýnda, Swartz'ýn

732
01:03:54,436 --> 01:03:57,740
35 yýl hapis cezasý, üzerine
üç yýllýk gözetimli

733
01:03:57,765 --> 01:04:01,469
salýverilme, zararýn karţýlanmasý,
haciz ve bir milyon

734
01:04:01,494 --> 01:04:05,534
dolara kadar para cezasý istemiyle
yargýlandýđýný bildirdi.

735
01:04:06,655 --> 01:04:10,786
100.000 dolarlýk bir kefaletle serbest
býrakýlýr. Ayný gün, davacý JSTOR resmi

736
01:04:10,811 --> 01:04:14,679
olarak bütün suçlamalardan vazgeçtiđini
açýklar ve dava takibini reddeder.

737
01:04:18,196 --> 01:04:22,005
JSTOR bizim arkadaţýmýz deđildi,
yardýmcý olduđu bir konu da yoktu.

738
01:04:22,030 --> 01:04:24,717
Sadece bu konuyla alakadar
olmak istemiyorlardý.

739
01:04:25,502 --> 01:04:31,561
JSTOR ve ait olduđu ţirket ITHAKA, belgeselde
temsil edilmekten kaçýndý. Ama o sýralarda

740
01:04:31,586 --> 01:04:37,437
dava açmanýn kendilerine deđil devlete
ait bir karar olduđunu açýklamýţlardý.

741
01:04:37,461 --> 01:04:44,070
Hal böyle olunca, dava düţer sanmýţtýk.
Steve Heymann davayý býrakýr

742
01:04:44,095 --> 01:04:50,128
ya da makul bir çözüme ulaţýrýz zannettik.
Ama devlet reddetti.

743
01:04:51,822 --> 01:04:52,822
-Neden?

744
01:04:55,666 --> 01:05:01,146
Çünkü Aaron'ý ibret olsun diye
cezalandýrmak istiyorlardý. Hatta

745
01:05:01,171 --> 01:05:06,373
sabýkasý olmamasýna rađmen hapis
cezasýndan vazgeçmemelerinin

746
01:05:06,398 --> 01:05:12,741
sebebinin bu davanýn caydýrýcýlýk
teţkil etmesi için olduđunu söylediler.

747
01:05:12,766 --> 01:05:16,622
-Bunu mu söylediler?
-Evet -Ýbretlikti yani?

748
01:05:16,646 --> 01:05:18,641
-Evet
-O'ndan ibret aldýracaklardý?
-Evet

749
01:05:20,605 --> 01:05:21,460
Steve Heymann aynen bunu söyledi.

750
01:05:21,484 --> 01:05:25,638
Kimi caydýrýyorlardý? Etrafta
JSTOR'a girip makaleleri indirip

751
01:05:25,663 --> 01:05:29,685
politik duruţ sergileyen insanlar mý vardý?
Kimi caydýrdýlar?

752
01:05:29,709 --> 01:05:40,465
Wall Street ekonomik krizine sebep olan, yüz
yýlýn en büyük ekonomi suçunu iţleyenleri

753
01:05:40,490 --> 01:05:49,761
yargýlamýţ olsaydý, Obama yönetiminin
caydýrýcýlýk duruţu makul olabilirdi.

754
01:05:50,524 --> 01:06:02,757
Caydýrýcýlýk yöntemini seçici kullandýđýnýzda,
hukuki yaptýrýmlarý sýrf siyasi ideolojilere

755
01:06:02,782 --> 01:06:09,361
uyguladýđýnýzda, sadece
demokrasiye aykýrý olmaz,

756
01:06:09,386 --> 01:06:15,437
Amerika'lýlýđa da aykýrý
davranmýţ olursunuz.

757
01:06:19,913 --> 01:06:22,873
Anlatýlana göre, Steve
Heymann, MIT danýţmanýna

758
01:06:22,898 --> 01:06:25,648
bardađý taţýran son
damlanýn Demand Progress

759
01:06:25,673 --> 01:06:31,013
adlý oluţumun basýn açýklamasý olduđunu
söylemiţti. Aaron bu oluţumun kurucularýndandý.

760
01:06:31,037 --> 01:06:34,214
MIT dedikodusuna göre, Heymann
bu ufak destek yazýsýna

761
01:06:34,239 --> 01:06:37,622
tepki göstermiţti. "Vahţi
Ýnternet Kampanyasý" ve "ahmakça

762
01:06:37,647 --> 01:06:40,853
bir hamle" olarak nitelemiţti.
Davayý insancýl, birebir

763
01:06:40,878 --> 01:06:44,082
halinden koparýp kurumsal bir
mücadeleye dönüţtürmüţtü.

764
01:06:44,106 --> 01:06:48,521
Bu, zehirli bir karýţýmdý. Önünde siyasi
bir kariyer olan ve çehresini yitirmek

765
01:06:48,546 --> 01:06:52,439
istemeyen bir savcý, böyle bir davanýn
yoluna taţ koymasýný istemezdi.

766
01:06:52,464 --> 01:06:56,521
Kütüphaneden çok fazla kitap aldý diye
yüksek miktarda vergiyi bir çocuđu

767
01:06:56,546 --> 01:07:01,095
tutuklamak için harcadýktan sonra, mahkemede
eline vermeleri? Buna müsade etmezdi.

768
01:07:01,119 --> 01:07:10,904
Ben de MIT'nin bu yargýlamaya engel olmasý için harekete geçtim.

769
01:07:10,928 --> 01:07:17,502
-MIT'nin tepkisi ne oldu?
- O noktada MIT'den hiç bir tepki yok gibiydi.

770
01:07:23,459 --> 01:07:30,415
MIT, Aaron'ý savunmadý. MIT içerisindeki
topluluklarý öfkeye bođmuţtu bu durum.

771
01:07:30,440 --> 01:07:35,898
Çünkü MIT bu tarz hacker
aktivitelerini teţvik eden bir yerdi.

772
01:07:35,922 --> 01:07:43,166
Girmenin yasak olduđu odalarda ve tünellerde
gezinmek, MIT'de sadece bir geçiţ ayini

773
01:07:43,191 --> 01:07:50,008
deđildi, MIT turunun da bir parçasýydý bu.
Kilitleri açmak için ders bile vardý.

774
01:07:51,160 --> 01:07:55,809
MIT'nin bu duruma engel olmak için ahlaki bir yükümlülüđü vardý.

775
01:07:55,833 --> 01:08:01,385
MIT olay boyunca hiç ayađa kalkýp saf
tutmadý. Federallere aţýrý tepki

776
01:08:01,410 --> 01:08:07,430
veriyorsunuz, çok sert yükleniyorsunuz
bi' durun demedi. Ben böyle biliyorum.

777
01:08:08,792 --> 01:08:16,006
Bir ţirket nasýl davranýrsa öyle
davrandýlar. Devlete yardým ettiler,

778
01:08:16,031 --> 01:08:21,760
mecbur kalmadýkça bize etmediler.
Ve durdurmaya çalýţmadýlar.

779
01:08:22,599 --> 01:08:25,798
Defalarca rica etmemize rađmen
MIT yorum yapmayý reddetti.

780
01:08:25,823 --> 01:08:29,104
Fakat daha sonra yayýnladýklarý
açýklamada, tarafsýz kalmaya

781
01:08:29,130 --> 01:08:32,301
çabaladýklarýný söylediler.
Savcýlýk ve Heymann'ýn MIT'nin

782
01:08:32,327 --> 01:08:35,551
davayla ilgili düţüncelerini
umursamadýklarýný belirttiler.

783
01:08:35,575 --> 01:08:44,645
MIT'nin davranýţlarý, kendi ahlaki deđerleriyle
çeliţiyordu. Olan biteni görmezden geldiler

784
01:08:44,671 --> 01:08:52,952
diyebiliriz. Ve aslýnda "tarafsýz" duruţlarý,
savcýlýđýn yanýnda olmaktan farksýzdý.

785
01:08:52,975 --> 01:08:57,652
Baktýđýnýz zaman Steve Jobs ve Steve
Wozniak iţlerine Blue Box satarak

786
01:08:57,676 --> 01:09:01,801
baţlamýţlardý. Bu cihaz telefon
ţirketini dolandýran bir ţeydi.

787
01:09:01,825 --> 01:09:05,136
Bill Gates ve Paul Allen'a
baktýđýnýzda iţe Harvard'ýn

788
01:09:05,162 --> 01:09:09,353
bilgisayarlarýný kullanarak
baţlamýţlardý, ki bu yasaktý. Bahsettiđim

789
01:09:09,377 --> 01:09:12,961
insanlarla Aaron arasýndaki tek
fark Aaron'ýn para kazanmak

790
01:09:12,986 --> 01:09:16,627
yerine dünyayý daha iyi bir yer
haline getirmek istemesiydi.

791
01:09:19,448 --> 01:09:23,492
Swartz, internetle ilgili çeţitli
sorunlarda dobra olmaya devam etti.

792
01:09:23,517 --> 01:09:27,908
"...internetin iţlevselliđinin nedeni
rekabet dolu bir fikir pazarý olmasý.

793
01:09:27,933 --> 01:09:30,970
Odaklanmamýz gereken ţey
devletimize dair daha fazla

794
01:09:30,995 --> 01:09:34,519
bilgi edinebilmek, daha fazla
eriţebilirlik ve daha fazla tartýţma.

795
01:09:34,544 --> 01:09:38,298
Oysa meclis bir ţeylere engel
olmaya odaklanmýţ gibi gözüküyor."

796
01:09:38,322 --> 01:09:41,366
Aaron, insanlara olan biteni
açýk ve anlaţýlýr biçimde

797
01:09:41,390 --> 01:09:44,212
izah ederek dünyayý
deđiţtirebileceđini düţünmüţtü.

798
01:09:44,236 --> 01:09:48,169
"...FLAME tam anlamýyla bilgisayarýnýza
hükmedip sizi izlemesini

799
01:09:48,194 --> 01:09:51,679
sađlayabilir. Programa tekrar
hoţgeldin Aaron." "...týpký

800
01:09:51,703 --> 01:09:55,032
casuslarýn eski günlerde mikrofon vb.
kullandýđý gibi,

801
01:09:55,057 --> 01:09:58,626
fakat bilgisayarýnýzý kullanarak
ayný ţeyleri yapýyorlar."

802
01:09:58,650 --> 01:10:03,267
Swartz'ýn siyasi faaliyetleri devam eder.
Dikkatini, internet

803
01:10:03,292 --> 01:10:08,652
korsanlýđýna engel olmak için hazýrlanan
yasa tasarýsý SOPA'ya yöneltir.

804
01:10:08,676 --> 01:10:12,079
Peter Eckersley gibi aktivistler
bunu ulaţýlabilir olmayan,

805
01:10:12,104 --> 01:10:15,846
internetin teknik bütünlüđünü bozacak
bir hareket olarak gördüler.

806
01:10:15,870 --> 01:10:19,098
Yaptýđým ilk ţey Aaron'ý aramak oldu.
Buna karţý büyük

807
01:10:19,123 --> 01:10:21,939
bir online kampanya yapabilir
miyiz diye sordum.

808
01:10:21,963 --> 01:10:26,989
"Bu yasa tasarýsýnýn telif haklarýyla
alakasý yok" dedi. "Yok mu?" dedim. "Hayýr"

809
01:10:27,014 --> 01:10:31,909
dedi, "bu bađlanma özgürlüđü ile ilgili
bir ţey." O an dinlemeye baţladým.

810
01:10:31,933 --> 01:10:37,956
Üzerinde biraz düţündü ve evet dedi. Gidip Demand Progress'i (Ýlerleme Talep et) kurdu.

811
01:10:37,980 --> 01:10:42,493
Demand Progress bir online
aktivizm topluluđudur. Ţu an bir

812
01:10:42,518 --> 01:10:46,855
buçuk milyon üyemiz var. 2010
sonbaharýnda kuruldu. Aaron

813
01:10:46,880 --> 01:10:51,205
örgütlenmedeki en etkin
kiţilerden biriydi, sosyal adalet

814
01:10:51,230 --> 01:10:55,553
kapsamýndaki konulara federal
seviyede önderlik ediyordu.

815
01:10:55,577 --> 01:11:01,342
SOPA internet üzerindeki film, müzik gibi
yapýtlarýn korsan kullanýmýný azaltma amacý

816
01:11:01,367 --> 01:11:07,199
güden bir yasa tasarýsýydý. Yaptýđý ţey ise
neţterlik probleme balyozla vurmak gibiydi.

817
01:11:07,223 --> 01:11:12,257
Yasa geçseydi, firmalara yargý süreci
olmaksýzýn sitelere finansal engel koyma imkaný

818
01:11:12,282 --> 01:11:16,905
verecekti. Hatta Google'a ilgili sitelerin
linkini silmeye zorlayabileceklerdi.

819
01:11:16,929 --> 01:11:21,610
Tek ihtiyaçlarý telif hakký ihlali
olduđunu iddia etmekti. Geleneksel medya

820
01:11:21,635 --> 01:11:26,561
titanlarýný, yeni ve çok daha sofistike
remiks kültürüyle ayný çukura sokuyordu.

821
01:11:26,585 --> 01:11:30,224
...Web sitesi iţleten herkesi polis
memuruna konumuna düţürüyor.

822
01:11:30,249 --> 01:11:32,463
Eđer siteyi kullanan
herkesi takip edip

823
01:11:32,488 --> 01:11:35,760
yasadýţý olma ihtimali bile
olan ţeylere engel olmazlarsa,

824
01:11:35,785 --> 01:11:38,668
sitenin tamamý dava bile
açýlmadan kapatýlabiliyor.

825
01:11:38,692 --> 01:11:43,670
Haddini aţan bir ţeydi, bir felaketti.

826
01:11:43,694 --> 01:11:47,822
Bu yasa tasarýsý, internet
kullanan her bireyin ifade

827
01:11:47,847 --> 01:11:51,591
ve medeni haklarýna ciddi
tehdit oluţturmaktadýr.

828
01:11:51,615 --> 01:11:58,790
[Oregon Senatörü] "Bakýn, biz de korsan yanlýsý
deđiliz.Fakat korsanla mücadele uđruna

829
01:11:58,815 --> 01:12:03,058
interneti açýk ve özgür
kýlan mimarisini yoketmenin

830
01:12:03,083 --> 01:12:06,591
bir manasý yok" diyebilen
çok az kiţiydik.

831
01:12:06,615 --> 01:12:07,353
Ve Aaron bunu hemen anlamýţtý.

832
01:12:07,377 --> 01:12:12,486
Anayasa güvencesindeki özgürlükler,
ülkemizi üzerine inţaa ettiđimiz bu

833
01:12:12,511 --> 01:12:17,453
özgürlükler; birden bire silinecek.
Bize daha fazla özgürlük getirmesi

834
01:12:17,478 --> 01:12:22,408
gereken teknolojiler, kazanmýţ
olduđumuz haklarý elimizden alacaklar.

835
01:12:22,433 --> 01:12:27,080
Ve o gün Peter ile konuţurken,
buna müsade edemeyeceđimi anladým.

836
01:12:28,950 --> 01:12:33,611
SOPA, 2011 Ekim'inde duyurulduđunda
kaçýnýlmaz gözüküyordu.

837
01:12:33,636 --> 01:12:36,952
O esnadaki stratejimiz
yasalaţmasýný biraz

838
01:12:36,977 --> 01:12:40,590
geciktirmek ve belki biraz
deđiţtirtmekti. Biz

839
01:12:40,615 --> 01:12:44,535
bile, bu yasayý durdurabileceđimizi
düţünmüyorduk.

840
01:12:46,317 --> 01:12:52,263
Washington'da çalýţtýđýnda ţunu
öđreniyorsun; yasama üzerine yapýlan

841
01:12:52,288 --> 01:12:57,889
kavgalar, farklý ţirketlerin maddi
çýkarlarý üzerine kavgalardýr.

842
01:12:57,913 --> 01:13:05,083
En zorlu kavgalar, ayný seviyede maddi
kaynaklara, lobi faaliyetlerine

843
01:13:05,108 --> 01:13:10,941
sahip iki firmanýn çýkar
çatýţmasýnýn olduđu kavgalardýr.

844
01:13:10,966 --> 01:13:16,775
Bütün paranýn ve ţirketlerin
ayný safta, karţýlarýnda ise

845
01:13:16,800 --> 01:13:23,008
milyonlarca insanýn olduđu
kavgalarsa kavgadan sayýlmaz bile.

846
01:13:25,165 --> 01:13:30,184
Kamu hizmetinde geçirdiđim uzun
yýllar boyunca PIPA ve SOPA

847
01:13:30,209 --> 01:13:35,120
benzeri ţeyler görmedim bile.
Yasa tasarý halindeyken bile

848
01:13:35,145 --> 01:13:39,872
hali hazýrda destek veren 40 senatör vardý.
Prosedürleri

849
01:13:39,897 --> 01:13:44,622
halletmek için gereken 60 oyun
çođuna ulaţmýţlardý bile.

850
01:13:44,892 --> 01:13:48,092
Zor bir dönemdi, ben bile kendimden ţüphe etmiţtim.

851
01:13:48,155 --> 01:13:51,538
Swartz ve Demand Progress, devasa
bir destek oluţturmuţtu bile.

852
01:13:51,563 --> 01:13:53,494
Geleneksel toplumsal
öfke ve VoIP'yi

853
01:13:53,519 --> 01:13:56,190
(Internet Üzerinden Ses
Protokolü) kullanmýţlardý.

854
01:13:56,215 --> 01:13:59,252
Ýnsanlar çok basit bir ţekilde
meclisi arayabiliyorlardý.

855
01:13:59,276 --> 01:14:04,049
Hem hareket stratejisti hem
de teknoloji yönünde O'nun

856
01:14:04,074 --> 01:14:08,152
seviyesinde uđraţ veren
kimseyle tanýţmamýţtým.

857
01:14:08,176 --> 01:14:11,528
Milyonlarca insan meclisle
iletiţime geçti ve SOPA

858
01:14:11,553 --> 01:14:15,036
karţýtý dilekçeler imzaladý.
Meclis gafil aflanmýţtý.

859
01:14:15,690 --> 01:14:20,629
Tasarýyý tartýţan bihaber
milletvekillerinin ilginç bir hali vardý.

860
01:14:20,654 --> 01:14:25,059
Bir avuç inek onlarýn interneti
düzenlemesine engel olamazdý.

861
01:14:25,083 --> 01:14:27,844
-Ýnek deđilim. -...
yeterince inek deđilim. -Bu

862
01:14:27,869 --> 01:14:30,893
ţeyin ne iţe yaradýđýný bi'
kaç ineđe sormak lazým.

863
01:14:30,917 --> 01:14:32,866
-Bi'kaç inek çađýrýp soralým derim.

864
01:14:36,078 --> 01:14:44,160
Cidden mi? Ýnekler? Galiba aradýđýn kelime
uzman olacaktý. Sizi bilgilendirip,

865
01:14:44,185 --> 01:14:52,880
çýkardýđýnýz yasanýn geri tepmemesini,
interneti bozmamanýzý sađlayacak olan kiţiler.

866
01:14:53,604 --> 01:14:56,754
Biz "geek" terimini kullanýrýz. Kullanabiliriz, çünkü biz geekiz.

867
01:14:56,778 --> 01:15:00,674
Uzmanlara danýţmadan bu
noktaya kadar gelmesi,

868
01:15:00,699 --> 01:15:04,843
kasabamýzda bir sýkýntý
olduđu gerçeđini kanýtlar.

869
01:15:04,867 --> 01:15:08,810
Yaptýđýmýz ţeyin hatalý
olduđunu, bu kurulun önüne

870
01:15:08,835 --> 01:15:12,212
geçip açýklayabilecek
birilerini bekliyorum.

871
01:15:12,236 --> 01:15:16,296
Eskiden bilimsel ve teknolojik
danýţmanlýk yapan bir daire vardý.

872
01:15:16,321 --> 01:15:18,880
Üyeler gidip x, y,
z'yi anlamamý sađlayýn

873
01:15:18,905 --> 01:15:22,507
diyebiliyorlardý. Fakat para
israfý diyerek orayý kapattýlar.

874
01:15:22,532 --> 01:15:25,203
O vakitten beri meclis
Orta Çađ'a geri döndü.

875
01:15:26,370 --> 01:15:30,396
Aaron dahil kimse SOPA'yý
yeneceđimizi düţünmüyordu.

876
01:15:30,421 --> 01:15:34,573
Denemeye deđerdi, ama
kazanýlabilir gibi gözükmüyordu.

877
01:15:34,598 --> 01:15:38,282
Fakat bir kaç ay sonra
bana "galiba kazanacađýz"

878
01:15:38,307 --> 01:15:42,141
dediđini anýmsýyorum. Müthiţ
olur diye yanýtladým.

879
01:15:44,641 --> 01:15:48,366
Meclise yapýlan çađrýlar devam eder.
GoDaddy adlý alan adý

880
01:15:48,391 --> 01:15:52,469
sunucusu, SOPA'ya destek verenler
kervanýna katýlýnca onbinlerce

881
01:15:52,494 --> 01:15:56,363
müţterisi protesto amacýyla baţka
servislere geçer. Bir hafta

882
01:15:56,388 --> 01:16:00,044
sonrasýnda, daha mütevazý bir
GoDaddy duruţunu deđiţtirir.

883
01:16:00,068 --> 01:16:05,104
Plak ve film endüstrisine
destekçi vekiller, ters

884
01:16:05,129 --> 01:16:10,163
tepkiyi gördüklerinde
tasarýyý biraz törpülediler.

885
01:16:10,187 --> 01:16:15,328
Kývýrmayý görebiliyorduk, iddialarýmýz yankýlanmaya baţlamýţtý.

886
01:16:15,352 --> 01:16:20,581
Sanki Aaron her kibrit çaktýđýnda
birisi söndürüyordu. Fakat o

887
01:16:20,606 --> 01:16:26,333
çaktýkça çýkan kývýlcýmlar alev aldý
ve koca bir ateţ topuna dönüţtü.

888
01:16:27,439 --> 01:16:34,315
16 Ocak 2012'de Beyaz Saray, tasarýyý
desteklemediđine dair bir açýklama yaptý.

889
01:16:34,340 --> 01:16:36,058
Sonra da ţu oldu:

890
01:16:36,082 --> 01:16:41,509
Korsanla mücadeleye deđer veren,
buna gerçekten inanan biriyim.

891
01:16:41,534 --> 01:16:44,416
Ama bu tasarý, dođru
tasarý deđil.

892
01:16:44,640 --> 01:16:52,188
Jimmy Wales, desteđini Wikipedia'yý
karartarak gösterdi. Dünyanýn en popüler 5.

893
01:16:52,213 --> 01:16:59,006
web sitesiydi, internetteki tüm
týklamalarýn yüzde birkaçý bu sitedeydi.

894
01:16:59,030 --> 01:17:02,670
Wikipedia karardý, reddit
karardý, Craigslist kardý.

895
01:17:02,695 --> 01:17:06,172
Meclis ile aramýzdaki uçurum eridi.
Meclis üyeleri

896
01:17:06,197 --> 01:17:10,072
bir kaç gün evvel pohpohladýklarý
tasarýdan desteklerini

897
01:17:10,097 --> 01:17:13,087
çektiđini açýklamak
için yarýţmaya baţladý.

898
01:17:13,992 --> 01:17:21,247
24 saat içerisinde, tasarýya karţý çýkanlarýn sayýsý 31'den 101'e çýktý.

899
01:17:23,108 --> 01:17:28,693
Meclis üyeleri ve senatörlerin sitelerin
karartýldýđý gün içerisinde yavaţça taraf

900
01:17:28,718 --> 01:17:33,831
deđiţtirmelerini izlemek mükemmeldi. 100
kadar temsilci taraf deđiţtirmiţti.

901
01:17:33,855 --> 01:17:42,605
Ýnanmasý her ne kadar güç olsa da, her ţeye
rađmen kazanmýţtýk. Herkesin imkansýz olduđunu,

902
01:17:42,630 --> 01:17:47,290
dünyanýn en büyük ţirketlerinin
boţ hayal olarak

903
01:17:47,315 --> 01:17:51,974
gördüđü ţey, gerçekleţmiţti.
Baţardýk. Kazandýk.

904
01:17:54,976 --> 01:17:55,976
[SOPA öldü, ...]

905
01:17:55,996 --> 01:17:58,902
Ýnternet siyasetinde, hatta Amerikan
siyasetinde tarihi bir haftadayýz.

906
01:17:58,926 --> 01:18:03,723
Washington D.C.'de mecliste
çalýţanlardan duyduđumuza

907
01:18:03,748 --> 01:18:08,787
göre karartma günkü mail ve
telefon trafiđi hiç bu kadar

908
01:18:08,812 --> 01:18:13,288
yođun olmamýţtý. Bence çok
heyecanlý bir andý. Bu,

909
01:18:13,313 --> 01:18:18,115
internetin siyasi anlamda
yetiţkinliđe eriţtiđi gündü.

910
01:18:18,139 --> 01:18:25,367
Çok neţeli bir zamandý, zira gerçekten
olduđuna hala inanamýyorduk.

911
01:18:25,392 --> 01:18:32,194
Arkasýnda bu kadar maddi destek olan bir
tasarý geçememiţti, hatta dibi boylamýţtý.

912
01:18:34,610 --> 01:18:38,719
Zaman zaman güçsüz hissetmek normaldir.
Yürüyüţ yapar, bađýrýsýn ve

913
01:18:38,744 --> 01:18:42,851
kimse seni duymaz. Ama bugün size
güçlü olduđunuzu söylemeye geldim.

914
01:18:46,327 --> 01:18:49,108
Zaman zaman kulak
asmadýklarýný düţünürsünüz,

915
01:18:49,133 --> 01:18:51,949
ama bugün size sizi
dinlediklerini söylüyorum.

916
01:18:51,974 --> 01:18:57,171
Bir fark yaratýyorsunuz. Mücadele etmeye devam
ederseniz, bu tasarýyý durduracaksýnýz.

917
01:19:00,142 --> 01:19:02,535
PIPA'yý dur de, SOPA'ya dur de!

918
01:19:04,807 --> 01:19:09,735
Dev internet ţirketleri, açýk söylemek
gerekirse, rekabetin olmadýđý,

919
01:19:09,760 --> 01:19:14,265
sansürlenen bir ortamdan fayda sađlarlar.
Buna müsaade edemeyiz.

920
01:19:15,212 --> 01:19:22,031
Büyük bir deđiţimin bir parçasý olmaktansa,
küçük bir deđiţimi kesinleţtirmeyi

921
01:19:22,056 --> 01:19:27,321
yeđlerdi. Ama SOPA, devasa bir
deđiţimde devasa bir rol oldu.

922
01:19:28,011 --> 01:19:34,865
Bu, onun için kavram ispatý oldu. Yaţamýný
dünyayý deđiţtirerek geçirmek istiyordu.

923
01:19:34,890 --> 01:19:42,315
Bilimsel bir tadda incelediđinde, ne derece
etkisi olduđunu ölçtü ve mümkün olduđunu gördü.

924
01:19:42,339 --> 01:19:47,075
"Sürdürmek istediđim hayat
tarzý mümkün, bunu ispatladým.

925
01:19:47,100 --> 01:19:50,692
Ben, Aaron Swartz, dünyayý
deđiţtirebilirim"

926
01:19:50,716 --> 01:19:56,177
Çok da bir ţey yapamadýđýný
düţünen bir adama göre,

927
01:19:56,202 --> 01:20:01,323
ki Aaron böyle biriydi,
iyi bir ţeyler yaptýđýný

928
01:20:01,348 --> 01:20:06,754
hissettiđi ender anlardandý;
bunu görebiliyordunuz.

929
01:20:06,779 --> 01:20:11,873
Hayatýnda zaferini kutladýđý
tek an diyebiliriz.

930
01:20:14,129 --> 01:20:19,684
Herkes SOPA'yý durduramazsýnýz diyordu.
Durdurduk. Manyak derece güzel üç tane

931
01:20:19,709 --> 01:20:25,052
zafer elde ettik, ve daha yýl bitmedi bile.
Ýyimser olma zamaný bu zamandýr.

932
01:20:27,204 --> 01:20:30,311
Tutuklandýktan bir yýl
sonra SOPA zaferini tattý,

933
01:20:30,336 --> 01:20:33,417
mutluluđuna ţaţýrmamak gerek.
Bir çok olay vardý.

934
01:20:33,441 --> 01:20:40,381
Siyasi sürece o kadar uyum sađlamýţtýki, engellemek mümkün deđildi.

935
01:20:40,405 --> 01:20:43,183
Swartz'ýn kurduđu veya
kurucularýndan biri olduđu

936
01:20:43,208 --> 01:20:45,628
organizasyonlarýn listesi devasaydý.
Edward

937
01:20:45,653 --> 01:20:50,518
Snowden'ýn internet gözetlemelerini ifţasýndan
yýllar önce Swartz bu konuda endiţeliydi.

938
01:20:50,542 --> 01:20:54,943
Hesap verme yükümlülüđünün bu kadar
rahat ele alýnmasý ţoke edici.

939
01:20:54,968 --> 01:20:58,161
Casusluk programýnýn ne
çapta olduđunu açýklayan

940
01:20:58,186 --> 01:21:02,353
istatistik bile yok. Cevap "Yea
o kadar çok insaný gözetliyoruz

941
01:21:02,378 --> 01:21:05,827
ki saymanýn mümkünatý yok."
ise, bu çok ciddi bir rakam.

942
01:21:05,851 --> 01:21:08,999
"Dinlediđimiz telefon
sayýsýný biliyoruz, ama

943
01:21:09,024 --> 01:21:12,283
kaç kiţiye tekabül ettiđini
bilemeyiz." deseler

944
01:21:12,308 --> 01:21:18,124
anlarým, ama yanýtlarda hiç bir zaman sayý
vermiyorlar. Bu, bayađý korkutucu bir ţey.

945
01:21:19,193 --> 01:21:25,344
O'na inanýlmaz baský uyguluyorlardý.
Bütün parasýný

946
01:21:25,369 --> 01:21:32,442
aldýlar, fiziksel özgürlüđünü
almakla tehdit ettiler. Neden

947
01:21:32,467 --> 01:21:40,442
yaptýlar? Neden gerçeđi gün ýţýđýna
çýkaranlarýn peţine düţüyorlar?

948
01:21:40,467 --> 01:21:46,212
Bankalardan savaţlara, bu
devletin ţeffaflýđý...

949
01:21:46,236 --> 01:21:50,241
Yani, gizlilik; hali hazýrda
gücü elinde bulunduranlarýn

950
01:21:50,266 --> 01:21:53,825
iţine yarýyor. Her nasýlsa
ayný gizlilik, devletin

951
01:21:53,850 --> 01:21:57,668
muhtemelen yasadýţý ve anayasaya
aykýrý ţeyler yaptýđý

952
01:21:57,693 --> 01:22:01,485
zamana denk geliyor. Yani,
bu iki ţey rastlantý deđil.

953
01:22:01,509 --> 01:22:05,553
Açýkça ortadadýrki, bu teknoloji deniz
aţýrý ufak ülkelere karţý deđil, ABD

954
01:22:05,578 --> 01:22:09,888
devleti tarafýndan kendi sýnýrlarý içerisinde
kullanýlmak üzere geliţtirilmiţtir.

955
01:22:09,912 --> 01:22:13,415
Gözetleme programýyla ilgili
problem, ta Nixon yönetiminden bu

956
01:22:13,440 --> 01:22:16,863
yana yavaţ yavaţ geniţlemesidir.
11 Eylül sonrasýnda G.W.Bush

957
01:22:16,888 --> 01:22:21,135
zamanýnda devasa bir hale gelmiţtir,
Obama da geniţletmeye devam etmektedir.

958
01:22:21,160 --> 01:22:23,806
Sorun gittikçe daha da
kötü bir hale gelmiţtir.

959
01:22:23,830 --> 01:22:27,868
Hiç bir zaman "Gün
bugündür, ţimdi duruţumuzu

960
01:22:27,893 --> 01:22:32,720
keskinleţtirmemiz gerek."
dediđimiz bir an olmamýţtý...

961
01:22:32,620 --> 01:22:39,132
Aaron'ýn hukuki süreci, tahminimce, lazer
kadar keskin bir mesaj yollamaktý.

962
01:22:39,157 --> 01:22:45,329
Obama yönetiminin siyasi tehdit olarak
gördüđü bir grup insana bir mesaj.

963
01:22:47,294 --> 01:22:54,534
Bu grup; hackerlar, bilgi ve demokrasi
aktivistleriydi. Ve Obama yönetiminin

964
01:22:54,559 --> 01:23:01,116
göndermek istediđi mesaj, tahminimce,
"Bize dert açacak yetilerinizin

965
01:23:01,141 --> 01:23:08,419
olduđunu biliyoruz. Ve Aaron Swartz'ý
size ibret olsun diye cezalandýrýyoruz.

966
01:23:08,444 --> 01:23:13,575
Böylece korkacak ve o derdi
baţýmýza açamayacaksýnýz."

967
01:23:13,599 --> 01:23:16,024
...ve devlet de dedi
ki "Gözetim programýný

968
01:23:16,049 --> 01:23:18,779
yasallaţtýrmak için
kullandýđýmýz hukuki görüţler

969
01:23:18,804 --> 01:23:23,542
de gizli belgelerdir, bu yüzden sizi gözetlerken
kullandýđýmýz yasalarý söyleyemeyiz."

970
01:23:23,566 --> 01:23:26,458
... her seferinde "siber savaţ
halindeyiz, siber suçlular

971
01:23:26,483 --> 01:23:28,902
bize yine saldýrýyor.
Hepimiz tehdit altýndayýz,

972
01:23:28,927 --> 01:23:31,842
tehlikedeyiz" diyorlar. Bunlarý
da gittikçe daha tehlikeli

973
01:23:31,867 --> 01:23:34,485
hale gelen yasalarý çýkartmak
için bahane ediyorlar.

974
01:23:35,684 --> 01:23:42,367
-Mücadelenin gidiţatý hakkýndaki görüţlerin ne?
-Sana bađlý!

975
01:23:47,936 --> 01:23:52,049
Ýki farklý kutupta bakýţ açýsý var.
Biri, her ţey süper;

976
01:23:52,074 --> 01:23:55,656
internet bize özgürlük
verdi ve muhteţem bir ţey.

977
01:23:55,681 --> 01:23:59,040
Diđeri, her ţey felaket
durumda, internet bizi

978
01:23:59,065 --> 01:24:03,280
gözetlemeleri ve baský kurmalarý
için bir çok aygýt sundu.

979
01:24:03,936 --> 01:24:09,144
Ve ikisi de dođru. Ýnternet her ikisine
de sebep oldu. Her ikiside ţaţýrtýcý

980
01:24:09,169 --> 01:24:13,879
ve hayret verici. Uzun vadede
hangisinin kazanacađý bize kalmýţ. Biri

981
01:24:13,904 --> 01:24:18,942
diđerinden daha dođru demek gereksiz;
ikisi de dođru. Hangisine yođunlaţýp

982
01:24:18,967 --> 01:24:23,937
faydalanacađýmýz ise bize kalmýţ; çünkü
her ikisi de hep etrafta kalacak.

983
01:24:29,434 --> 01:24:32,175
12 Eylül 2012'de, federal
savcýlýk, eskisini

984
01:24:32,200 --> 01:24:35,098
geçersiz kýlan yeni bir
iddianame hazýrladý. Üç

985
01:24:35,123 --> 01:24:37,912
yeni suçlama eklendi;
elektronik sahtekarlýk,

986
01:24:37,937 --> 01:24:40,944
korunmuţ bir bilgisayardan
hukuksuz bilgi edinimi

987
01:24:40,969 --> 01:24:43,937
ve bilgisayar sahtekarlýđý.
Böylece Swartz, dört

988
01:24:43,962 --> 01:24:46,783
yerine on üç maddeden suçlanýyordu.
Savcýlýđýn

989
01:24:46,808 --> 01:24:52,076
elindeki kozlar bi hayli çođalmýţtý, Swartz'ýn
potansiyel hapis süresi ve cezasý da...

990
01:24:52,100 --> 01:24:55,739
Ayrý bir iddianame ile daha
fazla suçlama yönelttiler.

991
01:24:55,764 --> 01:24:58,849
Eyleminin bir kaç tane
federal suça neden tabi

992
01:24:58,874 --> 01:25:02,084
olduđuna dair bir teori ürettiler.
Yasalara göre

993
01:25:02,109 --> 01:25:05,712
oldukça ciddi bir ceza
gerektirebileceđini söylediler.

994
01:25:07,339 --> 01:25:12,345
Bu teori ve savcýlýđýn dava dosyasýndaki
bir çok diđer madde, 1986 yýlýnda çýkan

995
01:25:12,370 --> 01:25:16,943
bir yasaya dayalýydý. Adý Bilgisayar
Sahtekarlýđý ve Ýstismarý Yasasý idi.

996
01:25:16,967 --> 01:25:19,514
Bu yasa, baţrolünde Matthew
Broderick'in olduđu 83 yapýmý

997
01:25:19,539 --> 01:25:22,236
WarGames (SavaţOyunlarý) filminden
esinlenmiţti. Güzel filmdi.

998
01:25:22,260 --> 01:25:23,366
"Ţimdi yakaladým."

999
01:25:23,390 --> 01:25:30,515
Filmde, genç bir çocuk sihirli bilgisayar ađlarýný kurcalayarak nükleer saldýrý baţlatma yetisi ediniyor.

1000
01:25:34,095 --> 01:25:39,796
Tabiki böyle bir ţey mümkün deđil, 80lerde de
deđildi. Fakat meclis üyeleri için yeterince

1001
01:25:39,821 --> 01:25:44,769
inandýrýcýymýţ ki Bilgisayar Sahtekarlýđý
ve Ýstismarý Yasasý'ný geçirmiţlerdi.

1002
01:25:44,793 --> 01:25:50,757
Zamanýmýzýn gerisinde kalmýţ bir yasadýr.
"Kullaným Koţullarý"

1003
01:25:50,782 --> 01:25:56,721
gibi anlaţmalarýn maddeleri
üzerinden ceza verilebilir. Mesela

1004
01:25:56,746 --> 01:26:03,131
eHarmony gibi bir sitede kendinizi
abartýrsanýz, bađlý bulunduđunuz

1005
01:26:03,156 --> 01:26:08,507
yetkili makama göre, baţýnýz
yasalarla derde girebilir.

1006
01:26:08,531 --> 01:26:12,483
Hepimiz Kullaným Koţullarý'ndan
haberdarýzdýr, fakat çok azýmýz koţullarýn

1007
01:26:12,508 --> 01:26:16,171
ne olduđunu inceler. Bu koţullara
uymayarak suç iţliyor olabilirsiniz.

1008
01:26:16,195 --> 01:26:19,517
Web sitelerindeki Kullaným
Koţullarý, genellikle

1009
01:26:19,542 --> 01:26:22,975
birbirinize nazik davranýn,
uygunsuz davranýţlarda

1010
01:26:23,000 --> 01:26:26,560
bulunmayýn gibi ţeyler söyler.
Yetkili makamlarýn bu

1011
01:26:26,585 --> 01:26:30,413
durumda söz sahibi olmasý, bir
çok insana aptalca gelir.

1012
01:26:30,437 --> 01:26:33,790
Örnekler, daha da aptallaţmaya baţlar.
Mart 2013'te

1013
01:26:33,815 --> 01:26:36,692
deđiţene kadar, seventeen
(17) dergisine ait

1014
01:26:36,717 --> 01:26:39,831
internet sitesinin kullaným
koţullarýnda "Okumak

1015
01:26:39,856 --> 01:26:42,882
için 18 yaţýndan büyük
olmalýsýnýz." yazýyordu.

1016
01:26:42,906 --> 01:26:48,846
Adalet bakanlýđýnýn B.S.Ý.Y yorumuna göre, hepimiz yasalarý çiđniyoruz diyebilirim.

1017
01:26:49,895 --> 01:26:54,360
Belirsiz ve suistimale açýk yapýsýndan
ötürü, B.S.Ý.Y, bilgisayarlarla

1018
01:26:54,385 --> 01:26:57,831
alakadar bir çok ihtilafta
kullanýlan bir çekiç haline geldi.

1019
01:26:57,855 --> 01:26:58,961
Ýddianamedeki tek etken
olmasa da, Swartz'a yönelik

1020
01:26:58,986 --> 01:26:59,879
13 suçlamadan 11'inin
dayanađý bu yasaydý.

1021
01:27:07,756 --> 01:27:11,589
"Neden?" sorusu, Aaron Swartz'ýn
hikayesinin çođunda asýlýdýr.

1022
01:27:11,614 --> 01:27:15,871
Devlet bunlarý neden yapýyordui? Nasýl bir
dava ile karţýmýza çýkacaklardý?

1023
01:27:16,789 --> 01:27:17,303
Adalet Bakanlýđý cevap
istemlerimizi geri çevirdi. Fakat

1024
01:27:17,328 --> 01:27:17,813
Profesör Orin Kerr davayý
incelemiţ eski bir savcýdýr.

1025
01:27:23,989 --> 01:27:27,558
[Hukuk Profesörü] Bu davaya diđerlerine
göre daha deđiţik yaklaţmamýn bir

1026
01:27:27,583 --> 01:27:31,247
kaç sebebi var. Üç yýl boyunca Adalet
Bakanlýđý'nda savcýlýk görevi yaptým.

1027
01:27:31,271 --> 01:27:35,384
Eđitmenliđe baţlamadan önce,
devlet, hangi suçlarýn iţlendiđine

1028
01:27:35,409 --> 01:27:39,626
dair düţüncelerine dayanan bir
iddianame ile geldi. Sadece avukat

1029
01:27:39,651 --> 01:27:43,796
gözünden bakýldýđýnda, önceki
davalarla kýyaslayarak, eldekileri

1030
01:27:43,821 --> 01:27:47,965
inceleyerek baktýđýmda, adil bir
iddianame olduđunu düţünüyorum.

1031
01:27:47,989 --> 01:27:52,748
Suçlama yapmalýlar mýydý, tartýţmaya açýk.
Çok fazla ihtilaf var.

1032
01:27:52,773 --> 01:27:56,593
Bazý insanlar açýk eriţimden
yana, bazýlarý da deđil.

1033
01:27:57,571 --> 01:28:02,523
Bana kalýrsa, devlet, Swartz'ýn
Açýk Eriţim Manifestosu'nu

1034
01:28:02,548 --> 01:28:06,552
çok ama çok ciddiye aldý.
O'nu davasýna sýmsýký

1035
01:28:06,577 --> 01:28:10,818
bađlý, ahlaki zorunluluk
hissetmesinden ötürü adil

1036
01:28:10,843 --> 01:28:15,498
görmediđi yasalarý çiđnemeye
kararlý biri olarak gördü.

1037
01:28:15,522 --> 01:28:19,081
Ve demokrasilerde bir yasanýn
adil olmadýđýný düţünüyorsan,

1038
01:28:19,106 --> 01:28:21,988
onu deđiţtirmenin pek çok yolu vardýr.
Swartz'ýn

1039
01:28:22,013 --> 01:28:25,598
SOPA'da ustalýkla uyguladýđý
gibi meclise baţvurmak örneđin.

1040
01:28:25,623 --> 01:28:28,620
Ya da o yasayý iţlevsiz
kýlmak için ihlal edersin.

1041
01:28:28,644 --> 01:28:34,104
Savcýlýđý böylesine dürten de bu
hissiyattý; Swartz bu yasayý sadece

1042
01:28:34,129 --> 01:28:39,090
ihlal etmeye deđil, tamamen yok
etmeye kendini adamýţ gibiydi.

1043
01:28:39,115 --> 01:28:44,771
Herkesin bu veritabanýna açýk eriţimi
olacaktý. Diţ macununun tüpe geri

1044
01:28:44,796 --> 01:28:50,059
sokulamadýđý gibi, sona erecekti.
Ve Swartz'ýn tarafý kazanacaktý.

1045
01:28:52,696 --> 01:28:56,644
Toplumda yasanýn adil olup olmadýđýna
dair büyük bir anlaţmazlýk mevcut. Ve

1046
01:28:56,669 --> 01:29:00,460
nihayetinde, meclis yoluyla, bu Amerikan
halkýnýn verebileceđi bir karar.

1047
01:29:00,484 --> 01:29:05,222
Ýkinci sorun da ţu; hangi suçlar
az ciddi, hangileri çok ciddi.

1048
01:29:05,247 --> 01:29:09,590
Artýk bilgisayarlarýn ve onlarýn
suistimalinin olduđu yeni

1049
01:29:09,615 --> 01:29:14,167
bir çevreye adým atýyoruz, ve
bu çizgilerin tam olarak nerede

1050
01:29:14,192 --> 01:29:18,596
durmasý gerektiđini bilemiyoruz.
Hala üzerinde uđraţýyoruz.

1051
01:29:19,785 --> 01:29:23,326
Bu olay, savcýlýđýn sađduyusunun
yetersiz bir kullanýmýdýr.

1052
01:29:23,351 --> 01:29:25,982
Adalet Bakanlýđý'nýn
insanlarý korkutma için

1053
01:29:26,007 --> 01:29:29,399
kullandýđý çekiç her geçen gün
daha da büyüyor. Bu yüzden

1054
01:29:29,424 --> 01:29:32,581
bir çok insan hayatýný böyle
kumarda yitirmek istemiyor.

1055
01:29:32,990 --> 01:29:33,262
Birisinin telefonunu dinlemeli miyiz?
Görüntülerini

1056
01:29:33,287 --> 01:29:33,493
kaydetmeli miyiz?
Birbirine karţý kýţkýrtýp

1057
01:29:33,518 --> 01:29:33,745
ifade verdirtmeli miyiz?
Federal ajanlar ve

1058
01:29:33,770 --> 01:29:34,038
savcýlarýn düţünce tarzý bu.
Davalarý inţa ederler.

1059
01:29:47,290 --> 01:29:52,222
Swartz, geri vitesi olmayan zalim bir
adalet sisteminin diţlilerine sýkýţmýţtý.

1060
01:29:52,247 --> 01:29:57,054
Amerika'yý dünyadaki en yüksek mahkum
oranýna sahip bir makina haline getirdi.

1061
01:29:57,435 --> 01:30:01,727
Kendimizi ülkece korku ve
öfke siyasetine teslim ettik.

1062
01:30:01,752 --> 01:30:05,866
Ve korktuđumuz her ţey,
mesela internetin geleceđi ve

1063
01:30:05,891 --> 01:30:09,752
eriţimi gibi, öfke duyduđumuz
herhangi bir ţey, iç

1064
01:30:09,777 --> 01:30:13,991
güdüsel olarak müdahaleci bir
adalet sistemi dođuruyor.

1065
01:30:14,015 --> 01:30:18,404
Tarihte adalet sisteminin ilgilenmesine
hiç gerek görülmeyen bir çok

1066
01:30:18,429 --> 01:30:22,944
sorunu çözmek için bugün hapishaner,
cezalar gibi ţeyleri kullanýyoruz.

1067
01:30:22,968 --> 01:30:29,037
Tehdit, itham, yargýlama gibi dürtüler,
bilgiye internet üzerinden eriţmekteki

1068
01:30:29,062 --> 01:30:34,646
ihtilaf ve tartýţmalarýn temel sebebi oldu.
Diđer konularda yaţadýđýmýzi

1069
01:30:34,671 --> 01:30:40,086
sýkýntýlara bir hayli benziyor aslýnda;
tek farký bu tarz adil olmayan

1070
01:30:40,111 --> 01:30:45,297
mahkumiyetlerde genelde fakir ve
azýnlýk mensubu insanlarýn olmasý.

1071
01:30:47,871 --> 01:30:50,686
Swartz ailesinden ve arkadaţlarýndan daha fazla soyutlanmaya baţladý.

1072
01:30:50,710 --> 01:30:56,963
Baţka bir ţeyle uđraţmaz oldu. Dava bütün hayatýný ele geçirmiţti.

1073
01:30:56,987 --> 01:31:02,061
Aaron'ýn avukatlarýndan biri, savcýlara,
Aaron'ýn duygusal anlamda savunmasýz

1074
01:31:02,086 --> 01:31:06,898
olduđunu, buna göre hareket etmelerini
söylemiţti. Yani bunu biliyorlardý.

1075
01:31:06,922 --> 01:31:15,135
Gerçekten büyük bir yük altýndaydý.
Yapacaklarýnýn ve hareketinin kýsýtlanmasýndan

1076
01:31:15,160 --> 01:31:23,471
nefret ederdi. Sürekli kafasýna kaktýklarý
hapis tehditi onun için dehţet vericiydi.

1077
01:31:23,495 --> 01:31:30,677
Maddi kaynaklarýný tamamen tüketmiţti. Bize
de çok pahalýya mal olmuţtu. Yüksek bir

1078
01:31:30,702 --> 01:31:35,679
miktarda yardým toplamýţtý.
Milyonlarca dolar harcanmýţtý.

1079
01:31:35,704 --> 01:31:39,982
-Hukuki savunma için mi? -Evet.
-Milyonlar? -Evet.

1080
01:31:41,704 --> 01:31:45,639
Sanýrým insanlara yük olmak
istemiyordu, bu da bir etkendi. Bir

1081
01:31:45,664 --> 01:31:49,390
yanda normal hayatý, öbür yanda
uđraţmasý gereken boktan bir

1082
01:31:49,415 --> 01:31:53,318
durum. Elinden geldiđince sýnýrý
korumaya çalýţmýţtý. Ama hepsi

1083
01:31:53,343 --> 01:31:57,062
bir araya bulanmaya baţladý ve
herţey boktan bir hale geldi.

1084
01:31:59,143 --> 01:32:03,009
Her geçen zaman daha da güçleţen bir
kararla karţý karţýyaydý. Suçu kabul

1085
01:32:03,034 --> 01:32:06,847
edip hayatýna devam etmek mi, yoksa
bozuk bir sistemle mücadele etmek mi?

1086
01:32:06,871 --> 01:32:12,876
Hukuki dava için cevap basitti; anlaţma yoluna gitmedi ve bir dava tarihi belirlendi.

1087
01:32:12,900 --> 01:32:18,089
Aaron, adil olmadýđýna inandýđý bu
durumla mücadele etmekte kararlýydý.

1088
01:32:18,114 --> 01:32:20,780
Bir yandan da
korkuyordu.

1089
01:32:32,901 --> 01:32:43,240
Aaron'ý mahkum edeceklerini düţünmüyorum. Mahkemeden ayrýldýđýmýzda O'na sarýlacaktým. Boston'daki o köprünün üzerinde yürüyüp bir kaç bira devirecektik.

1090
01:32:46,400 --> 01:32:50,705
Haklý olduđumuzu düţünüyordum. Davayý kazanabilirdik, kazanacaktýk.

1091
01:32:50,729 --> 01:32:57,555
Pek bahsetmezdi, fakat çok acý çektiđini görebiliyorduk.

1092
01:33:01,800 --> 01:33:05,295
Aaron çocukluđunda ani ruh
hali deđiţimi, depresif

1093
01:33:05,320 --> 01:33:08,241
nöbetler gibi ađýr
depresyon sayýlabilecek

1094
01:33:08,266 --> 01:33:14,364
ţeyler yaţamadý. O sýrada depresif olabilir,
normaldir, herkes zaman zaman depresif olur.

1095
01:33:19,005 --> 01:33:24,035
Ýliţkimiz henüz iki üç
haftalýkken, "Sen benden

1096
01:33:24,060 --> 01:33:28,856
daha güçlüsün." dediđini anýmsýyorum.
Bir çok

1097
01:33:28,881 --> 01:33:33,650
konuda gaddardý, hayat
O'na ve bir çok insana

1098
01:33:33,675 --> 01:33:38,651
sert davranmýţtý. Bu,
dehasýnýn bir parçasýydý.

1099
01:33:41,356 --> 01:33:47,628
Galiba 20'li yaţlarýnda klinik depresyon
geçirmiţti. Fakat bir birlikteyken böyle

1100
01:33:47,653 --> 01:33:54,230
deđildi. Çok mutlu bir insandý diyemem, fakat
bu depresif olduđu anlamýna da gelmiyor.

1101
01:33:56,956 --> 01:34:02,901
Ýki yýl boyunca çok çok ađýr baský altýnda kalmýţtý. Daha fazla uđraţmak istemedi.

1102
01:34:03,956 --> 01:34:07,011
Galiba, çok ađýr gelmiţti.

1103
01:34:14,755 --> 01:34:19,061
Gecenin bir vakti arkadaţým aramýţ.
Bir ţeylerin yolunda

1104
01:34:19,086 --> 01:34:23,239
gitmediđini anlamýţtým. Aradým,
ve ne olduđunu anladým.

1105
01:34:23,790 --> 01:34:29,561
Sosyal haber ve eđlence sitesi reddit'in
kurucularýndan biri, evinde ölü bulundu.

1106
01:34:29,586 --> 01:34:34,934
Polise göre, 26 yaţýndaki Aaron Swartz
Brooklyn'deki dairesine intihar etti.

1107
01:34:37,595 --> 01:34:46,670
Neslimizin en yaratýcý beyinlerinden birini kaybettik diye düţündüm.

1108
01:34:46,694 --> 01:34:49,094
O an dünya baţýma yýkýldý.

1109
01:34:57,294 --> 01:34:59,459
Hayatýmdaki en zor gecelerden biriydi.

1110
01:35:00,394 --> 01:35:10,194
Çýđlýk atýyordu, "Ne dediđini anlayamýyorum" dedim...
Yeter. Daha fazla devam edemeyeceđim.

1111
01:35:16,994 --> 01:35:25,104
Olan biteni anlamlandýramadým. Hala anlayamýyorum.

1112
01:35:25,294 --> 01:35:27,693
Hüsran içindeydim, öfkeliydim.

1113
01:35:38,493 --> 01:35:40,493
Çocuklarýma açýklamaya çalýţtým.

1114
01:35:43,891 --> 01:35:47,624
Üç yaţýndaki çocuđum, doktorlarýn düzelteceđini söyledi.

1115
01:35:52,395 --> 01:35:56,980
Tanýdýđým pek çok insan
öldü, fakat hiç birini bu

1116
01:35:57,005 --> 01:36:01,748
ţekilde kaybetmedim. Ben
dahil çođu kiţi bir ţeyler

1117
01:36:01,773 --> 01:36:06,766
yapabilirdik diye düţünüyordu.
Ama görememiţtik, böyle

1118
01:36:06,791 --> 01:36:11,148
olduđunu bilmiyorduk, bu
kadar acý çektiđini...

1119
01:36:11,172 --> 01:36:19,581
Benim bir parçamdý. Gerçek
olmamasýný diledim. Sonra

1120
01:36:19,606 --> 01:36:27,696
Wikipedia sayfasýna baktým
ve ölüm tarihini gördüm.

1121
01:36:33,172 --> 01:36:34,872
"... ile 2013 arasýnda yaţadý."

1122
01:36:43,606 --> 01:36:46,626
Aaron öldü. Çivisi çýkmýţ
dünyanýn gezginleri, akýl

1123
01:36:46,651 --> 01:36:49,729
hocalarýmýzdan birini, yaţlý
bir bilgini kaybettik.

1124
01:36:49,753 --> 01:36:55,928
Dođrunun yolundaki hackerlar, bir eksildik,
bizden birini yitirdik.

1125
01:36:57,353 --> 01:37:04,690
Anaçlar, ilgililer, dinleyenler,
besleyenler, tüm aileler,
çocuklarýmýzdan birini kaybettik.

1126
01:37:04,714 --> 01:37:07,013
Hepimiz ađlayalým.

1127
01:37:15,113 --> 01:37:19,129
Aklýma gelen ilk ţey, ya kimse
farketmezse endiţesiydi.

1128
01:37:19,154 --> 01:37:22,739
Çünkü ne kadar dikkat çekici
olduđunu bilmiyordum.

1129
01:37:23,854 --> 01:37:29,553
Daha önce hiç bu kadar duygusal taţmaya tanýk olmamýţtým.

1130
01:37:29,577 --> 01:37:31,714
Ýnternet alev aldý.

1131
01:37:31,738 --> 01:37:32,726
Herkesin kendine göre bir izah etmeye
çabalýyordu, fakat daha önce hiç kimsenin

1132
01:37:32,751 --> 01:37:33,762
twitter'da yas tuttuđunu görmemiţtim.
Ýnsanlar basbayađý internette yas tutuyordu.

1133
01:37:46,636 --> 01:37:51,661
O, internetin öz evladýydý. Ve eski dünya onu katletmiţti.

1134
01:37:55,636 --> 01:37:59,836
Korkunç adaletsizliđe el atýlmayan bir zamanýn ortasýndayýz.

1135
01:38:01,836 --> 01:38:09,749
Ekonomik krizin mimarlarý, baţkanla rahat
rahat akţam yemeđi yiyorlar. Böyle

1136
01:38:09,774 --> 01:38:17,685
bir ortamda, devletin böyle bir ţeyi
yargýlamýţ olmasý absürdden öte, trajik.

1137
01:38:17,709 --> 01:38:24,065
Asýl soru, baţýmýzdan geçen bunca ţeyden sonra,
dünyayý daha iyi bir yer haline getirmek

1138
01:38:24,090 --> 01:38:30,303
bir ţeyler yapabilir miyiz? Bu mirasý nasýl
daha ileriye taţýrýz, bu soruyu sormalýyýz.

1139
01:38:33,409 --> 01:38:39,948
Dünyanýn her yerinde hackathonlar, toplanmalar
baţladý. Bir anlamda, Aaron Swartz

1140
01:38:39,973 --> 01:38:46,032
içimizdeki iyiyi çýkarttý, "Bu durumu
nasýl düzeltiriz?" sorusunu sordurttu.

1141
01:38:47,808 --> 01:38:55,243
Nacizhane görüţüm, O'nun bu ülkenin yetiţtirdiđi en sýradýţý devrimcilerden olduđudur.

1142
01:38:55,267 --> 01:39:00,686
Aaron kazandý mý, kaybetti mi bilemiyorum.
Fakat ţu açýktýr ki,

1143
01:39:00,711 --> 01:39:05,706
O'nun mücadelesinde kullandýđý
ellerle ţekillenenleriz biz.

1144
01:39:06,567 --> 01:39:10,110
Kolluk kuvvetlerini,
bilgiye eriţimi çoađaltmak

1145
01:39:10,135 --> 01:39:13,875
isteyen yurttaţlarýn üzerine
saldýđýmýzda, hukukun

1146
01:39:13,900 --> 01:39:18,354
üstünlüđünü bozarýz ve adalet
mabedimizi iđfal etmiţ oluruz.

1147
01:39:18,379 --> 01:39:20,715
Aaron Swartz bir suçlu deđildi.

1148
01:39:21,578 --> 01:39:26,520
Deđiţim, kendiliđinden kaçýnýlmaz
olarak gelen bir ţey deđildir.

1149
01:39:26,545 --> 01:39:29,053
Sürekli mücadele
sayesinde gelir.

1150
01:39:30,579 --> 01:39:33,331
Aaron, hakikaten de sihir yapabiliyordu.
Ve kendimi

1151
01:39:33,356 --> 01:39:36,294
yaptýđý sihrin O'nunla birlikte
ölmemesine için adadým.

1152
01:39:36,319 --> 01:39:39,123
Dünyayý deđiţtirebileceđine
inanýyordu, ve haklýydý.

1153
01:39:40,379 --> 01:39:44,272
Geçen haftadan bu yana, bugün de, fonumuz artmakta.

1154
01:39:46,878 --> 01:39:51,138
Swartz'ýn ölümünden sonra, temsilci
Zoe Lofgren ve senatör Ron Wyden,

1155
01:39:51,163 --> 01:39:55,155
Bilgisayar Sahtekarlýđý ve Ýstismarý
Yasasý'ný reforme edecek bir

1156
01:39:55,180 --> 01:39:59,335
yönetmelik gündeme getirdiler.
Swartz'a yönelik suçlamalarýn çođunun

1157
01:39:59,360 --> 01:40:03,128
dayandýđý eskimiţ yasa buydu.
Adýna da, Aaron'ýn Yasasý dendi.

1158
01:40:03,152 --> 01:40:06,691
Aaron, insanýn kendine sürekli
"ţu an üzerinde çalýţabileceđim

1159
01:40:06,716 --> 01:40:10,647
dünyanýn en önemli ţeyi nedir" sorusunu
sormasý gerektiđine inanýyodu.

1160
01:40:10,671 --> 01:40:12,971
"Eđer onun üzerinde çalýţmýyorsan, neden çalýţmýyorsun?"

1161
01:40:33,560 --> 01:40:39,256
Keţke geçmiţi deđiţtirebilsek, ama
deđiţtiremeyiz. Ama geleceđi deđiţtirebiliriz

1162
01:40:39,281 --> 01:40:43,757
ve deđiţtirmeliyiz. Aaron'ýn
hatýrasý için yapmalýyýz. Kendimiz

1163
01:40:43,782 --> 01:40:49,719
için yapmalýyýz. Dünyayý daha iyi ve insani
bir yer haline getirmek için yapmalýyýz.

1164
01:40:49,744 --> 01:40:54,143
Hukukun iţlediđi ve bilgiye
eriţimin insan hakký olduđu bir dünya.

1165
01:40:54,167 --> 01:40:59,176
Geçtiđimiz ţubat ayýnda,
Baltimore'lu bir çocuk vardý.

1166
01:40:59,201 --> 01:41:04,276
14 yaţýndaydý. JSTOR'a eriţimi vardý.
Bir ţey okuduktan

1167
01:41:04,301 --> 01:41:08,810
sonra JSTOR'u kurcalamaya baţlamýţtý.
Ve pankreas

1168
01:41:08,835 --> 01:41:13,614
kanserini erken teţhis
edebilen bir test geliţtirdi.

1169
01:41:15,335 --> 01:41:19,326
Pankreas kanseri, çatýr
çutur öldürür; çünkü çok

1170
01:41:19,351 --> 01:41:22,910
geç tespit edilir ve
tespit edildiđinde bir

1171
01:41:22,935 --> 01:41:30,264
ţeyler yapmak için çok geçtir. Johns Hopkins'in
Onkoloji departmanýnýn tamamýna mail atar.

1172
01:41:30,288 --> 01:41:31,888
Çocuk 14 yaţýnda mý?

1173
01:41:31,913 --> 01:41:35,015
Evet 14 yaţýnda bir çocuk. Çođu
aldýrmaz bile. Fakat bir tanesi

1174
01:41:35,040 --> 01:41:38,334
beđenir ve "Çok da aptalca bir fikir
deđil, gel bir görüţelim" der.

1175
01:41:38,358 --> 01:41:42,675
Çocuk, akţamlarý ve haftasonlarý bu araţtýrmacýyla
çalýţmaya devam eder. Aaron öldükten bir

1176
01:41:42,700 --> 01:41:46,782
kaç hafta sonra ţubat ayýnda haberlerde gördüm
- o ara sýk sýk Aaron vardý haberlerde-.

1177
01:41:50,858 --> 01:41:51,858
Pardon.

1178
01:41:53,658 --> 01:41:58,711
Ve haberlerde olmasýnýn sebebini açýklýyordu,
baţarmýţlardý, pankreas kanserini

1179
01:41:58,736 --> 01:42:03,282
erkenden saptayabilen bu hayat kurtaran
testin dađýtýmýna baţlamýţlardý.

1180
01:42:03,836 --> 01:42:06,665
Ve dedi ki, "Aaron'ýn yaptýđý
ţey iţte bu yüzden çok önemli."

1181
01:42:06,690 --> 01:42:09,360
[Aaron Swartz, Jack Andraka'nýn
devrimsel kanser testininin önünü nasýl açtý]

1182
01:42:10,636 --> 01:42:16,974
Çünkü, geleceđi göremezsiniz deđil mi?
Evrenin bu gerçeđi, sadece hýz limitini

1183
01:42:16,999 --> 01:42:22,590
saptayan yetkililerin kullandýđý bir
gerçek deđil. Evladýnýn pankreas

1184
01:42:22,615 --> 01:42:29,072
kanserinden ölmesini engelleyen ţey de
ayný yerden gelir. Eriţim olmadýđý zaman,

1185
01:42:29,097 --> 01:42:35,234
senin ihtiyaç duyduđun soruna çözüm
bulacak kiţi, cevabý asla bulamayabilir.

1186
01:42:35,920 --> 01:42:46,825
o kadav iyi sývýţtýki, ..., uzay gemisine gevi döndüvünde bile...

1187
01:42:48,625 --> 01:42:57,820
-Afferin Aaron! Çok iyiydi.
-Tam-mam, ţimdi ţarký vakti!