WEBVTT

00:00:00.976 --> 00:00:02.200
Chào, tên tôi là Tony

00:00:02.201 --> 00:00:03.730
và đây là Every Frame a Painting,

00:00:03.731 --> 00:00:05.493
nơi tôi phân tích cấu trúc phim.

00:00:05.925 --> 00:00:08.485
Phim hôm nay là The Imposter
(Kẻ Giả Mạo), năm 2012,

00:00:08.486 --> 00:00:09.933
do Bart Layton đạo diễn.

00:00:09.934 --> 00:00:11.858
Nếu bạn chưa xem,
xin đừng đọc gì nữa.

00:00:11.859 --> 00:00:13.844
Thậm chí đừng tra xem
thể loại phim là gì.

00:00:13.845 --> 00:00:16.486
Cứ đóng video này lại, sang
Netflix tìm phim mà xem.

00:00:16.487 --> 00:00:18.286
Bởi vì tôi sẽ nói lộ hết nội dung.

00:00:18.287 --> 00:00:20.966
"Anh có 5 giây để
tiêu hủy tấm băng này."

00:00:21.267 --> 00:00:21.967
Sẵn sàng chưa?

00:00:21.968 --> 00:00:26.774
5, 4, 3, 2

00:00:28.601 --> 00:00:29.700
Bắt đầu nào.

00:00:29.701 --> 00:00:31.115
Tôi nghĩ Bart Layton

00:00:31.116 --> 00:00:32.870
đã có quyết định sáng suốt
mà đơn giản nhất từng thấy

00:00:32.871 --> 00:00:35.218
trong thể loại phim tài liệu,
và nó là thế này:

00:00:35.219 --> 00:00:37.106
Mọi nhân vật trong câu chuyện

00:00:37.107 --> 00:00:38.964
đều được quay theo kiểu
phỏng vấn bình thường:

00:00:38.965 --> 00:00:40.950
họ nhìn một người nào đó
ở ngoài máy quay.

00:00:40.985 --> 00:00:43.401
Ngoại trừ kẻ phản diện.

00:00:43.402 --> 00:00:47.763
"Từ lâu lắm rồi,
tôi vẫn muốn trở thành người khác."

00:00:47.764 --> 00:00:49.454
Hắn nhìn thẳng vào chúng ta.

00:00:49.455 --> 00:00:51.297
Chỉ có vậy thôi.
Cực kì đơn giản.

00:00:51.298 --> 00:00:54.173
Bạn biết phim ảnh luôn
có sự ám ảnh với kẻ xấu,

00:00:54.174 --> 00:00:56.195
và ta thường hay nhìn
thẳng vào mắt họ,

00:00:56.196 --> 00:00:58.856
cho dù họ là băng đảng,
ăn thịt người,

00:00:58.857 --> 00:01:01.569
kẻ bệnh hoạn, tâm thần,
con gái Nhật hay Leonardo DiCaprio.

00:01:02.170 --> 00:01:04.781
Và tôi rất thích cách
mà phim trinh thám hay kinh dị

00:01:04.782 --> 00:01:06.165
có những cảnh nhìn
thẳng vào ống kính.

00:01:06.166 --> 00:01:08.611
Jonathan Demme dùng kỹ thuật này
rất nhiều trong Silence of the Lambs,

00:01:08.612 --> 00:01:10.349
để luôn tìm cách đưa bạn...

00:01:10.350 --> 00:01:11.657
"gần hơn..."

00:01:11.658 --> 00:01:13.234
vào trong đầu nhân vật.

00:01:13.235 --> 00:01:15.438
Chỉ những thứ nhỏ nhặt,
như cảm giác

00:01:15.439 --> 00:01:18.122
là người thấp hơn, là phận gái
trong một căn phòng như thế này.

00:01:18.123 --> 00:01:19.468
"Tiếp tục nào."

00:01:19.469 --> 00:01:20.993
Hoặc xem cảnh này trong Zodiac.

00:01:20.994 --> 00:01:23.634
Đây là cuộc chất vấn đầu tiên
với nghi phạm chính.

00:01:23.635 --> 00:01:25.863
Cả ba thanh tra đều đang
cố gắng tìm hiểu

00:01:25.864 --> 00:01:27.219
Đây có phải kẻ sát nhân?

00:01:27.220 --> 00:01:29.215
Và khi anh ta nói
điều đáng ngờ,

00:01:29.216 --> 00:01:30.904
hãy xem Fincher cắt sang
cảnh quay gì.

00:01:30.905 --> 00:01:32.924
"Well, chúng tôi sẽ kiểm tra."

00:01:32.925 --> 00:01:35.098
"Anh đã bao giờ ở Nam California chưa?"

00:01:35.099 --> 00:01:36.794
Và đỉnh điểm của cảnh quay là đây:

00:01:36.795 --> 00:01:38.520
"Tôi không phải Zodiac."

00:01:39.419 --> 00:01:42.532
"Và nếu có tôi cũng
không nói với các anh."

00:01:42.933 --> 00:01:44.985
Bộ phim đang muốn bạn
phán xét:

00:01:44.986 --> 00:01:46.821
bạn nghĩ gì về người này?

00:01:46.822 --> 00:01:47.909
Nhưng trong phim giả tưởng,

00:01:47.910 --> 00:01:49.941
rất khó có thể kéo dài cả phim

00:01:49.942 --> 00:01:52.321
chỉ với cảnh một người nhìn vào ống kính.

00:01:52.322 --> 00:01:53.488
Đơn giản là quá khó.

00:01:53.489 --> 00:01:54.515
"Phải."

00:01:54.516 --> 00:01:55.885
Nhưng nếu bạn xem
phim tài liệu...

00:01:55.886 --> 00:01:58.968
"Cứ nói hết câu đi, vì tôi biết
chính xác tôi muốn nói gì."

00:01:58.969 --> 00:01:59.768
"Nói đi!"

00:01:59.769 --> 00:02:00.369
"OK."

00:02:00.370 --> 00:02:02.999
... bạn sẽ gặp Errol Morris,
người luôn luôn quay kiểu đó.

00:02:03.000 --> 00:02:05.628
Với Morris, mục tiêu là
đạt được góc nhìn người thứ nhất,

00:02:05.629 --> 00:02:07.538
là cảm giác được ở trong
phòng với những người này,

00:02:07.539 --> 00:02:08.446
nói chuyện với họ.

00:02:08.447 --> 00:02:11.451
Và khi họ tự giải thích,
họ không rời mắt bạn,

00:02:11.452 --> 00:02:13.865
khiến cho bạn dễ cảm thông
với họ hơn.

00:02:14.766 --> 00:02:16.780
Đó là cách quay phim
của The Imposter.

00:02:16.781 --> 00:02:20.540
Góc quay này đưa bạn vào cùng phòng với
kẻ phản diện, để đánh giá hắn.

00:02:20.941 --> 00:02:22.455
Nhưng chính góc quay ấy

00:02:22.456 --> 00:02:25.261
khiến ta dễ bị
thiên vị thuyết phục.

00:02:25.262 --> 00:02:27.866
Nói cách khác,
ta biết hắn là kẻ xấu.

00:02:27.867 --> 00:02:29.168
Nhưng điều đó không bảo vệ ta.

00:02:29.869 --> 00:02:31.251
Nếu bạn nhìn kĩ,

00:02:31.252 --> 00:02:33.956
bạn sẽ thấy nhiều quyết định
trong phim dựa trên cơ sở này.

00:02:33.957 --> 00:02:35.563
Hầu hết những cảnh dựng lại

00:02:35.564 --> 00:02:37.850
được quay từ góc nhìn của
kẻ giả mạo.

00:02:37.851 --> 00:02:39.384
Anh ta còn nhép tiếng...

00:02:39.385 --> 00:02:43.577
"Tôi không phải người bảo họ..."
"...rằng tôi bị lạm dụng tình dục.

00:02:43.578 --> 00:02:45.301
Tôi khiến họ hỏi tôi."

00:02:45.302 --> 00:02:46.970
... giữa quá khứ và hiện tại.

00:02:46.971 --> 00:02:49.477
Ta nhìn những người khác
từ góc cao hơn hoặc thấp hơn,

00:02:49.478 --> 00:02:51.086
nhưng lại ngang tầm mắt ở đây.

00:02:51.087 --> 00:02:53.172
Hơn nữa, những đối tượng này
được quay có chiều sâu,

00:02:53.173 --> 00:02:55.426
để ta thấy môi trường quanh họ
và nơi họ ở.

00:02:55.427 --> 00:02:57.918
Nhưng bối cảnh của kẻ giả mạo
mờ mịt theo nghĩa đen.

00:02:57.919 --> 00:03:00.546
Anh ta còn không có
thẻ giới thiệu tên tuổi.

00:03:00.975 --> 00:03:03.511
OK, tất cả rõ ràng
là lựa chọn của đạo diễn.

00:03:03.512 --> 00:03:04.221
Nhưng tại sao?

00:03:04.222 --> 00:03:06.934
Tại sao bộ phim lại để
tên kẻ xấu kể chuyện

00:03:06.935 --> 00:03:08.131
và dựng hình?

00:03:08.832 --> 00:03:11.137
Vì bộ phim muốn lừa bạn.

00:03:11.138 --> 00:03:12.829
Không phải kiểu
"lừa được rồi nhé!"...

00:03:12.830 --> 00:03:16.621
Chỉ là đạo diễn muốn bạn cảm nhận
sự thuyết phục của anh ta.

00:03:16.622 --> 00:03:18.832
Anh ta dùng hầu hết câu chuyện

00:03:18.833 --> 00:03:22.089
để kể cho bạn cách anh ta nói dối
và lừa bịp mọi người.

00:03:22.090 --> 00:03:24.145
Nên ta biết ta không nên
tin hắn.

00:03:24.146 --> 00:03:27.215
Nhưng hết hai phần ba bộ phim,
hắn lại đảo ngược tình thế.

00:03:27.216 --> 00:03:29.665
Tại sao gia đình này
chấp nhận hắn dễ dàng thế?

00:03:29.666 --> 00:03:32.059
Chẳng phải họ quá cả tin?

00:03:32.060 --> 00:03:35.177
"Tôi không cần là Columbo
để suy đoán ra tình huống."

00:03:35.178 --> 00:03:37.587
Ý tôi là, còn lí do nào khác
để họ chấp nhận anh ta?

00:03:37.588 --> 00:03:38.947
"Họ giết cậu ấy."

00:03:38.948 --> 00:03:40.952
Oh, shit!

00:03:40.953 --> 00:03:45.420
"Vài người họ làm điều đó,
một số biết, số khác lờ đi."

00:03:47.380 --> 00:03:48.862
Khoan đã, cái gì cơ?

00:03:49.363 --> 00:03:50.826
"Fuck thằng đó!"

00:03:50.827 --> 00:03:53.639
Phản ứng tự nhiên
của nhiều người trong trường hợp này

00:03:53.640 --> 00:03:55.434
là khinh bỉ gia đình Barclay.

00:03:55.435 --> 00:03:57.953
Nghĩ rằng họ ngu dốt
hoặc cả tin.

00:03:57.954 --> 00:03:59.959
Bộ phim còn cho ta lí do
coi thường họ.

00:03:59.960 --> 00:04:01.205
"Tây Ban Nha ư?"

00:04:01.206 --> 00:04:03.441
"Chẳng phải nó ở bên kia nước Mỹ sao?"

00:04:03.442 --> 00:04:06.150
Hơn nữa, ai lại không
nhận ra con mình?

00:04:06.151 --> 00:04:08.667
Nên bộ phim để cho bạn tin điều đó.

00:04:08.668 --> 00:04:09.995
Nó không ép buộc bạn,

00:04:09.996 --> 00:04:10.935
nó chỉ khiến bạn tin

00:04:10.936 --> 00:04:12.780
điều mà bạn dễ thiên về.

00:04:12.781 --> 00:04:15.151
Và rồi bạn rơi vào chính cái bẫy đó.

00:04:15.152 --> 00:04:16.904
Vì đầu bạn đã nghĩ sẵn điều đó,

00:04:16.906 --> 00:04:19.262
bạn chỉ cần người này
nhìn bạn và xác nhận.

00:04:19.762 --> 00:04:22.370
Tôi không biết bộ phim này có
lừa được bạn hay không.

00:04:22.371 --> 00:04:25.027
Tôi chỉ biết tôi đã bị lừa.

00:04:25.028 --> 00:04:28.195
Và tôi nghĩ bộ phim thực ra
rất cảm thông với gia đình này.

00:04:28.196 --> 00:04:29.337
Suốt 90 phút,

00:04:29.338 --> 00:04:31.637
nó cho ta cảm nhận câu chuyện
theo cách của họ:

00:04:31.638 --> 00:04:33.413
hết chuyện điên rồ này
đến sự bất ngờ khác,

00:04:33.414 --> 00:04:35.268
đến lúc bạn không còn biết
nghĩ hay cảm nhận thế nào.

00:04:35.269 --> 00:04:36.587
Và có thể ở hồi kết,

00:04:36.588 --> 00:04:37.880
bạn hiểu rõ hơn một chút

00:04:37.881 --> 00:04:38.912
tại sao họ có thể bị lừa

00:04:38.913 --> 00:04:41.702
bởi thứ lộ liễu đến thế.

00:04:49.314 --> 00:04:51.774
Hoặc có thể bạn không hiểu,
và bạn là đồ tâm thần.

00:04:57.214 --> 00:04:59.914
Biên tập và Trình bày: Tony Zhou
Tiếng Việt: Vũ Thế Đức